ID.nl logo
Warmtepomp-onderhoud: zo gaat je warmtepomp lang(er) mee
© Ben
Energie

Warmtepomp-onderhoud: zo gaat je warmtepomp lang(er) mee

Warmtepompen zijn onderhoudsarm, wat betekent dat je er over het algemeen weinig omkijken naar hebt. Toch zijn er wel wat dingen die je af en toe moet (laten) doen om deze investering in goede staat te houden. Gemiddeld gaat een warmtepomp 15 tot 20 jaar mee, maar als je hem jaarlijks door een technicus laat nakijken en daarnaast zelf op enkele zaken let, kan hij zelfs 30 jaar worden!

Bij warmtepompen vindt er, anders dan bij een cv-ketel, geen interne verbranding plaats waardoor componenten zouden kunnen vervuilen. Maar onderhoud is toch belangrijk. Niet alleen voor de levensduur trouwens: een goed onderhouden warmtepomp beloont je voor deze aandacht ook in de energierekening! In dit artikel lees je: 🞅 Welk onderhoud je moet uitbesteden aan de (onderhouds)monteur 🞅 Wat onderhoud kost 🞅 Wat een onderhoudscontract kost 🞅 Wat je zelf aan onderhoud kunt doen:SchoonmakenObstakels verwijderenOppervlakkige inspectieBediening testen

Lees ook: Zo houd je het stroomverbruik van je warmtepomp zo laag mogelijk

Dit laat je over aan de vakman

Een aantal dingen kun je zelf doen, daar komen we dadelijk op terug, maar het belangrijkste onderhoud blijft voorbehouden aan de vakman. Laat de warmtepomp uiteraard voor de winter nakijken door een technicus. Je kunt dit laten uitvoeren door het bedrijf dat de warmtepomp heeft geplaatst. Daarnaast is het mogelijk om een externe partij in te schakelen om de controles uit te voeren. Uiteraard is het belangrijk dat dit bedrijf over de juiste certificaten beschikt om de inspectie te mogen uitvoeren. 

Checklist

De onderhoudsmonteur zal in de jaarlijkse controle de volgende zaken checken. Soms gaat het om een eenvoudige visuele controle, maar er zijn ook gespecialiseerde metingen bij. 

• De vervuiling van de buitenunit.
• Het aantal draaiuren van de warmtepomp, om deze te vergelijken met voorgaande jaren.
• Het aantal starts en stops van de compressor per uur (dat wordt bijgehouden in de warmtepomp).
• Of alle componenten en de bedrading nog goed vast zitten.
• Het stroomverbruik per fase, teveel stroomverbruik wijst meestal op slijtage.
• Of er ergens lekkage is.
• Het temperatuurverschil tussen de energiebron en het afgiftesysteem.
• De waterdruk van het afgiftesysteem.
• De conditie van de expansievaten.
• De conditie van de circulatiepompen.
• Het uitlezen van recente storingen.
• Eventueel het glycolgehalte (bij bodemwarmtepomp).
• De leidingfilters en eventueel reinigen.
• Of de ventilator goed in balans loopt.
• Of de thermostaat goed reageert.
• Of alle temperatuursensoren de juiste waarde weergeven.
• Doorlopen van het warmtepomp-menu', staan er geen vreemde instellingen bij.
• Visuele inspectie van compressor en koudemiddel-leidingen.

Hoewel het systeem lekdicht is, kan een warmtepomp na verloop van tijd toch een beetje gasvormig koudemiddel verliezen. Wanneer er te weinig koudemiddel overblijft, gaat het systeem minder goed werken. Ook het bijvullen van het koudemiddel mag officieel alleen door een erkend installateur. 

©Tomasz Zajda

Altijd twee jaar fabrieksgarantie In Europa zijn de leveranciers verplicht om een volledige fabrieksgarantie van twee jaar te geven op de warmtepomp. Soms verlengt de leverancier deze garantie tot vijf jaar na aankoop op voorwaarde dat je meteen een onderhoudscontract afsluit. Als je de inspectie niet door de leverancier laat doen, maar door een gecertificeerd installateur, dan kun je nog steeds garantie van twee jaar claimen.

