ID.nl logo
Een airco in je caravan of camper? Dit zijn de mogelijkheden!
© Anna Kwiatkowska - stock.adobe.c
Energie

Een airco in je caravan of camper? Dit zijn de mogelijkheden!

Het vakantieseizoen komt eraan en het is tijd om er weer op uit te trekken. Ga je met de caravan of camper op vakantie en wil je er koeltjes bij zitten? Dan kun je ervoor kiezen om een airconditioningsysteem aan te schaffen. Maar wat is er allemaal mogelijk voor je camper of caravan?

Dit artikel in het kort: voor campers en caravans zijn er andere mogelijkheden om de ruimte te verkoelen dan voor woningen. In dit artikel lees je meer over:

  • Rekening houden met de ruimte
  • Airco op het dak
  • Airco op de bank
  • Split airco
  • Mobiele airco's
  • Zoveel energie verbruiken ze
  • ... en nog veel meer

Lees ook: Zo word je niet verkouden van de airco

Wie tijdens warme dagen in een camper of caravan zit, weet hoe lastig het kan zijn om de boel koel te houden. Een raam openzetten heeft eigenlijk geen zin en een ventilator helpt meestal ook niet. Maar net als in de auto of in je huis is het ook voor een caravan of camper mogelijk om een airconditioningsysteem te gebruiken. De aanleg ervan is – afhankelijk van het gekozen model - relatief eenvoudig en je hebt de keuze tussen mobiele en permanente systemen. Zo maak je kamperen nog even een beetje comfortabeler.

Ruimtebeperking

De ruimte in een caravan of camper is natuurlijk beperkt en alle vrije ruimte die je wél beschikbaar hebt, wil je natuurlijk optimaal benutten. Bij de aanschaf van een aircosysteem is het dus van belang welk model je kiest. Globaal kun je voor een caravan of camper kiezen uit vier soorten systemen:

• Dak-airco's
• Bank-airco's
• Split airco's
• Mobiele airco's

Elk systeem heeft zo zijn eigen voor- en nadelen en ook de prijzen lopen erg uiteen. Verder is de manier van monteren ook verschillend. We nemen de diverse typen airco's voor caravans en campers met je door.

Dak-airco

De naam zegt het natuurlijk al: dit type airconditioning wordt op het dak van je camper of caravan gemonteerd. Dat kan door er apart een gat voor te (laten) maken in je dak of de airco te monteren in de opening van een bestaand dakraam. Besef wel dat wanneer je een airco-unit plaatst op de plek van een dakraam, je een stuk daglicht van boven kwijt bent. Bovendien kun je dat dakraam dus ook niet meer openen voor luchtcirculatie. Het plaatsen in het frame van een bestaand dakraam is echter wel de meest eenvoudige oplossing, omdat de gangbare systemen vrijwel allemaal binnen de bestaande formaten voor dakramen van caravans en campers passen: 40 bij 40 centimeter. Dat is dus de meest logische plaats om een airco te plaatsen.

Wanneer je er toch voor kiest om een airco op een andere positie op je dak te plaatsen, dan moet je de plek waar je een nieuw gat laat maken, ook extra verstevigen. Niet ieder dak is overal even sterk, dus daar moet je wel rekening mee houden, ook met de extra kosten die hierbij komen kijken. Vergeet ook niet dat het grootste gedeelte van een dak-airco weliswaar op het dak van de caravan ligt, maar dat je ook op het plafond aan de binnenzijde ruimte moet vrijhouden.

©Tomasz Zajda

Let er voor het plaatsen goed op dat de plafond-unit niet een deur of kast blokkeert.

Zit de airco-unit (te) dicht bij een deur, bijvoorbeeld van het toilet of van opbergkastjes, dan bestaat de kans dat zo’n deur misschien niet helemaal open kan. Iets om rekening mee te houden bij het plaatsen.

Maar let vooral ook op de hoogte van de opbouw: het kan zomaar zijn dat de caravan of camper tussen de 20 en 30 cm hoger wordt door de plaatsing van een dakairco en dat kan misschien nét te hoog zijn voor sommige bruggen en tunnels maar ook garages of parkeerterreinen met een beperkte doorrijhoogte. Ook kan een dakairco de dynamiek van je caravan wat aanpassen en heeft de wind iets meer invloed op de rijprestaties.

