Afgelopen herfst, winter en lente testten we de slimme kamer- en radiatorthermostaten van de Duitse fabrikant Tado. Het systeem werkt met vrijwel alle verwarmingssystemen van alle merken, maakt niet uit hoe oud. Bespaar je daar nu echt geld mee en zo ja hoeveel? Lees het in deze Tado Slimme Thermostaat review.

Het Duitse Tado is sinds 2014 actief als Europees alternatief voor de slimme thermostaten van Amerikaanse bedrijven zoals Honeywell (Evohome Smart Thermostat) en Google/Alphabet (Nest Learning Thermostat). Het bedrijf wordt sinds juni 2017 geleid door Eindhovenaar Toon Bouten (ex-Compaq Computers, ex-Philips Consumer Electronics). Privacyminnende gebruikers geven mogelijk de voorkeur aan een Europees (Duits) product, want slimme thermostaten werken het best wanneer ze steeds precies je locatie volgen. Dan kan de verwarming automatisch lager gezet worden wanneer bewoners niet thuis zijn. Dat zorgt voor de grootste besparingen.

Het is nog maar de vraag wat Amerikaanse bedrijven met al die privacygevoelige locatiegegevens doen. Tado valt onder de Duitse en Europese privacy- en datawetgeving en heeft een strenge en transparante privacypolitiek die je op hun website terugvindt.

We testten de Slimme Thermostaat – Starterskit (v3) die een traditionele huiskamerthermostaat vervangt. Ook testten we de starterskit met twee slimme radiatorknoppen. Die vervangen de traditionele radiatorthermostaten. De radiatorthermostaat gebruik je apart per verwarmingstoestel of in combinatie met de slimme huiskamerthermostaat.

Tado stuurt de verwarming aan op basis van je locatie. Je controleert alles met je smartphone, tablet (via de apps voor Android en iOS) en/of pc (via de webapp). De slimme thermostaat kan verder worden bediend met behulp van Apple HomeKit, Amazon Alexa, Google Assistant en/of IFTTT.

Elk nieuw Tado-apparaat wordt standaard toegewezen aan een zone. Een nieuwe zone creëren of toewijzen gebeurt tijdens de installatie van het apparaat, of achteraf door in het afrolmenu de optie Apparaat toewijzen aan een andere zone te kiezen. Elke zone programmeer en regel je apart. Minpuntje is dat je je zelf samengestelde schema’s niet van zone naar zone kunt kopiëren, zoals dat bijvoorbeeld wel mogelijk is bij de slimme thermostaten van Honeywell.

©PXimport

Geofencing

In elke zone creëer je een eenvoudig of een slim verwarmingsschema en dit voor elke dag apart of voor gegroepeerde dagen (zoals weekend en week). In elk van die schema’s configureer je verschillende tijdsblokken met elk hun eigen temperatuurinstelling. Dat verschilt niet zo erg veel van wat mogelijk is met elke digitale thermostaat, slim of niet.

Het slimme van Tado zit hem in de ‘geofencing’-functie die de verwarming automatisch regelt afhankelijk van of er iemand thuis is of niet. Om dit goed te laten werken dien je de Tado-app te installeren op de smartphone van elke bewoner.

Veel geofencing-apps (bijvoorbeeld Nest) eisen dat je permanent de hoge-precisiemodus voor de gps-functie activeert. Dat vormt een zware belasting voor de accu van je mobiel. Tado is slimmer en werkt, zo blijkt uit onze maandenlange test, perfect als je de gps op spaarstand laat staan (of zelfs regelmatig helemaal uitschakelt). Het gebruikt immers ook andere, energiezuinigere, maar minder precieze methodes om je locatie te weten te komen, bijvoorbeeld wifi-en mobiele (gsm)-verbindingen.

Het is wel belangrijk dat de app in de achtergrond blijft werken (dus door bijvoorbeeld Android of een app niet automatisch wordt uitgeschakeld om stroom te besparen). Tado heeft een faq die de optimale instellingen voor je smartphone opsomt. Voor een goede werking van het systeem volg je dus het best de instructies in die faq.

