Sinds de zomers in Nederland steeds warmer worden, schaffen Nederlanders steeds vaker airco aan om hun huis koel te houden. Alleen staan deze verkoelende apparaten wel bekend als energievreters: slecht voor het milieu én voor de portemonnee. Besteed daarom aandacht aan het verbruik én de manier waarop je de airco in je huis gebruikt.

Na het lezen van dit artikel weet je: Hoeveel energie een airco gemiddeld verbruikt | Hoe je een energiezuinige airco herkent | Wat je kunt doen om het energieverbruik van een airco te beperken.

Lees ook: 6 fouten die je niet moet maken met je airco

Hoeveel stroom verbruikt een airco per dag?

Laten we eerst eens kijken naar het gemiddelde verbruik van airco's. Uiteraard is dit afhankelijk van de soort airco die je in huis hebt. De veel gebruikte vaste single split airco verbruikt 2 tot 5 kW per uur om één kamer te koelen. Dit verbruik geldt wanneer de airco standaard op de hardste stand staat. Dit lijkt veel, maar in de meeste gevallen staat een airco niet standaard op de hoogste stand. Bij normaal gebruik kom je dan ook eerder uit op een gemiddelde van minder dan 1 kW per uur, zo'n 0,75 kWh (Bron: MilieuCentraal).

Stel dat je een airco in de zomer 12 uur per dag gebruikt. Dan komt het stroomverbruik van de airco, uitgaande van het gemiddelde, uit op 9 kWh per dag. Vermenigvuldig je dat met een tarief van 0,40 euro per kWh (prijsplafond 2023 tot 2.900 kWh) dan kom je uit op 3,60 euro per dag. Zomerse dagen met temperaturen van 25 graden of hoger komen in Nederland op gemiddeld 24 tot 40 dagen voor (Bron: KNMI). Gebruik je een airco 40 dagen per jaar dan kom je uit op 40 x 3,60 euro = 144 euro per jaar.

Bron: MilieuCentraal

Bovenstaande tabel toont het gemiddelde verbruik als een apparaat 200 uur aanstaat. Split airco’s staan gemiddeld 320 uur per jaar aan en mobiele airco’s 184 uur. Wat de energiekosten betreft is in deze tabel uitgegaan van het prijsplafond van 0,40 euro tot 2.900 kWh in 2023.

©GTXCO - stock.adobe.com

Energiezuinige airco's

Sta je op het punt een nieuwe airco aan te schaffen? Kies dan voor een energiezuinige variant. Het energielabel van een airco vertelt je meer over de energiezuinigheid. Daarop staat informatie over het energieverbruik (per jaar of per uur), de energie-efficiëntie en de hoeveelheid geluid die een airco produceert.

Airco's met energielabel A++ zijn het efficiëntst en hebben een relatief laag energieverbruik. De meest efficiënte split airco's hebben momenteel energieklasse A++, terwijl de meest efficiënte monoblock airco's momenteel energieklasse A+ hebben (Bron: Energielabel.nl).

Ook interessant: Energielabels lezen

SEER- en SCOP-waarde

De energie-efficiëntieklasses van een airco geven meer informatie over het verbruik tijdens koelen en verwarmen. Dit verbruik wordt uitgedrukt in de SEER- en SCOP-waarde. Hoe hoger deze twee waardes zijn, hoe zuiniger de betreffende airco is. De energie-efficiëntieklasse voor koelen staat op een energielabel onder het symbool met de blauwe ventilator. Dit is de SEER-waarde, Seasonal Energy Efficiency Ratio.

Wanneer een airco ook kan verwarmen, wordt apart aangegeven hoe energiezuinig het apparaat deze functie uitvoert. Ook deze informatie vind je op het energielabel, onder het symbool met de rode ventilator. Dit is de SCOP-waarde, Seasonal Coefficient of Performance.

