De immer oprukkende informatietechnologie lijkt de energietransitie te ondermijnen. Nieuwe windmolenparken dienen hun energie af te staan aan nieuwe datacenters, zodat huishoudens goeddeels afhankelijk blijven van gascentrales. 

Hoe speuren we in het heelal intelligent leven op? Al jarenlang zoeken radiotelescopen de hemel af naar signalen van buitenaards gebabbel. Natuurkundige Freeman Dyson meende dat zeer hoog ontwikkelde beschavingen hun aanwezigheid ook op een heel andere manier zouden kunnen verraden. De energiebehoefte van zulke beschavingen zou dermate hoog kunnen zijn, dat ze hun moederster op den duur volledig omhullen met zwevende zonnepanelen. Vanaf de aarde gezien zouden deze ‘Dysonbollen’ heel kenmerkend zichtbaar zijn in het infrarode spectrum, zo schreef hij in 1960. 

Lees ook: Datacentra, een vloek of een zegen?

Ik heb die redenering altijd mal gevonden, want technologisch hoogontwikkelde beschavingen kunnen hun stroom ook betrekken uit kernfusie, een methode die veel minder grondstoffen vergt. Niettemin leggen de Dysonbollen een ongemakkelijke waarheid bloot: een technologische beschaving vreet almaar meer energie. 

Een andere ongemakkelijke waarheid is dat dit in toenemende mate komt door computers. Hoeveel stroom alle datacenters, routers, pc’s en smartphones bij elkaar opslokken, is moeilijk te bepalen. Een getal dat rondgaat is 6,2 procent van alle geproduceerde elektriciteit, maar dat is gebaseerd op een oud onderzoek uit 2011. Hoe dan ook neemt volgens een rapport van afgelopen februari de energieconsumptie met ruim tien procent per jaar toe. 

Het is niet dat pc’s steeds meer energie vereisen – integendeel. De loeiende grijze bakken met hun ratelende harde schijven zijn allang verleden tijd. Maar een moderne computer verstouwt wel veel, véél meer data. Op een gemiddelde harde schijf uit 1990 passen hooguit tien digitale foto’s uit 2023. Tegenwoordig slaan we per persoon duizenden van zulke foto’s op in de cloud. Dat is geen hypothetisch gebied tussen hemel en aarde, maar een lelijk gebouw zonder ramen dat ergens op een energieterrein het elektriciteitsnet leeg staat te trekken. Dezelfde cloud voorziet ons van een voortdurende stroom aan kattenfilmpjes en briljante televisieseries over ontspoorde scheikundeleraren en hun louche advocaten. 

©Arjuna Kodisinghe - stock.adobe.com

Datacenters zijn de energie-intensieve motoren van onze digitale levens.

Mooi klaar mee 

Twee toepassingen die de potentie hebben het energieverbruik van informatietechnologie tot ongeziene hoogte op te jagen zijn virtuele werelden (VR) en kunstmatige intelligentie (AI). Zuckerbergs Metaverse mag dan mislukt zijn, maar de doorbraak van het VR-masker is aanstaande. Anders dan de Meta-baas dacht, zullen we VR niet gaan gebruiken om met collega’s te vergaderen maar om te gamen. In feite komt dat er op neer dat dat gebruikers elk moment een unieke, op de persoon toegesneden animatiefilm aangeboden krijgen. Onderling concurrerende aanbieders zullen die animaties steeds levensechter willen maken. Wat dat betekent voor het stroomverbruik van de chips die dit alles moeten uitrekenen laat zich raden. De huidige generatie grafische kaarten van Nvidia verbruiken tot wel 350 watt – tien keer zoveel als de M1-soc van Apple die een hele pc dient te besturen. 

AI is eveneens een energieverslindend beest. Deze technologie is feitelijk gebaseerd op kansberekening en heel grote hoeveelheden data. De tegenwoordig enorm gehypete bot ChatGPT beschikt niet over menselijke intelligentie, maar berekent wat het meest logische vervolg is van het voorgaande stuk tekst. Hiervoor werd de AI gevoerd met miljoenen pagina’s tekst. 

