Het vakantieseizoen komt eraan en het is tijd om er weer op uit te trekken. Ga je met de caravan of camper op vakantie en wil je er koeltjes bij zitten? Dan kun je ervoor kiezen om een airconditioningsysteem aan te schaffen. Maar wat is er allemaal mogelijk voor je camper of caravan?

Wie tijdens warme dagen in een camper of caravan zit, weet hoe lastig het kan zijn om de boel koel te houden. Een raam openzetten heeft eigenlijk geen zin en een ventilator helpt meestal ook niet. Maar net als in de auto of in je huis is het ook voor een caravan of camper mogelijk om een airconditioningsysteem te gebruiken. De aanleg ervan is – afhankelijk van het gekozen model - relatief eenvoudig en je hebt de keuze tussen mobiele en permanente systemen. Zo maak je kamperen nog even een beetje comfortabeler.

Ruimtebeperking

De ruimte in een caravan of camper is natuurlijk beperkt en alle vrije ruimte die je wél beschikbaar hebt, wil je natuurlijk optimaal benutten. Bij de aanschaf van een aircosysteem is het dus van belang welk model je kiest. Globaal kun je voor een caravan of camper kiezen uit vier soorten systemen:

• Dak-airco's
• Bank-airco's
• Split airco's
• Mobiele airco's

Elk systeem heeft zo zijn eigen voor- en nadelen en ook de prijzen lopen erg uiteen. Verder is de manier van monteren ook verschillend. We nemen de diverse typen airco's voor caravans en campers met je door.

Dak-airco

De naam zegt het natuurlijk al: dit type airconditioning wordt op het dak van je camper of caravan gemonteerd. Dat kan door er apart een gat voor te (laten) maken in je dak of de airco te monteren in de opening van een bestaand dakraam. Besef wel dat wanneer je een airco-unit plaatst op de plek van een dakraam, je een stuk daglicht van boven kwijt bent. Bovendien kun je dat dakraam dus ook niet meer openen voor luchtcirculatie. Het plaatsen in het frame van een bestaand dakraam is echter wel de meest eenvoudige oplossing, omdat de gangbare systemen vrijwel allemaal binnen de bestaande formaten voor dakramen van caravans en campers passen: 40 bij 40 centimeter. Dat is dus de meest logische plaats om een airco te plaatsen.

Wanneer je er toch voor kiest om een airco op een andere positie op je dak te plaatsen, dan moet je de plek waar je een nieuw gat laat maken, ook extra verstevigen. Niet ieder dak is overal even sterk, dus daar moet je wel rekening mee houden, ook met de extra kosten die hierbij komen kijken. Vergeet ook niet dat het grootste gedeelte van een dak-airco weliswaar op het dak van de caravan ligt, maar dat je ook op het plafond aan de binnenzijde ruimte moet vrijhouden.

©Tomasz Zajda

Zit de airco-unit (te) dicht bij een deur, bijvoorbeeld van het toilet of van opbergkastjes, dan bestaat de kans dat zo’n deur misschien niet helemaal open kan. Iets om rekening mee te houden bij het plaatsen.

Maar let vooral ook op de hoogte van de opbouw: het kan zomaar zijn dat de caravan of camper tussen de 20 en 30 cm hoger wordt door de plaatsing van een dakairco en dat kan misschien nét te hoog zijn voor sommige bruggen en tunnels maar ook garages of parkeerterreinen met een beperkte doorrijhoogte. Ook kan een dakairco de dynamiek van je caravan wat aanpassen en heeft de wind iets meer invloed op de rijprestaties.

Voordelen
• Kan mooi worden weggewerkt
• Koelt in één keer een groot oppervlak
 
Nadelen
• De gewichtsverdeling van de caravan of camper verandert
• Je kunt daglicht verliezen
• Niet alle dakconstructies zijn geschikt

Bank-airco

Een bank-airco is een compact airconditioningsysteem dat je plaatst onder een bank, een bed of opbergruimte in je camper of caravan. Dit systeem bestaat uit een enkele unit met doorgaans aansluitingen voor drie koude-luchtslangen die je op de gewenste plekken in je camper of caravan kunt laten uitmonden. Hoewel de airco-unit relatief klein is – zo tussen de 30 en 40 centimeter breed en 60 centimeter lang – komt er nog wel wat installatiewerk bij kijken, niet in de minste plaats vanwege de aanleg van de luchtslangen.

