Of het nu gaat om je financiële administratie of je onmisbare kinder- en vakantiefoto’s: je moet bestanden niet alleen veilig opslaan, maar hebt ook een back-up nodig voor als er wat misgaat. En liever niet één, maar meerdere reservekopieën. Iedereen weet het, maar lang niet iedereen doet het. Opties voor het maken van een back-up zijn er vaak genoeg, maar hoe benut je ze het beste?

Er zijn heel veel scenario’s te bedenken waarbij je gegevens kunt verliezen. Naast het falen van hardware of software kun je denken aan datacorruptie, diefstal, een brand of een menselijke fout. Toch heeft lang niet iedereen zijn back-ups goed op orde. En zelfs wie het wel goed voor elkaar heeft, kan nog steeds niet achterover leunen. Je moet altijd rekening houden met nieuwe bedreigingen, zoals cryptoware dat het afgelopen jaar veel in de aandacht is geweest.

Dergelijke malware kan bestanden op pc’s en zelfs hele netwerkstations kapen en versleutelen. Een nachtmerrie. Wat cryptoware pijnlijk duidelijk heeft gemaakt, is dat lang niet iedereen een goed plan voor zijn back-ups heeft, zelfs grote bedrijven en instellingen niet. Aan de hand van de tips in dit artikel kun je voor jezelf een optimale strategie uitwerken. We werken in dit artikel regelmatig met een nas en gebruiken hierbij Synology als voorbeeld. Maar concepten en voorbeelden die uitleggen, kun je uiteraard in combinatie met vrijwel elk ander merk nas gebruiken.

De 3-2-1-regel is goede vuistregel

Bij het maken van een back-upplan kun je doorgaans de 3-2-1-regel als vuistregel hanteren: zorg voor drie kopieën van je data, op twee verschillende apparaten, waarvan één buitenshuis. Met drie kopieën bedoelen we dat je naast de primaire data, bijvoorbeeld je financiële administratie op de harde schijf van je pc, ook nog twee back-ups hebt. Die moeten bovendien over twee verschillende media of apparaten zijn verdeeld, bijvoorbeeld een (externe) harde schijf en een nas, of een (externe) harde schijf en de cloud. Zo voorkom je dat je ál je back-ups kwijt bent als bijvoorbeeld de nas waarop ze staan het begeeft. Je moet bovendien één van de back-ups buitenshuis bewaren, ook wel off-site genoemd. Dat kan bijvoorbeeld bij familie, vrienden of op je werk, maar ook in de cloud. Zo ben je ook beschermd als er bij jou thuis iets gebeurt, zoals een inbraak, brand of blikseminslag.

Bescherming tegen cryptoware

Voor bescherming tegen allerhande ransomware is de 3-2-1-regel soms niet toereikend. Neem cryptoware, dat bestanden op het besmette apparaat kaapt en versleuteld, maar dat óók doet op gekoppelde netwerkstations en externe schijven. Cryptoware wordt slimmer en vindt steeds nieuwe manieren om bij je data te komen. Belangrijk is dat je meerdere back-ups hebt en/of meerdere versies van bestanden. Een nog betere bescherming biedt een koude back-up (helemaal losgekoppeld en uitgeschakeld) of een offline back-up.

Voorkomen is uiteraard altijd beter dan genezen, je beveiliging moet dus op orde zijn. Het is belangrijk om je besturingssysteem én je programma’s up-to-date te houden met de laatste beveiligingsupdates. Sinds de Fall Creators Update van Windows 10 kun je met de functie Controlled Folder Access (Beschermde mappen) in Windows Defender je documenten beschermen tegen ransomware. Dit voorkomt dat de ransomware wijzigingen mag aanbrengen in de geselecteerde mappen. Dit kun je configureren voor lokale, maar ook voor netwerkmappen.

©PXimport

Centrale opslag

Het maken van een back-upplan begint meestal met de vraag: wát wil ik back-uppen en waar staan die bestanden? Het antwoord op die laatste vraag was zo’n vijf jaar terug waarschijnlijk: op de pc. Tegenwoordig staan bestanden steeds vaker op een centrale plek, in veel gevallen een nas. Je kunt daardoor overal en vanaf ieder apparaat, en eventueel van buitenaf, bij je documenten, foto’s of muziek. Niet alleen met je pc of laptop, maar ook met een smartphone, tablet, smart-tv en mediaspeler. Daarom nemen we dat als uitgangspunt. Die nas past ook perfect in de back-upstrategie, omdat nas-apparaten van onder meer QNAP, Asustor en Synology vol met toepassingen zitten voor het maken van back-ups, zowel lokaal als off-site.

