Op het fundament van je eigen huis wil je kunnen vertrouwen. Maar als je een huis op houten palen hebt, kan je fundament worden aangetast door paalrot als gevolg van een lage grondwaterstand. Hierdoor kan je huis verzakken. Niet alle huizen en niet alle regio’s lopen een dergelijk risico. Dit is wat je moet weten.

Huizen van na 1980 met betonnen heipalen hebben zelden last van verzakking. Het zijn vooral woningen op houten palen die risico lopen. Dat zijn meestal woningen van vóór 1970. De houten palen hebben een natte omgeving nodig, maar door droge zomers en een lage grondwaterstand staan de palen steeds vaker droog. Zo komt er zuurstof bij het hout en ontstaat er schimmel. Ook bacteriën kunnen de palen aantasten. Het gevolg is dat het hout wegrot en minder draagkracht heeft. De palen zijn het meest kwetsbaar in veen- en kleigebieden, zoals in delen van Friesland, Groningen en in het westen en midden van het land. Ongeveer 750.000 woningen lopen risico op schade aan de houten palen.

In Gelderland, Brabant en langs de rivieren is bodemdaling vaak de oorzaak van verzakking. Bodemdaling wordt ook veroorzaakt door lange perioden van droogte. Hierbij gaat het om woningen die zijn gebouwd op ondiepe gemetselde muurtjes. Dat heet ook wel een fundering 'op staal'. Het gaat om ongeveer 300.000 woningen.

Bij verzakking spelen ook andere oorzaken mee, zoals de recente aardgaswinning in Groningen, zoutwinning in Friesland en Drenthe, en de vroegere mijnbouw in Limburg. Ook zware trillingen zijn van invloed, bijvoorbeeld van bouwwerkzaamheden of van een auto- of snelweg.

©Waranya

Hoe weet ik of mijn huis verzakt?

Als de fundering slecht is, merk je dat vaak het eerst aan schade in huis. Er ontstaat bijvoorbeeld een scheur in een muur, ramen en deuren klemmen of de vloer loopt scheef. In een bouwblok met rijtjeshuizen ontstaan de eerste scheuren vaak in het midden of aan de uiteinden. Het is dus slim om aan de buren te vragen of zij problemen hebben. Zo ja, dan is de kans groot dat jouw huis vroeg of laat ook scheuren vertoont.

Maar al voordat je waarneembare schade hebt, kan de fundering aan het aftakelen zijn. Is je huis van rond 1970 of daarvoor? Dan is het goed om na te gaan welk type fundering het huis heeft. Het is niet altijd makkelijk om daar achter te komen. Misschien zijn de originele bouwtekeningen, de heistaat en/of de bouwvergunning bewaard in het gemeentearchief. Die documenten bevatten waardevolle informatie over de fundering en de bouw. Je kunt deze documenten opvragen of inzien bij de gemeente.

Wat moet ik doen bij schade?

Maak foto’s en blijf dat de komende tijd ook regelmatig doen. Zo kun je ontdekken of het probleem erger wordt. Om de ontwikkeling van een scheur precies bij de houden, kun je ook een digitale scheurmeter gebruiken. Vertel aan de buren dat je schade hebt en vraag of zij ook dergelijke problemen hebben.

Ga bovendien na of jouw gemeente een funderingsloket heeft. Onder andere Alphen aan den Rijn, Amsterdam, Bodegraven-Reeuwijk, De Fryske Marren, Gouda, Haarlem, Heerenveen, Leeuwarden, Opsterland, Rotterdam, Schiedam, Smallingerland, Súdwest-Fryslân, Tytsjerksteradiel, Weststellingwerf, Woerden en Zaanstad hebben zo’n funderingsloket. Hier kun je informatie en hulp krijgen bij funderingsproblemen.

Woon je in een gemeente waar geen funderingsloket is? Dan kun je terecht bij het Nationaal Funderingsloket van het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF). Het KCAF brengt aan de hand van meldingen in kaart welke panden aan het verzakken zijn. 

Wil je zeker weten hoe je fundering ervoor staat? Dan is funderingsonderzoek nodig. Dat is een ingrijpend onderzoek door een bouwkundige, waarbij de fundering gedeeltelijk wordt uitgegraven. Als je in een rijtjeshuis of twee-onder-een-kapwoning woont, is het verstandig om hierin samen te werken met de andere bewoner(s) van het bouwblok. In je eentje de fundering laten herstellen kan niet, want dat kan bij de buren juist schade veroorzaken. 

Wat is er te doen aan een slechte fundering?

Dat ligt eraan wat er precies aan de hand is. Als de palen nog genoeg draagkracht hebben, helpt het al als ze weer onder water komen te staan. Het grondwaterpeil moet hiervoor blijvend worden verhoogd. Daarvoor moet de lokale overheid in actie komen. Zijn de palen te zwak, dan is een nieuwe fundering nodig. Hiervoor zijn nieuwe heipalen nodig, die in gedeeltes onder het huis in de grond worden gebracht. Op de heipalen komt een stevige plaat van beton. Zo komt je huis op een soort tafel te rusten. Een nieuwe fundering voor een kleine woning kost algauw 60.000 euro, voor een grote woning 100.000 euro of meer.

Wie moet funderingsherstel betalen?

Je bent als eigenaar zelf verantwoordelijk voor de veiligheid en het herstel van je woning. Sommige gemeenten stellen subsidie beschikbaar voor het funderingsonderzoek. Voor funderingsherstel kun je in sommige gemeenten geld lenen via het Fonds Duurzaam Funderingsherstel. Dit door de Rijksoverheid opgerichte fonds verstrekt maatwerkleningen tegen een lage rente. De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur pleit in een advies aan de regering bovendien voor het uitbreiden van de subsidieregelingen en leenmogelijkheden. 

©Ben Schonewille

Wat moet ik doen als ik mijn huis ga verkopen?

Als verkoper heb je een informatieplicht: je moet vertellen wat je weet. Als je geen scheuren en verzakkingen hebt, dan hoef je niets te doen. Maar als je weet dat er problemen zijn, dan moet je dat melden. Doe je dat niet, dan kan de koper achteraf een rechtszaak aanspannen wegens een verborgen gebrek. Je loopt het risico dat je dan de schade moet vergoeden. 

Wat moet ik doen als ik een huis ga kopen?

Als je een woning koopt met behulp van een makelaar, dan kun je daar alle vragen over de fundering stellen. Zonder makelaar moet je zelf op zoek naar informatie, bijvoorbeeld bij de gemeente of bij het Nationaal Funderingsloket.

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!