ID.nl logo
Slimme sturing warmtepomp bespaart bij dynamisch stroomtarief
© Andreas Prott - stock.adobe.com
Energie

Slimme sturing warmtepomp bespaart bij dynamisch stroomtarief

In de toekomst zal de prijs van energie steeds scherper en sneller worden afgestemd op vraag en aanbod. Zeker nu het aandeel hernieuwbare energie steeds belangrijker wordt. Is er veel wind en zon, dan zal de prijs door het overschot aan energie zakken, terwijl de prijs per kWh bij weinig zon en wind juist zal toenemen. Energieleveranciers publiceren dagelijks de prijzen voor energie voor de komende tijdsblokken. Door de warmtepomp rekening te laten houden met deze informatie, kun je flink geld besparen als je een dynamisch energiecontract hebt.

Met een warmtepompcontroller kun je optimaal gebruikmaken van de energieprijzen die in de loop van de dag sterk uiteen kunnen lopen. Daar kun je handig gebruik van maken als je een dynamisch energiecontract hebt.

Ook interessant: Haal meer uit je warmtepomp met de juiste instellingen

Vast, variabel en dynamisch

Bij een vast of een variabel contract liggen de prijzen voor gas en elektriciteit voor een bepaalde tijd vast. Bij een vast contract is dat voor een lange looptijd en bij een variabel contract kunnen de prijzen bijvoorbeeld elke maand wijzigen. Bij een dynamisch energiecontract verandert de stroomprijs zelfs elk uur.

Die prijzen worden een dag van tevoren vastgelegd en als je dat weet, kun je berekenen wat voor jou de beste tijd is om bijvoorbeeld de wasmachine aan te zetten. Natuurlijk wil je je leven niet op die manier regelen. Je moet wel heel fanatiek prijsbewust zijn om ‘s nachts om drie uur een wasje te draaien omdat dan de stroomprijs negatief zou zijn. Het kan inderdaad gebeuren dat er een negatieve energieprijs is waardoor je niet hoeft te betalen en zelfs geld terugkrijgt omdat je stroom afneemt. En tijdens de uren dat er weinig vraag naar energie is, betaal je minder. 

Dynamisch betekent niet razend onvoorspelbaar

Bij een dynamisch energiecontract varieert de prijs voor elektriciteit en/of gas op basis van marktfluctuaties. Je betaalt dus de werkelijke marktprijs van het moment. Dat betekent dat de dynamische prijsstelling onvoorspelbaar kan zijn, maar over het algemeen valt die onvoorspelbaarheid nogal mee. In dit artikel richten we ons op de warmtepompcontroller, een technologie die het verbruik van de warmtepomp afstemt op de interessantste energieprijzen in de loop van de dag, zodat je nog minder bang hoeft te zijn voor onvoorspelbaar gedrag.  

Maximaal zelfverbruik Niet alleen om de dynamisch energieprijzen te volgen is zo’n controller interessant. De regelaar volgt ook de productie van de eigen zonnepanelen. Heb je zonnepanelen, dan gebruik je een deel van de energie zelf. De rest lever je terug aan het energienet. De controller zorgt dat je zo veel mogelijk zelf verbruikt en dat wordt in de toekomst steeds belangrijker. Volgens de huidige salderingsregeling trekt de energieleverancier het deel dat je teruglevert aan het net van jouw energierekening af. Dat kan nog in 2024, maar sinds 1 januari wordt die salderingsregeling al geleidelijk afgebouwd. In 2025 en 2026 mag je nog maar 64 procent salderen, daarna wordt de salderingsregeling jaarlijks met 9 procent verminderd. Dat betekent dat het in 2031 niet langer mogelijk is om de geïnjecteerde stroom te salderen.

Warmtepomp met Smart Price Adaption 

Er zijn warmtepompen die al zijn voorzien van zo’n controller. Warmtepompen met een Smart Price Adaptation-functie kunnen autonoom overweg met deze fluctuerende energieprijzen. Deze functie wordt op dit moment onder verschillende namen aangeboden, zoals Smart Price Adaption (SPA), Smart Energy Management (SEM), Smart Grid Price Solution en Smart Grid Control.

Bij NIBE zijn de meeste warmtepompen uitgerust met SPA. Zo’n warmtepomp anticipeert weliswaar op de lagere energietarieven, maar hij zal er in de eerste plaats altijd voor zorgen dat de woning op gewenste temperatuur wordt gebracht en dat er voldoende warm water is op het juiste moment. Wanneer de prijs hoog is, moduleert de compressor terug of schakelt die zichzelf uit. Is de prijs laag, dan past de compressor zich aan en slaat hij deze extra warmte op in het verwarmingssysteem of de warmwaterboiler.

Tado warmtepompcontroller en energiebesparingsabonnement

Is de warmtepomp niet voorzien van SPA, dan bestaan er ook kleine externe controllers die je relatief gemakkelijk aansluit op deze verwarmingsbron. Tado komt met een warmtepompconnector, waardoor je de werking van de warmtepomp via de Tado-app kunt fijnregelen.

Naast de controller heb je ook een abonnement nodig op de service Balance. Balance peilt voortdurend de dynamische energietarieven en zorgt automatisch dat de kamers voorverwarmd zijn en dat de warmwater- en buffertanks op temperatuur zijn wanneer de energieprijzen laag zijn. Dankzij functies zoals geolocatie en slimme schema's gebruik je alleen energie wanneer het nodig is. Als gebruiker kun je Balance ook negeren en de bediening zelf overnemen, bijvoorbeeld als je eerder thuiskomt dan het vooraf ingestelde schema. 