En met al je data centraal op de nas, moet je bedenken of je ook nog aparte back-ups van je afzonderlijke apparaten wilt maken (zie kader ‘Back-up afzonderlijke apparaten?’).

©PXimport

Back-up afzonderlijke apparaten?

©PXimport

Synchronisatie tussen nas en pc

Als je bestanden op een nas bewaart, kun je vanaf de pc gewoon een netwerkkoppeling maken naar die gedeelde map. Zeker voor een grote muziek- of videoverzameling met veel forse bestanden is dat het meest praktisch. Voor je belangrijke bestanden is er een mooier alternatief: het synchroniseren van mappen tussen pc en nas. Nas-fabrikanten leveren vaak software mee voor een dergelijke synchronisatie. Zo biedt QNAP Qsync en Synology de toepassing Cloud Station en het nieuwere Drive. Het voordeel is dat de bestanden nu niet alleen op de nas staan, maar ook op de pc. Bovendien geeft dit handig toegang tot verschillende (eerdere) versies van documenten. Ideaal als je per ongeluk een bestand overschrijft. Een extra voordeel heb je als je dezelfde mappen zo nu en dan ook nog met bijvoorbeeld een tweede pc of laptop synchroniseert: je hebt meteen nog ergens een kopie.

©PXimport

Een nas is géén back-up

Een nas past zoals gezegd prima in een goede back-upstrategie, maar is op zichzelf niet genoeg. We zeggen het nog maar eens luid en duidelijk: een nas is op zichzelf géén back-up! Ook niet als je raid gebruikt (zie kader). Je moet de data op de nas dus back-uppen naar een ánder medium. Je zou een tweede nas met diezelfde capaciteit in huis kunnen halen die je thuis (of op een andere locatie) zet voor een automatische back-up. Maar ook voor je nas-back-up kun je gebruikmaken van een clouddienst of externe harde schijf. Op de meeste nas-apparaten zit een usb-poort waarop je een externe schijf (of dockingstation met een ‘naakte’ interne schijf) kunt aansluiten.

Uiteraard mag die schijf niet constant op de nas zijn aangesloten (vanwege het cryptoware-risico). Sommige nas’en hebben een back-upfunctie waarmee je een gekoppelde schijf automatisch kunt laten loskoppelen als een back-up voltooid is. De back-up-schijf kun je ook buitenshuis bewaren, zodat je gelijk een off-site back-up hebt.

Selectief back-uppen

Een forse en goed gevulde nas back-uppen is wel een uitdaging, want je hebt al snel véél data. Maar wellicht hoef je niet álles in een back-up op te nemen. Het back-uppen van een uitgebreide filmverzameling op je nas is waarschijnlijk minder belangrijk dan je documenten of foto’s van je kinderen. Dan is een kleinere externe harde schijf of de cloud wellicht al genoeg. Maak dus verschil tussen unieke data die je niet opnieuw kunt downloaden en data die mogelijkerwijs elders nog opnieuw te verkrijgen is.

Raid is geen back-up!

©PXimport

Back-up maken met de nas

De meeste nas-apparaten hebben via de webinterface ingebouwde software voor het opzetten van een back-up. Zo bieden vrijwel alle nas’en toepassing voor het maken van back-ups, denk aan QNAP Hybrid Backup Sync, Synology Hyper Backup, Asustor Back-up & herstel en Netgear ReadyNAS Back-up. In dit soort nas-back-up-tools vind je uitgebreide mogelijkheden voor zowel lokale als off-site back-ups. Heel prettig is als je eerdere versies van bestanden kunt bewaren, met flexibele mogelijkheden zoals het aantal versies dat bewaard moet worden. Als bestemming voor je back-up kun je alle kanten op: bijvoorbeeld een via usb aangesloten externe harde schijf, een Linux-server of nas van een ander merk met rsync, een tweede nas van hetzelfde merk die bij familie of vrienden staat, of de cloud. Over het back-uppen naar de cloud lees je verderop meer (zie ‘Back-up naar de cloud’). Je kunt uiteraard meerdere back-uptaken instellen, die je op gezette tijden kunt inplannen of eventueel zelfs meerdere keren per dag. Let erop dat er maar één taak tegelijkertijd actief zal zijn en dat, op een wat minder snelle nas, het maken van een back-up veel invloed kan hebben op de prestaties.

©PXimport

Wanneer back-uppen?

