Je bent de trotse eigenaar van een charmant, karaktervol pand uit de vorige eeuw met een eiken parket of mooie vloertegels en prachtige gietijzeren radiatoren. Kun je dan van het gas af zonder ingrijpende verbouwing en zonder de huidige radiatoren te slopen? Dat kan zeker, met een hoge temperatuurwarmtepomp.

In onze andere kennisartikelen hier op ID.nl over dit onderwerp hebben we het vooral over warmtepompen die via een afgiftesysteem op lage temperatuur de woning verwarmen (zie bijvoorbeeld Wat voor typen warmtepompen zijn er?) Dat is een combinatie die goed samenwerkt met vloerverwarming of met enorme radiatoren, maar die traag op veranderingen reageert. Er zijn ondertussen ook hoge temperatuurwarmtepompen, die het huis met dezelfde snelheid verwarmen als een klassieke gasboiler. Het gaat om lucht-waterwarmtepompen die het cv-water dat door de radiatoren stroomt opwerkt tot 60-80°C. Dat betekent dat je bijvoorbeeld de oude radiatoren kunt behouden, want je oude verwarmingsketel leverde immers cv-water met dezelfde temperatuur. Hij deed dat alleen niet zo zuinig als deze warmtepomp.

Lage temperatuurverwarming

Gewone warmtepompen halen warmte uit de buitenlucht, uit de bodem of uit water. De warmtepomp drijft deze energie op zodat het cv-water een temperatuur krijgt van 35°C tot 55°C. Dat is een veel lagere temperatuur dan bij een gasboiler. Die produceert doorgaans cv-water van 60°C tot 75°C. In een laag temperatuursysteem heeft een gewone warmtepomp een groot oppervlak voor warmteafgifte nodig (vloerverwarming of erg grote radiatoren). Bovendien moet het huis perfect geïsoleerd zijn om te voorkomen dat de warmte tijdens dit proces naar buiten vliegt.

©Yuliya Shauerman

Hoge temperatuurverwarming

Hoge temperatuurwarmtepompen werken op hetzelfde verwarmingsniveau als de gasketel. Dat betekent dat wanneer de oude gas- of stookolie-ketel de deur uit moet, je die kunt vervangen door zo’n hoge temperatuurwarmtepomp zonder dat je tegelijk de radiatoren moet vervangen. Er is dus geen vloerverwarming nodig en je kunt zelfs het oude leidingwerk rustig behouden.

De radiatoren nemen de temperatuur van het water over en zorgen op twee manieren dat het binnen lekker warm blijft. Er is de warmteoverdracht door thermische straling. Als je voor de radiator gaat zitten, voel je deze stralingswarmte onmiddellijk. Dat zijn elektromagnetische golven die, als ze rechtstreeks op een oppervlak zoals een meubel of je lichaam vallen, worden omgezet in warmte. Daarnaast verwarmen ze ook de lucht die door de ruimte circuleert. Dat noemen we convectie. Door die circulatie passeert er voortdurend nieuwe lucht langs de warme radiator. Zo wordt de hele ruimte gevuld met warme lucht. Deze convectiewerking gebeurt uitsluitend bij hoge temperatuurverwarming. De hoge temperatuurwarmtepomp levert tegelijk voldoende warm water voor het bad en de douche.

Isolatie

Hoe beter een huis geïsoleerd is, hoe minder warmteverlies en energieverbruik er is. Het oude verwarmingssysteem dat je wilt vervangen is berekend op de hoeveelheid warmte die dit huis verliest. Wanneer het binnen met de oude ketel lekker warm was, dan zul je het opnieuw warm krijgen met deze warmtepomp omdat die dezelfde afgiftetemperatuur levert. Dit is dus een warmtepomp waar zelfs bij oude woningen zeker bent van het warmtecomfort. Uiteraard kun je het gasverbruik drukken door tegelijk alles beter te isoleren.

Nadelen

Het klinkt als een sprookje, maar er zijn nog enkele nadelen aan deze hoge temperatuurwarmtepompen. Ten eerste zijn deze toestellen duurder dan de gewone warmtepompen en die zijn al behoorlijk prijzig. Je mag gerust stellen dat een hoge temperatuurwarmtepomp meer dan 25 procent duurder is dan zijn neefje op lage temperatuur. Het prijskaartje van een hoog temperatuurwarmtepomp varieert tussen de 15.000 en 19.000 euro. Omdat dit een nogal nieuwe markt is, verwachten we wel dat die bedragen nog zullen dalen.

Een ander belangrijker nadeel van de hoge temperatuurwarmtepomp is dat hij minder efficiënt is dan het reguliere model. De prestatiecoëficient (COP) ligt lager (zie ook: Het rendement van een warmtepomp). Waar een warmtepomp met een lage temperatuur vier eenheden warmte kan produceren voor elke eenheid elektriciteit die hij verbruikt, zal een hoge temperatuurmodel gewoonlijk slechts 2,5 tot 3 eenheden warmte leveren. Kortom: de hoge temperatuurwarmtepomp verbruikt meer stroom. De huidige modellen zijn ook ongeveer 10 kilogram zwaarder, maar dat maakt voor de consument niets uit. Ten slotte is dit apparaat ook complexer, waardoor er meer kan fout gaan.

Het geheim van de hoge temperatuurwarmtepomp: CO2

Het verschil in technologie tussen beide soorten warmtepompen zit hem voornamelijk in het gebruikte koelmiddel. Het koelmiddel, of koudemiddel, is een vloeistof die gemakkelijk verdampt bij een lage temperatuur en waarvan de temperatuur stijgt door druk in de compressor. Voor de warmtepompen die hoge uitvoertemperaturen leveren, wordt een ander koudemiddel gebruikt dan voor de gewone warmtepompen, namelijk , namelijk CO2 (R744). Koolstofdioxide (CO2) is ecologisch en vanuit veiligheidstechnisch oogpunt een prima koelmiddel omdat het geen ozon afbreekt, het niet giftig is, niet brandbaar is en chemisch inactief is. Er zijn ook geen vereisten inzake recycling of afvalverwerking. Bovendien is CO2 een van de oudste koudemiddelen ter wereld. Behalve het koelmiddel zijn er uiteraard nog wat andere technische verschillen, maar daar zullen we hier verder niet op ingaan.

©Booblgum

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.