Vermijd elektrische schokken dankzij een goede aarding
De meeste ongevallen gebeuren thuis en een van de klassiekers is een elektrische schok. Als dit tot een hartstilstand leidt, spreken we van elektrocutie. Een goede aarding kan je leven redden. Hoe werkt zo’n aarding en vooral is je woning goed geaard?
De aarding is een belangrijke voorziening op het gebied van elektrische veiligheid. Als je een wat ouder huis hebt, kan het verstandig zijn om te controleren of er een goede aarding is. En zorg dat alle toestellen goed geaard zijn.
- Verbinding met de aarde
- Geaarde stopcontacten
- Aardpen
- Aardingslus (België)
- Werk voor de vakman
- Pennen op elkaar schroeven
- Hoe diep?
- Voorwerpen aarden
Lees ook: Veilig werken met elektriciteit in huis
Verbinding met de aarde
Vrijwel iedereen herkent de in een stopcontact de contacten voor randaarde. En wie ooit aan de elektrische installatie thuis heeft gesleuteld, weet dat de groengele kabel de verbinding met de aarde maakt. Toch heeft een goede aarding veel meer om lijf. De aarding zorgt dat de stroom bij een defect toestel niet door jouw lichaam, maar via de geelgroene kabel en de aardingspen in de aarde verdwijnt. Door te aarden, verbind je objecten en machines met de aarde en voorkom je dat er ongewenste spanning op buizen, machines en metalen delen van je woning komt te staan. Ongewenste spanning kan schade aan apparaten aanrichten en in het slechtste geval veroorzaakt dit zelfs brand of een elektrische schok.
©Kanin
Op het groene stickertje staat het symbool dat aangeeft waar de geelgroene aardekabel verbonden moet worden.
Geaarde stopcontacten
In Nederland moeten vanaf 1997 alle wandcontactdozen voorzien zijn van een aardcontact. Tot juli 1997 werd in droge ruimten geen aarding toegepast. Vroeger gebruikte men in de natte ruimtes de waterleiding als aarding omdat die leidingen vaak de grond ingingen en op die manier voor een redelijke aarding zorgden. Nu wordt de waterleiding ondergronds vaak in kunststof uitgevoerd waardoor deze niet meer als geleider gebruikt mag worden. Ondertussen is het verboden om in dezelfde ruimte een combinatie van ongeaarde en geaarde wandcontactdozen te hebben. Dat betekent dat alle ongeaarde wandcontactdozen in die ruimtes vervangen moeten worden door stopcontacten die daadwerkelijk aangesloten zijn op de aardleiding.
In België is sinds 1981 de aarding verplicht bij alle nieuw geïnstalleerde stopcontacten en lichtpunten. Ook alle leidingen en metalen onderdelen van het huis moeten geaard zijn, zoals de douche, het fornuis en alles wat per ongeluk in contact kan komen met elektriciteit.
Aardpen
De regels zijn in ieder geval strenger geworden. Bij oude gebouwen was een aardpen niet eens verplicht. Pas vanaf midden de jaren 70 werd de aardpen verplicht bij nieuwe gebouwen om de groepenkast te beschermen tegen overbelasting en brand. Een goed aangesloten aardpen is essentieel voor de aardingsinstallatie. Als er nog geen pen aanwezig is, dan moet je er een in de bodem laten slaan. Dat kan in of buiten de woning zijn. De tuin is meestal het best geschikt. Toevallig kennen we mensen waar een elektricien zo’n aardpen in hun kelder heeft geslagen. Hierdoor is de woning misschien wel goed geaard, maar sindsdien is de kelder is niet langer waterdicht met alle vervelende gevolgen van dien.
Ook bij een eventuele blikseminslag zorgt de aardpen voor de juiste geleiding. Als de aardpen er niet zou zijn, zal de elektriciteit zelf de weg van de minste weerstand kiezen en op plaatsen terechtkomen die erg gevaarlijk zijn.
Aardingslus (België)
In België is bij nieuwbouw zelfs een aardingslus verplicht. Daarbij komt een koperen geleider op de bodem van de fundering in een sleuf te liggen en die wordt bedekt met aarde. Op die manier komt de geleider niet in contact met het beton dat in de funderingssleuf wordt gestort. Boven de grond worden de uiteinden van de lus opnieuw met elkaar verbonden in de aardingsonderbreker. De aarding moet bestaan uit een volle koperen geleider of een samengeslagen koperdraad zonder las van 35 m² en hij volgt de volledige omtrek van de woning.
