ID.nl logo
Verwarmen per ruimte: comfortabel en besparend
© Axel Bueckert
Energie

Verwarmen per ruimte: comfortabel en besparend

De verwarming wordt in veel woningen centraal geregeld met een enkele thermostaat in de woonkamer. Wil je andere ruimtes verwarmen, dan kun je ze eventueel mee laten liften en begrenzen met bijvoorbeeld een thermostaatknop. Dat werkt als het goed is ingeregeld, maar ideaal is dit niet.

Dit artikel in het kort: de temperatuur in huis wordt meestal centraal in de woonkamer gemeten en ingesteld via een thermostaat. Dat is niet helemaal meer van deze tijd. Ook in andere ruimtes wil je immers een behaaglijke temperatuur. Je verwarmt ruimtes dan alleen als het nodig is. We leggen uit hoe je dat voor elkaar krijgt met de huidige generatie slimme thermostaten en accessoires.

Lees ook: 10 manieren om te besparen op je energierekening met hulp van je boiler

Heb je bijvoorbeeld je woonkamer extra goed geïsoleerd, dan zal de verwarming relatief snel afslaan omdat de gewenste temperatuur sneller is bereikt. Maar in de andere kamers blijft het dan te koud. Je kunt dan eventueel naar andere manieren zoeken om die ruimtes te verwarmen, bijvoorbeeld met een extra elektrische kachel, maar dat is niet altijd zuiniger. Het kan ook zijn dat je de woonkamer op temperatuur hebt gebracht door het opstoken van de open haard, waardoor de verwarming ook sneller afslaat.

Iedere ruimte apart verwarmen

Slimmer is het om alle ruimtes in je huis onafhankelijk van elkaar te verwarmen. Dat wordt ook wel zoneregeling genoemd. Slimme thermostaten en een bijbehorend ecosysteem kunnen dat voor je regelen. Is de woonkamer al op temperatuur, dan zorgt een slimme thermostaat ervoor dat de andere kamers verwarmd blijven tot ook daar de gewenste temperatuur is bereikt.

©monkeybusinessimages

De warmte wordt traditioneel centraal in de woonkamer gemeten en ingesteld en dat heeft invloed op de verwarming van je hele huis.

Verwarmen waar dat nodig is

Niet alleen kun je met een zoneregeling elke kamer apart op de ideale temperatuur brengen, je kunt ook besparen door kamers alleen te verwarmen als dat nodig is. Zo bespaar je energie. Denk bijvoorbeeld aan een hobbyruimte waar je vooral in de avonden veel tijd doorbrengt, de slaapkamers van de kinderen waarin af en toe gespeeld wordt of een zolderkamer waar je een paar dagen in de week thuiswerkt.

En op het moment dat je thuiswerkt en er verder niemand in huis is, kan natuurlijk de verwarming in de woonkamer best een paar graden lager. Je kunt met een slimme thermostaat eenvoudig per ruimte de temperatuur instellen of voor elke ruimte een apart programma maken met alle dagen van de week. Je kunt het voor een tijdelijke temperatuursverandering ook aan bijvoorbeeld de slimme assistent van Alexa of Google vragen.

Maak de juiste keuze: welke thermostaat heb je nodig?

Watch on YouTube

Hoe werkt het?

Bij een zoneregeling wordt de temperatuur in elke kamer apart gemeten, dus niet alleen op de hoofdthermostaat in de woonkamer. Daardoor weet de slimme thermostaat of er een warmtevraag is in een bepaalde ruimte. Zolang dat het geval is, zal de cv-ketel in werking worden gesteld.

Het is belangrijk dat óók in de woonkamer de verwarming uitgezet kan worden als de gewenste temperatuur is bereikt. Anders loop je het risico dat het in de woonkamer veel te warm wordt. De cv-ketel blijft immers aan zolang andere ruimtes nog verder verwarmd moeten worden.

Hoe eenvoudig je het kunt installeren, hangt vooral af van de manier waarop je huis nu wordt verwarmd. We gaan in dit artikel uit van een op water gebaseerde verwarming met radiatoren of vloerverwarming. Let er op dat slimme thermostaatsystemen niet altijd compatibel zijn met andere vormen van verwarmen zoals elektrische (vloer)verwarming.