Ook interessant: Het verbruik van de warmtepomp, zelfs als het buiten vriest

Wat kost warmtepomp-onderhoud door een vakman?

De prijs van een onderhoud fluctueert afhankelijk van het bedrijf waarmee je in zee gaat en de grootte van de warmtepomp. Heb je geen onderhoudscontract, dan mag je rekenen op de voorrijkosten tussen 50 en 70 euro afhankelijk van de reisafstand. Het uurloon van de technicus bedraagt ongeveer 50 euro, plus eventuele materiaalkosten. Over het algemeen betaal je voor het onderhoud van een lucht-waterwarmtepomp tussen 150  en 220 euro. Wanneer er meerdere woningen in de buurt een warmtepomp hebben, kun je de onderhoudskosten drukken door een collectief onderhoudscontract af te sluiten. Dan kan de technicus ze allemaal in één keer nakijken. 

Wat kost een onderhoudscontract?

De meeste installateurs zullen je aanraden een onderhoudscontract af te sluiten voor een jaarlijkse inspectie. Deze controle is vooral preventief. Meestal werkt men bij zo’n contract met een maandbedrag tussen de 10 en 25 euro afhankelijk van het type warmtepomp en het gekozen contract. Zo’n contract heeft voordelen, maar ook nadelen. Oordeel zelf welke argumenten bij jou het zwaarste doorwegen. 

Voordelen van een onderhoudscontract

• De technicus merkt sneller opvallende veranderingen ten opzichte van voorgaande jaren en kan dan meteen ingrijpen.
• Eenmalige intekenprocedure, niet steeds weer een aparte order.
• Je weet van tevoren wat het jaarlijkse onderhoud kost.
• Je hebt contact met één bedrijf en waarschijnlijk ook met één contactpersoon.
• In het contract is meestal sprake van korting op onderdelen.
• Vaak gaat een contract samen met afspraken over bereikbaarheid bij storingen.
• Krijg je onverhoopt een storing, dan krijg je met een onderhoudscontract meestal hulp binnen de 24 uur.

Nadelen van een onderhoudscontract

• Onderhoudsbedrijven spelen op safe en willen geen risico lopen dat hun technici langer zullen werken dan begroot. Ze hanteren dus een veiligheidsmarge in de prijs.
• Je kunt niet halverwege het jaar van het contract af. Je moet de looptijd van het contract respecteren en eventueel ook de opzegtermijn.
• Dienstverleningsbedrijven dekken zich altijd in; lees dus aandachtig de voorwaarden die ze stellen.
• Er is een groot tekort aan technisch personeel. Daarom rekenen deze bedrijven op hun beste personeel voor reparaties. Voor gewoon onderhoud sturen ze niet altijd hun beste kracht.
• Soms gebeurt het dat er toch reparaties moeten gebeuren die niet onder het contract vallen en die kunnen erg duur uitvallen.

Bijstand op afstand Sommige merken, zoals Daikin, hebben een module die het systeem van de warmtepomp vanop afstand in de gaten houdt. Wanneer er iets aan de hand is met het toestel kan het bedrijf via het beheerssysteem de instellingen controleren en zelfs aanpassen. In dat geval hoef je zelf niets te ondernemen.

Zelf doen

Wat je zelf kunt doen, komt neer op vier zaken: schoonmaken, obstakels verwijderen, een oppervlakkige inspectie en de bediening testen. We gaan wat dieper in deze vier onderhoudstaken.

