De isolatie van je huis bijvoorbeeld, of je budget. Een warmtepomp waarmee in het ene huis veel bespaard kan worden, kan in een ander huis veel minder winst opleveren. Dat komt omdat veel factoren een rol spelen: hoe goed je huis geïsoleerd is bijvoorbeeld, of je budget. Om te weten of een warmtepomp iets voor jou is, moet je de belangrijkste voor- en nadelen kennen. Die hebben we hier voor jou op een rij gezet.

Pluspunten

+ Lagere gebruikskosten
In vergelijking met verwarmingssystemen die werken op basis van verbranding, zijn warmtepompen goedkoper in verbruik. Voor elke kWh elektriciteit die je verbruikt met een warmtepomp krijg je 4 kWh terug. Of als je het in portemonnee-termen vertaalt:  voor elke euro die je betaalt, krijg je 4 euro aan energie in de plaats. Hoe energiezuiniger het systeem, hoe groter de besparing is. Met een hybride warmtepomp bespaar je gemiddeld 300 euro per jaar, met een lucht-water warmtepomp jaarlijks minstens 500 euro en de besparing met een bodem-watersysteem bedraagt tussen de 800 en 1000 euro per jaar rekenen. Deze cijfers zijn gebaseerd op prijsniveau juli 2022. 

+ Minder onderhoud
Eén keer per jaar moet je bepaalde details van het systeem controleren. Dat kun je gemakkelijk zelf doen. Warmtepompen hebben nu eenmaal minder onderhoud nodig dan verwarmingssystemen met een brander. In de meeste gevallen volstaat het om het systeem om de drie of vijf jaar door een technicus te laten nakijken. 

+ Veiliger
Een warmtepomp is veiliger dan een systeem dat gebaseerd is op verbranding. Ze zijn veilig te bedienen omdat ze afhankelijk zijn van elektriciteit en niets verbranden. Dit argument geldt uiteraard niet voor de hybride-opstelling. Er is ook geen opslagtank voor stookolie nodig en bij een full-electric systeem is zelfs de schoorsteen overbodig. 

+ Minder uitstoot
Een warmtepomp vermindert de CO2-uitstoot en zet energie efficiënt om in warmte. Met een warmtepomp bespaar je 25 tot 55 procent op je CO2-uitstoot voor verwarming en warm water.

+ Ook koeling
Tijdens de warme periodes kunnen warmtepompen het proces van hun werking omkeren. In combinatie met vloerverwarming zorgen ze voor een koele vloer. Lucht-luchtwarmtepompen kunnen in de zomer omschakelen zodat ze als een airco werken. De keerzijde van de airco-modus is dat die na een paar weken al gauw een paar honderd kilowattuur meer stroom verbruikt. 

+ Levensduur
De levensduur van warmtepompen is relatief lang. De gemiddelde levensduur ligt ergens rond 15 jaar, maar bijvoorbeeld bodem-watersystemen gaan gerust 35 jaar mee. 

+ Subsidiemogelijkheden
Je kunt subsidie aanvragen voor het aanschaffen van een warmtepomp. Hiermee wordt dus een deel van de aanschafkosten vergoed. Alle voorwaarden en het stappenplan om de subsidie aan te vragen vind je op de website van Milieu Centraal. Voor een hybride warmtepomp op buitenlucht ontvang je tussen de 1.950 en 3.000 euro subsidie. Voor een volledige lucht-water-warmtepomp varieert het subsidiebedrag tussen 1.950 tot 3.750 euro. Voor een dure bodem-waterwarmtepomp start het subsidiebedrag bij 3.750 euro en dit loopt op tot 5.100 euro. Dit zijn de bedragen zoals ze in augustus 2022 van kracht waren.

Minpunten

- Kostprijs
Veel mensen slikken wanneer ze de prijs van de warmtepomp horen. Het blijft een stevige investering die je pas op lange termijn terugverdient. Net als bij zonnepanelen moet je argwanend zijn tegenover verkopers die een snelle terugverdientijd beloven. De prijs van een warmtepomp ligt hoger dan die van een traditionele cv-ketel. Een kwalitatieve lucht-waterwarmtepomp kost ongeveer 12.000 euro. Tel daarbij nog 4.000 euro aan plaatsingskosten. Dan mag je erop rekenen dat alles na dertien jaar is terugverdiend. Voor een bodem-waterwarmtepomp betaal je 17.000 euro en nog eens 8.000 euro voor de plaatsing. Daar ligt de terugverdientijd op veertien jaar. Een hybride warmtepomp kost ongeveer 7.000 euro en daar mag je 2.000 euro plaatsingskosten bij optellen. Die heb je na zeven jaar terugverdiend. De prijs is afhankelijk van de kwaliteit (lees merk). Ook geldt: hoe groter het vermogen van de warmtepomp, hoe duurder het toestel. Deze cijfers zijn gebaseerd op prijsniveau juli 2022. Als de energieprijzen nog verder gaan stijgen, zal de terugverdientijd dus korter worden. 