©Oleksandr Kondriianenko

Wat heb je nodig?

Als je zoneregeling wil gebruiken in je woning, heb je vanzelfsprekend een thermostaat nodig die dat ondersteunt. Dat is lang niet zo bij alle merken en systemen. Zo ondersteunt het Nederlandse Eneco Toon geen zoneregeling en kun je dit ook niet met een Google Nest voor elkaar krijgen.

We beperken ons in dit artikel alleen tot systemen waarmee je meerdere ruimtes met behulp van een centrale bedieningseenheid kunt aansturen. Op dit moment zijn dit de systemen van Tado, Bosch en Honeywell. Deze merken bieden systemen aan met aparte slimme radiatorknoppen waarmee je de warmte van de radiatoren op afstand kunt regelen. Let wel: dit werkt alleen met redelijk recente radiatorknoppen, niet met hele oude systemen.

OUDE RADIATOREN Slimme radiatorknoppen zijn geschikt voor vrijwel alle radiatoren waar nu al een ‘gewone’ radiatorknop op zit. Dergelijke knoppen herken je aan de cijfers 1 t/m 5, waarmee wordt aangegeven hoeveel warm water er de radiator wordt ingestuurd. Die cijfers kun je echter niet gebruiken om een exacte temperatuur in te stellen, maar stand 3 komt ongeveer overeen met 20 graden.

Oude radiatorknoppen kun je er doorgaans gewoon afschroeven, waarna je de slimme knop er gewoon opschroeft. Blijkt het dat jouw radiatorknop een andere diameter heeft, dan zijn er ook nog speciale verloopstukjes te koop, die je dan eerst over de houder van de radiatorknop plaatst, en daar overheen de nieuwe, slimme radiatorknop plaatst.

Watch on YouTube

Bij Tado-thermostaten worden aparte adapters meegeleverd die je over de bestaande radiatorknopbevestiging plaatst.

Om te beginnen heb je een slimme thermostaat nodig die zoneregeling ondersteunt. Dat is niet altijd het geval. Zo ondersteunen bekende thermostaten als Google Nest en Eneco Toon geen zoneregeling. Soms werkt het als je voor iedere zone in je huis een aparte thermostaat koopt, maar dat is verre van ideaal. Slimme thermostaten zijn namelijk gemaakt om te dienen als centraal regelpunt en kunnen niet communiceren met andere slimme thermostaten.

In dit artikel beperken we ons tot het aanbod van Tado, Bosch en Honeywell. Radiatoren kun je bij deze merken vrij eenvoudig voorzien van slimme radiatorknoppen. Die knoppen meten de temperatuur én kunnen het opwarmen in de ruimte stoppen zodra de gewenste temperatuur is bereikt. Soms kun je ook uitbreiden met een losse temperatuursensor of thermostaat. Handig als je de temperatuur in een ruimte op een specifieke plek wilt meten. De slimme radiatorknop zit immers dicht bij de verwarming en dat is niet de ideale plek.

©PXimport

De bekende Google Nest ondersteunt geen zoneregeling, tenzij je een aparte thermostaat koopt voor elke zone.

Radiatoren in de woonkamer

Let er op dat je de radiatoren in de woonkamer ook van slimme radiatorknoppen moet voorzien, zodat ook daar de verwarming uitgezet kan worden. Dan voorkom je dat de ruimte oververhit raakt, omdat andere ruimtes nog niet op temperatuur zijn. Vloerverwarming kan in veel gevallen ook worden geïntegreerd. Dit kan wel iets uitdagender zijn. Soms kun je ook verschillende vormen van elektrische verwarming integreren.