©chaundthar - stock.adobe.com

Impact van koelcapaciteit op het energieverbruik

De koelcapaciteit van een airco heeft impact op het energieverbruik van het apparaat. Een airco met de juiste koelcapaciteit is daarom niet alleen van belang om een ruimte goed te kunnen koelen, maar ook om te voorkomen dat er energie wordt verspild. Een airconditioner met een te lage koelcapaciteit zal namelijk mogelijk niet voldoende koeling bieden, terwijl een airco met een te hoge capaciteit onnodig energie kan verspillen.

De koelcapaciteit van een airco wordt meestal uitgedrukt in kW's of BTU (British Thermal Units) per uur. Voor een gemiddeld huis in Nederland geldt de stelregel dat je voor elke kubieke meter 30 tot 40 Watt koelvermogen nodig hebt. Dat is gelijk aan 100 tot 135 BTU per kubieke meter. De benodigde koelcapaciteit kan ook specifiek per ruimte worden berekend:

• Bereken de inhoud (m³) van de ruimte die gekoeld gaat worden eenvoudig door de lengte (L) x hoogte (H) x breedte (B) van de kamer met elkaar te vermenigvuldigen.
• Bepaal vervolgens de warmtefactor van de kamer. Deze factor houdt rekening met de omstandigheden, zoals isolatie, elektronische apparatuur, locatie en het dak. Er zijn drie warmtefactoren:
∼ Factor 30 - goed geïsoleerde ruimte, geen plat dak, weinig elektronische apparatuur en weinig mensen in de ruimte, niet op de zonkant gesitueerd.
∼ Factor 40 - minder goed geïsoleerde ruimte, veel glas en/of veel mensen en/of veel elektronische apparatuur in de ruimte.
∼ Factor 50 - ruimte met een plat of schuin dak, ruimte op het zuiden, slechte isolatie, veel mensen en elektronische apparatuur in de ruimte.
• Vermenigvuldig de inhoud van de ruimte (m³) met de warmtefactor om het benodigde aantal watt te bepalen. Deel vervolgens het aantal watt door 1000 om het totale aantal kW te bepalen. De totale berekening ziet er dan als volgt uit: m³ x warmtefactor = watt / 1000 = aantal kW
• Wil je weten hoeveel BTU je nodig hebt? Ga dan een stap terug naar het aantal watt en vermenigvuldig het aantal watt met 3,4121.

©Suwatchai - stock.adobe.com

Stroomverbruik van een airco beperken

Om te zorgen dat je zo min mogelijk energie verspilt zijn er, naast de aanschaf van een energiezuinige airco, ook een aantal andere dingen die je kunt doen in het dagelijkse gebruik. Hieronder geven we je een aantal tips om het energieverbruik van een airco te verminderen.

• Zorg voor zo min mogelijk zonlicht in huis, bijvoorbeeld door zonwering of bomen rondom het huis. Hoe minder zonlicht, hoe minder een kamer opwarmt en hoe minder (vaak) er dus gekoeld hoeft te worden. Houd daarom ramen en zonwering dicht en zet de airco alleen aan als het écht nodig is. Bijvoorbeeld bij temperaturen boven de 25 graden.
• Gebruik op minder warme dagen andere manieren om te koelen, zoals een ventilator. Deze verbruikt wel vijftien keer minder stroom dan een airco en kan toch bijdragen aan een aangename gevoelstemperatuur.
• Heb je een multi split airco? Zet de airco alleen aan in ruimtes die je wilt koelen en houd de deuren in huis goed dicht, zodat de betreffende ruimtes koel blijven. Let op: blijf wel regelmatig ventileren voor gezonde lucht in huis.
• Heb je een mobiele airco? Gebruik een afdichtset voor het raam waar de afvoerslang doorheen hangt. Zo komt er minder warme lucht de kamer in, waardoor er efficiënter wordt gekoeld. Dat scheelt in het energieverbruik én in de kosten.
• Zet de airco niet standaard op de hoogste stand. Ook met een gemiddelde stand is de airco in staat een ruimte voldoende te koelen. Een paar graden lager dan de buitentemperatuur is vaak al voldoende voor een aangename gevoelstemperatuur.
• Zet een airco gedurende de dag niet steeds opnieuw aan en uit, maar laat deze liever op een lage stand aan staan. Zo kan een airco de ruimte op de gewenste temperatuur houden zonder al te veel energie te verbruiken. Laat je de temperatuur eerst weer oplopen door een airco uit te zetten dan kost het daarna weer meer tijd en energie voordat de ruimte opnieuw op temperatuur is.
• Onderhoud een airco regelmatig om de werking (én levensduur) te optimaliseren. Maak de airco regelmatig schoon met een stofzuiger en eventueel een vochtige en/of droge doek en laat regelmatig (groot) onderhoud plegen door een vakman. Zo blijft de werking optimaal en dat voorkomt verspilling van energie.
• Compenseer het stroomverbruik van een airco (en andere apparaten) met zelf opgewekte groene energie, door bijvoorbeeld zonnepanelen te plaatsen op je dak.
• Word de airco lange tijd niet gebruikt? Trek dan de stekker uit het stopcontact. Ook in stand-by modus verbruikt een airco namelijk energie.