©Truma

Want hoewel deze slangen erg lijken op de ringslangen die worden gebruikt bij een bestaand lucht- en verwarmingssysteem in een caravan of camper, maakt de unit gebruik van een eigen systeem. Die slangen moet je dus door de ruimte heen aanleggen, en laat je uitmonden op de plekken waar je gekoelde lucht wil hebben. Bij een bank-airco worden de luchtslangen niet meegeleverd, omdat de lengte daarvan natuurlijk afhankelijk is van de manier waarop de airco-unit wordt geïnstalleerd en de plek waar de koele lucht moet uitkomen.

Lees ook: Deze 10 elektrische auto's zijn uitstekende caravantrekkers

Verder heb je ook eindstukken nodig, waarmee je de koude-luchtslang aan het einde mooi kunt afwerken in de wanden, en beugels om de slangen op verschillende punten vast te kunnen zetten. Die extra kosten moet je dus meenemen in het totaalplaatje. Een veelgehoorde klacht van bank-airco's is dat deze relatief veel lawaai maken. Het is aan te raden om geluidsdemping toe te (laten) passen bij de montage.

Voordelen
• Betaalbaar systeem
• Laag gewicht
• Hoofd-unit uit het zicht te plaatsen

Nadelen
• Meerwerk voor het aanleggen van de luchtslangenen uitsparingen
• Neemt opslagruimte in beslag
• Geluidsdemping aan te raden

Op zoek naar een airco voor thuis? Dit zijn de mogelijkheden:

Split airco

Een split airco is een systeem dat je plaatst aan de binnen- en buitenkant van het klapraam van je caravan of camper. Het systeem bestaat uit twee delen. De buiten-unit wordt via raambeugels aan de buitenzijde van het raam geplaatst en met stelschroeven aan de onderzijde steunt de buiten-unit tegen de buitenzijde van je caravan of camper aan. Met die stelschroeven kun je de unit waterpas zetten.

De buiten-unit is via een dunne, platte slang met de binnen-unit verbonden. Die slang is zo dun dat je het raam in nog een stukje kunt sluiten, in ieder geval tot het punt waarop de beugels in het raamkozijn hangen; dat is meestal de eerste openingsstand van de grendel van het raam.

De binnen-unit kun je bij de meeste split airco-systemen aan dezelfde raambeugels als de buiten-unit hangen. Je kunt hem echter ook los op een andere plek in de caravan of camper zetten, maar daarbij is de lengte van de slang die naar de buiten-unit gaat, de beperkende factor. De buiten-unit zorgt ervoor dat de warme lucht naar buiten wordt geblazen en het binnenste deel blaast koele lucht de ruimte in.

©Sven Scholten | www.eurom.nl

Het grootste voordeel van een split airco-systeem is dat je deze zelf relatief eenvoudig kunt monteren. Het is echter geen permanent systeem en moet dus worden afgebroken zodra je weer vertrekt van de kampeerplek. Een ander voordeel is de prijs: tussen de 400 en 800 euro, afhankelijk van het vermogen.

Voordelen
• Zeer eenvoudige installatie
• Betaalbaar
• Kan worden meegenomen naar andere caravan/camper

Nadelen
• Moet worden afgebroken bij vertrek
• Neemt aan de buitenzijde meer ruimte in beslag

Mobiele airco

Tot slot noemen we nog een ander type airco, dat niet speciaal bedoeld is voor caravans en campers, maar voor deze leefruimten toch interessant kan zijn: mobiele airco’s. Met een mobiele airco heb je een kant-en-klaar systeem dat geen installatie vereist en vrijwel direct kan worden gebruikt. Een mobiele airco bestaat uit een verrijdbare unit met een eigen afvoerslang voor de warme lucht. Het systeem blaast koude lucht de ruimte in door middel van een ventilator en heeft koelmiddel nodig om de lucht koud te krijgen. Het principe van een mobiele airco is dus vrij eenvoudig en je hoeft niet veel te doen om het systeem werkend te krijgen.