Voordelen
• Kan mooi worden weggewerkt
• Koelt in één keer een groot oppervlak
 
Nadelen
De gewichtsverdeling van de caravan of camper verandert
• Je kunt daglicht verliezen
• Niet alle dakconstructies zijn geschikt

Bank-airco

Een bank-airco is een compact airconditioningsysteem dat je plaatst onder een bank, een bed of opbergruimte in je camper of caravan. Dit systeem bestaat uit een enkele unit met doorgaans aansluitingen voor drie koude-luchtslangen die je op de gewenste plekken in je camper of caravan kunt laten uitmonden. Hoewel de airco-unit relatief klein is – zo tussen de 30 en 40 centimeter breed en 60 centimeter lang – komt er nog wel wat installatiewerk bij kijken, niet in de minste plaats vanwege de aanleg van de luchtslangen.

©Truma

De unit van een bank-airco is vrij compact en past daardoor vaak in kleine opbergruimtes.

Want hoewel deze slangen erg lijken op de ringslangen die worden gebruikt bij een bestaand lucht- en verwarmingssysteem in een caravan of camper, maakt de unit gebruik van een eigen systeem. Die slangen moet je dus door de ruimte heen aanleggen, en laat je uitmonden op de plekken waar je gekoelde lucht wil hebben. Bij een bank-airco worden de luchtslangen niet meegeleverd, omdat de lengte daarvan natuurlijk afhankelijk is van de manier waarop de airco-unit wordt geïnstalleerd en de plek waar de koele lucht moet uitkomen.

Lees ook: Deze 10 elektrische auto's zijn uitstekende caravantrekkers

Verder heb je ook eindstukken nodig, waarmee je de koude-luchtslang aan het einde mooi kunt afwerken in de wanden, en beugels om de slangen op verschillende punten vast te kunnen zetten. Die extra kosten moet je dus meenemen in het totaalplaatje. Een veelgehoorde klacht van bank-airco's is dat deze relatief veel lawaai maken. Het is aan te raden om geluidsdemping toe te (laten) passen bij de montage.

Voordelen
Betaalbaar systeem
Laag gewicht
Hoofd-unit uit het zicht te plaatsen

Nadelen
Meerwerk voor het aanleggen van de luchtslangen en uitsparingen
Neemt opslagruimte in beslag
Geluidsdemping aan te raden


Op zoek naar een airco voor thuis? Dit zijn de mogelijkheden:

Watch on YouTube

Op zoek naar een airco voor thuis? Dit zijn de mogelijkheden


Split airco

Een split airco is een systeem dat je plaatst aan de binnen- en buitenkant van het klapraam van je caravan of camper. Het systeem bestaat uit twee delen. De buiten-unit wordt via raambeugels aan de buitenzijde van het raam geplaatst en met stelschroeven aan de onderzijde steunt de buiten-unit tegen de buitenzijde van je caravan of camper aan. Met die stelschroeven kun je de unit waterpas zetten.

Houd je camper of caravan schoon

Met een voortent blijft alles netjes en droog!

De buiten-unit is via een dunne, platte slang met de binnen-unit verbonden. Die slang is zo dun dat je het raam in nog een stukje kunt sluiten, in ieder geval tot het punt waarop de beugels in het raamkozijn hangen; dat is meestal de eerste openingsstand van de grendel van het raam.

De binnen-unit kun je bij de meeste split airco-systemen aan dezelfde raambeugels als de buiten-unit hangen. Je kunt hem echter ook los op een andere plek in de caravan of camper zetten, maar daarbij is de lengte van de slang die naar de buiten-unit gaat, de beperkende factor. De buiten-unit zorgt ervoor dat de warme lucht naar buiten wordt geblazen en het binnenste deel blaast koele lucht de ruimte in.

©Sven Scholten | www.eurom.nl

Met een split airco plaats je één deel buiten en het andere binnen.

Het grootste voordeel van een split airco-systeem is dat je deze zelf relatief eenvoudig kunt monteren. Het is echter geen permanent systeem en moet dus worden afgebroken zodra je weer vertrekt van de kampeerplek. Een ander voordeel is de prijs: tussen de 400 en 800 euro, afhankelijk van het vermogen.

Voordelen
Zeer eenvoudige installatie
Betaalbaar
Kan worden meegenomen naar andere caravan/camper

Nadelen
Moet worden afgebroken bij vertrek
Neemt aan de buitenzijde meer ruimte in beslag

In de herrie zitten? Eén van de punten waar je bij de aanschaf van een airco op moet letten, is de geluidsproductie. Niet alleen zodat jij minder last hebt van het zoemen van een airco, maar ook je buren niet: een externe unit van een dak-airco of een split unit maakt nu eenmaal geluid. Laat je dus goed adviseren bij de aanschaf van een van deze type airco's.