©Astrosystem | stock.adobe.com

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. In de categorie klussen in en om het huis hebben we deze keer vijf goede schuurmachines voor je gevonden.

Een schuurmachine gebruik je om oppervlakken glad te maken, verf of lak te verwijderen, of hout voor te bereiden op verdere afwerking. Het apparaat schuurt met roterende of trillende bewegingen en is handig bij houtbewerking, meubelrenovatie of het opknappen van deuren en kozijnen. De redactie van ID.nl zocht en vond vijf exemplaren voor een goede prijs.

Makita DBO180ZJ

Deze Makita schuurmachine handig als je wat bewegingsvrijheid nodig hebt. Geen snoer dat in de weg zit of een verlengsnoer dat nét te kort is. Je klikt een 18V Makita accu erin en kunt direct aan de slag. Het schuurblad van deze Makita draait rond én beweegt tegelijkertijd in kleine ellipsvormige (excentrische) cirkels. Hierdoor schuur je gelijkmatig zonder zichtbare schuurkringen, en dat maakt dit type vooral geschikt voor het fijn afwerken van hout, metaal of laklagen. Het lichte gewicht en de ergonomische vorm zorgen dat je de machine zelfs met één hand kunt bedienen, zonder dat je snel moe wordt. Dit model is vooral fijn als je al Makita-accu’s hebt liggen, want hij wordt zonder accu geleverd.

Makita BO3710

Wie graag netjes werkt, zonder al te veel lawaai of trillingen, vindt in deze Makita BO3710 een stille kracht. Hij is niet opvallend in uiterlijk, maar tijdens het schuren merk je meteen dat hij z’n werk serieus neemt. De rechthoekige zool maakt hem ideaal voor grotere oppervlakken zoals deuren, kasten of vensterbanken. Wat fijn is: je hoeft geen kracht te zetten, de machine doet het werk. Je hoeft hem alleen maar rustig over het oppervlak te bewegen. Hij laat geen krassen achter, ook niet op kwetsbaarder hout. En hij is stil genoeg om binnen te gebruiken zonder dat de hele buurt meeluistert. Hij ligt goed in de hand en blijft ook bij langer gebruik prettig om mee te werken. Voor wie het schuren graag rustig, secuur en zonder poeha aanpakt, is dit een uitstekende keuze.

Einhell TH‑OS 1016

De Einhell TH-OS 1016 is een typische 'even-snel-pakken'-machine. Als je een hoekje wilt bijwerken, een kleine beschadiging wil gladmaken of een randje verf moet verwijderen, dan is dit apparaat je vriend. Door z’n driehoekige zool kom je makkelijk in smalle hoeken en langs randen waar grotere schuurmachines moeite mee hebben. Hij is licht en eenvoudig te bedienen, zelfs als je geen ervaren klusser bent. En ondanks z’n bescheiden formaat en prijs, voelt hij verrassend stevig aan. Voor kleine karweitjes is dit eigenlijk alles wat je nodig hebt. Je hoeft hem niet op te bergen in een kast, want hij past gewoon in een lade of gereedschapskist. Het is een eenvoudig apparaat dat doet wat het moet doen, zonder poespas.

