Warmtepomp-onderhoud: zo gaat je warmtepomp lang(er) mee
Warmtepompen zijn onderhoudsarm, wat betekent dat je er over het algemeen weinig omkijken naar hebt. Toch zijn er wel wat dingen die je af en toe moet (laten) doen om deze investering in goede staat te houden. Gemiddeld gaat een warmtepomp 15 tot 20 jaar mee, maar als je hem jaarlijks door een technicus laat nakijken en daarnaast zelf op enkele zaken let, kan hij zelfs 30 jaar worden!
Lees ook: Zo houd je het stroomverbruik van je warmtepomp zo laag mogelijk
Dit laat je over aan de vakman
Een aantal dingen kun je zelf doen, daar komen we dadelijk op terug, maar het belangrijkste onderhoud blijft voorbehouden aan de vakman. Laat de warmtepomp uiteraard voor de winter nakijken door een technicus. Je kunt dit laten uitvoeren door het bedrijf dat de warmtepomp heeft geplaatst. Daarnaast is het mogelijk om een externe partij in te schakelen om de controles uit te voeren. Uiteraard is het belangrijk dat dit bedrijf over de juiste certificaten beschikt om de inspectie te mogen uitvoeren.
Checklist
De onderhoudsmonteur zal in de jaarlijkse controle de volgende zaken checken. Soms gaat het om een eenvoudige visuele controle, maar er zijn ook gespecialiseerde metingen bij.
• De vervuiling van de buitenunit.
• Het aantal draaiuren van de warmtepomp, om deze te vergelijken met voorgaande jaren.
• Het aantal starts en stops van de compressor per uur (dat wordt bijgehouden in de warmtepomp).
• Of alle componenten en de bedrading nog goed vast zitten.
• Het stroomverbruik per fase, teveel stroomverbruik wijst meestal op slijtage.
• Of er ergens lekkage is.
• Het temperatuurverschil tussen de energiebron en het afgiftesysteem.
• De waterdruk van het afgiftesysteem.
• De conditie van de expansievaten.
• De conditie van de circulatiepompen.
• Het uitlezen van recente storingen.
• Eventueel het glycolgehalte (bij bodemwarmtepomp).
• De leidingfilters en eventueel reinigen.
• Of de ventilator goed in balans loopt.
• Of de thermostaat goed reageert.
• Of alle temperatuursensoren de juiste waarde weergeven.
• Doorlopen van het warmtepomp-menu', staan er geen vreemde instellingen bij.
• Visuele inspectie van compressor en koudemiddel-leidingen.
Hoewel het systeem lekdicht is, kan een warmtepomp na verloop van tijd toch een beetje gasvormig koudemiddel verliezen. Wanneer er te weinig koudemiddel overblijft, gaat het systeem minder goed werken. Ook het bijvullen van het koudemiddel mag officieel alleen door een erkend installateur.
Ook interessant: Het verbruik van de warmtepomp, zelfs als het buiten vriest
Wat kost warmtepomp-onderhoud door een vakman?
De prijs van een onderhoud fluctueert afhankelijk van het bedrijf waarmee je in zee gaat en de grootte van de warmtepomp. Heb je geen onderhoudscontract, dan mag je rekenen op de voorrijkosten tussen 50 en 70 euro afhankelijk van de reisafstand. Het uurloon van de technicus bedraagt ongeveer 50 euro, plus eventuele materiaalkosten. Over het algemeen betaal je voor het onderhoud van een lucht-waterwarmtepomp tussen 150 en 220 euro. Wanneer er meerdere woningen in de buurt een warmtepomp hebben, kun je de onderhoudskosten drukken door een collectief onderhoudscontract af te sluiten. Dan kan de technicus ze allemaal in één keer nakijken.
Wat kost een onderhoudscontract?
De meeste installateurs zullen je aanraden een onderhoudscontract af te sluiten voor een jaarlijkse inspectie. Deze controle is vooral preventief. Meestal werkt men bij zo’n contract met een maandbedrag tussen de 10 en 25 euro afhankelijk van het type warmtepomp en het gekozen contract. Zo’n contract heeft voordelen, maar ook nadelen. Oordeel zelf welke argumenten bij jou het zwaarste doorwegen.
Voordelen van een onderhoudscontract
• De technicus merkt sneller opvallende veranderingen ten opzichte van voorgaande jaren en kan dan meteen ingrijpen.