Microsoft, de feitelijke eigenaar van ChatGPT, denkt dat zoekmachines uit de mode zullen raken omdat mensen hun vragen voortaan zullen stellen aan een AI. Daar is het stroomnetwerk dan mooi klaar mee. Exacte cijfers over hoeveel energie de berekeningen van ChatGPT vereisen zijn er niet, maar vroege studies lijken uit te wijzen dat het niet gering is. Ook het trainen van een AI-systeem blijkt enorm veel stroom te vergen en schijnt te vergelijken te zijn met de ook al zeer energieverslindende cryptovaluta. 

Virtuele realiteit en kunstmatige intelligentie drijven het energieverbruik naar nieuwe hoogten.

Grenzen in zicht 

Kortom, nieuwe ontwikkelingen in informatietechnologie lijken de energietransitie te ondergraven. Nieuwe windmolenparken dienen hun energie af te staan aan nieuwe datacenters, zodat huishoudens goeddeels afhankelijk blijven van gascentrales. Minder streamen, bingewatchen en gamen willen we niet, dus het zuiniger maken van computers en de cloud lijkt de enige oplossing. Maar kan dat ook? 

Deels wel. De Eindhovense hoogleraar Martijn Heck denkt dat datacenters zuiniger kunnen worden als alle componenten onderling gaan communiceren met licht in plaats van elektronen – een techniek die fotonica genoemd wordt. Het Californische bedrijf AyarLabs beweert een technologie in huis te hebben waarmee over afstanden van enkele millimeters tot wel twee kilometer bandbreedtes kunnen worden behaald die duizend keer hoger liggen dan die van traditionele elektrische verbindingen, bij een tien keer zo laag energieverbruik. Heck is ervan overtuigd dat in de toekomst zelfs de verschillende onderdelen van één en dezelfde chip met fotonica verbonden zullen worden. 

Maar in de cores van de chips, de basiscomponenten waar de berekeningen plaatsvinden, is weinig ruimte voor verbetering. Nvidia-baas Jensen Huang verklaarde vorig jaar dat de Wet van Moore niet langer opgaat. “De wet van Moore is dood. Elk anderhalf jaar dubbele prestaties leveren voor dezelfde kosten of dezelfde prestaties voor de helft van de kosten, is compleet voorbij.” 

Decennialang konden chips worden verbeterd door de componenten te verbeteren. Thermodynamisch gezien is een chip een kacheltje: alle elektriciteit die er doorheen stroomt verlaat de computer als warmte. Dit vormt een beperking, want boven een zekere temperatuur gaat de chip stuk. Kleinere componenten genereren minder warmte, en miniaturisering was dan ook altijd het mantra van de industrie. Dit stuk is geschreven op 14nanometer-technologie, maar inmiddels is 5 nanometer de norm. Dit jaar komen de eerste 3nanometer-chips op de markt. Maar veel kleiner gaat niet, omdat kwantumeffecten de boel dan overnemen. Computertechnologie is gebaseerd op het dresseren van elektronen. In heel kleine componenten kunnen die echter zomaar door barrières heen bewegen, met fatale gevolgen voor de stabiliteit van het systeem. 

De grenzen van de miniaturisering van chips zijn daarom in zicht en het lijkt onvermijdelijk dat datacenters een steeds groter deel van de beschikbare energie zullen opeisen. De enige oplossing is dat we deze raamloze dozen gaan aansluiten op de groeiende netwerken van stadsverwarming. Dan zorgen alle VR-gamers en ChatGPT-gebruikers er straks in ieder geval voor dat we er warmpjes bijzitten. 

©PXimport

In de race tegen klimaatverandering, wordt de winst van duurzame energie overschaduwd door de stijgende vraag van onze digitale wereld.