Afhankelijk van hoe veranderlijk de gegevens zijn, moeten de back-ups niet al te oud zijn. Aan een back-up van zes maanden oud heb je weinig als de administratie waar je de afgelopen weken hard aan hebt gewerkt er niet opstaat, of de foto’s van je pasgeboren kroost. Een handmatige back-up is minder praktisch en wordt vaak vergeten. Een automatische back-up op vaste tijden heeft dus de voorkeur. Controleer wel geregeld of de back-ups succesvol voltooid worden en geen fouten hebben opgeleverd. Bij een nas kun je optimaal profiteren van automatische back-ups, die je bij voorkeur ‘s nachts uitvoert. Vaak zijn back-ups standaard incrementeel, wat betekent dat alleen de veranderingen worden bijgewerkt. Vooral bij een relatief langzame verbinding, zoals naar de cloud, is dat cruciaal. Let er dus goed op of er bij jouw nas standaard gebruik wordt gemaakt van incrementele back-ups.

©PXimport

Kun je gegevens herstellen?

Het lijkt een inkoppertje, maar het is cruciaal dat je gegevens uit een back-up daadwerkelijk kunt herstellen op het moment dat het nodig is. Je hebt weinig aan de back-up als je het programma om die back-up terug te zetten niet hebt. Of als je het wachtwoord bent vergeten waarmee je de gegevens hebt versleuteld. Of als de back-up zelf corrupt is. Overigens voeren de betere back-upprogramma’s zelf een integriteitscontrole uit om corrupte gegevens te detecteren. Maar dat staat verder wel los van de herstelprocedure zelf.

Cloudsynchronisatie

De cloud is een interessante optie voor je off-site back-up, zeker als je een snelle internetverbinding hebt. Prijzen voor opslag in de cloud zijn aantrekkelijk, een deel krijg je vaak zelfs gratis. Je hoeft geen apparatuur te onderhouden of stroomkosten te betalen. Bekende diensten als Dropbox, Google Drive en OneDrive vallen vaak een beetje buiten de pure back-upstrategie: ze richten zich onder de noemer ‘cloudsynchronisatie’ vooral op synchronisatie van bestanden. Een echte back-up is het in principe niet: als bestanden ergens worden bijgewerkt, worden de wijzigingen ook automatisch op de andere apparaten doorgevoerd. Dat is minder praktisch als een bestand corrupt raakt of per ongeluk wordt verwijderd.

Met synchronisatietools van de verschillende nas’en synchroniseer je gemakkelijk mappen op de nas met bijvoorbeeld een account bij Box, Dropbox, Google Drive of OneDrive. Dat werkt ook mooi in combinatie met een smartphone om bijvoorbeeld een back-up van je foto’s te hebben (zie kader ‘Cloudsync smartphone en tablet’). Je kunt zo’n account zoals eerder genoemd ook als een back-up benutten, door bij het instellen van de taak ervoor te kiezen alleen lokale wijzigingen te uploaden naar de cloud. Voor wat extra bescherming kun je ervoor kiezen om bestanden die je op de nas verwijdert niet in de cloud te verwijderen. Verder kun je voor de synchronisatietaak een extern pad in de cloud aanwijzen, zodat de back-up in een specifieke, herkenbare map komt.

©PXimport

Cloudsync smartphone en tablet

Cloudback-up

Voor een ‘echte’ back-up zijn diensten die vallen onder de noemer ‘cloudopslag’ eigenlijk interessanter: de tarieven lopen uiteen, maar zijn in vergelijking met synchronisatiediensten relatief laag, en je kunt doorgaans de nas-back-upsoftware gebruiken voor het maken van de back-up. Je komt partijen als Amazon, Google en Microsoft tegen (die zich overwegend op de zakelijke gebruiker richten), maar ook voor consumenten kunnen deze diensten aantrekkelijk zijn voor een off-site back-up. Fabrikant Synology biedt zijn eigen cloudopslag C2 Backup, maar dat werkt uiteraard enkel met hun eigen nas’en. En let op: sommige diensten van cloudproviders (bijvoorbeeld Backblaze B2 en TransIP Stack) zijn niet geschikt om vanaf de nas naar te back-uppen, domweg omdat die alleen werken de cloudsync-toepassingen. Kijk dus goed welke clouddienst qua synchronisatie of back-up combineert met jouw nas. Fabrikant QNAP heeft een handig overzicht hiervoor. Bij de andere merken zul je moeten zoeken in de back-up- en synctools op de nas zelf.