- Niet helemaal C02-neutraal
Warmtepompen zijn voor hun werking afhankelijk van elektriciteit en zolang die geproduceerd wordt door centrales die zelf niet CO2-neutraal zijn, wordt het probleem van stikstof-emissie verlegd. Een warmtepomp verbruikt weliswaar geen gas, maar wel veel meer elektriciteit. Om de elektriciteit te produceren die nodig is voor een warmtepomp verbruikt een thermische centrale 2,5 tot 3 keer zoveel fossiele brandstof. Gelukkig wordt er ieder jaar meer elektriciteit opgewekt met hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-energie en windenergie. 

- Vergunning
Voor een lucht-waterinstallatie heb je geen vergunning nodig, maar als je een bodem-waterwarmtepomp op het oog hebt, is dat wel het geval. 

- Duurzaamheid koelvloeistof
Het koudemiddel is de vloeistof in het gesloten circuit van de warmtepomp die zorgt dat de installatie warmte uit de omgeving kan halen om die daarna af te geven in de woning. Er wordt wel eens gezegd dat de koelvloeistof van de warmtepomp schadelijk is voor het milieu. Dat klopt: koudemiddelen worden meestal gemaakt uit fluorkoolwaterstoffen (zogeheten HFK’s). Dit zijn zeer zware broeikasgassen en veel sterker dan CO2. Vandaag wordt voornamelijk het koudemiddel R-32 gebruikt dat veel milieuvriendelijker is. Toch ligt bij de Europese Commissie het voorstel op tafel om vanaf 2027 veel koudemiddelen te verbannen, R-32 inclusief. De fabrikanten zullen ongetwijfeld met een alternatief komen. 

- Tegenvallend rendement
Het belangrijkste minpunt dat de ronde doet, treft de warmtepomp in zijn bestaansreden: tegenvallend rendement. In een Tros Radar-uitzending van enkele jaren geleden zagen we dat een vijfde van de ruim 1.100 deelnemers die een warmtepomp hadden geïnstalleerd klaagden dat ze hun woning niet warm kregen. En bij 17% viel de energierekening niet lager, maar juist hóger uit na installatie van de warmtepomp. Terwijl de kostenbesparing net de belangrijkste reden was waarom ze hadden gekozen voor de warmtepomp.

De oorzaak van dit probleem bleek in de meeste gevallen te liggen in het feit dat de woningen niet of onvoldoende waren geïsoleerd en dat men niet beschikte over vloerverwarming. Een warmtepomp plaats je eenmaal niet zonder dat de woning aan de vereisten voldoet. Meer over die vereisten lees je in ons kennisartikel ‘Is mijn huis geschikt voor een warmtepomp?’. Doordat de installatie zo duur is, gaan veel gebruikers voor de goedkope typen en ook daar is de kans groot dat het rendement tegenvalt of dat je last krijgt van geluidsoverlast. Bij de kwaliteitsmerken is er zelden sprake van tegenvallend rendement of geluidsoverlast.

- Toch gas nodig bij hybride pomp
Een nadeel van hybride systemen is dat er nog steeds gas wordt gebruikt. De hybride wordt als een overgangsoplossing gezien. De investering in een hybride warmtepomp is nu wel degelijk rendabel, maar over tien, vijftien jaar ziet de situatie er misschien helemaal anders uit. Misschien is het verstandiger om meteen te investeren in de toekomst en toch voor een full-electric systeem te gaan. 

- Dalend rendement bij koud weer
Het klopt dat de prestatiecoëfficiënt van de warmtepomp afneemt bij koud weer. Bij een buitentemperatuur tussen +2°C en -7°C zal het stroomverbruik zelfs verdubbelen. En onder -20°C werkt een goedkope warmtepomp die zijn energie uit de lucht haalt niet. De meest efficiënt warmtepompen kunnen zelfs temperaturen aan tot -30°C. 

- Geluidsoverlast
Vooral bij lucht-waterwarmtepompen kun je aan de buiten-unit een licht zoemend geluid horen. De bodem-waterwarmtepomp die vooral bedoeld is voor nieuwbouwprojecten staat binnen en maakt minder geluid dan een koelkast: 28 dB (A). Die zijn, zeg maar fluisterstil. 

- Energieneutraal is een illusie
Een veelgehoord advies is om de warmtepomp te combineren met zonnepanelen. Op die manier kan de duurzame stroom rechtstreeks voor de warmtepomp worden gebruikt. Helaas komt in hartje winter slechts 13% van de stroom uit de zonnepanelen, terwijl de warmtepomp tijdens die maanden de stroom nodig heeft. Deze combinatie is dus niet energieneutraal. In de praktijk zullen in de winter gas-, kolen- en kernenergiecentrales nodig blijven om stroom op te wekken voor de warmtepomp.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.