Mobiele airco

Tot slot noemen we nog een ander type airco, dat niet speciaal bedoeld is voor caravans en campers, maar voor deze leefruimten toch interessant kan zijn: mobiele airco’s. Met een mobiele airco heb je een kant-en-klaar systeem dat geen installatie vereist en vrijwel direct kan worden gebruikt. Een mobiele airco bestaat uit een verrijdbare unit met een eigen afvoerslang voor de warme lucht. Het systeem blaast koude lucht de ruimte in door middel van een ventilator en heeft koelmiddel nodig om de lucht koud te krijgen. Het principe van een mobiele airco is dus vrij eenvoudig en je hoeft niet veel te doen om het systeem werkend te krijgen.

Lees ook: Op zoek naar een airco voor thuis? Dit zijn je opties.

Wel moet de afvoerslang altijd naar buiten worden geleid, omdat hier de warme en ook vochtige lucht wordt afgevoerd. Omdat die afvoerslang doorgaans een vrij grote diameter heeft, moet het raam waaruit de buis hangt, een vrij grote opening hebben. Er zijn ook mobiele airco's die op koelwater werken; deze systemen hebben geen afvoerslang nodig.

©hadrian-ifeelstock

Een mobiele airco is een goedkopere oplossing, maar wat lastiger om te vervoeren en op te bergen.

Mobiele airco’s zijn relatief betaalbaar, afhankelijk van het soort en het vermogen. Qua transport is een mobiele airco wellicht wat minder handig, want doorgaans moet je deze – afhankelijk van het type – rechtop vervoeren. Voor een lange vakantie of van plek naar plek verkassen met een camper is dit een minder fraaie optie.

Voordelen
• Betaalbaar
• Direct klaar voor gebruik
• Licht en verplaatsbaar

Nadelen
• Kan lastiger te vervoeren zijn
• Neemt wat ruimte in
• Minder koelvermogen dan dak- of split airco

Koelvermogen

Ieder aircosysteem heeft een bepaald koelvermogen en hoe hoger het koelvermogen, des te groter de te koelen ruimte kan zijn. Koelvermogen wordt uitgedrukt in watt en in BTU (British Thermal Units) per uur. Ga uit van de volgende vuistregel voor het bepalen van het vermogen in watt. Je hebt tussen de 30 en 50 watt per kubieke meter nodig om een ruimte te koelen. Je meet dus eerst de ruimte op waarvoor de airco geschikt moet zijn.



We gaan er voor het gemak van uit dat je met een airco-unit de gehele leefruimte van je camper of caravan wil koelen. Je meet dan het aantal kubieke meters van die ruimte door de hoogte, breedte en lengte met elkaar te vermenigvuldigen. Stel dat je caravan 1,80 meter breed is, 4,70 meter lang en 2 meter hoog, dan is de inhoud 16,92 kubieke meter (180cm x 470cm x 200cm). In dit geval heb je dan een aircosysteem met een vermogen van tussen de 500 watt (16,92m³ x 30 watt) en 800 watt (16,92m³ x 50 watt) nodig om die ruimte goed te kunnen koelen.

Zoek je een airco op basis van de BTU-specificaties? Dan is het 't makkelijkst als je de BTU eerst converteert naar watt om van dezelfde rekenmethode als hierboven gebruik te maken. 1 watt staat gelijk aan 1,31 BTU/h. In ons voorbeeld heb je een airco nodig met een vermogen van tussen de 655 BTU/h en 1048 BTU/h.

Luchtverplaatsing

Het is ook belangrijk om te weten hoe snel een airco-unit de ruimte kan koelen; de zogeheten luchtverplaatsing. Ook deze informatie vind je terug bij de specificaties van een airco en wordt aangeduid met aantal kubieke meters per uur, bijvoorbeeld 300 m³/h. In dit geval kan de airco in een uur tijd dus een ruimte van 300 kubieke meter verkoelen.

Verbruik

Het energieverbruik van een aircosysteem hangt sterk af van het model en hoe vaak je de airco gebruikt. Over het algemeen verbruikt een aircosysteem relatief veel energie, maar voor campers en caravans zijn de systemen zo zuinig mogelijk. Maar ook voor deze ruimtes geldt dat hoe groter het koelvermogen is, des te meer ze verbruiken. Bij de aanschaf van een aircosysteem let je op de volgende zaken:

Let op de capaciteit

Om zo zuinig mogelijk je ruimte te koelen, is het belangrijk dat je een systeem aanschaft dat qua koelvermogen - zie hierboven - goed is afgestemd op jouw leefruimte. Als het koelvermogen te laag is, dan moet de airco langer en harder werken om de gewenste temperatuur te halen. Dat gaat ten koste van het verbruik. We raden dan ook aan om je te laten informeren door een caravan- of camperbedrijf dat is gespecialiseerd in de installatie van airco's.