Lees ook: Op zoek naar een airco voor thuis? Dit zijn je opties.

Wel moet de afvoerslang altijd naar buiten worden geleid, omdat hier de warme en ook vochtige lucht wordt afgevoerd. Omdat die afvoerslang doorgaans een vrij grote diameter heeft, moet het raam waaruit de buis hangt, een vrij grote opening hebben. Er zijn ook mobiele airco's die op koelwater werken; deze systemen hebben geen afvoerslang nodig.

©hadrian-ifeelstock

Mobiele airco’s zijn relatief betaalbaar, afhankelijk van het soort en het vermogen. Qua transport is een mobiele airco wellicht wat minder handig, want doorgaans moet je deze – afhankelijk van het type – rechtop vervoeren. Voor een lange vakantie of van plek naar plek verkassen met een camper is dit een minder fraaie optie.

Voordelen
• Betaalbaar
• Direct klaar voor gebruik
• Licht en verplaatsbaar

Nadelen
• Kan lastiger te vervoeren zijn
• Neemt wat ruimte in
• Minder koelvermogen dan dak- of split airco

Koelvermogen

Ieder aircosysteem heeft een bepaald koelvermogen en hoe hoger het koelvermogen, des te groter de te koelen ruimte kan zijn. Koelvermogen wordt uitgedrukt in watt en in BTU (British Thermal Units) per uur. Ga uit van de volgende vuistregel voor het bepalen van het vermogen in watt. Je hebt tussen de 30 en 50 watt per kubieke meter nodig om een ruimte te koelen. Je meet dus eerst de ruimte op waarvoor de airco geschikt moet zijn.

We gaan er voor het gemak van uit dat je met een airco-unit de gehele leefruimte van je camper of caravan wil koelen. Je meet dan het aantal kubieke meters van die ruimte door de hoogte, breedte en lengte met elkaar te vermenigvuldigen. Stel dat je caravan 1,80 meter breed is, 4,70 meter lang en 2 meter hoog, dan is de inhoud 16,92 kubieke meter (180cm x 470cm x 200cm). In dit geval heb je dan een aircosysteem met een vermogen van tussen de 500 watt (16,92m³ x 30 watt) en 800 watt (16,92m³ x 50 watt) nodig om die ruimte goed te kunnen koelen.

Zoek je een airco op basis van de BTU-specificaties? Dan is het 't makkelijkst als je de BTU eerst converteert naar watt om van dezelfde rekenmethode als hierboven gebruik te maken. 1 watt staat gelijk aan 1,31 BTU/h. In ons voorbeeld heb je een airco nodig met een vermogen van tussen de 655 BTU/h en 1048 BTU/h.

Luchtverplaatsing

Het is ook belangrijk om te weten hoe snel een airco-unit de ruimte kan koelen; de zogeheten luchtverplaatsing. Ook deze informatie vind je terug bij de specificaties van een airco en wordt aangeduid met aantal kubieke meters per uur, bijvoorbeeld 300 m³/h. In dit geval kan de airco in een uur tijd dus een ruimte van 300 kubieke meter verkoelen.

Verbruik

Het energieverbruik van een aircosysteem hangt sterk af van het model en hoe vaak je de airco gebruikt. Over het algemeen verbruikt een aircosysteem relatief veel energie, maar voor campers en caravans zijn de systemen zo zuinig mogelijk. Maar ook voor deze ruimtes geldt dat hoe groter het koelvermogen is, des te meer ze verbruiken. Bij de aanschaf van een aircosysteem let je op de volgende zaken:

Let op de capaciteit

Om zo zuinig mogelijk je ruimte te koelen, is het belangrijk dat je een systeem aanschaft dat qua koelvermogen - zie hierboven - goed is afgestemd op jouw leefruimte. Als het koelvermogen te laag is, dan moet de airco langer en harder werken om de gewenste temperatuur te halen. Dat gaat ten koste van het verbruik. We raden dan ook aan om je te laten informeren door een caravan- of camperbedrijf dat is gespecialiseerd in de installatie van airco's.