Schoonmaken

Bij een lucht-waterwarmtepomp vervang of reinig je de filters om de 60 dagen. Het is mogelijk om deze filters te reinigen door ze even uit de warmtepomp te halen, het stof te verwijderen met een stofzuiger en ze dan in een mild schoonmaakmiddel te laten weken. Daarna maak je de ventilatorbladen schoon. Gebruik eerst een zachte borstel om het stof en vuil te verwijderen — een oude verfkwast is een uitstekend hulpmiddel. Veeg de ventilatorbladen schoon met een vochtige doek. Voel aan de ventilatorriem. Als die te los hangt, kun je die meteen een beetje aanspannen. Reinig ook de roosters die afhankelijk van de luchtstroom geopend of gesloten worden. Gebruik een zachte borstel en verwijder het stof, de haren van huisdieren en ander licht vuil. 

Je staat ervan te kijken hoeveel stof en vuil de filters verzamelen.

Obstakels verwijderen

Houd bij de lucht-waterwarmtepomp vooral de vrije luchtstroom in de gaten. Overwoekerd gras of onkruid in de unit maakt een behoorlijk verschil voor de werking van dit apparaat. Vooral in de herfst en de winter na onstuimig weer kunnen takken en bladeren in de buitenunit terecht komen.  Houd de zone rondom de warmtepomp zo schoon mogelijk. Bij buitentemperaturen lager dan 10°C kan het gebeuren dat op de buitenkant van de buiten-unit ijsvorming te zien is. Dat is normaal. Op het toestel zit een ontdooiingssysteem dat automatisch in werking treedt. Vaak zie je dan stoomvorming. Als het flink gaat vriezen, let er dan op dat buitenunit niet helemaal in de sneeuw komt te staan. 

Inspectie

De meeste warmtepompen hebben een bak om de condensatie van de unit op te vangen. Soms raakt deze bak verstopt met vuil of algen en dan kan die overlopen. Schrik dus niet als je een plasje opmerkt rond de warmtepomp, maar maak deze opvangbak schoon. Als de warmtepomp glycol bevat (dat is antivries), dan moet je dit jaarlijks bijvullen zoals de fabrikant voorschrijft. Net zoals bij een verwarmingssysteem met een gasbrander moet je de je de druk van het afgiftesysteem af en toe nakijken. De druk moet altijd tussen 1,5 en 2 bar liggen.

Test de bediening

Het is een goed idee om af en toe te controleren of de bediening goed werkt. Je kunt de thermostaat even nakijken en zien of de thermostatische kranen het doen. Levert de warmtepomp zowel ruimteverwarming als sanitair warm water, dan heeft die waarschijnlijk een tweekanaalsregelaar die voor elke instelling verschillende temperaturen programmeert. Controleer of de bedieningselementen werken en of de temperatuur correct is. 

Weten welke warmtepomp bij jou past?

Doe de check op Kieskeurig.nl en je weet het binnen 5 minuten!
▼ Volgende artikel
Oppo lanceert Reno14 Series met AI-fotografie en vernieuwd ontwerp
Huis

Oppo lanceert Reno14 Series met AI-fotografie en vernieuwd ontwerp

OPPO heeft de Reno14 Series gelanceerd. De smartphones, bestaande uit de Reno14 5G en Reno14 F(S) 5G, bieden AI-fotografie, verbeterde productiviteitsfuncties en een water- en stofbestendig ontwerp. Beide modellen zijn uitgerust met grote batterijen, snellaadtechnologie en ColorOS 15 op basis van Android 15. En ja, het is ook hier AI dat de klok slaat.

De nieuwe Reno14 5G en de Reno14 F(S) 5G combineren geavanceerde AI-functies met een ontwerp dat volgens de fabrikant is geïnspireerd op, eh, zeemeerminnen. Bijzonder ja... Beide modellen zijn uitgerust met verbeterde cameratechnologie en beschikken over een water- en stofbestendige behuizing met IP66, IP68 en IP69-certificeringen. De toestellen zijn per direct verkrijgbaar in Nederland.