Functies

We hebben de app zowel op Android als iOS gebruikt en merkten nauwelijks een negatieve invloed op de accuprestaties, terwijl Tado toch vrij goed detecteerde wanneer we de testlocatie verlieten. Tado zet de verwarming automatisch lager bij afwezigheid, maar je kunt een ondergrens configureren in de (web)app. De slimme thermostaat zet de verwarming opnieuw aan wanneer je naar huis komt. Via de app kun je dit uitschakelen of in drie standen zetten: eco (begint pas te warmen wanneer je daadwerkelijk thuis bent); balans (verwarmt wanneer je het huis nadert); of comfort (de minst zuinige stand).

Nog een slimmigheidje: Tado houdt rekening met de weervoorspelling en zal de verwarming automatisch harder laten werken bij een voorspelde koude dag, of omgekeerd minder hard wanneer warm weer is voorspeld. Ook is er een goed functionerende ‘open raam’-detectie die de verwarming automatisch tijdelijk uitschakelt als de thermostaat een open deur of raam detecteert. De schakeltijd bepaal je zelf. Deze detectie werkt zowel op de thermostaat als op de radiatorknop.

©PXimport

Tado Slimme Thermostaat installeren

In de Starter Kit vind je de Smart Thermostat v3, de Internet Bridge, kabels en het nodige (Engelstalige) documentatiemateriaal. De installatiegids voor professionelen bevindt zich in een dichtgeplakte envelop. Doe je de zelfinstallatie dan gebruik je de ‘Welcome Guide’, die je eerst vraagt om een account te creëren (of in te loggen op een bestaand account).

De tado-cloud waaraan de thermostaat gekoppeld wordt, werkt wel (ook) in het Nederlands. De piepkleine internetbridge koppel je aan je router. Het apparaatje betrekt zijn stroom van een usb-kabel die je ofwel in een vrije usb-poort van de router ofwel in een aparte usb-voeding prikt. Enkele seconden na het aansluiten detecteert de installatiewizard de aanwezigheid van de bridge. Vervolgens registreer je de Smart Thermostat door het serienummer en de authenticatiecode in te vullen. Op dezelfde manier koppel je de radiatorknoppen en/of eventuele extra kamerthermostaten.

De installatiewizard bevat vele combinaties van thermostaten en verwarmingsketels, maar als jouw specifieke apparaat niet gevonden wordt, kun je de gegevens doorsturen naar de supportafdeling. Iemand bij Tado controleert dan wat je precies moet doen voor een succesvolle installatie. Het duurt even voordat je via e-mail verdere instructies ontvangt, maar in ons geval ontvingen we die binnen het uur en bovendien in het Nederlands. Overigens kun je ook foto’s uploaden zodat de ingenieurs de bestaande installatie gemakkelijker kunnen herkennen en je zo goed mogelijk verder kunnen helpen.

De zelfinstallatie lukte bij ons redelijk goed, al moesten we enkele keren de helpdesk contacteren omdat sommige stappen ons niet helemaal duidelijk waren. Uiteraard kun je Tado ook gewoon door een professional laten installeren, maar dat is uiteraard niet gratis.

Elke bridge kan maximaal 25 radiatorthermostaten controleren, of tien radiatorthermostaten in combinatie met één door een Tado-kamerthermostaat aangestuurde boiler. Elke verwarmingszone kan acht apparaten bevatten, bijvoorbeeld één thermostaat en zeven radiatorthermostaten.

De witte kamerthermostaat heeft een ledmatrixdisplay dat alleen actief is als je de thermostaat lokaal bedient. Zo gaan de drie AAA-batterijen één tot twee jaar mee. De thermostaat werkt volgens Tado met 95% van alle verwarmingssysteem, zowel centrale als vloerverwarming en kan zowel bedraad als draadloos worden gebruikt. Bij draadloos gebruik heb je wel een extra ketelmodule oftewel Extensiekit nodig.

Het is mogelijk om de thermostaat lokaal te bedienen via het display, maar de (web)app geeft je veel meer mogelijkheden en is dus de aangewezen bedieningsmethode.

