Je hebt net Windows 10 schoon en naar wens ingericht. Natuurlijk zou je dat het liefste altijd zo houden, maar de techniek gaat vooruit. Continu komen er nieuwere en snellere schijven uit, bijvoorbeeld nvme-ssd’s. Als je daarop overstapt, wil je er wel het maximale uithalen door er Windows op te zetten en dan wil je natuurlijk wel je toepassingen en instellingen meenemen. Zet Windows 10 op je SSD in 14 stappen.

1 Schijfruimte

Voordat we aan de slag gaan met het maken van een Windows-kopie, moet je eerst de schijfruimtes bekijken. Als je huidige schijf groter is dan je nieuwe schijf, is dat nodig. Check dus eerst even via de Windows Verkenner / Deze pc hoeveel ruimte er nu in gebruik is. Als dit meer is dan je nieuwe schijf, moeten we gaan opruimen. Probeer dan eerst even Schijfopruiming door dat te openen via het menu Start. Kies de schijf en klik op OK. Klik dan op Systeembestanden opschonen / OK. Vink alles aan en klik op OK om het weg te halen. Ga terug naar de Windows Verkenner en check of er nu genoeg ruimte vrij is.

2 WinDirStat

Is er dan nog niet genoeg ruimte vrij, dan moeten we het wat drastischer aanpakken. Verplaats al je muziek, foto’s en documenten vanaf je oude schijf naar een andere, eventueel externe, harde schijf. Is dat ook niet genoeg, download en installeer dan WinDirStat. Open het en kies de schijf die je wilt scannen en klik op OK. Het scannen kan even duren. Je ziet nu de bestanden en programma’s die de meeste ruimte innemen. Verwijder mappen in Program Files via Instellingen / Apps / Apps en onderdelen. Klik rechts op een map en kies voor Open om deze in de Windows Verkenner te openen.

©PXimport

3 Back-up

Voordat we doorgaan, zorg ervoor dat je een back-up hebt gemaakt van alle belangrijke bestanden. Kopieer op z’n minst je belangrijkste bestanden naar een andere schijf. Je kunt ook gebruikmaken van Bestandsgeschiedenis via Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Back-up. Zet de back-up aan en kies je externe schijf. Klik dan op Meer opties, zorg dat al je belangrijke mappen in de lijst staan en klik op Nu back-up maken. Straks zullen we ook nog voor de zekerheid een gehele schijfkopie maken van je oude schijf, maar liever een back-up te veel dan te weinig.

©PXimport

4 EaseUS Todo Backup

We gaan de schijf kopiëren met EaseUS Todo Backup Free. Download het programma en voer het gedownloade bestand uit. De installatie spreekt voor zich: kies bij de locatie voor je back-ups voor een andere schijf. Voer achteraf het programma uit. Klik bij de licentiemelding op Later, die kun je negeren want het programma is gratis. Voordat we doorgaan, kun je eerst nog een SystemBackup maken, mits je daar op een andere schijf ruimte voor hebt. Klik daarop, kies je besturingssysteem en kies je bestemming. Klik op Proceed en wacht even totdat de back-up ervan is voltooid.

©PXimport

Partities

5 Schijf initialiseren

Voordat we de schijf kunnen gaan klonen, moeten we deze eerst nog initialiseren. Daarvoor klik je met rechts op de Windows-knop en kies je voor de optie Schijfbeheer in het midden. Zodra je die opent, krijg je de melding om je nieuwe schijf te initialiseren. Kies dan uit de lijst voor GPT (GUID-partitielabel). Die optie is goed als je pc met Windows 8 of nieuwer is geleverd. Voor oude pc’s kies je MBR. Klik dan op OK.

©PXimport

6 Programma’s sluiten

Het maken van het schijfimage van EaseUS gebeurt terwijl je Windows gewoon in gebruik hebt. Daardoor is het belangrijk dat je zoveel mogelijk programma’s sluit vóór het maken van de schijfkopie. Klik rechtsonder in het systeemvak en sluit alles af. Sluit tijdelijk ook je internetverbinding en stop je antivirussoftware. Zorg verder dat je browser afgesloten is en dat er geen bestanden open staan. Check ook via Taakbeheer of er nog een programma actief is dat eigenlijk beter gesloten kan worden. Dit is nodig om datacorruptie te voorkomen.

©PXimport

7 Schijfimage maken

We gaan nu een schijfimage maken van de oude schijf. In EaseUS klik je op Disk/Partition Backup. Klik in de lijst op welke partities je mee wilt nemen naar je nieuwe schijf. Als ruimte geen probleem is, vink je alles aan. Doe dat ook als je onzeker bent of een partitie mee moet. Kies ook de locatie waar je je image wilt opslaan. Je kunt hier gewoon de C-schijf kiezen, als je daar genoeg ruimte voor hebt, want het image wordt niet mee hersteld zo dadelijk, dus die telt niet mee voor de ruimte. Klik dan op Start om de back-upoperatie direct te starten.