Zeemeermin-look in glas

De Reno14 Series introduceert het zogenoemde Iridescent Mermaid Design, dat tot stand komt via twaalf coatinglagen en vijf fasen van microgravure, aldus Oppo. Hierdoor ontstaat een glanzende lichtreflectie op de achterkant. De Reno14 5G heeft een glazen afwerking uit één stuk gecombineerd met een aluminium frame, wat bijdraagt aan de stevigheid van het toestel. De behuizing is bestand tegen water en stof, en de usb-c-aansluiting is voorzien van een platina coating om corrosie te beperken, ook bij intensief gebruik.

©Oppo

Aan de achterzijde is dankzij vernuftige techniek inderdaad een soort zeemeermin zichtbaar. Of in elk geval iets van een staartvin...

Scherm reageert altijd

Beide modellen beschikken over een plat amoledscherm met smalle randen. De Reno14 5G heeft een 6,59-inch display, terwijl de Reno14 F 5G een 6,57-inch scherm biedt. Ze ondersteunen functies als Splash Touch en Glove Mode, waarmee het scherm dus ook bij natte handen of gebruik met handschoenen blijft reageren. Qua kleurstelling zijn er meerdere varianten beschikbaar. De Reno14 5G komt in Opal White en Luminous Green, terwijl de Reno14 F 5G verkrijgbaar is in Opal Blue en eveneens in Luminous Green.

Flitser versterkt nachtbeelden

Een belangrijk onderdeel van de serie is 'AI Flash Photography'. De Reno14 5G beschikt over een drievoudig flitssysteem, waaronder een speciale focusflitser voor de telefotocamera. Dit moet volgens Oppo tot tien keer meer lichtopbrengst geven dan bij de vorige generatie. De Reno14 F 5G heeft een tweevoudig flitssysteem dat een verdubbeling van de helderheid levert ten opzichte van eerdere modellen. De Reno14 5G is daarnaast uitgerust met een 50 megapixel 3,5x telefotocamera, waardoor gebruikers meer mogelijkheden hebben voor portret- en zoomfotografie.

©Oppo

Een geavanceerd camerasysteem moet voor nog betere foto's zorgen, ook al de lichtomstandigheden niet ideaal zijn.

Strakkere foto's dankzij AI

De toestellen bieden verschillende AI-gedreven functies. 'AI Livephoto 2.0' combineert korte en lange belichtingen in één opname, zodat bewegingen worden vastgelegd zonder onscherpte. Met de ingebouwde AI Editor kunnen foto's automatisch worden bijgesneden, vervorming worden hersteld en filters worden toegepast. Extra functies zijn onder andere 'AI Perfect Shot', dat ongewenste gezichtsuitdrukkingen kan corrigeren, en 'AI Eraser' en 'Reflection Remover', waarmee storende objecten of reflecties uit beelden worden gepoetst. Ook voor video zijn er verbeteringen, met ondersteuning voor 4K HDR-opnames met een breder dynamisch bereik en natuurgetrouwe kleuren.

Tolk en personal assistant in één

Naast fotografie richt Oppo zich met de Reno14 Series ook op productiviteit. Het nieuwe ColorOS 15 introduceert 'AI Mind Space', waarin informatie uit apps of het web eenvoudig kan worden opgeslagen en later via natuurlijke taal kan worden teruggevonden. Ook zijn er vertaalmogelijkheden toegevoegd, waaronder AI Call Translator voor live-gesprekken en een speciale app die tekst of spraak realtime vertaalt. Deze functies moeten de smartphones bruikbaarder maken in internationale situaties en bij dagelijks multitasken.

©Oppo

Extra koeling voor gamers

Voor betere prestaties tijdens gamen en multitasken zijn de toestellen voorzien van een verbeterd koelsysteem. De Reno14 5G beschikt over een 'AI Nano Dual-Drive'-koelsysteem, ondersteund door 'AI HyperBoost 2.0', dat de temperatuur ook tijdens intensief gebruik onder controle houdt. Daarnaast introduceert Oppo 'AI LinkBoost 3.0' voor stabielere netwerkprestaties, met automatische schakeling tussen netwerken en prioritering van belangrijke datastromen. Beide modellen hebben een 6000 mAh-batterij en ondersteunen de eigen SuperVooc-snellaadtechnologie.

