ID.nl logo
Een airco in je caravan of camper? Dit zijn de mogelijkheden!
© Anna Kwiatkowska - stock.adobe.c
Energie

Een airco in je caravan of camper? Dit zijn de mogelijkheden!

Het vakantieseizoen komt eraan en het is tijd om er weer op uit te trekken. Ga je met de caravan of camper op vakantie en wil je er koeltjes bij zitten? Dan kun je ervoor kiezen om een airconditioningsysteem aan te schaffen. Maar wat is er allemaal mogelijk voor je camper of caravan?

Dit artikel in het kort: voor campers en caravans zijn er andere mogelijkheden om de ruimte te verkoelen dan voor woningen. In dit artikel lees je meer over:

  • Rekening houden met de ruimte
  • Airco op het dak
  • Airco op de bank
  • Split airco
  • Mobiele airco's
  • Zoveel energie verbruiken ze
  • ... en nog veel meer

Lees ook: Zo word je niet verkouden van de airco

Wie tijdens warme dagen in een camper of caravan zit, weet hoe lastig het kan zijn om de boel koel te houden. Een raam openzetten heeft eigenlijk geen zin en een ventilator helpt meestal ook niet. Maar net als in de auto of in je huis is het ook voor een caravan of camper mogelijk om een airconditioningsysteem te gebruiken. De aanleg ervan is – afhankelijk van het gekozen model - relatief eenvoudig en je hebt de keuze tussen mobiele en permanente systemen. Zo maak je kamperen nog even een beetje comfortabeler.

Ruimtebeperking

De ruimte in een caravan of camper is natuurlijk beperkt en alle vrije ruimte die je wél beschikbaar hebt, wil je natuurlijk optimaal benutten. Bij de aanschaf van een aircosysteem is het dus van belang welk model je kiest. Globaal kun je voor een caravan of camper kiezen uit vier soorten systemen:

• Dak-airco's
• Bank-airco's
• Split airco's
• Mobiele airco's

Elk systeem heeft zo zijn eigen voor- en nadelen en ook de prijzen lopen erg uiteen. Verder is de manier van monteren ook verschillend. We nemen de diverse typen airco's voor caravans en campers met je door.

Dak-airco

De naam zegt het natuurlijk al: dit type airconditioning wordt op het dak van je camper of caravan gemonteerd. Dat kan door er apart een gat voor te (laten) maken in je dak of de airco te monteren in de opening van een bestaand dakraam. Besef wel dat wanneer je een airco-unit plaatst op de plek van een dakraam, je een stuk daglicht van boven kwijt bent. Bovendien kun je dat dakraam dus ook niet meer openen voor luchtcirculatie. Het plaatsen in het frame van een bestaand dakraam is echter wel de meest eenvoudige oplossing, omdat de gangbare systemen vrijwel allemaal binnen de bestaande formaten voor dakramen van caravans en campers passen: 40 bij 40 centimeter. Dat is dus de meest logische plaats om een airco te plaatsen.

Wanneer je er toch voor kiest om een airco op een andere positie op je dak te plaatsen, dan moet je de plek waar je een nieuw gat laat maken, ook extra verstevigen. Niet ieder dak is overal even sterk, dus daar moet je wel rekening mee houden, ook met de extra kosten die hierbij komen kijken. Vergeet ook niet dat het grootste gedeelte van een dak-airco weliswaar op het dak van de caravan ligt, maar dat je ook op het plafond aan de binnenzijde ruimte moet vrijhouden.

©Tomasz Zajda

Let er voor het plaatsen goed op dat de plafond-unit niet een deur of kast blokkeert.

Zit de airco-unit (te) dicht bij een deur, bijvoorbeeld van het toilet of van opbergkastjes, dan bestaat de kans dat zo’n deur misschien niet helemaal open kan. Iets om rekening mee te houden bij het plaatsen.