©PXimport

8 Bootdisk maken

Om een schijfimage te herstellen, is het nodig om een opstartbare usb-stick te maken. Klik in EaseUS op Tools / Create emergency disk. Plug een usb-stick in en zorg dat een WinPE-disk wordt gemaakt door die optie te selecteren. Klik op Proceed en klik op Download from Microsoft / OK als de WinPE-tools moeten worden binnengehaald. Zodra de usb-stick af is, herstart je de pc daar vandaan op. Daarvoor open je het bootmenu van je moederbord, wat meestal gaat via een toets als F11, Escape of DEL.

©PXimport

9 Schijfimage terugzetten

Nu je bent opgestart vanaf de EaseUS-bootdisk, kun je het schijfimage terugzetten op de nieuwe schijf. Zodra de bootdisk start, opent EaseUS Todo zich zoals in Windows. Kies je back-up uit de lijst van het hoofdscherm en kies voor de optie Recovery. Bij Select disks/partitions to recover vink je alles aan en klik je op Next. Bij Recover to kies je je nieuwe schijf uit de lijst. Kies onderaan de optie Optimize for SSD. Dat is een belangrijke optie die je prestaties verbetert. Vink die optie ook voor de zekerheid aan als je van ssd naar ssd kloont. Klik op Next en klik op Proceed / OK om het herstellen te beginnen.

©PXimport

10 Schijf weghalen

Na het terugzetten schakel je de pc uit. We willen nu als eerste testen of we kunnen opstarten vanaf de nieuwe schijf. Daarvoor koppel je het eenvoudigste tijdelijk de oude schijf los van je pc. Start dan de computer weer op, waarna die automatisch zou moeten starten vanaf je nieuwe schijf. Is dat niet het geval, controleer dan via het bootmenu waar vanaf de uefi opstart. Is je Windows-kloon eenmaal opgestart, log dan in en controleer of alles nog werkt. Is dat het geval, dan zet je de pc weer uit en sluit je de oude schijf weer aan.

©PXimport

11 Oude schijf kleiner

Als je oude schijf kleiner is dan je nieuwe schijf, dan blijft er niet-toegewezen ruimte over op de nieuwe schijf. Je kunt die toegewezen ruimte toevoegen aan je bestaande partitie, of je kunt er een aparte datapartitie van maken. Om ermee aan de slag te gaan, open je Schijfbeheer via Windows-toets + X en kies je in het onderste gedeelte je schijf uit de lijst. In het ruimteoverzicht zie je dan achteraan een gedeelte Niet-toegewezen. Als je maar één partitie wilt, klik je met rechts op de partitie ervóór en kies je voor Volume uitbreiden. Als je die ruimte als aparte partitie wilt behouden, klik je met rechts op de Niet-toegewezen ruimte en kies je voor Nieuwvolume. Klik dan een aantal keer op Volgende, vul eventueel een andere naam in dan NieuwVolume en je partitie staat klaar.

©PXimport

12 Mappen verplaatsen

Als je nu weer je bestanden terugzet, is voor je het weet je ssd helemaal vol. Het beste houd je je persoonlijke bestanden, zoals je muziek, afbeeldingen en documenten, op een andere (externe) schijf. Maak dan een Bibliotheek aan in de Windows Verkenner om er eenvoudig bij te kunnen. Daarvoor klik je links in de Verkenner met de rechtermuisknop en kies je voor Bibliothekenweergeven. Ga een bibliotheek in, klik bovenin in het Lint op Beheren / Bibliotheek beheren en voeg de map toe waar je externe bestanden staan.

©PXimport

13 Oude schijf

Als je je oude schijf definitief uit je pc wilt halen, is het een goed idee om deze eerst te legen. Voor je harde schijf is het genoeg om deze een keer te overschrijven met nullen. Dat doe je met bijvoorbeeld Eraser. Download en installeer het programma. Voer het uit, kies je schijf en overschrijf deze een keer in zijn geheel met nullen. Dat is genoeg. Voor een ssd moet je het wat anders aanpakken. Pak de handleiding van je ssd erbij of google er even op. Zoek in de handleiding hoe je het Secure ATA Erase-commando activeert. Helaas verschilt dat per schijf. Als je je oude schijf wilt gebruiken als dataschijf, dan is het aan te raden om deze te formatteren. Dat doe je via de Windows Verkenner en dan Dezepc. Klik rechts op je schijf, kies voor Formatteren en klik op Starten om deze te legen.

©PXimport

14 Back-up

Je hebt nu al een schijf-image gemaakt. Dat is meteen een goed opstapje om regelmatig een back-up te maken. Het beste maak je elke week zo’n schijf-image, dan kun je die altijd terugzetten als Windows crasht. Daarvoor open je weer EaseUS Todo en klik je op Advanced / Edit plan. Klik dan onderin op Schedule: Off. Je kunt dan kiezen om dagelijks of wekelijks een back-up te maken. Kies de dag en tijd en kies dan voor Incremental backup om schijfruimte te besparen. Klik op Save en je bent zeker dat je data veiliggesteld is.

©PXimport

Klonen

©PXimport

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).