DeWalt DWE6423

Deze DeWalt schuurmachine is misschien wel de beste balans tussen kracht en comfort. Perfect voor grotere klussen waarbij je langere tijd aan het werk bent. De rubberen grip ligt goed in de hand en helpt om trillingen te dempen. Met zijn 125 mm schijfoppervlak schuur je snel grote delen weg, maar het apparaat blijft precies genoeg om ook bij de afwerking mooi werk te leveren. Je merkt dat hier goed is nagedacht over gebruiksgemak: de aan-uitknop zit op een logische plek, het stofopvangsysteem werkt behoorlijk goed en hij is stil. Een solide keuze voor wie regelmatig wil schuren zonder elke keer met zware, logge machines te moeten werken.

PARKSIDE Accu-excenterschuurmachine

Deze schuurmachine van PARKSIDE is vooral handig als je af en toe iets kleins moet schuren en niet te veel wilt uitgeven. Hij is licht, makkelijk vast te houden en komt dankzij zijn compacte formaat goed in hoeken en langs randen. Wat hem 'multifunctioneel' maakt, is de mogelijkheid om verschillende schuurzolen te gebruiken. Daarmee kun je van alles aanpakken: een schilderijtje opschuren, een hoekje verf verwijderen of een kastdeur gladmaken. Je moet geen professioneel apparaat verwachten, maar voor simpele klussen is hij meer dan voldoende. En omdat hij zo weinig kost, is het een prima keuze als je af en toe iets wilt bijwerken zonder meteen een duur merk aan te schaffen. Handig als tweede machine of voor beginnende klussers die gewoon iets praktisch zoeken.

Vier op de tien Nederlanders gebruiken ChatGPT, blijkt uit onderzoek van Telecompaper. Daarvan kiest 87 procent voor de gratis versie. Die blijkt voor de meesten ruim voldoende – mits je weet hoe je de tool slim inzet. Met deze tien tips haal je alles uit de gratis variant van ChatGPT.

Lees ook: ChatGPT onder de knie: zo word je een promptprofessional

1. Stel gerichte vragen

Wie zomaar wat typt, krijgt een antwoord dat alle kanten op kan gaan. Begin daarom met een duidelijke vraag of opdracht. Noem drie eenvoudige pasta­gerechten die binnen 20 minuten klaar zijn werkt bijvoorbeeld beter dan Vertel iets over pasta. Wees ook niet bang om tussendoor verder te vragen of je opdracht te verfijnen. ChatGPT onthoudt binnen een gesprek wat je eerder vroeg, zolang je in hetzelfde chatvenster blijft. 

©ID.nl

2. Geef ChatGPT een rol (zoals docent of tekstschrijver)

Je kunt ChatGPT laten denken als een docent, redacteur of programmeur, afhankelijk van wat je nodig hebt. Begin je vraag bijvoorbeeld met: Doe alsof je een leraar bent die uitlegt hoe fotosynthese werkt aan een kind van 10. Of: Je bent een tekstschrijver. Verbeter deze alinea op stijl en duidelijkheid. Zo krijg je antwoorden die beter aansluiten bij je doel.

Tip: Alle afbeeldingen in dit artikel kun je aanklikken om ze groter te bekijken. 👇🏻

©ID.nl

Tien x rollenspel

3. Gebruik ChatGPT om mee te sparren

De gratis versie is niet alleen handig om feitelijke informatie te vinden, maar ook om mee te denken als je even vastloopt of om je op nieuwe ideeën te brengen. Denk aan: Hoe pak ik een introductie aan voor een workshop over digitale veiligheid? of Geef vijf originele tekstjes voor op een verjaardagskaart. Zie de suggesties die ChatGPT dan geeft vooral als een middel om je op nieuwe ideeën brengen.