Updates tot zes jaar

De Reno14 Series draait op Android 15 met ColorOS 15. Oppo belooft vijf grote ColorOS-updates en zes jaar beveiligingspatches, wat de gebruiksduur van de toestellen flink moet verlengen. Met functies als de 'Trinity Engine' en 'Luminous Rendering Engine' zijn vloeiende animaties en stabiele prestaties een belangrijk aandachtspunt.

De Reno14 Series is zoals gezegd per direct verkrijgbaar. De Reno14 5G kost 649 euro voor de versie met 512 GB opslag en 599 euro voor 256 GB. De Reno14 FS 5G met 512 GB opslag kost 449 euro, terwijl de Reno14 F 5G met 256 GB voor 399 euro al beschikbaar is. Oppo biedt tot 28 september verschillende introductiebundels aan, waaronder draadloze oordopjes en snelladers bij aankoop van een toestel.

▼ Volgende artikel
3D-printen zonder eigen printer: zo doe je dat
© Kittipong Jirasukhanont
Huis

3D-printen zonder eigen printer: zo doe je dat

Heb je een ingenieus ontwerp in gedachten, maar geen 3D-printer in huis? Geen probleem, want er zijn steeds meer manieren om objecten te laten printen zonder zelf apparatuur te bezitten. Online printdiensten nemen je werk uit handen, terwijl je alleen een digitaal bestand hoeft aan te leveren. Of je nu een sleutelhanger ontwerpt of een uniek cadeautje voor een verjaardag, 3D-printen biedt talloze mogelijkheden. Bovendien kun je putten uit uitgebreide digitale bibliotheken met kant-en-klare modellen.

In dit artikel laten we zien hoe je zonder eigen 3D-printer toch fysieke objecten maakt:

  • Zoek of ontwerp zelf een 3D-model
  • Upload je bestand naar een online printservice
  • Kies materiaal, kleur en afwerking
  • Houd rekening met de levertijd en combineer bestellingen om transportkosten te beperken
  • Meet onderdelen nauwkeurig op als je vervangstukken wilt laten printen
  • Let bij speciale projecten op resolutie en laaghoogte-instellingen

Lees ook: High-tech hobby’s: de leukste tools om zelf iets moois te maken

Het printen van ruimtelijke objecten is makkelijker dan ooit, zelfs zonder eigen 3D-printer. Er is namelijk een groeiend aanbod van onlineplatforms en webshops dat het fysieke printproces voor hun rekening neemt, terwijl jij enkel een digitaal ontwerp aanlevert. Daardoor is 3D-printen niet langer alleen weggelegd voor techfanaten of bedrijven. Het volstaat om een geschikt 3D-model te hebben in een gangbaar bestandstype, zoals STL, OBJ of STEP, en je kunt direct aan de slag. De rest van het printproces kun je uitbesteden aan professionele printservices, zodat je altijd verzekerd bent van hoge kwaliteit. Zo kunnen hobbyisten, studenten en ondernemers gemakkelijk experimenteren met 3D-technologie. Het maakt niet uit of je een miniatuur voor bordspellen, een vervangend onderdeel voor een huishoudelijk apparaat of een gepersonaliseerd sierobject wilt maken. Je regelt alles met een paar simpele online handelingen.