Maar let vooral ook op de hoogte van de opbouw: het kan zomaar zijn dat de caravan of camper tussen de 20 en 30 cm hoger wordt door de plaatsing van een dakairco en dat kan misschien nét te hoog zijn voor sommige bruggen en tunnels maar ook garages of parkeerterreinen met een beperkte doorrijhoogte. Ook kan een dakairco de dynamiek van je caravan wat aanpassen en heeft de wind iets meer invloed op de rijprestaties.

Voordelen
• Kan mooi worden weggewerkt
• Koelt in één keer een groot oppervlak
 
Nadelen
De gewichtsverdeling van de caravan of camper verandert
• Je kunt daglicht verliezen
• Niet alle dakconstructies zijn geschikt

Bank-airco

Een bank-airco is een compact airconditioningsysteem dat je plaatst onder een bank, een bed of opbergruimte in je camper of caravan. Dit systeem bestaat uit een enkele unit met doorgaans aansluitingen voor drie koude-luchtslangen die je op de gewenste plekken in je camper of caravan kunt laten uitmonden. Hoewel de airco-unit relatief klein is – zo tussen de 30 en 40 centimeter breed en 60 centimeter lang – komt er nog wel wat installatiewerk bij kijken, niet in de minste plaats vanwege de aanleg van de luchtslangen.

©Truma

De unit van een bank-airco is vrij compact en past daardoor vaak in kleine opbergruimtes.

Want hoewel deze slangen erg lijken op de ringslangen die worden gebruikt bij een bestaand lucht- en verwarmingssysteem in een caravan of camper, maakt de unit gebruik van een eigen systeem. Die slangen moet je dus door de ruimte heen aanleggen, en laat je uitmonden op de plekken waar je gekoelde lucht wil hebben. Bij een bank-airco worden de luchtslangen niet meegeleverd, omdat de lengte daarvan natuurlijk afhankelijk is van de manier waarop de airco-unit wordt geïnstalleerd en de plek waar de koele lucht moet uitkomen.

Lees ook: Deze 10 elektrische auto's zijn uitstekende caravantrekkers

Verder heb je ook eindstukken nodig, waarmee je de koude-luchtslang aan het einde mooi kunt afwerken in de wanden, en beugels om de slangen op verschillende punten vast te kunnen zetten. Die extra kosten moet je dus meenemen in het totaalplaatje. Een veelgehoorde klacht van bank-airco's is dat deze relatief veel lawaai maken. Het is aan te raden om geluidsdemping toe te (laten) passen bij de montage.

Voordelen
Betaalbaar systeem
Laag gewicht
Hoofd-unit uit het zicht te plaatsen

Nadelen
Meerwerk voor het aanleggen van de luchtslangenen uitsparingen
Neemt opslagruimte in beslag
Geluidsdemping aan te raden


Op zoek naar een airco voor thuis? Dit zijn de mogelijkheden:

Watch on YouTube

Op zoek naar een airco voor thuis? Dit zijn de mogelijkheden


Split airco

Een split airco is een systeem dat je plaatst aan de binnen- en buitenkant van het klapraam van je caravan of camper. Het systeem bestaat uit twee delen. De buiten-unit wordt via raambeugels aan de buitenzijde van het raam geplaatst en met stelschroeven aan de onderzijde steunt de buiten-unit tegen de buitenzijde van je caravan of camper aan. Met die stelschroeven kun je de unit waterpas zetten.

Houd je camper of caravan schoon

Met een voortent blijft alles netjes en droog!

De buiten-unit is via een dunne, platte slang met de binnen-unit verbonden. Die slang is zo dun dat je het raam in nog een stukje kunt sluiten, in ieder geval tot het punt waarop de beugels in het raamkozijn hangen; dat is meestal de eerste openingsstand van de grendel van het raam.

De binnen-unit kun je bij de meeste split airco-systemen aan dezelfde raambeugels als de buiten-unit hangen. Je kunt hem echter ook los op een andere plek in de caravan of camper zetten, maar daarbij is de lengte van de slang die naar de buiten-unit gaat, de beperkende factor. De buiten-unit zorgt ervoor dat de warme lucht naar buiten wordt geblazen en het binnenste deel blaast koele lucht de ruimte in.