Wil jij jouw huis verduurzamen?

Maak kennis met de Miele Guard-serie: drie stofzuigers die elk uitblinken in hun eigen klasse. Van de lichtgewicht en wendbare S1 tot de veelzijdige M1 en de luxe L1 met geavanceerde filtersystemen – Miele combineert innovatieve technologie met doordacht design. Ontdek hieronder welke Guard-stofzuiger het best bij jou past!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bemmel & Kroon

Of je nu dagelijks door een druk gezinshuis beweegt of in alle rust een minimalistische studio onderhoudt, een goede stofzuiger maakt het verschil. Met de Guard-serie biedt Miele drie modellen die elk op hun eigen manier uitblinken in comfort, gebruiksgemak en duurzaamheid. De compacte Guard S1, de veelzijdige M1 en de luxe L1 zijn stuk voor stuk uitgerust met doordachte technologie en hoogwaardige materialen. Wat ze met elkaar delen? De kwaliteit en betrouwbaarheid die je van Miele mag verwachten.

Guard S1: verrassend sterk, opvallend compact

De Guard S1 is het instapmodel binnen de serie, maar zeker geen lichtgewicht als het op prestaties aankomt. Met een krachtige 890 watt-motor, vier zuigstanden en een universele zuigmond reinigt hij moeiteloos diverse vloertypen. Dankzij het lichte gewicht en het compacte ontwerp is hij ideaal voor kleinere woningen of mensen die op zoek zijn naar een wendbare stofzuiger. De bediening is intuïtief via twee knoppen en een centrale draaischakelaar, en met zijn grijs gemarkeerde elementen is hij zelfs zonder handleiding volledig logisch in gebruik.

©Miele

De S1 maakt gebruik van de HyClean Pure TU-stofzak en het ComfortFit-systeem zorgt voor een hygiënisch klikmechanisme: geen ontsnappend stof, wel een gerust gevoel. En met standaard accessoires zoals een meubelzuigmond, kierenborstel en reliëfborstel (bevestigd via de VarioClip) heb je alles bij de hand.

Guard M1: veelzijdige krachtpatser met slimme opbergruimte

Een stapje luxer is de Guard M1, ontworpen voor elk type ondergrond en elk type huishouden. Deze stofzuiger beschikt over een verstelbare zuigkracht met vier vermogensniveaus, die je met de voet bedient – handig als je tussendoor niet wilt bukken. De 4,5 liter-stofzak (HyClean Pure CO) gaat extra lang mee en het ComfortFit-systeem garandeert maximale hygiëne én prestaties, zelfs bij een lagere zuigkracht.

©Miele

Ook het design spreekt aan: fris, modern en met een geïntegreerd accessoirevak waarin je de meegeleverde meubelzuigmond, kierenborstel en reliëfborstel netjes opbergt. De universele draaibare zuigmond is geschikt voor tapijt, hout en tegels, en volgt soepel elke beweging.

Guard L1: comfort, stilte en duurzaamheid in één

De Guard L1 is het topmodel binnen de serie en is ontworpen voor mensen die geen concessies willen doen aan comfort, prestaties of uitstraling. Met een fluisterstil geluidsniveau van slechts 75 dB en een royale actieradius van 12 meter is dit model klaar voor elke schoonmaakklus, hoe groot of klein ook. Het robuuste ontwerp is niet alleen stijlvol, maar ook uitzonderlijk duurzaam: de L1 is getest op een levensduur van maar liefst 20 jaar.

©Miele

Net als de M1 beschikt ook de L1 over de draaibare universele zuigmond, maar onderscheidt zich met slimme details. Zo is de 2-in-1-zuigmond (voor meubels en kieren) geïntegreerd in de achterkant van het toestel en is de reliëfborstel ingebouwd in de ergonomische handgreep. Ook deze L1 werkt met de HyClean Pure TU-stofzak en het ComfortFit-systeem, waardoor hygiëne en gebruiksgemak gegarandeerd zijn.

