Verwarmen per ruimte: comfortabel en besparend
De verwarming wordt in veel woningen centraal geregeld met een enkele thermostaat in de woonkamer. Wil je andere ruimtes verwarmen, dan kun je ze eventueel mee laten liften en begrenzen met bijvoorbeeld een thermostaatknop. Dat werkt als het goed is ingeregeld, maar ideaal is dit niet.
Dit artikel in het kort: de temperatuur in huis wordt meestal centraal in de woonkamer gemeten en ingesteld via een thermostaat. Dat is niet helemaal meer van deze tijd. Ook in andere ruimtes wil je immers een behaaglijke temperatuur. Je verwarmt ruimtes dan alleen als het nodig is. We leggen uit hoe je dat voor elkaar krijgt met de huidige generatie slimme thermostaten en accessoires.
Lees ook: 10 manieren om te besparen op je energierekening met hulp van je boiler
Heb je bijvoorbeeld je woonkamer extra goed geïsoleerd, dan zal de verwarming relatief snel afslaan omdat de gewenste temperatuur sneller is bereikt. Maar in de andere kamers blijft het dan te koud. Je kunt dan eventueel naar andere manieren zoeken om die ruimtes te verwarmen, bijvoorbeeld met een extra elektrische kachel, maar dat is niet altijd zuiniger. Het kan ook zijn dat je de woonkamer op temperatuur hebt gebracht door het opstoken van de open haard, waardoor de verwarming ook sneller afslaat.
Iedere ruimte apart verwarmen
Slimmer is het om alle ruimtes in je huis onafhankelijk van elkaar te verwarmen. Dat wordt ook wel zoneregeling genoemd. Slimme thermostaten en een bijbehorend ecosysteem kunnen dat voor je regelen. Is de woonkamer al op temperatuur, dan zorgt een slimme thermostaat ervoor dat de andere kamers verwarmd blijven tot ook daar de gewenste temperatuur is bereikt.
©monkeybusinessimages
Verwarmen waar dat nodig is
Niet alleen kun je met een zoneregeling elke kamer apart op de ideale temperatuur brengen, je kunt ook besparen door kamers alleen te verwarmen als dat nodig is. Zo bespaar je energie. Denk bijvoorbeeld aan een hobbyruimte waar je vooral in de avonden veel tijd doorbrengt, de slaapkamers van de kinderen waarin af en toe gespeeld wordt of een zolderkamer waar je een paar dagen in de week thuiswerkt.
En op het moment dat je thuiswerkt en er verder niemand in huis is, kan natuurlijk de verwarming in de woonkamer best een paar graden lager. Je kunt met een slimme thermostaat eenvoudig per ruimte de temperatuur instellen of voor elke ruimte een apart programma maken met alle dagen van de week. Je kunt het voor een tijdelijke temperatuursverandering ook aan bijvoorbeeld de slimme assistent van Alexa of Google vragen.
Maak de juiste keuze: welke thermostaat heb je nodig?
Hoe werkt het?
Bij een zoneregeling wordt de temperatuur in elke kamer apart gemeten, dus niet alleen op de hoofdthermostaat in de woonkamer. Daardoor weet de slimme thermostaat of er een warmtevraag is in een bepaalde ruimte. Zolang dat het geval is, zal de cv-ketel in werking worden gesteld.
Het is belangrijk dat óók in de woonkamer de verwarming uitgezet kan worden als de gewenste temperatuur is bereikt. Anders loop je het risico dat het in de woonkamer veel te warm wordt. De cv-ketel blijft immers aan zolang andere ruimtes nog verder verwarmd moeten worden.
Hoe eenvoudig je het kunt installeren, hangt vooral af van de manier waarop je huis nu wordt verwarmd. We gaan in dit artikel uit van een op water gebaseerde verwarming met radiatoren of vloerverwarming. Let er op dat slimme thermostaatsystemen niet altijd compatibel zijn met andere vormen van verwarmen zoals elektrische (vloer)verwarming.
©Oleksandr Kondriianenko
Wat heb je nodig?
Als je zoneregeling wil gebruiken in je woning, heb je vanzelfsprekend een thermostaat nodig die dat ondersteunt. Dat is lang niet zo bij alle merken en systemen. Zo ondersteunt het Nederlandse Eneco Toon geen zoneregeling en kun je dit ook niet met een Google Nest voor elkaar krijgen.