©Sven Scholten | www.eurom.nl

Met een split airco plaats je één deel buiten en het andere binnen.

Het grootste voordeel van een split airco-systeem is dat je deze zelf relatief eenvoudig kunt monteren. Het is echter geen permanent systeem en moet dus worden afgebroken zodra je weer vertrekt van de kampeerplek. Een ander voordeel is de prijs: tussen de 400 en 800 euro, afhankelijk van het vermogen.

Voordelen
Zeer eenvoudige installatie
Betaalbaar
Kan worden meegenomen naar andere caravan/camper

Nadelen
Moet worden afgebroken bij vertrek
Neemt aan de buitenzijde meer ruimte in beslag

In de herrie zitten? Eén van de punten waar je bij de aanschaf van een airco op moet letten, is de geluidsproductie. Niet alleen zodat jij minder last hebt van het zoemen van een airco, maar ook je buren niet: een externe unit van een dak-airco of een split unit maakt nu eenmaal geluid. Laat je dus goed adviseren bij de aanschaf van een van deze type airco's.

Mobiele airco

Tot slot noemen we nog een ander type airco, dat niet speciaal bedoeld is voor caravans en campers, maar voor deze leefruimten toch interessant kan zijn: mobiele airco’s. Met een mobiele airco heb je een kant-en-klaar systeem dat geen installatie vereist en vrijwel direct kan worden gebruikt. Een mobiele airco bestaat uit een verrijdbare unit met een eigen afvoerslang voor de warme lucht. Het systeem blaast koude lucht de ruimte in door middel van een ventilator en heeft koelmiddel nodig om de lucht koud te krijgen. Het principe van een mobiele airco is dus vrij eenvoudig en je hoeft niet veel te doen om het systeem werkend te krijgen.

Lees ook: Op zoek naar een airco voor thuis? Dit zijn je opties.

Wel moet de afvoerslang altijd naar buiten worden geleid, omdat hier de warme en ook vochtige lucht wordt afgevoerd. Omdat die afvoerslang doorgaans een vrij grote diameter heeft, moet het raam waaruit de buis hangt, een vrij grote opening hebben. Er zijn ook mobiele airco's die op koelwater werken; deze systemen hebben geen afvoerslang nodig.

©hadrian-ifeelstock

Een mobiele airco is een goedkopere oplossing, maar wat lastiger om te vervoeren en op te bergen.

Mobiele airco’s zijn relatief betaalbaar, afhankelijk van het soort en het vermogen. Qua transport is een mobiele airco wellicht wat minder handig, want doorgaans moet je deze – afhankelijk van het type – rechtop vervoeren. Voor een lange vakantie of van plek naar plek verkassen met een camper is dit een minder fraaie optie.

Voordelen
• Betaalbaar
• Direct klaar voor gebruik
• Licht en verplaatsbaar

Nadelen
• Kan lastiger te vervoeren zijn
• Neemt wat ruimte in
• Minder koelvermogen dan dak- of split airco

Koelvermogen

Ieder aircosysteem heeft een bepaald koelvermogen en hoe hoger het koelvermogen, des te groter de te koelen ruimte kan zijn. Koelvermogen wordt uitgedrukt in watt en in BTU (British Thermal Units) per uur. Ga uit van de volgende vuistregel voor het bepalen van het vermogen in watt. Je hebt tussen de 30 en 50 watt per kubieke meter nodig om een ruimte te koelen. Je meet dus eerst de ruimte op waarvoor de airco geschikt moet zijn.



We gaan er voor het gemak van uit dat je met een airco-unit de gehele leefruimte van je camper of caravan wil koelen. Je meet dan het aantal kubieke meters van die ruimte door de hoogte, breedte en lengte met elkaar te vermenigvuldigen. Stel dat je caravan 1,80 meter breed is, 4,70 meter lang en 2 meter hoog, dan is de inhoud 16,92 kubieke meter (180cm x 470cm x 200cm). In dit geval heb je dan een aircosysteem met een vermogen van tussen de 500 watt (16,92m³ x 30 watt) en 800 watt (16,92m³ x 50 watt) nodig om die ruimte goed te kunnen koelen.