©PXimport

Trage eerste cloudback-up

Een nadeel van een back-up naar de cloud is dat dit de eerste keer erg lang kan duren. Een nas is tijdens het maken van een back-up bovendien vaak merkbaar trager, waardoor je zo’n back-up bij voorkeur ‘s nachts zal willen inplannen. Als je een niet al te snelle internetverbinding hebt, kan die ook dichtslibben, vooral afhankelijk van de uploadsnelheid. Je kunt hiervoor wel een snelheidsbeperking instellen. Het goede nieuws is dat, zodra je de eerste horde hebt genomen, in het vervolg een back-up vaak erg snel klaar zal zijn, omdat alleen nog de veranderingen bijgewerkt worden. Maar het is wel iets om rekening mee te houden. Moet je een back-up terugzetten uit de cloud, dan is de snelheid waarmee je gegevens kunt herstellen ook een punt van aandacht. Dit gaat vaak nog trager dan het maken van de back-up zelf. Bij sommige aanbieders kun je ervoor kiezen om een harde schijf met al je gegevens per post te ontvangen. Bij de verschillende aanbieders van cloudopslag kun je doorgaans via een browser inloggen om bestanden terug te halen.

©PXimport

Zijn je gegevens veilig?

Je moet je niet alleen inspannen om voldoende reservekopieën van je bestanden te hebben, maar het moet ook nog veilig gebeuren, zodat onbevoegden niet bij je gegevens kunnen komen. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor de cloud, maar zeker ook voor een back-upschijf die je bijvoorbeeld op je werk hebt gelegd. Vrijwel alle clouddiensten zullen je gegevens veilig versleuteld bewaren, al zit er wel verschil in het niveau van die beveiliging. Je kunt voor wat extra bescherming ervoor kiezen gegevens te (laten) versleutelen bij het maken van een back-up, zodat ze versleuteld op de nas of in de cloud staan. De encryptiesleutel is dan nodig om gegevens weer leesbaar te maken. Veel back-upsoftware waaronder software die wordt meegeleverd bij een nas biedt versleuteling.

TransIP Stack

QNED, het antwoord van LG op quantum dots, wordt toegepast in deze miniled lcd-tv. Dit type televisie is inmiddels erg populair geworden, ook in het subtop- en middensegment van het tv-aanbod. Heeft deze LG 65QNED91T6A genoeg in huis om de concurrentie de baas te blijven?

Deze LG-televisie past perfect in het rijtje van moderne, prima afgewerkte televisies die we dit jaar al vaker voorbij zagen komen. Het toestel is vrij slank dankzij het profiel van slechts 45mm, heeft een mooie metaalkleurige rand rondom en een vlakke rug. Aan de zijdes is de rug zoals bij de meeste toestellen wat afgeschuind. De centrale voet biedt geen verschillende draaiposities, maar het scherm staat desondanks toch 7cm hoog boven het tv-meubel, zodat een soundbar goed onder het scherm past. Het enige echt opvallende kenmerk? Het toestel is relatief zwaar, namelijk 35kg inclusief voet.

De tv beschikt over vier HDMI-poorten die allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte van 48Gbps bieden. Dat is nog steeds vrij zeldzaam, maar is wel goed nieuws voor gamers met meerdere high-end gaming-bronnen. Er is ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. De input-lag is iets hoger dan bij de oled-modellen, maar blijft zeer goed, 17,0ms (4K60) en 7,6ms (2K120). Wie de tv wil uitbreiden met draadloze luidsprekers, kan gebruik maken van het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Je bent wel beperkt tot 2.1-configuraties, een WiSA surround-opstelling is dan helaas niet mogelijk.

Niet alle minileds zijn gelijk

Het gebruik van minileds voor de achtergrondverlichting is iets waar fabrikanten graag mee uitpakken, maar het resultaat per merk en model kan sterk uiteenlopen. Minileds verdelen de achtergrondverlichting in meer segmenten dan wanneer er gewone leds worden toegepast. Het aantal zones kan sterk verschillen, van 100 tot meer dan 1.000. Dat heeft uiteraard impact op de prestaties wat betreft contrast en helderheid.

Deze LG heeft een achtergrondverlichting met 16x10 (160) zones, en dat is vandaag de dag toch redelijk weinig. Concurrenten zitten in dit segment al op 1.500 zones. Het eigen contrast van het VA-paneel is goed, 4.800:1, maar met dat beperkt aantal zones stijgt dat nauwelijks naar 5.000:1, en dat is vooral ook omdat LG erg voorzichtig is met de dimming. Op eenvoudigere testen kan dit wel naar 35.000:1 stijgen. Naar een reden hoeven we niet ver te zoeken, agressief dimmen met zo weinig zones maakt de zonegrenzen zichtbaar, ook omdat ze soms wat traag reageren. Dat stoort erg en hierdoor is een vage halo rond heldere voorwerpen op een donkere achtergrond dan ook onvermijdelijk.