Voor wie nóg een stap verder wil gaan, is er de Guard L1 Comfort. Deze luxere uitvoering voegt enkele premium extra's toe. Het geïntegreerde LCD-kleurendisplay toont in één oogopslag de reinigingsmodus, de vullingsgraad van de stofzak en de status van het uitblaasfilter. Zo heb je altijd direct inzicht in de prestaties van je stofzuiger. Daarnaast ondersteunt de L1 Comfort Miele@home, waarmee je het apparaat via wifi kunt verbinden met je smarthome-netwerk. Bediening via app, spraak of slimme automatisering? Met Miele is het slechts een kwestie van instellen.

Ga voor meer witgoeddeals naar Bemmel & Kroon!

Ervaar je een traag systeem nadat je Edge hebt afgesloten? Het is mogelijk dat er nog processen van deze browser op de achtergrond worden uitgevoerd, zelfs terwijl Edge niet langer actief is. Op deze manier voorkom je dat.

Stap 1: Forceer Edge om te sluiten

Vaak heb je niet door dat Microsoft Edge op de achtergrond nog draait nadat je de browser hebt afgesloten. Als Edge op de achtergrond blijft werken, heeft dat op een laptop ook invloed op het batterijverbruik. Je kunt dit controleren in Taakbeheer.

Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en selecteer Taakbeheer. In dit venster klik je op het tabblad Processen en daar zoek je Microsoft Edge. Klik met de rechtermuisknop op het proces Microsoft Edge en kies de opdracht Beëindigen.

Nadat je deze stappen hebt uitgevoerd, stopt het Edge-proces volledig en zou het geen invloed meer mogen hebben op de systeemprestaties. Dit is echter maar een tijdelijke oplossing. Je wilt waarschijnlijk ook voorkomen dat dit zich in de toekomst herhaalt.

In Taakbeheer zie je dat er nog processen van Edge draaien. Je kunt ze hier ook beëindigen.

Stap 2: Niet op achtergrond uitvoeren

Om dit ongewenste gedrag te voorkomen, open je Edge en klik je op de drie puntjes in de rechterbovenhoek. Selecteer Instellingen in het menu. Of je tikt edge://settings/system in het adresvak en drukt op Enter. In de instellingen kies je Systeem en prestaties. Zet de schakelaar uit bij Extensies en apps op de achtergrond uitvoeren wanneer Microsoft Edge wordt gesloten.

Zorg dat er geen extensies meer op de achtergrond kunnen werken wanneer de browser is afgesloten.

Genoeg van Edge? Kijk ook eens naar een van deze alternatieve browsers

Stap 3: Register aanpassen

Om ervoor te zorgen dat Edge alleen wordt uitgevoerd als je er expliciet om vraagt en niet vooraf wordt geladen, kun je ook de registersleutel AllowPrelaunch aanpassen. Druk op Windows-toets+R om Uitvoeren te openen. Typ regedit en druk op Enter om de Register-editor te openen. Navigeer naar de sleutel Computer\HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Policies\Microsoft\MicrosoftEdge.

Zoek naar een DWORD met de naam AllowPrelaunch. Als die niet bestaat, moet je hem maken. Klik met rechts in het rechterdeelvenster, selecteer Nieuw DWORD (32-bits)-waarde en noem deze AllowPrelaunch. Dubbelklik op AllowPrelaunch en stel het veld Waardegegevens in op 0 om te voorkomen dat Edge bij het opstarten wordt uitgevoerd. Klik op OK om de wijzigingen toe te passen.

Sluit vervolgens de Register-editor en start de computer opnieuw op. Als je deze instelling wilt terugdraaien en Edge wel weer vooraf wilt laten laden, wijzig je de waarde AllowPrelaunch terug naar 1.

Stel het veld Waardegegevens van het item AllowPrelaunch in op 0.