Zoek je een airco op basis van de BTU-specificaties? Dan is het 't makkelijkst als je de BTU eerst converteert naar watt om van dezelfde rekenmethode als hierboven gebruik te maken. 1 watt staat gelijk aan 1,31 BTU/h. In ons voorbeeld heb je een airco nodig met een vermogen van tussen de 655 BTU/h en 1048 BTU/h.

Luchtverplaatsing

Het is ook belangrijk om te weten hoe snel een airco-unit de ruimte kan koelen; de zogeheten luchtverplaatsing. Ook deze informatie vind je terug bij de specificaties van een airco en wordt aangeduid met aantal kubieke meters per uur, bijvoorbeeld 300 m³/h. In dit geval kan de airco in een uur tijd dus een ruimte van 300 kubieke meter verkoelen.

Verbruik

Het energieverbruik van een aircosysteem hangt sterk af van het model en hoe vaak je de airco gebruikt. Over het algemeen verbruikt een aircosysteem relatief veel energie, maar voor campers en caravans zijn de systemen zo zuinig mogelijk. Maar ook voor deze ruimtes geldt dat hoe groter het koelvermogen is, des te meer ze verbruiken. Bij de aanschaf van een aircosysteem let je op de volgende zaken:

Let op de capaciteit

Om zo zuinig mogelijk je ruimte te koelen, is het belangrijk dat je een systeem aanschaft dat qua koelvermogen - zie hierboven - goed is afgestemd op jouw leefruimte. Als het koelvermogen te laag is, dan moet de airco langer en harder werken om de gewenste temperatuur te halen. Dat gaat ten koste van het verbruik. We raden dan ook aan om je te laten informeren door een caravan- of camperbedrijf dat is gespecialiseerd in de installatie van airco's.

Ampèrage

Op een vaste verblijfplaats op vakantie sluit je je camper of caravan aan op de stroomvoorziening van je kampeerplaats. Maar iedereen die al wat langer kampeert, weet dat het aantal ampère dat je kunt aansluiten op de stroomvoorziening niet oneindig is. Op de camperplaats is het dus belangrijk om rekening te houden met het ampèrage, oftewel de stroomsterkte van de elektrische aansluitingen. Dit is omdat het totale stroomverbruik van alle aangesloten apparaten niet hoger mag zijn dan het beschikbare ampèrage.

Bij de meeste kampeerplaatsen of door de beheerder van het park wordt verteld wat het beschikbare ampèrage is op je plek. Maar hoe weet je nu wanneer je die grens (bijna) bereikt? Dat kun je berekenen aan de hand van het vermogen.

Een rekenvoorbeeld:
Stel dat je een aircosysteem hebt met een vermogen van 560 watt. Door die 560 watt te delen door het voltage - we gaan voor het gemak uit van 230 volt - dan is de stroomsterkte van deze airco:

560 / 230 = 2,4 ampère

Als voorbeeld voor de bovenstaande airco hebben we gekozen voor een mobiele, losse airco. Een dak-, bank- of split-airco-systeem heeft vaak een hoger vermogen, dus ook dat is iets om bij de aanschaf rekening mee te houden.

Rijden met de airco aan Sommige airco's voor campers zijn ook tijdens het rijden te gebruiken. Met behulp van een speciale omvormer kunnen deze systemen ook werken op 12 volt en de laadstroom van de dynamo.

Geluidsproductie

Aircosystemen maken geluid, dat is een gegeven. Alleen hoe hard en hoe storend dat is, verschilt per type. Bij een spit-aircosysteem kan het zijn dat de buiten-unit wat lawaai maakt, net als bij een op het dak gemonteerde unit. En dat is niet alleen vervelend voor jou, maar wellicht ook voor je buren op de camping. Laat je dus goed informeren over de verschillende systemen en de bijbehorende geluidsproductie, ook in de caravan.

