Je bent de trotse eigenaar van een charmant, karaktervol pand uit de vorige eeuw met een eiken parket of mooie vloertegels en prachtige gietijzeren radiatoren. Kun je dan van het gas af zonder ingrijpende verbouwing en zonder de huidige radiatoren te slopen? Dat kan zeker, met een hoge temperatuurwarmtepomp.

In onze andere kennisartikelen hier op ID.nl over dit onderwerp hebben we het vooral over warmtepompen die via een afgiftesysteem op lage temperatuur de woning verwarmen (zie bijvoorbeeld Wat voor typen warmtepompen zijn er?) Dat is een combinatie die goed samenwerkt met vloerverwarming of met enorme radiatoren, maar die traag op veranderingen reageert. Er zijn ondertussen ook hoge temperatuurwarmtepompen, die het huis met dezelfde snelheid verwarmen als een klassieke gasboiler. Het gaat om lucht-waterwarmtepompen die het cv-water dat door de radiatoren stroomt opwerkt tot 60-80°C. Dat betekent dat je bijvoorbeeld de oude radiatoren kunt behouden, want je oude verwarmingsketel leverde immers cv-water met dezelfde temperatuur. Hij deed dat alleen niet zo zuinig als deze warmtepomp.

Lage temperatuurverwarming

Gewone warmtepompen halen warmte uit de buitenlucht, uit de bodem of uit water. De warmtepomp drijft deze energie op zodat het cv-water een temperatuur krijgt van 35°C tot 55°C. Dat is een veel lagere temperatuur dan bij een gasboiler. Die produceert doorgaans cv-water van 60°C tot 75°C. In een laag temperatuursysteem heeft een gewone warmtepomp een groot oppervlak voor warmteafgifte nodig (vloerverwarming of erg grote radiatoren). Bovendien moet het huis perfect geïsoleerd zijn om te voorkomen dat de warmte tijdens dit proces naar buiten vliegt.

©Yuliya Shauerman

Hoge temperatuurverwarming

Hoge temperatuurwarmtepompen werken op hetzelfde verwarmingsniveau als de gasketel. Dat betekent dat wanneer de oude gas- of stookolie-ketel de deur uit moet, je die kunt vervangen door zo’n hoge temperatuurwarmtepomp zonder dat je tegelijk de radiatoren moet vervangen. Er is dus geen vloerverwarming nodig en je kunt zelfs het oude leidingwerk rustig behouden.

De radiatoren nemen de temperatuur van het water over en zorgen op twee manieren dat het binnen lekker warm blijft. Er is de warmteoverdracht door thermische straling. Als je voor de radiator gaat zitten, voel je deze stralingswarmte onmiddellijk. Dat zijn elektromagnetische golven die, als ze rechtstreeks op een oppervlak zoals een meubel of je lichaam vallen, worden omgezet in warmte. Daarnaast verwarmen ze ook de lucht die door de ruimte circuleert. Dat noemen we convectie. Door die circulatie passeert er voortdurend nieuwe lucht langs de warme radiator. Zo wordt de hele ruimte gevuld met warme lucht. Deze convectiewerking gebeurt uitsluitend bij hoge temperatuurverwarming. De hoge temperatuurwarmtepomp levert tegelijk voldoende warm water voor het bad en de douche.

Isolatie

Hoe beter een huis geïsoleerd is, hoe minder warmteverlies en energieverbruik er is. Het oude verwarmingssysteem dat je wilt vervangen is berekend op de hoeveelheid warmte die dit huis verliest. Wanneer het binnen met de oude ketel lekker warm was, dan zul je het opnieuw warm krijgen met deze warmtepomp omdat die dezelfde afgiftetemperatuur levert. Dit is dus een warmtepomp waar zelfs bij oude woningen zeker bent van het warmtecomfort. Uiteraard kun je het gasverbruik drukken door tegelijk alles beter te isoleren.

Nadelen

Het klinkt als een sprookje, maar er zijn nog enkele nadelen aan deze hoge temperatuurwarmtepompen. Ten eerste zijn deze toestellen duurder dan de gewone warmtepompen en die zijn al behoorlijk prijzig. Je mag gerust stellen dat een hoge temperatuurwarmtepomp meer dan 25 procent duurder is dan zijn neefje op lage temperatuur. Het prijskaartje van een hoog temperatuurwarmtepomp varieert tussen de 15.000 en 19.000 euro. Omdat dit een nogal nieuwe markt is, verwachten we wel dat die bedragen nog zullen dalen.

Een ander belangrijker nadeel van de hoge temperatuurwarmtepomp is dat hij minder efficiënt is dan het reguliere model. De prestatiecoëficient (COP) ligt lager (zie ook: Het rendement van een warmtepomp). Waar een warmtepomp met een lage temperatuur vier eenheden warmte kan produceren voor elke eenheid elektriciteit die hij verbruikt, zal een hoge temperatuurmodel gewoonlijk slechts 2,5 tot 3 eenheden warmte leveren. Kortom: de hoge temperatuurwarmtepomp verbruikt meer stroom. De huidige modellen zijn ook ongeveer 10 kilogram zwaarder, maar dat maakt voor de consument niets uit. Ten slotte is dit apparaat ook complexer, waardoor er meer kan fout gaan.

Het geheim van de hoge temperatuurwarmtepomp: CO2

Het verschil in technologie tussen beide soorten warmtepompen zit hem voornamelijk in het gebruikte koelmiddel. Het koelmiddel, of koudemiddel, is een vloeistof die gemakkelijk verdampt bij een lage temperatuur en waarvan de temperatuur stijgt door druk in de compressor. Voor de warmtepompen die hoge uitvoertemperaturen leveren, wordt een ander koudemiddel gebruikt dan voor de gewone warmtepompen, namelijk , namelijk CO2 (R744). Koolstofdioxide (CO2) is ecologisch en vanuit veiligheidstechnisch oogpunt een prima koelmiddel omdat het geen ozon afbreekt, het niet giftig is, niet brandbaar is en chemisch inactief is. Er zijn ook geen vereisten inzake recycling of afvalverwerking. Bovendien is CO2 een van de oudste koudemiddelen ter wereld. Behalve het koelmiddel zijn er uiteraard nog wat andere technische verschillen, maar daar zullen we hier verder niet op ingaan.

©Booblgum

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.