Ampèrage

Op een vaste verblijfplaats op vakantie sluit je je camper of caravan aan op de stroomvoorziening van je kampeerplaats. Maar iedereen die al wat langer kampeert, weet dat het aantal ampère dat je kunt aansluiten op de stroomvoorziening niet oneindig is. Op de camperplaats is het dus belangrijk om rekening te houden met het ampèrage, oftewel de stroomsterkte van de elektrische aansluitingen. Dit is omdat het totale stroomverbruik van alle aangesloten apparaten niet hoger mag zijn dan het beschikbare ampèrage.

Bij de meeste kampeerplaatsen of door de beheerder van het park wordt verteld wat het beschikbare ampèrage is op je plek. Maar hoe weet je nu wanneer je die grens (bijna) bereikt? Dat kun je berekenen aan de hand van het vermogen.

Een rekenvoorbeeld:
Stel dat je een aircosysteem hebt met een vermogen van 560 watt. Door die 560 watt te delen door het voltage - we gaan voor het gemak uit van 230 volt - dan is de stroomsterkte van deze airco:

560 / 230 = 2,4 ampère

Als voorbeeld voor de bovenstaande airco hebben we gekozen voor een mobiele, losse airco. Een dak-, bank- of split-airco-systeem heeft vaak een hoger vermogen, dus ook dat is iets om bij de aanschaf rekening mee te houden.

Geluidsproductie

Aircosystemen maken geluid, dat is een gegeven. Alleen hoe hard en hoe storend dat is, verschilt per type. Bij een spit-aircosysteem kan het zijn dat de buiten-unit wat lawaai maakt, net als bij een op het dak gemonteerde unit. En dat is niet alleen vervelend voor jou, maar wellicht ook voor je buren op de camping. Laat je dus goed informeren over de verschillende systemen en de bijbehorende geluidsproductie, ook in de caravan.

Nog niet zo heel lang geleden was een elektrische deken vooral iets voor omaatjes. Maar sinds de gasprijzen eind 2021 enorm opliepen, hebben we allemaal de warmtekussen en -dekens omarmd. Welk deel van je lichaam je ook wilt verwarmen: het aanbod is enorm. Tijd voor een uitgebreide test dus. Zaten we er warmpjes bij?

Het van oorsprong Duitse bedrijf Beurer richt zich vooral op producten die te maken hebben met beauty, medical en wellbeing. Dat loopt van haardrogers tot weegschalen en bloeddrukmeters. Maar van oorsprong – en we hebben het dan over 1919(!) – hield Beurer zich bezig met de productie van warmtekussens. Het is dan ook niet vreemd dat het bedrijf een aanzienlijk aantal warmteproducten in het assortiment heeft. Voor deze test probeerden we vier producten uit: een verzwaarde warmtemat (HK 145), een oplaadbaar warmtekussen (Heaty HK 77), een voetenwarmer met massagefunctie (FWM 45) en tot slot een elektrische bovendeken (HD 82 Stockholm). 

Voor gerichte warmte: HK 145 Cosy Weight Green Planet

We beginnen met de HK 145. Hoewel de HK 145 Cosy Weight door Beurer zelf als verwarmingskussen wordt aangeduid, zouden wij het toch eerder een warmtemat noemen. Dat komt door de langwerpige vorm (60x30 centimeter) en de geringe dikte (iets minder dan 9 centimeter). Heel geschikt dus om op specifieke delen van je lichaam te leggen – denk aan een stijve schouder of pijnlijke knieën. Ook als je bijvoorbeeld menstruatiekrampen hebt, kan de HK 145 helpen.

Bij het uit de doos halen viel meteen het gewicht van de mat op: ongeveer anderhalve kilo. Door de vulling van glaskralen is hij een stuk zwaarder dan traditionele warmtekussens. Wie wel eens onder een verzwaringsdeken heeft geslapen, weet hoe rustgevend dat werkt. Bovendien zorgen de kralen ervoor dat de warmte langer wordt afgegeven. Fijn is dat de mat gemaakt is van superzachte materiaal (100% gerecycled – de HK 145 maakt deel uit van de duurzame Green Planet-lijn).