Wil je meerdere verwarmingscircuits aansturen dat kan dit met een aanvullende kamerthermostaat die via dezelfde bridge werkt. Onze testlocatie heeft twee verwarmingscircuits en wij installeerden daarom twee kamerthermostaten.

Radiatorknoppen

De witte radiatorknoppen hebben een draaiknop om de temperatuur te regelen en tevens een eigen ledmatrixdisplay. Via de app is het overigens mogelijk om de lokale bediening per knop uit te schakelen. Je schroeft ze op een tussenzetstuk of ‘mount’ die aangepast is aan verschillende modellen radiatoren. In de verpakking vind je tussenzetstukken voor de populairste types radiatoren.

Als de mount niet past zijn er aparte conversie-ringen verkrijgbaar via de helpdesk. Bij ons paste één knop probleemloos en een andere niet. Via de helpdesk werden we vlug geholpen. Na het doorsturen van een foto van de bestaande knop, stuurde Tado ons via de post gratis een passend tussenstuk op waarmee we de knop probleemloos konden monteren.

De knoppen gebruiken twee AA-batterijen die volgens Tado één tot twee jaar meegaan. Bij één knop waren de batterijen echter al na amper een maand leeg en daarna opnieuw na een maand of drie. De app waarschuwt je tijdig wanneer je de batterijen moet vervangen (ook via e-mail). Na die waarschuwing heb je daarvoor nog ongeveer een week de tijd voor de knop uitvalt. Blijkbaar is er in sommige omstandigheden een bug die ervoor zorgt dat de batterijen abnormaal snel leeglopen. Tado meldt dat het hiervan op de hoogte is en het probleem aan het oplossen is. Overigens functioneerden de batterijen in de andere geteste knop wel normaal.

©PXimport

Besparing

De mobiele app stuurt je maandelijks een energiebesparingsrapport met de geschatte energiekosten die je bespaart door de slimme functies. Maar die cijfers zijn gebaseerd op gemiddelden uit een simulatiestudie van het Fraunhofer Instituut voor bouwfysica (Duitsland, 2013) en zeggen weinig over de werkelijke besparing in een individuele situatie.

Wel vind je in het rapport interessante statistieken over het aantal uren dat de geofencing actief was, hoe vaak Tado de verwarming aanstuurde volgens de weersvoorspelling, hoe vaak het slim schema actief was, hoe vaak de verwarming handmatig werd bediend en hoe vaak Tado een open raam detecteerde.

Tado toont ook een schatting van de besparing per ‘verwarmingsseizoen’. Volgens Tado bespaarde ik 25%. Maar hoeveel bespaarde ik nou echt?

Toevallig noteer ik al meer dan tien jaar het maandelijks gasverbruik op de testlocatie. Zo kon ik constateren dat het verbruik in de testperiode september 2017 tot mei 2018 inderdaad significant lager was: 25% onder het vijfjaargemiddelde en 9% onder het elfjaargemiddelde.

Andere factoren dan het gebruik van Tado hebben hierbij waarschijnlijk ook een rol gespeeld: een andere gezinssamenstelling, een andere boiler en (wellicht vooral) de klimaatverandering. Niettemin heeft Tado zo te zien invloed op het verbruik; hoevéél is moeilijk objectief vast te stellen, maar het lijkt in elk geval significant.

Conclusie

De slimme thermostaten en radiatorknoppen van Tado zijn betaalbaar, eenvoudig zelf te installeren en werken uitstekend. De helpdesk van Tado reageert snel en accuraat, ook in het Nederlands. Een mogelijk nadeeltje van het systeem is dat alle gezinsleden altijd hun smartphone bij zich moeten hebben om de besparende modi optimaal te laten werken.

Hoeveel je effectief bespaart, hangt af van te veel factoren om goed te kunnen testen, maar we vermoeden dat de meeste gebruikers de aankoopprijs van Tado binnen het jaar terugverdiend hebben met de besparing op hun verwarming. Sowieso is er ook het milieu-aspect: Tado zorgt er in elk geval voor dat je je huis zo weinig mogelijk onnodig verwarmt.

