Zet Windows 10 op je SSD
Je hebt net Windows 10 schoon en naar wens ingericht. Natuurlijk zou je dat het liefste altijd zo houden, maar de techniek gaat vooruit. Continu komen er nieuwere en snellere schijven uit, bijvoorbeeld nvme-ssd’s. Als je daarop overstapt, wil je er wel het maximale uithalen door er Windows op te zetten en dan wil je natuurlijk wel je toepassingen en instellingen meenemen. Zet Windows 10 op je SSD in 14 stappen.
1 Schijfruimte
Voordat we aan de slag gaan met het maken van een Windows-kopie, moet je eerst de schijfruimtes bekijken. Als je huidige schijf groter is dan je nieuwe schijf, is dat nodig. Check dus eerst even via de Windows Verkenner / Deze pc hoeveel ruimte er nu in gebruik is. Als dit meer is dan je nieuwe schijf, moeten we gaan opruimen. Probeer dan eerst even Schijfopruiming door dat te openen via het menu Start. Kies de schijf en klik op OK. Klik dan op Systeembestanden opschonen / OK. Vink alles aan en klik op OK om het weg te halen. Ga terug naar de Windows Verkenner en check of er nu genoeg ruimte vrij is.
2 WinDirStat
Is er dan nog niet genoeg ruimte vrij, dan moeten we het wat drastischer aanpakken. Verplaats al je muziek, foto’s en documenten vanaf je oude schijf naar een andere, eventueel externe, harde schijf. Is dat ook niet genoeg, download en installeer dan WinDirStat. Open het en kies de schijf die je wilt scannen en klik op OK. Het scannen kan even duren. Je ziet nu de bestanden en programma’s die de meeste ruimte innemen. Verwijder mappen in Program Files via Instellingen / Apps / Apps en onderdelen. Klik rechts op een map en kies voor Open om deze in de Windows Verkenner te openen.
©PXimport
3 Back-up
Voordat we doorgaan, zorg ervoor dat je een back-up hebt gemaakt van alle belangrijke bestanden. Kopieer op z’n minst je belangrijkste bestanden naar een andere schijf. Je kunt ook gebruikmaken van Bestandsgeschiedenis via Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Back-up. Zet de back-up aan en kies je externe schijf. Klik dan op Meer opties, zorg dat al je belangrijke mappen in de lijst staan en klik op Nu back-up maken. Straks zullen we ook nog voor de zekerheid een gehele schijfkopie maken van je oude schijf, maar liever een back-up te veel dan te weinig.
©PXimport
4 EaseUS Todo Backup
We gaan de schijf kopiëren met EaseUS Todo Backup Free. Download het programma en voer het gedownloade bestand uit. De installatie spreekt voor zich: kies bij de locatie voor je back-ups voor een andere schijf. Voer achteraf het programma uit. Klik bij de licentiemelding op Later, die kun je negeren want het programma is gratis. Voordat we doorgaan, kun je eerst nog een System Backup maken, mits je daar op een andere schijf ruimte voor hebt. Klik daarop, kies je besturingssysteem en kies je bestemming. Klik op Proceed en wacht even totdat de back-up ervan is voltooid.
©PXimport
Partities
Sommige pc’s of laptops zijn gepartitioneerd, waarbij de schijf is ingedeeld in een Windows-partitie en een data- of herstelpartitie. Als je nieuwe schijf even groot of groter is, is dat geen probleem. Zorg er dan voor dat je straks bij het klonen de optie Sector by sector clone selecteert. Is je schijf kleiner, zorg er dan voor dat je die data- of herstelpartitie niet selecteert bij het maken van het image straks, die kun je dan het beste niet meenemen. Als je geen andere schijf hebt, kan je die partitie eventueel gebruiken om daar tijdelijk je data naartoe te plaatsen om de basispartitie te ontzien.
5 Schijf initialiseren
Voordat we de schijf kunnen gaan klonen, moeten we deze eerst nog initialiseren. Daarvoor klik je met rechts op de Windows-knop en kies je voor de optie Schijfbeheer in het midden. Zodra je die opent, krijg je de melding om je nieuwe schijf te initialiseren. Kies dan uit de lijst voor GPT (GUID-partitielabel). Die optie is goed als je pc met Windows 8 of nieuwer is geleverd. Voor oude pc’s kies je MBR. Klik dan op OK.
©PXimport
6 Programma’s sluiten
Het maken van het schijfimage van EaseUS gebeurt terwijl je Windows gewoon in gebruik hebt. Daardoor is het belangrijk dat je zoveel mogelijk programma’s sluit vóór het maken van de schijfkopie. Klik rechtsonder in het systeemvak en sluit alles af. Sluit tijdelijk ook je internetverbinding en stop je antivirussoftware. Zorg verder dat je browser afgesloten is en dat er geen bestanden open staan. Check ook via Taakbeheer of er nog een programma actief is dat eigenlijk beter gesloten kan worden. Dit is nodig om datacorruptie te voorkomen.