Aanbod van Tado

Bij Tado heb je minimaal een internetbridge nodig die je in elke starterskit vindt. Deze zorgt voor verbinding met je netwerk en internet, zodat je de app kunt gebruiken om alle accessoires van Tado toe te voegen en te gebruiken. Heb je een cv-ketel, en daar gaan we hier wel van uit, dan kies je een starterskit met slimme thermostaat. Er is zowel een bedrade als draadloze variant. Slimme radiatorknoppen kun je vervolgens los kopen (ongeveer 85 euro per stuk) maar ook als voordelige set of direct als onderdeel van een starterskit. De slimme thermostaatknoppen meten de temperatuur. Maar voor meer nauwkeurigheid kun je ook losse draadloze temperatuursensoren aanschaffen waarmee je de temperatuur in elke ruimte kunt meten maar ook apart instellen. In de workshop over Tado lees je meer over het in gebruik nemen van deze thermostaat en mogelijke uitbreidingen.

Tado heeft een breed aanbod van slimme verwarmingsproducten.

Bosch en Honeywell

Bosch heeft met de EasyControl een slimme thermostaat die met de meeste cv-ketels kan samenwerken. Net als de Tado kun je ook bij dit systeem de temperatuur in afzonderlijke ruimtes regelen door slimme radiatorknoppen te installeren, waarop je eventueel ook direct de temperatuur kunt instellen. Bij Evohome van Honeywell zijn zulke instelbare radiatorknoppen eveneens een belangrijk element. Al sinds de introductie zo’n acht jaar geleden is Evohome geschikt voor een zoneregeling. Het is nog steeds aan van de meest complete en gebruiksvriendelijke opties voor dat doel, al betaal je er wat meer voor. Voor de bediening kun je een centraal bedieningspaneel met schermbediening gebruiken, maar ook gewoon een browser of app.

Honeywell maakt een zoneregeling eenvoudig, dankzij een centraal bedieningspaneel met schermbediening.

Vloerverwarming

Heb je vloerverwarming? Dan zitten er wat haken en ogen aan het verwarmen per ruimte. De vloerverwarming moet dan immers óók apart geregeld worden. Hoe makkelijk dat is, hangt er onder meer van af of je in één of in meerdere ruimtes vloerverwarming hebt. Bij vloerverwarming heb je meestal op één plek in huis een zogenoemde vloerverwarmingsverdeler die warm water krijgt van de cv-ketel. Het water gaat de vloer in via leidingen die in een lus worden gelegd en weer bij de verdeler uitkomen. Via je verwarmingsbuizen stroomt het vervolgens weer naar de cv-ketel terug. Vaak zijn er meerdere groepen voor één of meer ruimtes. Als je de temperatuur in meerdere ruimtes wilt regelen, moet je de groepen die bij die ruimte horen feitelijk apart aansturen op de verdeler zelf.

Heb je vloerverwarming in huis, dan kan de installatie wat lastiger zijn, vooral als je in meerdere ruimtes vloerverwarming hebt.

In één ruimte

Heb je in één ruimte vloerverwarming dan kun je in feite je complete vloerverwarmingsverdeler als één zone aansturen. De eenvoudigste optie is de installatie van een slimme thermostaatknop in de aanvoerleiding naar de vloerverwarming. Dit is wat Bosch adviseert, maar ook bij Tado vaak wordt toegepast, als alternatief voor een zoneklep (zie kader Werken met een zoneklep). De slimme thermostaatknop kan de aanvoer van warm water naar de vloerverwarming dan dichtzetten als de gewenste temperatuur is bereikt. Meestal zit er dicht bij de vloerverwarmingsverdeler al een traditionele thermostaatknop. Die moet blijven zitten! Deze knop zorgt er namelijk voor dat er nooit te heet water de vloer in gaat. Als dat wel gebeurt, kan het schadelijk zijn voor bijvoorbeeld een houten vloer. Het is raadzaam om bij je verwarmingsinstallateur na te gaan in hoeverre deze optie geschikt is.

WERKEN MET EEN ZONEKLEP De systemen van Tado en Honeywell kunnen met een zogeheten zoneklep werken. Zo’n klep opent of sluit net als een slimme thermostaatknop de leiding, waardoor je vloerverwarming wel of geen warm water krijgt. De zoneklep kun je bij Tado via draden rechtstreeks op de slimme thermostaat aansluiten. Vrijwel alle typen zonekleppen worden daarbij ondersteund. Die bedrading is in de regel niet aanwezig en zul je dus zelf aan moeten leggen. Omdat je de thermostaat van Tado maar op één onderdeel bedraad kunt aansluiten moet deze draadloos met je cv-ketel gaan communiceren. Daarvoor kun je een extensiekit aanschaffen. Honeywell kan de zoneklep draadloos aansturen via een aan/uit-relais.