Het is natuurlijk wel zo dat productie, distributie en gebruik van het systeem als geheel zelf ook een geringe milieubelasting met zich meebrengt. Het effect daarvan laat zich echter niet meten en is waarschijnlijk te verwaarlozen in het grote geheel.

Hoewel koken op gas voorlopig nog mag, is duidelijk dat de toekomst elektrisch is. Veel mensen stappen nu al over op elektrisch koken – vaak in combinatie met inductie. Ben jij toe aan een nieuwe kookplaat of wil je van het gas af? Dan is het goed om te weten hoe je zo’n elektrische kookplaat aansluit, waar je op moet letten en wanneer je beter een professional kunt inschakelen.

Eén, twee of drie fasen: wat betekent dat?

In tegenstelling tot een gaskookplaat, die je simpelweg aan een gasaansluiting koppelt, is een elektrische kookplaat net iets technischer. Zo'n kookplaat kan worden aangesloten op één, twee of drie elektrische fasen. Welke van de drie je nodig hebt, hangt af van het vermogen van je kookplaat én van de aansluiting in je keuken.

Een 1-fase kookplaat is het eenvoudigst. Die werkt op een gewone stekker met twee pinnen, precies zoals je gewend bent van andere apparaten in huis. Deze modellen hebben een beperkt vermogen – maximaal 3680 watt – maar zijn vaak krachtig genoeg voor wie niet al te fanatiek kookt. Aansluiten is simpel: stekker erin en je kunt aan de slag.

Voor een 2-fase kookplaat heb je een zogenoemde perilex-stekker nodig, met vijf pinnen. Die zie je vooral bij iets krachtigere inductiekookplaten. Meestal worden dit soort kookplaten zonder stekker geleverd, en is het slim om een elektricien in te schakelen voor de installatie. Het benodigde vermogen ligt tussen de 3681 en 7360 watt.

Een 3-fase kookplaat vraagt nog meer stroom en werkt op krachtstroom. Ook hier gebruik je een perilex-stekker met vijf pinnen, maar je moet wel eerst controleren of je meterkast daar op is voorbereid. De aansluitwaarde ligt boven de 7360 watt en het is belangrijk dat de aansluiting klopt – anders werkt de kookplaat niet of loop je zelfs risico op overbelasting. Laat dit daarom bij voorkeur aan een vakman over.

©vectorizer88 - stock.adobe.com

Hoe weet je welke kookplaat bij je keuken past?

Wat je kunt aansluiten, hangt af van het type stopcontact in je keuken. Heb je een standaard wandcontactdoos met twee gaten? Dan past daar alleen een 1-fase kookplaat op. Die worden meestal geleverd met stekker en snoer, zodat je hem meteen kunt gebruiken.

Zie je een perilex-stopcontact (met vijf gaten)? Dan is je keuken in principe geschikt voor een 2- of 3-fase kookplaat. Alleen weet je dan nog niet of je meterkast daadwerkelijk drie fasen aankan. Dat kun je op twee manieren controleren: met een multimeter of door in je meterkast te kijken.

Zo check je de aansluiting met een multimeter

Heb je een multimeter in huis? Dan kun je precies meten hoeveel fasen je aansluiting ondersteunt. Teken op een papier het patroon van het perilex-stopcontact en noteer per gat wat je meet. Prik met één pin in het middelste gat (de aarde) en meet met de andere pin de overige vier. Krijg je twee keer 230 volt en twee keer 0? Dan heb je een 2-fase aansluiting. Meet je drie keer 230 volt en één keer 0? Dan is het een 3-fase aansluiting. Label de gaten met ‘L’ voor stroom en ‘N’ voor nul, zodat je straks precies weet wat waar hoort.

©Dmitriy

Geen multimeter? Kijk in de meterkast

Heb je geen meetapparatuur? Dan kun je in de meterkast zien hoeveel fasen er beschikbaar zijn. Bij een 2-fase aansluiting zie je twee gekoppelde groepen met een hendel ertussen. Zie je vier gekoppelde groepen? Dan is er krachtstroom aanwezig en kun je dus ook een 3-fase kookplaat aansluiten – mits het stopcontact daar geschikt voor is.