©AK | ID.nl

De werking is heel simpel: stekker in het stopcontact en de gewenste stand kiezen. In totaal zijn er zes warmtestanden. Omdat wij enorme koukleumen zijn, vonden we de hoogste stand het lekkerst, maar dat is een persoonlijk iets. We hebben het kussen eerst uitgeprobeerd op onze de buik. Dat voelde door het verzwarende effect vooral heel ontspannend. Daarna was onze schouder aan de beurt (de combinatie een zekere leeftijd + 40 uur per week achter de laptop zitten is daar niet al te best voor). De warmte werkte snel en gericht: na een minuut of vijftien voelde de schouder duidelijk soepeler. Langer doorgaan was minder prettig, vooral door het gewicht en de harde rand van de mat, die in onze nek begon te drukken.

Om mee te knuffelen: HK 77 Heaty warmtekussen

Zeg je cosy warmte, dan zeg je al snel: warmtekussen. Maar dan wel eentje die in je interieur past. Dat hebben ze bij Beurer goed begrepen: het HK 77 Heaty kussen is verkrijgbaar met een corduroy hoes (in crème, oudroze, blauwgroen) of een velvet hoes (in taupe, roze. blauw). De hoes is wasbaar.

Net als bij de andere producten in deze test wordt ook de Heaty (wij probeerden de velvetblauwe versie) geleverd met een handleiding met een duidelijke schematische tekening waarop alle onderdelen en functies staan uitgelegd. Het enige wat we in de handleiding niet helemaal duidelijk vonden, was of je de accu kunt opladen terwijl hij nog in het zakje van het binnenkussen zat, of dat je hem eerst moet verwijderen. Voor de veiligheid hebben wij hem eruit gehaald. Het opladen zelf wijst zich vanzelf. Drie witte ledjes op het bedieningspaneel (het bruine label aan de buitenzijde) geven de voortgang van het opladen aan. Is de accu helemaal opgeladen, dan regel je via de drukknop op het paneel de hoogte van de warmte. Als het kussen aan staat, zie je zowel de ingestelde temperatuur-indicator als de ledjes van het batterijniveau.

©AK | ID.nl

Om met die warmte te beginnen: we kunnen niet anders concluderen dan dat het ultiem comfort is, snuggelen met een warm kussen. Wij als koukleumen opteerden natuurlijk voor de hoogste stand, maar ook na terugschakelen naar een lagere stand gaf het kussen nog steeds behaaglijke warmte af.

Wel vonden we dat de accu redelijk snel leegliep.Na ongeveer een uur op de hoogste warmtestand waren al twee van de drie witte ledlampjes uit. Volgens Beurer heeft de accu een maximale gebruiksduur van vier uur, maar dat geldt alleen voor de laagste stand. Op de hoogste stand haal je dus waarschijnlijk nét het einde van een romantische kerstfilm niet.

Warmte en ontspanning voor je voeten: FWM 45 voetenwarmer

Wie vaak koude voeten heeft, heeft niets aan een warmtekussen. Speciaal voor die mensen is er de FWM 45: een voetenwarmer met een teddyvoering, die twee verschillende warmtestanden heeft én twee verschillende massagestanden. Je kunt zowel de warmte als de massage afzonderlijk of tegelijkertijd gebruiken. Variatie genoeg dus.

Op een thuiswerkdag waarop het buiten behoorlijk koud was hebben wij de voetenzak onder het bureau gezet. Stekker in het stopcontact, even laten opwarmen en voeten erin. Aanvankelijk hielden we daarbij onze sokken aan. Dat voelde oké, maar echt warm: nee. Met blote voeten ging dat wat beter, hoewel het van ons nog wel wat warmer had gemogen. Jammer is dat de warmte alleen van een verwarmingselement aan de onderkant komt en dat de bovenkant niet elastisch sluit, waardoor er een opening blijft waardoor koude lucht naar binnen glipt. Kleine tip: vouw de teddyvoering uit in plaats van die over de zak te laten hangen, zodat je onderbenen beter bedekt zijn. Doen, wat ons betreft.