Werk voor de vakman
Een aardpen laten slaan, is een van de belangrijkste maatregelen om je woning en elektrische installatie te beschermen tegen de gevolgen van kortsluiting of blikseminslag. Dit is werk voor een elektricien en doe je beter niet zelf, want de aarding moet aangesloten worden op de groepenkast. Bovendien moet de weerstand tussen de aardpen of aardingslus en de omliggende aarde zo klein mogelijk zijn. De elektriciteit moet bijvoorbeeld bij een blikseminslag gemakkelijk in de aarde kunnen verdwijnen. De elektricien zal daarom na het plaatsen van de aardingsstaaf die weerstand meten met een aardingsmeter. De weerstandswaarde mag nooit groter zijn dan 30 Ohm. Ook de dikte van de pen is van belang. Hoe dieper de aarding de grond in moet, hoe dikker de aardpen moet zijn.
KLEINE SCHOKJES? Soms hoor je van mensen die kleine schokjes voelen als ze contact maken met een kraan of een toestel. De kans is dan groot dat de woning geen goede aarding heeft of dat er problemen zijn met de koperen aardpen.
Pennen op elkaar schroeven
Het aanbrengen van een aardingspen is in ieder geval niet duur. De prijs is afhankelijk van het soort ondergrond en hoe diep de aardpen de grond in moet. Gemiddeld mag je op zo’n 350 euro rekenen. Zo’n aardpen aanbrengen neemt ongeveer twee uur in beslag. Eerst wordt hij met de scherpe kant in de grond gestoken. De pen wordt met een pneumatische hamer onder hoge druk in de grond getrild in een hoek van 10 tot 15 graden. Als de aardpen voldoende diep is, wordt de volgende aardpen erop geschroefd. Daarna worden op de aardpen klemmen aangebracht die verbonden zijn met de aardingskabel. Dan zal de elektricien de weerstand nameten. Ten slotte zal hij de kabel die aan de aarding is bevestigd, verbinden met de meterkast.
©Sersoll
De elektricien trilt de aardingspen met een pneumatische hamer in de bodem.
Hoe diep?
Hoe diep moet de aardingspen in de aarde? Soms is het al voldoende dat die staaf 1,5 meter de grond in gaat. De meest voorkomende diepte ligt tussen 3 en 6 meter, maar in zeldzame gevallen is het nodig om wel tot 10 of 12 meter diepte te gaan. De verschillende aardpennen worden met speciale moffen en koppelstukken aan elkaar gekoppeld zodat hij erg diep in de grond kan. De dikte en de diepte van de aardpen is afhankelijk van de soort grond en het grondwater waarin de pen wordt geslagen.
©Itthiphon
De aardpennen worden op elkaar geschroefd om de juiste diepte te halen.
AARDLEKSCHAKELAAR VERSUS AARDING Zo’n aardpen werkt altijd samen met een aardlekschakelaar. Sommige mensen verwarren de aardlekschakelaar met de aarding. De verliesstroomschakelaar of aardlekschakelaar en de aarding hebben ieder een andere functie, maar vullen elkaar aan. De verliesstroomschakelaar reageert na de aarding. Wanneer een stroomlek naar de aarding wordt afgeleid, onderbreekt de verliesstroomschakelaar het interne stroomcircuit om te vermijden dat je wordt geëlektrocuteerd. Wanneer de schakelaar een fout in het circuit ontdekt, schakelt deze de bijbehorende groep uit en lekt de energie weg via de aardpen.
©Ekahardiwito - stock.adobe.com
De aardlekschakelaar vult de werking van de aarding aan.
Voorwerpen aarden
De volgende metalen voorwerpen moeten altijd geaard zijn. In geval van kortsluiting met brand zal de verzekering moeilijk doen als er geen sprake is van aarding.
Wandcontactdozen
Metalen waterleiding
Radiatoren
Metalen frames van voorzetwanden
De metalen douchebak
De metalen badkuip
De boiler
De cv-ketel
Grote apparaten zoals (vaat)wasmachine, koelkast en oven
Zonnepanelen