In meerdere ruimtes

Heb je in meerdere ruimtes vloerverwarming, bijvoorbeeld in je woonkamer en in de badkamer? En wil je ook in die ruimtes de temperatuur apart regelen? Dan kun je bij het systeem van Honeywell de vloerverwarmingsverdeler in zones opdelen. Je hebt dan een zoneregelaar van Honeywell nodig die de toevoer van warm water naar de verschillende groepen van de vloerverwarmingsverdeler regelt. Hierbij worden servomotoren gemonteerd op de afsluiters van de groepen. Via kleine adapters zijn deze geschikt te maken voor vrijwel alle bestaande soorten vloerverwarmingsverdelers. Elke groep kan nu apart open of dicht worden gezet, afhankelijk van de warmtevraag. Hoewel dit een heel mooie oplossing is, betaal je er ook fors voor.

Het is altijd raadzaam je verwarmingsinstallateur om advies te vragen of in te schakelen voor het maken van aanpassingen aan je vloerverwarmingsinstallatie.

VRAAG ADVIES AAN JE VERWARMINGSINSTALLATEUR Het is altijd raadzaam om je verwarmingsmonteur om advies te vragen of in te schakelen als er (grote) aanpassingen moeten worden gedaan. Zeker in het geval van vloerverwarming. Je kunt eventueel ook eerst kijken hoe het gaat zonder aanpassingen aan je vloerverwarmingsinstallatie, door eerst je gewone radiatoren aan te pakken.

Vraag een offerte aan voor vloerverwarming :

▼ Volgende artikel
Review LG OLED EVO 65G56LS – Opnieuw de grens verlegd
Huis

Review LG OLED EVO 65G56LS – Opnieuw de grens verlegd

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

Fantastisch
Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De LG OLED EVO 65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit. De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Plus- en minpunten
  • Alpha11-processor met uitstekende beeldverwerking
  • Fantastische HDR-beelden in HDR10 en Dolby Vision
  • Goede kijkhoek en anti-reflectie
  • WebOS 25, met vijf jaar lang nieuwe versies
  • Advertenties op het Home-scherm
  • Geen ondersteuning voor HDR10+ en DTS
  • Voorlopig weinig meerwaarde met AI

 

LG OLED EVO 65G56LS (2025)

  • Adviesprijs: 3,299 euro
  • Wat: Ultra HD 4K 165 Hz W-OLED-tv
  • Aansluitingen: 4x HDMI (4x v2.1 (48 Gbps), ARC/eARC, ALLM, VRR, HFR), 3x usb, 1x optisch digitaal uit, 2x antenne, 1x IR-blaster, Wifi 6 (802.11ax), ethernet, Bluetooth 5.3, WiSA
  • Extra’s: HDR10, HLG, Dolby Vision IQ, Dolby Atmos, webOS 25, AirPlay 2, Google Cast, USB/DLNA-mediaspeler, DVB-T2/C/S2, CI+-slot, Alpha 11 gen2 processor
  • Afmetingen: 1.441 x 910 x 263 mm (incl. voet)
  • Gewicht: 26,6 kg (incl. voet)
  • Verbruik (per 1000 uur): SDR 85 kWh (E) / HDR 222 kWh (G) 

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Lees ook: Zo testen we televisies

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

▼ Volgende artikel
Tekst kopiëren en plakken? Zo krijg je toegang tot het klembord op Android
Huis

Tekst kopiëren en plakken? Zo krijg je toegang tot het klembord op Android

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Wat gaan we doen?

In dit artikel leggen we uit hoe kopiëren en plakken in Android precies werkt. Dat geldt voor zowel Android-smartphones en Android-tablets.

  • Zo werkt kopiëren, knippen en plakken
  • Knippen en plakken vanuit toetsenbord
  • Verbeteringen dankzij Android 13

Wil je meer weten over de veiligheid van Android? Lees dan het artikel Alles wat je moet weten over Android-beveiliging

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.