We beperken ons in dit artikel alleen tot systemen waarmee je meerdere ruimtes met behulp van een centrale bedieningseenheid kunt aansturen. Op dit moment zijn dit de systemen van Tado, Bosch en Honeywell. Deze merken bieden systemen aan met aparte slimme radiatorknoppen waarmee je de warmte van de radiatoren op afstand kunt regelen. Let wel: dit werkt alleen met redelijk recente radiatorknoppen, niet met hele oude systemen.
OUDE RADIATOREN Slimme radiatorknoppen zijn geschikt voor vrijwel alle radiatoren waar nu al een ‘gewone’ radiatorknop op zit. Dergelijke knoppen herken je aan de cijfers 1 t/m 5, waarmee wordt aangegeven hoeveel warm water er de radiator wordt ingestuurd. Die cijfers kun je echter niet gebruiken om een exacte temperatuur in te stellen, maar stand 3 komt ongeveer overeen met 20 graden.
Oude radiatorknoppen kun je er doorgaans gewoon afschroeven, waarna je de slimme knop er gewoon opschroeft. Blijkt het dat jouw radiatorknop een andere diameter heeft, dan zijn er ook nog speciale verloopstukjes te koop, die je dan eerst over de houder van de radiatorknop plaatst, en daar overheen de nieuwe, slimme radiatorknop plaatst.
Bij Tado-thermostaten worden aparte adapters meegeleverd die je over de bestaande radiatorknopbevestiging plaatst.
Om te beginnen heb je een slimme thermostaat nodig die zoneregeling ondersteunt. Dat is niet altijd het geval. Zo ondersteunen bekende thermostaten als Google Nest en Eneco Toon geen zoneregeling. Soms werkt het als je voor iedere zone in je huis een aparte thermostaat koopt, maar dat is verre van ideaal. Slimme thermostaten zijn namelijk gemaakt om te dienen als centraal regelpunt en kunnen niet communiceren met andere slimme thermostaten.
In dit artikel beperken we ons tot het aanbod van Tado, Bosch en Honeywell. Radiatoren kun je bij deze merken vrij eenvoudig voorzien van slimme radiatorknoppen. Die knoppen meten de temperatuur én kunnen het opwarmen in de ruimte stoppen zodra de gewenste temperatuur is bereikt. Soms kun je ook uitbreiden met een losse temperatuursensor of thermostaat. Handig als je de temperatuur in een ruimte op een specifieke plek wilt meten. De slimme radiatorknop zit immers dicht bij de verwarming en dat is niet de ideale plek.
©PXimport
Radiatoren in de woonkamer
Let er op dat je de radiatoren in de woonkamer ook van slimme radiatorknoppen moet voorzien, zodat ook daar de verwarming uitgezet kan worden. Dan voorkom je dat de ruimte oververhit raakt, omdat andere ruimtes nog niet op temperatuur zijn. Vloerverwarming kan in veel gevallen ook worden geïntegreerd. Dit kan wel iets uitdagender zijn. Soms kun je ook verschillende vormen van elektrische verwarming integreren.
Aanbod van Tado
Bij Tado heb je minimaal een internetbridge nodig die je in elke starterskit vindt. Deze zorgt voor verbinding met je netwerk en internet, zodat je de app kunt gebruiken om alle accessoires van Tado toe te voegen en te gebruiken. Heb je een cv-ketel, en daar gaan we hier wel van uit, dan kies je een starterskit met slimme thermostaat. Er is zowel een bedrade als draadloze variant. Slimme radiatorknoppen kun je vervolgens los kopen (ongeveer 85 euro per stuk) maar ook als voordelige set of direct als onderdeel van een starterskit. De slimme thermostaatknoppen meten de temperatuur. Maar voor meer nauwkeurigheid kun je ook losse draadloze temperatuursensoren aanschaffen waarmee je de temperatuur in elke ruimte kunt meten maar ook apart instellen. In de workshop over Tado lees je meer over het in gebruik nemen van deze thermostaat en mogelijke uitbreidingen.
Bosch en Honeywell
Bosch heeft met de EasyControl een slimme thermostaat die met de meeste cv-ketels kan samenwerken. Net als de Tado kun je ook bij dit systeem de temperatuur in afzonderlijke ruimtes regelen door slimme radiatorknoppen te installeren, waarop je eventueel ook direct de temperatuur kunt instellen. Bij Evohome van Honeywell zijn zulke instelbare radiatorknoppen eveneens een belangrijk element. Al sinds de introductie zo’n acht jaar geleden is Evohome geschikt voor een zoneregeling. Het is nog steeds aan van de meest complete en gebruiksvriendelijke opties voor dat doel, al betaal je er wat meer voor. Voor de bediening kun je een centraal bedieningspaneel met schermbediening gebruiken, maar ook gewoon een browser of app.