©LG Electronics

Ook op het vlak van helderheid doet de LG op veel vlakken onder voor de concurrentie. Op een 10% venster meten we in de goed gekalibreerde HDR Filmmaker mode 1.099 nits, en op het volledig wit beeld haalt hij nog 644 nits. Dat was twee jaar geleden weliswaar nog acceptabel, maar nu concurrenten vlot over de 2.000 nits gaan, is dat toch wat te beperkt. Het kleurbereik scoort wel uitstekend, daar meten we 95% P3.

Toch heeft LG nog een sterke troef in handen, namelijk de uitstekende kalibratie af fabriek. De Filmmaker mode is zowel in SDR als HDR bijzonder goed gekalibreerd. Dat betekent dat je kunt rekenen op veel schaduwnuances, een neutrale grijsschaal en mooie, natuurlijke kleurweergave. Met HDR10-beeld kan LG’s dynamische tone mapping prachtige resultaten opleveren en daarmee maakt de tv het beste van zijn kleurbereik en helderheid. Witnuances en intense kleuren worden uitstekend bewaard. Alleen heel donkere HDR10-scènes lijden wat onder het beperkte aantal zones, die beelden worden iets té donker. De QNED91 ondersteunt ook Dolby Vision, maar geen Dolby Vision IQ zoals bij de oled-modellen.

Uitstekende beeldverwerking

Naast een uitstekende kalibratie toont deze LG ook sterke prestaties voor beeldverwerking. Dat dankt de tv aan zijn Alpha 8-processor die verbeterd werd met eigenschappen en functies die vorig jaar nog exclusief voor de Alpha 9-processor waren. We kunnen zelfs zeggen dat de LG geen echte zwakke plekken meer heeft. Deinterlacen van 1080i-beelden zoals die van live tv, doet hij prima zodat je zelden nog een gekartelde rand ziet. Upscaling en ruisonderdrukking maken van oudere content mooie 4K-beelden, al kun je van oudere videocontent zoals dvd’s geen wonderen verwachten. Via een superresolutie-bewerking kan de tv wat fijn extra detail toevoegen, dat werkt goed voor HD-materiaal, maar kan bij dvd’s bijvoorbeeld wel voor een wat overbewerkt resultaat zorgen. De ruisonderdrukking kan ook kleurstroken in zachte gradiënten wegnemen.

©LG Electronics

Een lcd-paneel heeft minder bewegingsscherpte dan een oled-paneel, en dus maskeert het fijn detail in snelle actiescènes. Bewegende voorwerpen hebben soms een wazige rand of tonen een beperkt sleepspoor. LG biedt met Motion Pro verschillende opties om dat te elimineren, maar introduceren op hun beurt juist weer andere problemen, dus deze functie kun je beter uit laten staan. Heb je een hekel aan schokken in het beeld wanneer de camera snel beweegt, activeer dan de Trumotion-functie. Zeker voor sport is dat prettig, maar voor film blijft het vaak een kwestie van smaak.

Degelijke audio

De QNED91 is uitgerust met een 2.2-systeem van 40 watt, en ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X. Onze filmfragmenten klonken prima met een aangename warme klank en een vleugje ruimtelijkheid. Die echte surround sound-ervaring kan je uit dit soort systeem niet halen, zelfs niet met ondersteuning voor de modernste audioformaten. Dat AI niet altijd de juiste resultaten geeft, werd hier bevestigd. De tv heeft een AI-Pro mode voor geluid, maar die klonk erg slecht, zeker voor muziek. In de muziek audiomode konden we het resultaat wél waarderingen, als loop je daar wel tegen beperkingen aan wanneer je voor hardere muziekgenres zoals metal kiest. Met het volume op ongeveer driekwart hoor je de woofer trillen in het chassis en gaat de bas uit de bocht. Al bij al een degelijk resultaat, in lijn met deze categorie. 

WebOS 24, helaas met reclame

De smart tv-omgeving van LG, WebOS, heeft veel goede punten. Zo vind je nagenoeg alle streaming-apps op dit platform, zowel internationaal als lokaal. Daarnaast heeft LG op de 2024-versie van webOS naast Airplay 2 ook Google Cast geïmplementeerd zodat je vanaf je smartphone, Android of iOS, moeiteloos content naar de tv kunt streamen. Apps en andere functies zijn gegroepeerd in zogeheten Quick Cards, zodat je gemakkelijk bepaalde functies kunt terugvinden.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Er zijn Quick Cards voor Thuis-hub, Sport, Thuiskantoor, Games, Muziek, Toegankelijkheid en sinds kort ook voor Leren en Groeien. De lay-out van WebOS zelf is vrij eenvoudig en ook redelijk compact zodat je niet nodeloos hoeft te scrollen om iets te vinden. De Magic Remote van LG waarmee je een cursor bestuurt door naar het scherm te wijzen blijft ook een belangrijke factor in het gebruiksgemak. Aangezien smart tv-platformen nog steeds evolueren is het ook erg fijn om te weten dat LG nu vijf jaar lang de nieuwste versie van WebOS op je tv belooft te plaatsen. In dit overzichtsartikel vind je alle info over webOS.