Ampèrage

Op een vaste verblijfplaats op vakantie sluit je je camper of caravan aan op de stroomvoorziening van je kampeerplaats. Maar iedereen die al wat langer kampeert, weet dat het aantal ampère dat je kunt aansluiten op de stroomvoorziening niet oneindig is. Op de camperplaats is het dus belangrijk om rekening te houden met het ampèrage, oftewel de stroomsterkte van de elektrische aansluitingen. Dit is omdat het totale stroomverbruik van alle aangesloten apparaten niet hoger mag zijn dan het beschikbare ampèrage.

Bij de meeste kampeerplaatsen of door de beheerder van het park wordt verteld wat het beschikbare ampèrage is op je plek. Maar hoe weet je nu wanneer je die grens (bijna) bereikt? Dat kun je berekenen aan de hand van het vermogen.

Een rekenvoorbeeld:
Stel dat je een aircosysteem hebt met een vermogen van 560 watt. Door die 560 watt te delen door het voltage - we gaan voor het gemak uit van 230 volt - dan is de stroomsterkte van deze airco:

560 / 230 = 2,4 ampère

Als voorbeeld voor de bovenstaande airco hebben we gekozen voor een mobiele, losse airco. Een dak-, bank- of split-airco-systeem heeft vaak een hoger vermogen, dus ook dat is iets om bij de aanschaf rekening mee te houden.

Rijden met de airco aan Sommige airco's voor campers zijn ook tijdens het rijden te gebruiken. Met behulp van een speciale omvormer kunnen deze systemen ook werken op 12 volt en de laadstroom van de dynamo.

Geluidsproductie

Aircosystemen maken geluid, dat is een gegeven. Alleen hoe hard en hoe storend dat is, verschilt per type. Bij een spit-aircosysteem kan het zijn dat de buiten-unit wat lawaai maakt, net als bij een op het dak gemonteerde unit. En dat is niet alleen vervelend voor jou, maar wellicht ook voor je buren op de camping. Laat je dus goed informeren over de verschillende systemen en de bijbehorende geluidsproductie, ook in de caravan.

▼ Volgende artikel
Review LG OLED EVO 65G56LS – Opnieuw de grens verlegd
Huis

Review LG OLED EVO 65G56LS – Opnieuw de grens verlegd

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

Fantastisch
Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De LG OLED EVO 65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit. De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Plus- en minpunten
  • Alpha11-processor met uitstekende beeldverwerking
  • Fantastische HDR-beelden in HDR10 en Dolby Vision
  • Goede kijkhoek en anti-reflectie
  • WebOS 25, met vijf jaar lang nieuwe versies
  • Advertenties op het Home-scherm
  • Geen ondersteuning voor HDR10+ en DTS
  • Voorlopig weinig meerwaarde met AI

 

LG OLED EVO 65G56LS (2025)

  • Adviesprijs: 3,299 euro
  • Wat: Ultra HD 4K 165 Hz W-OLED-tv
  • Aansluitingen: 4x HDMI (4x v2.1 (48 Gbps), ARC/eARC, ALLM, VRR, HFR), 3x usb, 1x optisch digitaal uit, 2x antenne, 1x IR-blaster, Wifi 6 (802.11ax), ethernet, Bluetooth 5.3, WiSA
  • Extra’s: HDR10, HLG, Dolby Vision IQ, Dolby Atmos, webOS 25, AirPlay 2, Google Cast, USB/DLNA-mediaspeler, DVB-T2/C/S2, CI+-slot, Alpha 11 gen2 processor
  • Afmetingen: 1.441 x 910 x 263 mm (incl. voet)
  • Gewicht: 26,6 kg (incl. voet)
  • Verbruik (per 1000 uur): SDR 85 kWh (E) / HDR 222 kWh (G) 

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Lees ook: Zo testen we televisies

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

▼ Volgende artikel
Tekst kopiëren en plakken? Zo krijg je toegang tot het klembord op Android
Huis

Tekst kopiëren en plakken? Zo krijg je toegang tot het klembord op Android

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Wat gaan we doen?

In dit artikel leggen we uit hoe kopiëren en plakken in Android precies werkt. Dat geldt voor zowel Android-smartphones en Android-tablets.

  • Zo werkt kopiëren, knippen en plakken
  • Knippen en plakken vanuit toetsenbord
  • Verbeteringen dankzij Android 13

Wil je meer weten over de veiligheid van Android? Lees dan het artikel Alles wat je moet weten over Android-beveiliging

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.