Een ontwerp vinden of zelf maken

De eerste stap bij 3D-printen zonder eigen printer is het vinden of ontwerpen van een geschikt model. Online zijn er miljoenen gratis en betaalde ontwerpen beschikbaar, die je vrij kunt downloaden en gebruiken. Platformen als Thingiverse en MyMiniFactory staan bol van de creaties van hobbyisten en professionals. Via de zoekfunctie typ je bijvoorbeeld ‘phone holder’ (telefoonhouder), waarna je talloze varianten vindt die direct te printen zijn. Heb je liever iets unieks? Dan kun je zelf aan de slag met ontwerpprogramma’s met een intuïtieve interface, waarmee je een 3D-bestand genereert (zie het kader ‘Zelf 3D-modellen maken’). Zo heb je de basis voor je zelfgemaakte 3D-project klaar. Het kost uiteraard wat meer moeite dan kiezen voor een ontwerp van iemand anders, maar zelf ontwerpen is wel een stuk leuker en niet in de laatste plaats leerzamer.

Op sites zoals Thingiverse staan talloze leuke en praktische ontwerpen die je kunt downloaden.

Zelf 3D-modellen maken

Wil je liever zelf unieke modellen ontwerpen? Dan zijn er diverse gratis en betaalde ontwerppakketten. Een interessante optie is Tinkercad, dat volledig in de browser werkt. In Tinkercad kies je voor Create new design, waarna je primitieve vormen sleept en schaalt. Ook Blender is een optie, met krachtige sculpting- en animatiefuncties. Let wel op de leercurve: Blender is uitgebreider dan Tinkercad, wat voor beginners interessant maar ook uitdagend kan zijn. Voor elk programma geldt dat talloze tutorials online beschikbaar zijn. Neem de tijd om wat basisprincipes te leren, zodat je eenvoudig jouw eigen creaties vormgeeft. Zo hoef je nooit te vertrouwen op bestaande downloadbare ontwerpen.

De Sculpt-modus in Blender (beeld: Blender.org).

Online printservices: zo werkt het

Als je eenmaal een bestand hebt, kun je het uploaden naar een online printservice. Er is keuze uit vele aanbieders, bijvoorbeeld 3DLabs en 3D Print Portaal. Je gaat naar de website en uploadt simpelweg het bestand vanaf je computer. De dienst controleert of je model printbaar is en toont vervolgens de geschatte kosten. Die kosten hangen af van materiaal, afmetingen en complexiteit. Wil je bijvoorbeeld een prototype in kunststof? Dan kies je in het materiaalmenu voor PLA of ABS en vink je de gewenste kleur aan. Ook metalen zoals staal of messing zijn soms mogelijk, maar die opties liggen prijstechnisch hoger. Heb je de instellingen gevonden? Dan rond je de bestelling af zoals je bij een reguliere webshop winkelt. De levertijd varieert van een paar dagen tot weken. Zo heb je in een handomdraai een professioneel geprint object in huis, zonder zelf technische apparatuur te hoeven bezitten. Het hele proces is daardoor uiterst laagdrempelig en snel geregeld.

Bij het aanleveren van je 3D-model is het belangrijk om te weten welke bestandstypen de printservice accepteert. STL is veruit de meest gangbare standaard. Het bevat de geometrie van je ontwerp in de vorm van kleine driehoekige vlakken. Daarnaast is OBJ populair omdat het extra informatie kan bevatten, zoals kleur- of textuurdetails. Er bestaan ook formaten als STEP, 3MF en AMF, maar niet elke aanbieder ondersteunt deze. Kijk op de website van de aanbieder ook of er aanvullende eisen zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de wanddikte van je ontwerp.

Het gebruik van een 3D-printservice is vaak heel eenvoudig.