©AK | ID.nl

Bijzonder aan deze voetenwarmer (geschikt voor voeten tot en met maat 47) is dat er een massagefunctie op zit. Je kunt daarbij kiezen uit twee standen: rustgevend en verkwikkend. De rustgevende modus (stand 1) doet precies wat hij belooft. Je voelt de trilling in je voeten en kuiten. Het is niet hinderlijk en vooral ontspannend. We kunnen ons voorstellen dat dit een prettige stand is bij het tv-kijken na een dag hard werken. Tv-kijken terwijl de verkwikkende modus (stand 2) aan staat, zouden we zelf niet zo snel doen. Het masseren gaat in deze stand namelijk een stuk harder (en maakt ook wat meer geluid). Voelt het vervelend? Nee, dat niet. Maar het voelt ook niet heel lekker – je bent je vooral heel de tijd bewust van het getril onder je voeten. Wij vonden het lastig om ons tijdens deze stand te focussen op ons werk.

Om nooit meer onderuit te kruipen: HD 82 Stockholm warmtedeken

Reviewen is soms hard werken, maar soms is het een feestje. Het uitproberen van de HD 82 warmtedeken was zo'n feestje. Dankzij zijn afmetingen (130x180 centimeter) kun je er helemaal in wegkruipen. Op de handig verlichte bedieningseenheid kun je kiezen uit zes warmtestanden, waarbij koukleumen zoals wij ook bij een lagere stand dan de hoogste nog heerlijk warm blijven.

©AK | ID.nl

De deken is heel zacht (fleece) en ziet er luxueus uit. Geen deken die je na gebruik opbergt omdat hij lelijk staat in je interieur, maar echt een deken om standaard op de bank te hebben liggen. Een fijn idee daarbij is dat er een veiligheidssysteem is ingebouwd: bij een storing schakelt de deken automatisch uit. Ook wanneer hij drie uur heeft aangestaan, schakelt hij automatisch uit. Dat voorkomt dat je hem zelf vergeet uit te zetten. Scheelt weer op je energierekening! Niet veel, want een gemiddelde warmtedeken verbruikt ongeveer 100 watt per uur. Na drie uur is dat dus ongeveer 0,3 kWh. Bij een gemiddelde elektriciteitsprijs van 0,28 euro per kWh (niveau november 2025; bron: ANWB) kom je uit op net iets meer dan 9 cent. Dat is veel goedkoper dan drie uur de kachel aan… 

FRITZ! heeft de Mesh Set 1700 uitgebracht, een nieuwe wifi 7-oplossing die je gewoon in het stopcontact prikt. De compacte set bestaat uit kleine repeaters die samen één groot draadloos netwerk vormen, bedoeld om in elke hoek van het huis snel en stabiel internet te bieden.

De set draait om de vernieuwde FRITZ!Repeater 1200 AX, nu uitgerust met wifi 7 en goed voor snelheden tot 3.600 Mbit/s op de 2,4- en 5GHz-banden – een toename van ongeveer 600 Mbit/s ten opzichte van het vorige model. Dankzij multigigabit-wifi kunnen meer apparaten tegelijk verbonden zijn zonder dat de snelheid merkbaar daalt. De nieuwe wifi 7-functie Multi-Link Operation maakt het mogelijk om data gelijktijdig via beide frequentiebanden te versturen, wat de stabiliteit verder verbetert. Voor vaste apparaten is er bovendien een gigabitpoort aanwezig.

Omdat de repeaters direct in het stopcontact worden gestoken, nemen ze nauwelijks ruimte in en zijn ze eenvoudig te installeren. Gebruikers kunnen kiezen voor een set met twee of drie repeaters, afhankelijk van de grootte van de woning. De FRITZ!Mesh Set 1700 werkt het best samen met een FRITZ!Box, maar kan ook worden gekoppeld aan routers van andere merken. In dat geval fungeert de eerste repeater als centrale wifi-regelaar.

Goed om te weten: alle FRITZ!Box-routers en repeaters worden in Europa geproduceerd, krijgen vijf jaar garantie krijgen en ontvangen gratis beveiligings- en functie-updates.

Beschikbaarheid

De FRITZ!Mesh Set 1700 is per direct verkrijgbaar als set van twee of drie repeaters. De afzonderlijke repeater is ook los te koop onder de naam FRITZ!Repeater 1700.