Vloerverwarming
Heb je vloerverwarming? Dan zitten er wat haken en ogen aan het verwarmen per ruimte. De vloerverwarming moet dan immers óók apart geregeld worden. Hoe makkelijk dat is, hangt er onder meer van af of je in één of in meerdere ruimtes vloerverwarming hebt. Bij vloerverwarming heb je meestal op één plek in huis een zogenoemde vloerverwarmingsverdeler die warm water krijgt van de cv-ketel. Het water gaat de vloer in via leidingen die in een lus worden gelegd en weer bij de verdeler uitkomen. Via je verwarmingsbuizen stroomt het vervolgens weer naar de cv-ketel terug. Vaak zijn er meerdere groepen voor één of meer ruimtes. Als je de temperatuur in meerdere ruimtes wilt regelen, moet je de groepen die bij die ruimte horen feitelijk apart aansturen op de verdeler zelf.
In één ruimte
Heb je in één ruimte vloerverwarming dan kun je in feite je complete vloerverwarmingsverdeler als één zone aansturen. De eenvoudigste optie is de installatie van een slimme thermostaatknop in de aanvoerleiding naar de vloerverwarming. Dit is wat Bosch adviseert, maar ook bij Tado vaak wordt toegepast, als alternatief voor een zoneklep (zie kader Werken met een zoneklep). De slimme thermostaatknop kan de aanvoer van warm water naar de vloerverwarming dan dichtzetten als de gewenste temperatuur is bereikt. Meestal zit er dicht bij de vloerverwarmingsverdeler al een traditionele thermostaatknop. Die moet blijven zitten! Deze knop zorgt er namelijk voor dat er nooit te heet water de vloer in gaat. Als dat wel gebeurt, kan het schadelijk zijn voor bijvoorbeeld een houten vloer. Het is raadzaam om bij je verwarmingsinstallateur na te gaan in hoeverre deze optie geschikt is.
WERKEN MET EEN ZONEKLEP De systemen van Tado en Honeywell kunnen met een zogeheten zoneklep werken. Zo’n klep opent of sluit net als een slimme thermostaatknop de leiding, waardoor je vloerverwarming wel of geen warm water krijgt. De zoneklep kun je bij Tado via draden rechtstreeks op de slimme thermostaat aansluiten. Vrijwel alle typen zonekleppen worden daarbij ondersteund. Die bedrading is in de regel niet aanwezig en zul je dus zelf aan moeten leggen. Omdat je de thermostaat van Tado maar op één onderdeel bedraad kunt aansluiten moet deze draadloos met je cv-ketel gaan communiceren. Daarvoor kun je een extensiekit aanschaffen. Honeywell kan de zoneklep draadloos aansturen via een aan/uit-relais.
In meerdere ruimtes
Heb je in meerdere ruimtes vloerverwarming, bijvoorbeeld in je woonkamer en in de badkamer? En wil je ook in die ruimtes de temperatuur apart regelen? Dan kun je bij het systeem van Honeywell de vloerverwarmingsverdeler in zones opdelen. Je hebt dan een zoneregelaar van Honeywell nodig die de toevoer van warm water naar de verschillende groepen van de vloerverwarmingsverdeler regelt. Hierbij worden servomotoren gemonteerd op de afsluiters van de groepen. Via kleine adapters zijn deze geschikt te maken voor vrijwel alle bestaande soorten vloerverwarmingsverdelers. Elke groep kan nu apart open of dicht worden gezet, afhankelijk van de warmtevraag. Hoewel dit een heel mooie oplossing is, betaal je er ook fors voor.
VRAAG ADVIES AAN JE VERWARMINGSINSTALLATEUR Het is altijd raadzaam om je verwarmingsmonteur om advies te vragen of in te schakelen als er (grote) aanpassingen moeten worden gedaan. Zeker in het geval van vloerverwarming. Je kunt eventueel ook eerst kijken hoe het gaat zonder aanpassingen aan je vloerverwarmingsinstallatie, door eerst je gewone radiatoren aan te pakken.