 Keuze uit materialen en afwerking

Niet alleen de technologie achter 3D-printen is divers, ook de materiaalkeuzes zijn talrijk. Voor de meeste beginnende gebruikers volstaan de eerder genoemde kunststoffen zoals PLA en ABS (zie kader ‘De meest gebruikte materialen’). PLA is biologisch afbreekbaar en relatief eenvoudig te printen, terwijl ABS sterker en iets hittebestendiger is. Zoek je een chique uitstraling? Dan kun je kiezen voor harsgebaseerde prints, gemaakt met lasers (SLA) of lcd-technologie. Het resulterende oppervlak is zeer glad, ideaal voor gedetailleerde miniaturen of sieraden. Daarnaast zijn er steeds meer mogelijkheden om met metalen te werken, hoewel dit vaak duurder uitvalt. Als je een model in metaal bestelt, wordt het in meerdere stappen gefreesd, gegoten of gesinterd, afhankelijk van de aanbieder. Na het printen kan een object extra nabewerkt worden, bijvoorbeeld door schuren, polijsten of zelfs verven. Sommige onlinediensten bieden deze nabewerking als extra optie aan. In de menu’s kies je dan voor afwerkingen als Polished of Painted en geef je eventueel een gewenste kleur op. Zo bepaal je zelf hoe je uiteindelijke ontwerp eruit komt te zien, zonder eigen apparatuur in huis.

©stockphoto-graf - stock.adobe.com

PLA-filament is in eindeloos veel kleuren op rollen verkrijgbaar.

De meest gebruikte materialen

PLA is een biologisch afbreekbaar bioplastic gemaakt van maïszetmeel. Het is goedkoop en relatief stevig, waardoor het ideaal is voor beginnende 3D-projecten. ABS is wat sterker en beter bestand tegen hitte. Voor afdrukken met extreme details, zoals miniaturen of sieraden, wordt vaak een op hars gebaseerd proces gebruikt waarvan het eindresultaat bijzonder glad is. Metalen prints, waaronder roestvrij staal en messing, komen tot stand via geavanceerde technieken als lasersinteren of gietprocessen. Deze zijn duurder, maar leveren zeer duurzame stukken op. Nylon (polyamide) is een ander materiaal dat veel wordt toegepast, zeker voor functionele onderdelen. Het is licht, flexibel en slijtvast. Voor elk materiaal gelden specifieke ontwerpregels. Probeer bijvoorbeeld niet te dunne wanden te maken als je met harsprint werkt, omdat die kunnen breken. Ook is de nabehandeling verschillend: PLA kun je schuren en verven, terwijl metalen vaak worden gepolijst of gecoat. Er is keuze genoeg, zodat er altijd wel een geschikt materiaal is voor jouw project.

Kosten en planning in de hand houden

Wanneer je een 3D-object laat printen via een onlinedienst, is het verstandig om vooraf je budget en tijdsplanning te bepalen. De prijs wordt meestal berekend op basis van volume en materiaalkeuze. Een simpel plastic figuurtje kost bijvoorbeeld maar een paar euro, terwijl een groot metalen voorwerp in de honderden euro’s kan lopen. Doe een paar proefuploads met verschillende materialen en controleer de gepresenteerde prijs om een idee te krijgen van de mogelijkheden. Let ook op eventuele opstartkosten per bestelling. Sommige platformen rekenen een vast tarief voor elke nieuwe opdracht, ongeacht het formaat. Om transportkosten te beperken, kun je bestellingen combineren of meerdere exemplaren in één keer laten printen. Daarnaast is het slim om te checken hoelang de productie en verzending duren. Voor belangrijke deadlines is het verstandig om wat extra speling in te bouwen, zeker als je nog nabewerking wilt uitvoeren of het object elders moet laten afwerken. Zo voorkom je teleurstellingen, zowel financieel als qua timing, en houd je de kosten en planning beter onder controle.

©ANDREY RADCHENKO

3D-printen in metaal is aanzienlijk kostbaarder dan printen in kunststof.