Toch heeft LG wat ons betreft een foute beslissing genomen. De fabrikant toont namelijk nu reclame op het Home-scherm, en die reclame is in tegenstelling tot bij andere fabrikanten niet beperkt tot content, maar kan bijvoorbeeld ook een sportwinkel of automerk tonen. Dat is echt wel het laatste wat we willen. Zelfs de screensaver kan reclame tonen (al zagen daar gelukkig alleen LG’s eigen LG Channel-dienst). Je kunt de reclame uitschakelen via de instellingen, iets dat we dan ook van harte aanraden.

Conclusie

De 65QNED91T6A kan zijn miniled-beloftes niet echt waarmaken. Het aantal zones in de achtergrondverlichting is vrij laag, waardoor er maar een beperkte verbetering van het contrast is. Ook op het gebied van piekhelderheid scoort hij niet overdreven goed. Als we naar concurrenten in deze categorie kijken, zoals Hisense of TCL, dan bieden die meer zones, beter contrast en meer piekhelderheid. LG slaat de plank verder ook mis door reclame op het Home-scherm toe te laten, dat zetten we onverbiddelijk uit.

Ondanks die beperking levert de tv nog voldoende contrast en piekhelderheid, en gecombineerd met een ruim kleurbereik en zeer goede beeldverwerking levert dat alsnog erg mooie beelden. De tv is op zijn best in verlichtte woonkamer. Hij ondersteunt Dolby Vision, maar geen HDR10+. LG vangt dat uitstekend op door zijn eigen dynamische tone mapping. Dat illustreert dat goede beeldverwerking net zo belangrijk als puur contrast of piekhelderheid. WebOS is een prima smart tv-systeem met ruim aanbod apps en functies en nu ook met de garantie voor vijf jaar nieuwe versies voor het OS. De prijs is wat ons betreft echter nog iets te hoog.

Je bent aan het videobellen, maar de achtergrond ziet er slordig uit. Of misschien wil je tussendoor een kort filmpje tonen, het beeld optimaliseren of opfleuren met enkele effecten. Software die je als virtuele webcam gebruikt, maakt dit en nog veel meer mogelijk.

Er zijn al langer applicaties beschikbaar waarmee je filters, effecten en virtuele achtergronden aan je videogesprek toevoegt. De populaire mobiele app Snapchat was een van de eerste. Met uitgebreide filters en lenzen kun je in realtime beelden aanpassen. Je geeft jezelf bijvoorbeeld kattenoren of verandert de omgeving. Snapchat gebruikt Augmented Reality (AR) om digitale elementen over echte beelden te plaatsen.

Inmiddels heeft ook Artificiële Intelligentie (AI) zijn intrede gedaan om effecten nauwkeurig op bewegende gebruikers toe te passen. Videoconferentietools zoals Teams en Zoom, gebruiken AI. Denk aan machinelearning-technologieën en convolutionele neurale netwerken. Daarmee is de gebruiker van zijn achtergrond te scheiden en kan er een virtuele achtergrond worden getoond. Een green screen is niet meer nodig.

In het gratis Microsoft Teams start je bijvoorbeeld een videogesprek via Nu vergaderen / Vergadering starten. Als je op Meer en Achtergrondeffecten klikt, kun je uit tientallen achtergronden kiezen of je achtergrond vervagen. Via Nieuwe toevoegen importeer je een specifieke achtergrond, bijvoorbeeld ontworpen door een AI-beeldgenerator.

Mogelijkheden

Virtuele webcams kun je gebruiken om speciale effecten, filters en grafische overlays aan je live-video toe te voegen, of om de achtergrond te vervagen of te vervangen. Als de gebruikte software dit toelaat, kun je ook afbeeldingen of andere video’s als webcam-uitvoer gebruiken. Zo kun je bijvoorbeeld je computerscherm delen. Tijdens je live-gesprek of -stream wissel je dan tussen video’s, afbeeldingen en zelfs verschillende camera’s, zoals een HDMI-camera die je gebruikelijke videoconferentietool mogelijk niet als (web)camera herkent.

Dit alles maakt dat virtuele webcam-software niet alleen leuk is voor persoonlijk gebruik, maar ook efficiëntere videoconferenties in een zakelijke context, of professionelere videostreams naar platforms als YouTube Live en Twitch mogelijk maakt. Je kunt zelfs de camera van je smartphone als webcam gebruiken. Dat is handig als je een optimaal beeld wilt hebben of als je computer niet over een webcam beschikt.