4. Laat ChatGPT samenvatten of herschrijven

Heb je een lange tekst gekregen, zoals een rapport, artikel of e-mail? Of een tekst die je niet helemaal snapt omdat het taalgebruik te ingewikkeld is? Vraag ChatGPT om een samenvatting in gewone taal, zodat je snel begrijpt waar het over gaat. Andersom kan ook: als je zelf zo'n tekst hebt geschreven, kun je ChatGPT vragen om het korter, vriendelijker of zakelijker te maken.

5. Knip grote opdrachten op in kleinere stappen

Een complexe opdracht werkt vaak beter als je die opknipt. Begin klein en bouw op. Wil je bijvoorbeeld een sollicitatiebrief laten schrijven? Vraag dan eerst: Wat zijn de belangrijkste elementen van een goede sollicitatiebrief voor functie X? Je kunt daar eventueel iets aan toevoegen als Geef een beknopt lijstje met elementen. Je hoeft het verder nog niet uit te werken. Laat daarna pas een opzet maken. Zo houd je meer controle over het resultaat en kun je tijdig bijsturen wanneer dat nodig is.

©ID.nl

6. Weet wat de gratis versie wel en niet kan

De gratis versie werkt standaard met GPT‑4o. Deze versie heeft een kennisbasis tot oktober 2023, dus recente ontwikkelingen of nieuws van ná dat punt kent het model niet. Als gratis gebruiker mag je maar een beperkt aantal berichten met GPT‑4o sturen binnen een periode van vijf uur. Is die limiet bereikt, dan krijg je een melding. ChatGPT schakelt dan automatisch over op GPT‑4.1 mini – een lichtere variant met iets minder rekenkracht. Je merkt dat soms aan antwoorden die wat oppervlakkiger zijn of minder duidelijk opgebouwd. Controleer daarom altijd zelf of feiten kloppen. Goed om te weten: dat overschakelen kan ook gebeuren wanneer ChatGPT tijdelijk overbelast is door veel gebruikers tegelijk.

7. Zet ChatGPT in als taalhulp bij spelling of vertaling

Twijfel je over spelling, grammatica of interpunctie? ChatGPT helpt je bij het corrigeren van zinnen. Je kunt ook vragen naar het verschil tussen vergelijkbare woorden of hulp krijgen bij vertalen tussen bijvoorbeeld Nederlands en Engels – inclusief uitleg.

©ID.nl

8. Voeg je eigen kennis toe voor betere resultaten

ChatGPT is goed in structureren en herschrijven, maar mist gezond verstand en actuele kennis. Daarom ontstaan de beste antwoorden wanneer jij zelf iets toevoegt: een eigen doel, situatie of voorkeur. Denk aan: Ik wil deze uitleg gebruiken voor een workshop over cybersecurity. Kun je hem korter maken voor beginners? In dit voorbeeld geef je aan waarvoor je de tekst wilt gebruiken (de workshop), voor wie hij bedoeld is (beginners) en wat je nodig hebt (een kortere versie). Zulke aanwijzingen helpen ChatGPT om met een antwoord te komen waar je echt iets aan hebt.

9. Bouw voort op eerder antwoorden in dezelfde chat

Je hoeft niet bij elke nieuwe vraag opnieuw te beginnen. Blijf je in hetzelfde chatvenster, dan kun je voortbouwen op eerdere antwoorden. Zo werk je stap voor stap toe naar een tekst, idee of plan dat steeds beter past bij wat je zoekt.

10. Houd het gesprek overzichtelijk

Als een chat te rommelig wordt, is het soms handiger om opnieuw te beginnen. In een nieuw venster houd je het gesprek overzichtelijk en voorkom je dat ChatGPT blijft terugkomen op eerdere dingen die niet meer relevant zijn.