©auremar

Zelf een kookplaat aansluiten

Ga je zelf aan de slag? Dan is het belangrijk dat je weet wat je doet. Elektriciteit is geen speelgoed, dus bij twijfel: bel een vakman. Heb je een 1-fase kookplaat met powermanagement die je op een normaal stopcontact wilt aansluiten? Dan moet je deze eerst correct instellen.

Leg om te beginnen een stuk piepschuim onder de kookplaat, zodat je hem veilig kunt omdraaien zonder krassen of barsten. Plak daarna de afdichtband rondom het apparaat, bij voorkeur zo dicht mogelijk bij de glasrand. Begin aan de achterkant, zodat de naad niet in het zicht valt.

Open het aansluitcompartiment onder de kookplaat en controleer het aansluitschema dat daar staat. Gebruik de bijgeleverde bruggetjes om de juiste verbindingen te maken. Sluit het snoer aan: bruin op L, blauw op N en geelgroen op aarde. Zet het snoer vast met trekontlasting en sluit het klepje.

Draai nu de kookplaat weer om en steek de stekker in het stopcontact. Leg de kookplaat op z’n plek in het aanrechtblad. Houd de pauzeknop vijf seconden ingedrukt om het menu te openen. Zoek via de plusknop naar het onderdeel ‘PO’ (power) en stel het vermogen in op 3.7 in plaats van 7.4. Bevestig dit door de pauzeknop nog eens vijf seconden ingedrukt te houden. Je kookplaat is nu geschikt voor een standaard aansluiting.

Een 2-fase kookplaat aansluiten: zo werkt het

Heb je een 2-fase kookplaat? Dan moet je eerst bepalen welke kleur draad bij welk contact hoort. Meet het snoer door met een multimeter, op de piepstand of op de Ohm-stand. Noteer welke draad bij welke stekkerpin hoort en gebruik die info bij het aansluiten.

Open vervolgens het aansluitvak onder de kookplaat en kijk welk aansluitschema je moet gebruiken. L1 en L2 koppel je aan de juiste stroomdraden, 01 en 02 aan de juiste nuldraad. Maak de trekontlasting los, sluit de draden aan zoals je eerder hebt gemeten, en zet alles weer stevig vast.

Steek daarna de stekker in het stopcontact en plaats de kookplaat netjes in het blad. Dankzij de afdichtband blijft alles goed op z'n plek. Zet vervolgens de kookplaat aan en test of alle kookzones werken. Krijg je een foutmelding? Dan is er waarschijnlijk iets misgegaan bij het aansluiten. Geen foutmelding? Dan is je kookplaat klaar voor gebruik.

©S.Engels

Vooral in de zomer is het vaak raak: code geel of code oranje wegens onweer. Weet jij wat je wél en juist níet moet doen als er een onweersbui nadert? Thuis kun je veel risico's beperken, maar juist buitenshuis – en zeker op de camping – is het opletten geblazen. In dit artikel lees je hoe je jezelf en anderen beschermt, of je nu binnen, buiten of aan het kamperen bent.

Lees ook: Regen, regen en nog eens regen … zo voorkom je wateroverlast

Thuis tijdens onweer: veilig, maar niet zonder risico's

In huis ben je relatief goed beschermd tegen blikseminslag, zeker als het gebouw voorzien is van een goede bliksemafleider. Toch zijn er een paar voorzorgsmaatregelen die je serieus moet nemen. Gebruik bij onweer liever geen apparaten die verbonden zijn met het stroomnet of met leidingen. Denk aan de wasmachine, een vaste telefoon of een bedrade computer. Bliksem kiest daarbij meestal de makkelijkste route naar de grond, en dat zijn vaak metalen onderdelen in huis zoals koperdraden of waterleidingen.