• Eenmalige intekenprocedure, niet steeds weer een aparte order.
• Je weet van tevoren wat het jaarlijkse onderhoud kost.
• Je hebt contact met één bedrijf en waarschijnlijk ook met één contactpersoon.
• In het contract is meestal sprake van korting op onderdelen.
• Vaak gaat een contract samen met afspraken over bereikbaarheid bij storingen.
• Krijg je onverhoopt een storing, dan krijg je met een onderhoudscontract meestal hulp binnen de 24 uur.
Nadelen van een onderhoudscontract
• Onderhoudsbedrijven spelen op safe en willen geen risico lopen dat hun technici langer zullen werken dan begroot. Ze hanteren dus een veiligheidsmarge in de prijs.
• Je kunt niet halverwege het jaar van het contract af. Je moet de looptijd van het contract respecteren en eventueel ook de opzegtermijn.
• Dienstverleningsbedrijven dekken zich altijd in; lees dus aandachtig de voorwaarden die ze stellen.
• Er is een groot tekort aan technisch personeel. Daarom rekenen deze bedrijven op hun beste personeel voor reparaties. Voor gewoon onderhoud sturen ze niet altijd hun beste kracht.
• Soms gebeurt het dat er toch reparaties moeten gebeuren die niet onder het contract vallen en die kunnen erg duur uitvallen.
Zelf doen
Wat je zelf kunt doen, komt neer op vier zaken: schoonmaken, obstakels verwijderen, een oppervlakkige inspectie en de bediening testen. We gaan wat dieper in deze vier onderhoudstaken.
Schoonmaken
Bij een lucht-waterwarmtepomp vervang of reinig je de filters om de 60 dagen. Het is mogelijk om deze filters te reinigen door ze even uit de warmtepomp te halen, het stof te verwijderen met een stofzuiger en ze dan in een mild schoonmaakmiddel te laten weken. Daarna maak je de ventilatorbladen schoon. Gebruik eerst een zachte borstel om het stof en vuil te verwijderen — een oude verfkwast is een uitstekend hulpmiddel. Veeg de ventilatorbladen schoon met een vochtige doek. Voel aan de ventilatorriem. Als die te los hangt, kun je die meteen een beetje aanspannen. Reinig ook de roosters die afhankelijk van de luchtstroom geopend of gesloten worden. Gebruik een zachte borstel en verwijder het stof, de haren van huisdieren en ander licht vuil.
Je staat ervan te kijken hoeveel stof en vuil de filters verzamelen.
Obstakels verwijderen
Houd bij de lucht-waterwarmtepomp vooral de vrije luchtstroom in de gaten. Overwoekerd gras of onkruid in de unit maakt een behoorlijk verschil voor de werking van dit apparaat. Vooral in de herfst en de winter na onstuimig weer kunnen takken en bladeren in de buitenunit terecht komen. Houd de zone rondom de warmtepomp zo schoon mogelijk. Bij buitentemperaturen lager dan 10°C kan het gebeuren dat op de buitenkant van de buiten-unit ijsvorming te zien is. Dat is normaal. Op het toestel zit een ontdooiingssysteem dat automatisch in werking treedt. Vaak zie je dan stoomvorming. Als het flink gaat vriezen, let er dan op dat buitenunit niet helemaal in de sneeuw komt te staan.
Inspectie
De meeste warmtepompen hebben een bak om de condensatie van de unit op te vangen. Soms raakt deze bak verstopt met vuil of algen en dan kan die overlopen. Schrik dus niet als je een plasje opmerkt rond de warmtepomp, maar maak deze opvangbak schoon. Als de warmtepomp glycol bevat (dat is antivries), dan moet je dit jaarlijks bijvullen zoals de fabrikant voorschrijft. Net zoals bij een verwarmingssysteem met een gasbrander moet je de je de druk van het afgiftesysteem af en toe nakijken. De druk moet altijd tussen 1,5 en 2 bar liggen.
Test de bediening
Het is een goed idee om af en toe te controleren of de bediening goed werkt. Je kunt de thermostaat even nakijken en zien of de thermostatische kranen het doen. Levert de warmtepomp zowel ruimteverwarming als sanitair warm water, dan heeft die waarschijnlijk een tweekanaalsregelaar die voor elke instelling verschillende temperaturen programmeert. Controleer of de bedieningselementen werken en of de temperatuur correct is.