Van idee tot realiteit met handige voorbeelden

Stel, je wilt een vervangende knop voor je keukenmachine ontwerpen. Om te beginnen meet je de diameter van de as, de hoogte van de originele knop en andere relevante maten met een schuifmaat. Daarna start je je ontwerpsoftware en maak je een cilinder met dezelfde afmetingen. Vervolgens ‘boor’ je een gat in het midden, iets groter dan de as. Je voorziet de buitenzijde van ribbels voor extra grip door simpelweg in je 3D-programma meerdere verticale vlakken toe te voegen. Vervolgens exporteer je het model. Upload je ontwerp naar een printservice en pas de materiaalinstellingen aan. Hierdoor krijg je direct zicht op de prijs. Ben je tevreden? Dan plaats je de bestelling en wacht je tot het pakketje arriveert. Een ander voorbeeld is het printen van gepersonaliseerde sieraden. Upload een eigen 3D-ontwerp, kies een metaal of metaalfinish en laat de aanbieder de rest regelen. Zo wordt 3D-printen iets tastbaars. Creatieve mogelijkheden zijn eindeloos, voor hobby, werk en studie.

©Studio Peace - stock.adobe.com

Meten is weten, dat geldt zeker voor het nauwkeurig namaken van vervangende onderdelen.

Verwacht geen wonderen

Als laatste is het belangrijk om je verwachtingen realistisch te houden. 3D-prints zien er over het algemeen net wat minder strak en glad uit dan in een fabriek of door een professional vervaardigde producten. Bekijk ook altijd de reviews van een printservice en controleer of ze ervaring hebben met het materiaal dat je wilt gebruiken. Blaas je ontwerp niet onnodig op, want hoe groter het is, hoe hoger de kosten en de kans op printfouten. Zorg dat je ontwerp fysiek stabiel staat, zonder overbodige uitsteeksels die kunnen breken. Een handige tip is om bij twijfel eerst een kleinere testversie te laten printen en die vervolgens aan te passen in de configuratietool, waarin je bijvoorbeeld de afmetingen eenvoudig aanpast. Zo zie je of het model overeenkomt met wat je in gedachten had, zonder direct de hoofdprijs te betalen. Voor speciale projecten met verfijnde details, zoals sieraden of miniaturen, is het raadzaam te informeren naar de resolutie en laaghoogte. Vaak kun je deze waarden instellen in de bestelmodule. Door daar goed op te letten, verbeter je de kwaliteit enorm. Zo haal je het beste uit je online 3D-printervaring.

Eigen prints zijn vrijwel altijd net wat minder strak dan in serie gemaakte producten, wat hier goed te zien is.

Meer controle

Met de juiste voorbereidingen, zoals een goed bestandstype en kennis van verschillende materialen, en door gebruik te maken van online printservices, kun je snel en voordelig aan de slag. Wil je nóg meer controle? Dan loont het om software te verkennen en op termijn eventueel zelf een 3D-printer aan te schaffen. Uiteindelijk is 3D-printen voor iedereen toegankelijk, zolang je maar de juiste stappen volgt.

Voordelige 3D-printers voor thuis

Als je na een paar online bestellingen de smaak te pakken hebt, kun je overwegen zelf een printer aan te schaffen. Er zijn tegenwoordig al betaalbare instapmodellen onder de driehonderd euro. Bekende merken bieden FDM-printers aan, waarmee je met gesmolten filament in lagen print. Let bij je aankoop op de bouwgrootte, de maximale temperatuur en de beschikbaarheid van reserveonderdelen. Een populair instapmodel is de Creality Ender-reeks, bekend om zijn uitbreidbaarheid. Wil je hogere resolutie of fijne details? Dan is een zogenoemde resinprinter wellicht interessant. Merken als Anycubic leveren compacte harsprinters (lcd of SLA), die vloeibare hars laag voor laag uitharden. Houd er rekening mee dat je te maken krijgt met geuren en chemische resten. Een goede ventilatie en beschermingsmiddelen zijn dus belangrijk. Verder moet je je geprinte objecten reinigen en nabelichten. Dit klinkt als veel werk, maar als je serieus in 3D-printen wilt duiken, bieden deze apparaten ultieme controle en eindeloze experimenteermogelijkheden in eigen huis.

3D-printers uit de Ender-reeks van Creality vind je online al voor minder dan 300 euro.