Het rendement van een warmtepomp – wat kan ik verwachten?
Klimaatbeheersing
Geplaatst: 11 november 2022 - 11:32
Aangepast: 10 december 2022 - 13:56
Partnerredactie
Een warmtepomp is goed voor je portemonnee en voor het milieu. De meeste experts zijn het erover eens dat dit voor huiseigenaren een van de beste manieren is om hun ecologische voetafdruk te verkleinen, zonder aan comfort in te boeten. Welk rendement kan je verwachten, en hoe zit dat als de omstandigheden een stuk uitdagender worden?
Dit is een samenwerking met Nefit Bosch.
Zweden, het moederland van de warmtepomp
Nefit Bosch warmtepompen worden geproduceerd op verschillende locaties in Europa. In Tranås ligt het zwaartepunt voor de ontwikkeling en productie. Hier is de warmtepomp al net zo ingeburgerd als de cv-gasketel in Nederland. In Zweden is nooit aardgas gevonden en de aanleg van een gasinfrastructuur was moeilijk realiseerbaar door de rotsachtige bodem. Elektriciteit hebben de Zweden wel in overvloed, want die wordt daar vaak duurzaam opgewekt via stuwmeren. Vandaar dat de warmtepomp daar zijn bestaansrecht kreeg. Ondertussen verwarmt maar liefst 60% van de Zweedse huishoudens hun woning met een warmtepomp. Bij nieuwbouw is de warmtepomp zelfs al lang de standaard.
De warmtepomp is in Zweden al even ingeburgerd als de cv-gasketel in Nederland.
Zelfs bij -15°C
Wie zich zorgen maakt over de vraag of de warmtepomp wel geschikt is om bij Nederlandse vrieskou het binnen toch gezellig warm te houden, kunnen we dus geruststellen. De Zweedse winters zijn heel wat strenger dan hier. Het iets warmere zuiden heeft een klimaat dat een beetje lijkt op dat van Nederland. Al koelt het er regelmatig af tot min 15 graden Celsius. Maar in het koude noorden kan het gemakkelijk vriezen tot -30°C. Daarom wordt de warmtepomp in Zweden aan zwaardere omstandigheden onderworpen dan in Nederland. De Nefit Bosch warmtepompen die in Nederland worden verkocht halen zelfs bij -20° C voldoende energie uit de buitenlucht om de woning te verwarmen, terwijl volgens het KNMI de gemiddelde wintertemperatuur 3,9°C bedraagt. De laagste temperatuur die ooit in Nederland werd opgetekend was -24°C in 1942 en statistisch komt dit record slechts een keer in de 1600 jaar voor. Bovendien stijgt momenteel de gemiddelde temperatuur ieder jaar zelfs een beetje. De koudeperiode van februari 2021 was recentelijk een goede testcase voor warmtepompen. Bij de vorst tot -15°C kwamen goed aangelegde warmtepompinstallaties voor zover bekend nergens in de problemen. Een ander voordeel is dat je dezelfde installatie in de zomer kunt inzetten voor koeling.
Met een warmtepomp van Nefit Bosch ben je in de winter en zomer van comfort verzekerd.
Het rendement meten
Warmte produceren met behulp van duurzame bronnen, daar is een warmtepomp voor bedoeld. Maar hoe efficiënt is zo'n warmtepomp nu precies? Het rendement van een warmtepomp wordt vaak uitgedrukt in COP, Coëfficiënt Of Performance. De formule voor de berekening van de COP-waarde is eenvoudig: geleverde energie / verbruikte energie. Een warmtepomp die maar 1 kWh aan elektriciteit nodig heeft om 4 kWh warmte te produceren, heeft een COP van 4. Hoe hoger de COP, hoe minder elektriciteit er wordt verbruikt en hoe zuiniger de warmtepomp dus werkt. Warmtepompen met een COP-waarde tussen 3,1 tot 5,1 zijn efficiënt en dus zuinig. Dit betekent ook dat je de aanschaf en installatie sneller terugverdient. Wanneer de prestatiecoëfficiënt lager ligt dan 2 dan is de warmtepomp oneconomisch.
4kW energie wordt geproduceerd door 1 kW elektriciteit en gratis energie uit de buitenlucht.
Op jaarbasis
De COP-waarde staat altijd voor het maximale rendement in de meest gunstige omstandigheden. Met andere woorden, COP is een momentopname. De SCOP, ofwel Seasonal Coëfficiënt of Performance, bekijkt de gemiddelde COP op jaarbasis. De SCOP geeft dus een meer realistisch beeld van het verbruik en maakt het gemakkelijker om verschillende warmtepompen met elkaar te vergelijken. De efficiëntie hangt af van het type warmtepomp. Een bodemwarmtepomp zal het hele jaar door ongeveer hetzelfde rendement halen, want op 100 tot 200 meter diepte is het constant 14°C. Een luchtwarmtepomp zal in de herfst minder energie verbruiken dan in hartje winter.
Een efficiënt afgiftesysteem
Het rendement van de complete verwarmingsinstallatie is natuurlijk ook afhankelijk van het afgiftesysteem: de vloerverwarming of de radiatoren. Bij traditionele radiatoren heb je al snel een afgiftetemperatuur van 60°C of hoger nodig. De relatief kleine radiatoren moeten veel warmte uitstralen om een complete ruimte te verwarmen. Voor vloerverwarming volstaat een aanvoertemperatuur van 35°C, omdat er een veel groter afgifteoppervlak is. Een warmtepomp heeft over het algemeen een lagere aanvoertemperatuur dan een cv-ketel en kan dus efficiënter werken met vloerverwarming dan met radiatoren. Sommige warmtepompen, zoals bepaalde types van Nefit Bosch, werken ook met radiatoren efficient. Verder zijn je gewone radiatoren bijna altijd goed te combineren met een hybride warmtepomp naast je cv-ketel.