▼ Volgende artikel
Trick or treat? Zo ontmasker je cybercriminelen
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Trick or treat? Zo ontmasker je cybercriminelen

Halloween: één avond in het jaar waarop iedereen zich vermomt en niets meer is wat het lijkt. Maar online is het elke dag Halloween. Cybercriminelen dragen digitale maskers en doen zich voor als je bank, pakketbezorger of zelfs als een familielid. Hun doel: jou laten klikken, inloggen of betalen. In dit artikel lees je hoe je hun trucs doorziet en hoe je jezelf beschermt tegen online oplichters.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Phishing bestaat al bijna zo lang als e-mail zelf, maar de aanpak is totaal veranderd. Waar je vroeger nog gewaarschuwd werd door kromme zinnen of vreemde links, zijn valse berichten vandaag bijna niet meer van echt te onderscheiden. En het blijft allang niet meer beperkt tot e-mail: ook via sms, WhatsApp en sociale media proberen criminelen je te misleiden. Ze gebruiken het logo van je bank, de tone of voice van PostNL of de opmaak van een bekende webwinkel. Alles klopt – behalve de bedoeling erachter.

De aanvallen zijn bovendien persoonlijker geworden. Met gegevens die online circuleren weten criminelen precies hoe ze iemand moeten aanspreken, van voornaam tot aankoopgeschiedenis. Zo voelt een nepmail of bericht als iets vertrouwds. Eén klik op een link is dan genoeg om je gegevens prijs te geven of malware te installeren.

Deepfakes, stemklonen en AI: vermommingen steeds beter

De komst van kunstmatige intelligentie heeft online oplichting een nieuw gezicht gegeven. Met taalmodellen kunnen criminelen foutloze berichten schrijven in elke taal. Deepfake-video's en stemklonen zorgen dat zelfs beeldbellen of voicemail niet langer betrouwbaar is.

Steeds vaker duiken voorbeelden op van mensen die zogenaamd gebeld worden door een bekende stem – een collega, familielid of zelfs een leidinggevende – met een dringende vraag om geld over te maken. In werkelijkheid praten ze met een digitale imitatie. Die technologie was ooit ingewikkeld, maar is nu voor iedereen toegankelijk. Daarmee is AI niet alleen een handig hulpmiddel voor creatieve toepassingen, maar ook een nieuw masker voor criminelen.

©terovesalainen

Zo herken je digitale vermommingstrucs

Cybercriminelen spelen in op haast, emotie en angst. Berichten waarin je 'nu moet betalen', 'direct moet bevestigen' of waarin met blokkades (van bijvoorbeeld je rekening of simkaart) wordt gedreigd, zijn bijna altijd verdacht. Controleer het e-mailadres van de afzender: kleine afwijkingen zoals een extra punt, cijfer of letter zijn vaak al voldoende om nep van echt te onderscheiden.

Staat er een link in de mail? Beweeg er met je muis over zonder te klikken. Verschijnt er een vreemd webadres, dan klopt er iets niet. Kijk ook naar details: ontbreekt er een persoonlijke aanhef, is de toon onlogisch of komt het bericht op een vreemd moment? Dat zijn signalen dat er iets niet pluis is.

Bel bij twijfel altijd zelf het officiële nummer van de organisatie, in plaats van te reageren op het bericht.

Scam Copilot helpt je oplichters te ontmaskeren

Om gebruikers beter te beschermen tegen steeds geraffineerdere aanvallen ontwikkelde Bitdefender Scam Copilot. Deze slimme functie gebruikt kunstmatige intelligentie om verdachte berichten, e-mails en websites in realtime te analyseren. Waar traditionele beveiliging vooral kijkt naar bekende dreigingen, herkent Scam Copilot ook nieuwe patronen en trucs die nog niet eerder zijn gezien.

De technologie kijkt naar typische kenmerken van oplichting: dwingende toon, vage links, afwijkende namen of zinsconstructies die niet passen bij een echte organisatie. Zodra iets verdacht is, verschijnt direct een waarschuwing. Zo helpt Scam Copilot je om verdachte berichten te ontmaskeren nog vóórdat je erop klikt.