Applicaties

Er zijn verschillende programma’s voor virtuele webcams. In dit artikel focussen we ons op software die onder Windows draait en ook beschikbaar is als mobiele app. Op die manier kun je je smartphone of tablet als webcam gebruiken. Populaire applicaties zijn onder meer FineCam en ManyCam, die we beide kort voorstellen. Daarnaast besteden we aandacht aan een gratis opensource-alternatief: OBS Studio. Met deze tool combineer je meerdere videobronnen en creëer je scènes en overgangen. Dit maakt het bij uitstek geschikt voor live-streaming en schermopnames. OBS Studio ondersteunt bovendien een virtuele webcamfunctie, waardoor je OBS-uitvoer in videoconferentie-apps kunt gebruiken.

FineCam: set-up

Download FineCam. Met een druk op Install zet je de software op je pc. De gratis versie heeft een watermerk in de video. Wil je deze weg hebben? Dan heb je de betaalde Pro-versie nodig. Deze kost eenmalig zo’n 60 euro en ondersteunt ook resoluties van 1080p en hoger.

Na het opstarten kun je via het pijlknopje linksboven je aangesloten webcam selecteren. Een andere optie is om een mobiel Apple- of Android-apparaat te kiezen. Je moet dan wel de mobiele app van FineCam op dit apparaat draaien. Als het apparaat met hetzelfde netwerk is verbonden, druk je op de mobiele app op Connect en bevestig je met Agree in de desktop-app om een verbinding te maken. Het camerabeeld verschijnt dan direct in het applicatievenster.

FineCam: configuratie

FineCam kun je op verschillende manieren aansturen. We beperken ons tot de opties die ook in de gratis versie beschikbaar zijn. Zo kun je bijvoorbeeld het camerabeeld verplaatsen over de achtergrond, maar niet schalen. Bovenaan vind je knoppen om in- en uit te zoomen, het beeld te keren of te roteren en de vorm in te stellen, zoals Rectangle of Circle. Met Adjustment onderaan optimaliseer je de licht- en kleurinstellingen met schuifregelaars, zoals Brightness, Contrast, Saturation en White Balance.

Je kunt ook op Filter klikken om een van de ruim dertig vooraf ingestelde beeldweergaves te selecteren. Is je eigen fysieke achtergrond niet geschikt voor videobellen? Kies dan via Background uit twintig virtuele achtergronden. Of ontwerp je eigen achtergrond door bij AI Generated Background een prompt voor de AI-beeldgenerator in te voeren.

Kies je via Theme een lay-out waarbij je eigen webcambeeld niet het volledige scherm bedekt, dan kun je met Content tegelijkertijd andere inhoud tonen. Denk aan een webpagina, applicatievenster, video (ook via een YouTube-url), iPhone-beeld, PowerPoint-presentatie, tekst of eigen foto. In je videoconferentietool selecteer je FineShare FineCam om de virtuele camera te gebruiken. Mogelijk moet je nog bevestigen met de blauwe knop Virtual Camera rechtsonder in FineCam.

ManyCam: set-up

FineCam bevat ook de knop Multi-scenes waarmee je meerdere virtuele opzetten klaarzet en snel schakelt. Helaas is deze functie alleen beschikbaar in de Pro-versie. Een goed alternatief is dan ManyCam voor Windows en macOS. De betaalde versies zijn er vanaf ongeveer 45 euro per jaar. Je hebt dan geen watermerk en meer effecten, hogere resoluties (full HD tot 4K) en meerdere simultane videobronnen.

We beperken ons hier tot de gratis versie mét watermerk. Start de tool en klik op de plusknop in het hoofdvenster. In het uitklapvenster bij Camera’s selecteer je de gewenste (web)cam. In het rechtervenster kun je allerlei beeldinstellingen aanpassen, zoals Zoomen, Corner Radius, Ondoorzichtigheid en diverse opties bij Color Adjustment.

ManyCam: configuratie

In de gratis versie van ManyCam kun je maximaal twee presets klaarzetten, elk met verschillende beelden en instellingen. Klik op de plusknop in het tweede vakje onderaan het camerabeeld. Je kunt nu een andere camera selecteren of kiezen uit diverse opties, zoals Afbeeldingen en video’s, PowerPoint, PDF, YouTube URL en Desktop. Bij meerdere beeldschermen kun je zelf aangeven welk scherm je live wilt tonen. Andere opties zijn hier onder meer Gebied onder cursors (handig voor het volgen van je muisbewegingen) en App-venster. Net als bij FineCam kun je hier ook een mobiel apparaat gebruiken, waarmee je smartphone of tablet als webcam werkt.