©Tado

De Tado Heat Pump Connector is een klein maar slim apparaatje.

Zelf installeren

De connector kost 299 euro en bij aanschaf krijg je een jaar Balance gratis erbij. Daarna kost een abonnement 50 euro per jaar of 6 euro per maand. In de verpakking zit een draadloze ontvanger, een internet bridge en de accessoires om de controler aan te sluiten. Het apparaat is slechts 8 cm hoog, 14 cm breed en 2,6 cm diep. Deze warmtepompcontroller (of Heat Pump Connector, zoals hem Tado hem noemt) kun je zelf installeren. Volgens de website is er geen installateur voor nodig. Je volgt de online installatie-assistent om hem stap voor stap te monteren. 

De Tado Heat Pump Connector sluit je rechtstreeks aan op de warmtepomp of warmtepompboiler. (Afbeelding: https://www.tado.com)

Ecosoft Smart Grid Controller

Ook de Ecosoft Smart Grid Controller 2 is zo’n slimme schakeleraar die het verbruik van een warmtepomp of warmtepompboiler afstemt op de schommelende energieprijzen. De SGC 2 haalt energieprijzen op via ethernet (of wifi) en maakt elke dag een planning met zogenaamde schakelmomenten. Daarbij houdt de SGC rekening met de elektriciteitsprijzen en andere belangrijke factoren, zoals de buitentemperatuur, het rendement van de warmtepomp en natuurlijk je eigen voorkeuren.

Ook hier regel je de werking via een smartphone-app. Combineer de SGC 2 met een relais om zonnepanelen te schakelen, om zo te voorkomen dat de zonnepanelen energie aan het net leveren op de uren waarop de energieprijs negatief is. De Ecosoft Smart Grid Controller kost 249,95 euro. Ook deze controller is geschikt voor zowel hybride als volledig elektrische warmtepompen, maar je moet uiteraard wel een dynamisch energiecontract hebben. 

©Ecosoft

Bij Ecosoft adviseert men om de aansluiting door een installateur te laten doen.

Tegelijk CO₂-besparend

Door de warmtepomp maximaal in te zetten als de stroom goedkoop is, maak je ook meer gebruik van groene stroom. De lage prijs is vaak het gevolg van een sterke energieproductie uit windmolens en zonnepanelen. Via zo’n controller maak je optimaal gebruik van groene stroom en vermijd je stroomconsumptie tijdens de piekuren, wanneer er grijze stroom wordt opgewekt om aan de grote vraag te voldoen. Vanuit dat standpunt is zo’n controller niet alleen economisch, maar ook ecologisch interessant. 

▼ Volgende artikel
Slim wachtwoordbeheer: zo houd je je accounts écht veilig
© Queenmoonlite Studio - stock.adobe.com
Huis

Slim wachtwoordbeheer: zo houd je je accounts écht veilig

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Dit gaan we doen

Sterke wachtwoorden en tweestapsverificatie blijven voorlopig onmisbaar, ook nu toegangssleutels opkomen. In dit artikel lees je hoe je veilig en praktisch met wachtwoorden omgaat. Je ontdekt welke gratis tools je helpen – zoals Bitwarden voor cloudbeheer of KeePassXC voor lokale opslag – en hoe je 2FA en authenticatie-apps toevoegt voor extra bescherming. Verder komt aan bod hoe je datalekken opspoort, phishing voorkomt, herstelcodes bewaart en aparte browserprofielen instelt voor gevoelige accounts. Tot slot lees je hoe toegangssleutels werken, de toekomst van wachtwoordloos inloggen.

Lees ook: Bescherm je data: voorkom digitale beveiligingslekken

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

De webversie van Bitwarden is nog handiger als je ook de browserextensie installeert.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

KeePassXC is een volwaardige wachtwoordmanager, weliswaar offline.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

LessPass: veiliger, maar het luistert nauw en is omslachtiger.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

In onder meer Chrome kun je wachtwoorden (en meer) via je account laten synchroniseren.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Een uitgebreide lijst met diensten die 2FA ondersteunen.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Export van TOTP-codes in Google Authenticator (voor gebruik op een ander apparaat).

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Bij Microsoft kun je slechts één herstelcode tegelijk activeren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Een weinig opbeurend rapport: zestien datalekken gevonden.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

De EU biedt nu ook eigen publieke DNS-filters aan.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Je gebruikt bij voorkeur een afzonderlijk adres voor het wachtwoordherstel.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Overweeg een afzonderlijk browserprofiel voor privacygevoelige online diensten.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Ook bij Google kun je de recentste sessies (en gekoppelde diensten) bekijken.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Voortaan is deze wachtwoordkluis alleen toegankelijk met wachtwoord en token.

Yubikey kopen?

Dan kan gewoon

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Je browserlogins op een presenteerblaadje.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Je kunt meerdere toegangssleutels maken voor diverse apparaten.

View post on TikTok
▼ Volgende artikel
Fairphone vernieuwt Fairbuds XL met focus op beter geluid en comfort
© Fairphone
Huis

Fairphone vernieuwt Fairbuds XL met focus op beter geluid en comfort

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.