Het systeem leert bovendien voortdurend bij. Nieuwe vormen van phishing, deepfake-aanvallen of misleidende berichten op sociale media worden razendsnel herkend. Zo ben je beschermd tegen zowel oude als nieuwe digitale maskers.

Scam Copilot is onderdeel van Bitdefender Premium Security en Bitdefender Ultimate Security. Die pakketten bieden een complete beveiliging voor alle apparaten in huis – van laptop tot smartphone – en combineren Scam Copilot met krachtige antivirusbescherming, een onbeperkte VPN, een wachtwoordmanager en identiteitsbewaking.

Bitdefender Premium Security: vangnet voor heel je digitale leven

Bitdefender Premium Security biedt meermaals bekroonde bescherming tegen virussen, malware, ransomware en frauduleuze websites. De software werkt op Windows, macOS, Android en iOS en beveiligt al je apparaten met één abonnement.

Naast Scam Copilot en de geavanceerde virusscanner bevat Premium Security diverse functies die gericht zijn op privacy en gebruiksgemak. Zo krijg je toegang tot onbeperkt VPN-verkeer, met meer dan vierduizend servers verspreid over vijftig landen. Daarmee surf je veilig en anoniem, ook op openbare wifi-netwerken.

De password manager helpt bij het genereren en veilig opslaan van sterke wachtwoorden, zodat je nooit meer hoeft te vertrouwen op zwakke of hergebruikte wachtwoorden. Verder blokkeert de systeembrede advertentie- en trackerbescherming ongewenste volgers en zorgt Cryptomining Protection ervoor dat kwaadwillenden je systeem niet stiekem inzetten om digitale valuta te delven.

Ook aan identiteit is gedacht. Zodra er een datalek wordt ontdekt waarin jouw gegevens opduiken, ontvang je realtime meldingen. Zo kun je snel actie ondernemen om schade te voorkomen. Bitdefender Premium Security combineert daarmee virusbescherming, privacyfuncties en identiteitswaarschuwingen in één helder pakket.

🎃 Trick or treat: laat je niet misleiden

Cybercriminelen dragen het hele jaar door digitale maskers. Ze sturen overtuigende berichten, gebruiken deepfake-stemmen en maken misbruik van AI om je te misleiden. Bitdefender Scam Copilot herkent phishing en andere oplichtingstrucs in realtime en waarschuwt direct bij gevaar. Met Premium Security en Ultimate Security beschik je over bescherming op al je apparaten, een onbeperkte VPN, anti-tracker, password manager en – bij Ultimate – volledige identiteitsmonitoring via Digital Identity Protection. Phishing, deepfakes en online oplichting verdwijnen niet, maar met Scam Copilot aan je zijde hoef je ze niet te vrezen. Zo houd je grip op wat echt is – en wat slechts een digitale vermomming blijkt te zijn.

▼ Volgende artikel
Dit kun je allemaal nog doen in de tuin in november
© melnikviva - stock.adobe.com
Huis

Dit kun je allemaal nog doen in de tuin in november

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

November in de tuin: in het kort

November is de maand waarin je opruimt, beschermt en voorbereidt. Zet vorstgevoelige planten in pot alvast binnen of maak er ruimte voor in de schuur. Hark het gevallen blad van het gazon, en gebruik het blad op andere plekken in je tuin als natuurlijke bodembedekking. Nu is ook het moment om fruitbomen en bloembollen te planten en wintergroene planten zoals heide of Skimmia in potten te zetten. Snoei fruitstruiken en knot de treurwilg, zodat ze straks sterker terugkomen in het voorjaar.

Lees ook: Zo maak je je tuinmeubilair winterklaar

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

Waarom een boompaal belangrijk is

Een pas geplante boom heeft nog geen sterke wortels en kan bij harde wind gaan wiebelen. Daardoor scheuren jonge wortels af en groeit de boom minder goed aan. Een boompaal geeft steun totdat de wortels zich stevig hebben vastgezet. Plaats de paal aan de windzijde van de boom en bevestig hem met een boomband. Na een jaar of twee mag de paal weer weg.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.