Een preset verwijder je eenvoudig via het prullenbakicoon. Met het knopje met de drie puntjes stel je een visueel overgangseffect in bij het schakelen tussen presets. Er zijn nog vele andere effecten beschikbaar via de toverstaf bovenaan. Kies uit verschillende rubrieken, zoals GIFS (druk op het plusknopje om eigen afbeeldingen te gebruiken), Animals, Emojis en Face Accessories. Via Asset Store download je extra items.

OBS Studio: set-up

Zowel FineCam als ManyCam zijn gebruiksvriendelijke programma’s, maar helaas zijn de mogelijkheden in de gratis versies beperkt en wordt je video ontsierd door een watermerk. Een volledig gratis alternatief is OBS Studio. Download de tool (beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en installeer deze. Bij de opstart merk je al snel dat er veel functies zijn. We beperken ons hier tot enkele leuke opties voor het gebruik van een virtuele camera.

Allereerst controleer je de videoresolutie. Klik rechtsonder op Instellingen en open de rubriek Video. Stel de Basisresolutie bij voorkeur in op die van je monitor (bijvoorbeeld 1920x1080 en 16:9). De Uitvoerresolutie stel je normaal gesproken op dezelfde waarden in, tenzij je videoconferentietool andere waarden voorstelt. Bevestig met OK.

Linksonder in het hoofdvenster merk je dat OBS Studio al één scène heeft aangemaakt. Rechtsklik op deze scène en noem deze bijvoorbeeld Virtuele webcam. Nu moet je natuurlijk nog de gewenste bronnen aan je virtuele webcambeeld toevoegen.

OBS Studio: bronnen

Standaard heeft OBS Studio al één bron toegevoegd: Vensteropname. Je mag deze selecteren en met het prullenbakicoon verwijderen. Druk vervolgens op de plusknop en kies Video opname-apparaat om je fysieke webcam toe te voegen. Kies Nieuwe maken en geef deze als naam bijvoorbeeld Mijn webcam. Bevestig met OK en kies de juiste webcam bij Apparaat. Resolutie/FPS Type staat standaard op die van het apparaat, maar je kunt hier ook Aangepast kiezen. Klik op Video Instellen om allerlei beeldinstellingen te optimaliseren.

Na je bevestiging met OK verschijnt het webcambeeld op je canvas en kun je dit met de muis verplaatsen, roteren en schalen. Dit is vooral interessant als je nog andere content (bronnen) wilt toevoegen. Klik op (De)activeren om de video in één keer zichtbaar of onzichtbaar te maken.

Voor extra content klik je op het plusknopje bij Bronnen en voeg je onderdelen toe zoals Afbeelding, Beeldschermopname, Browser, Diashow, Vensteropname (van een nader te bepalen app) of Mediabron (om bijvoorbeeld een eigen videobestand te tonen). Elk van de toegevoegde bronnen kun je vervolgens positioneren en schalen op je canvas.

Wil je snel kunnen afwisselen tussen een beeld waarin je zelf prominent op de voorgrond staat met een applicatievenster verkleind op de achtergrond, en andersom? Maak dan twee scènes aan. Klik met rechts op je eerste scène, kies Dupliceren en noem deze bijvoorbeeld Applicatie (webcam). Vervolgens schaal je de objecten (bronnen) van de andere scène naar wens. Klik ook met rechts op zo’n object, want er zijn nog veel meer opties. Zo kun je bijvoorbeeld via Volgorde / Naar boven verplaatsen een object in één keer naar de voorgrond halen.

OBS Studio: camera

Vanuit ditzelfde contextmenu kun je nog veel andere bewerkingen uitvoeren. Bij Transformeren bijvoorbeeld vind je opties om het geselecteerde beeld te spiegelen of te draaien, en bij Filters kun je via de plusknop allerlei beeldeffecten toepassen.

Hoe krijg je de klaargemaakte scènes uit OBS Studio in je videoconferentie-app? Dit is wellicht eenvoudiger dan je denkt. Druk rechtsonder in OBS Studio op Start virtuele camera en selecteer in de videoconferentie-app OBS Virtual Camera (bij Skype bijvoorbeeld via Instellingen / Audio en Video, in het uitklapmenu bij Camera). De scène die op dat moment binnen OBS Studio actief is, komt nu in beeld. Een scène-wissel is niet moeilijker dan in OBS Studio de gewenste scène te selecteren.

Onder het camerabeeld bij Scène-overgangen kun je bovendien een transitie-effect instellen dat bij een scène-wissel ook binnen je videoconferentie-app te zien zal zijn. Je kunt op elk moment op Stop virtuele camera drukken om de videostream vanuit OBS Studio te onderbreken.