Trek bij voorkeur de stekkers uit het stopcontact van kwetsbare apparatuur zoals computers, tv's of de router. Een stekkerdoos met overspanningsbeveiliging biedt wel wat bescherming, maar niet bij een directe inslag. Ga liever ook niet douchen of in bad, want waterleidingen kunnen de elektrische spanning van een blikseminslag geleiden.

Ramen kun je gewoon dicht houden, en als je wilt kijken naar het natuurgeweld, doe dat dan vanaf een veilige plek binnenshuis. Zorg dat huisdieren binnen zijn en zet het alarmsysteem even uit als dat storingsgevoelig is bij blikseminslag.

Buiten bij onweer: voorkom dat je zelf bliksemafleider bent

Ben je onderweg of buiten als het begint te donderen, dan is het zaak om snel te handelen.

Onthoud: als je de bliksem ziet en binnen 10 seconden de donder hoort, zit je binnen de gevarenzone. Zoek dan zo snel mogelijk een veilige schuilplek.

De veiligste plek is een gebouw met muren en een dak – bijvoorbeeld een winkel, huis of station. Een auto met metalen carrosserie is ook een prima optie. Die werkt als een kooi van Faraday en geleidt de stroom om je heen in plaats van door je heen.

Vermijd tijdens onweer open velden zoals weilanden of sportterreinen, want daar ben je letterlijk het hoogste punt. Ook hooggelegen plekken zoals duinen of heuveltoppen vormen een risico. Zoek geen beschutting onder een boom die in z'n eentje op een veld staat – dat is juist een bliksemmagneet. Blijf verder uit de buurt van metalen objecten zoals hekken, masten of fietsen, en houd afstand van water – of dat nu een meer, sloot of zwembad is.

Kun je nergens heen? Maak jezelf dan zo klein mogelijk: hurk neer op je voetzolen, houd je voeten tegen elkaar en wikkel je armen om je knieën. Ga niet liggen; zo vergroot je je contactoppervlak met de grond, wat het risico op aardstroom vergroot.

©ID.nl

Kamperen met onweer: extra opletten in tent of caravan

Kamperen geeft een gevoel van vrijheid, maar bij onweer ben je juist extra kwetsbaar. Een tent biedt geen enkele bescherming tegen bliksem, hoe stevig het doek ook is. Het metalen frame vergroot het risico juist, vooral als je op een open veld kampeert of vlak bij een losse boom staat.

Als er onweer op komst is, zoek dan zo snel mogelijk een veilig onderkomen. Een stenen sanitairgebouw, de receptie of je auto bieden veel meer bescherming dan een tent. Zit je in een camper of caravan met een metalen buitenkant? Dan ben je redelijk veilig, mits je ramen en deuren gesloten houdt en geen contact maakt met metalen delen. Stacaravans met een houten of kunststof omhulsel bieden die bescherming niet: het klopt dat ze geen stroom geleiden, maar ze voeren die ook niet af. Daardoor kan een blikseminslag via leidingen of metalen onderdelen binnen alsnog gevaarlijk uitpakken. Tijdens onweer blijf je dus beter uit de buurt van dat soort constructies.

Laat ook je elektronische spullen niet in de tent of aan opladers zitten. Berg ze los op, zonder kabels of contact met de grond.

Staan er bomen op de camping? Zorg dat je tent daar niet direct onder staat. Bij inslag kunnen takken afbreken of kan de bliksem via de wortels naar de grond doorslaan. Ook op campings in de bergen of aan open water is het risico op blikseminslag extra hoog – check bij aankomst wat de aanbevolen schuilplaatsen zijn.

Tot slot: een goede voorbereiding helpt

Kijk altijd naar de weersvoorspelling voordat je op pad gaat. Veel weerapps geven een melding bij onweerskansen, vaak met een tijdsindicatie en locatie. Op de camping is het handig om bij aankomst al te weten waar je naartoe kunt bij slecht weer.

Zorg ook dat je zaklamp, powerbank en radio of noodaccu paraat hebt als je kampeert, voor het geval de stroom uitvalt. En vooral: blijf rustig. Onweer is gevaarlijk, maar met de juiste kennis en voorzorgsmaatregelen voorkom je ongelukken.