©PXimport
7 Schijfimage maken
We gaan nu een schijfimage maken van de oude schijf. In EaseUS klik je op Disk/Partition Backup. Klik in de lijst op welke partities je mee wilt nemen naar je nieuwe schijf. Als ruimte geen probleem is, vink je alles aan. Doe dat ook als je onzeker bent of een partitie mee moet. Kies ook de locatie waar je je image wilt opslaan. Je kunt hier gewoon de C-schijf kiezen, als je daar genoeg ruimte voor hebt, want het image wordt niet mee hersteld zo dadelijk, dus die telt niet mee voor de ruimte. Klik dan op Start om de back-upoperatie direct te starten.
©PXimport
8 Bootdisk maken
Om een schijfimage te herstellen, is het nodig om een opstartbare usb-stick te maken. Klik in EaseUS op Tools / Create emergency disk. Plug een usb-stick in en zorg dat een WinPE-disk wordt gemaakt door die optie te selecteren. Klik op Proceed en klik op Download from Microsoft / OK als de WinPE-tools moeten worden binnengehaald. Zodra de usb-stick af is, herstart je de pc daar vandaan op. Daarvoor open je het bootmenu van je moederbord, wat meestal gaat via een toets als F11, Escape of DEL.
©PXimport
9 Schijfimage terugzetten
Nu je bent opgestart vanaf de EaseUS-bootdisk, kun je het schijfimage terugzetten op de nieuwe schijf. Zodra de bootdisk start, opent EaseUS Todo zich zoals in Windows. Kies je back-up uit de lijst van het hoofdscherm en kies voor de optie Recovery. Bij Select disks/partitions to recover vink je alles aan en klik je op Next. Bij Recover to kies je je nieuwe schijf uit de lijst. Kies onderaan de optie Optimize for SSD. Dat is een belangrijke optie die je prestaties verbetert. Vink die optie ook voor de zekerheid aan als je van ssd naar ssd kloont. Klik op Next en klik op Proceed / OK om het herstellen te beginnen.
©PXimport
10 Schijf weghalen
Na het terugzetten schakel je de pc uit. We willen nu als eerste testen of we kunnen opstarten vanaf de nieuwe schijf. Daarvoor koppel je het eenvoudigste tijdelijk de oude schijf los van je pc. Start dan de computer weer op, waarna die automatisch zou moeten starten vanaf je nieuwe schijf. Is dat niet het geval, controleer dan via het bootmenu waar vanaf de uefi opstart. Is je Windows-kloon eenmaal opgestart, log dan in en controleer of alles nog werkt. Is dat het geval, dan zet je de pc weer uit en sluit je de oude schijf weer aan.
©PXimport
11 Oude schijf kleiner
Als je oude schijf kleiner is dan je nieuwe schijf, dan blijft er niet-toegewezen ruimte over op de nieuwe schijf. Je kunt die toegewezen ruimte toevoegen aan je bestaande partitie, of je kunt er een aparte datapartitie van maken. Om ermee aan de slag te gaan, open je Schijfbeheer via Windows-toets + X en kies je in het onderste gedeelte je schijf uit de lijst. In het ruimteoverzicht zie je dan achteraan een gedeelte Niet-toegewezen. Als je maar één partitie wilt, klik je met rechts op de partitie ervóór en kies je voor Volume uitbreiden. Als je die ruimte als aparte partitie wilt behouden, klik je met rechts op de Niet-toegewezen ruimte en kies je voor Nieuw volume. Klik dan een aantal keer op Volgende, vul eventueel een andere naam in dan NieuwVolume en je partitie staat klaar.
©PXimport
12 Mappen verplaatsen
Als je nu weer je bestanden terugzet, is voor je het weet je ssd helemaal vol. Het beste houd je je persoonlijke bestanden, zoals je muziek, afbeeldingen en documenten, op een andere (externe) schijf. Maak dan een Bibliotheek aan in de Windows Verkenner om er eenvoudig bij te kunnen. Daarvoor klik je links in de Verkenner met de rechtermuisknop en kies je voor Bibliotheken weergeven. Ga een bibliotheek in, klik bovenin in het Lint op Beheren / Bibliotheek beheren en voeg de map toe waar je externe bestanden staan.
©PXimport
13 Oude schijf
Als je je oude schijf definitief uit je pc wilt halen, is het een goed idee om deze eerst te legen. Voor je harde schijf is het genoeg om deze een keer te overschrijven met nullen. Dat doe je met bijvoorbeeld Eraser. Download en installeer het programma. Voer het uit, kies je schijf en overschrijf deze een keer in zijn geheel met nullen. Dat is genoeg. Voor een ssd moet je het wat anders aanpakken. Pak de handleiding van je ssd erbij of google er even op. Zoek in de handleiding hoe je het Secure ATA Erase-commando activeert. Helaas verschilt dat per schijf. Als je je oude schijf wilt gebruiken als dataschijf, dan is het aan te raden om deze te formatteren. Dat doe je via de Windows Verkenner en dan Deze pc. Klik rechts op je schijf, kies voor Formatteren en klik op Starten om deze te legen.
©PXimport
14 Back-up
Je hebt nu al een schijf-image gemaakt. Dat is meteen een goed opstapje om regelmatig een back-up te maken. Het beste maak je elke week zo’n schijf-image, dan kun je die altijd terugzetten als Windows crasht. Daarvoor open je weer EaseUS Todo en klik je op Advanced / Edit plan. Klik dan onderin op Schedule: Off. Je kunt dan kiezen om dagelijks of wekelijks een back-up te maken. Kies de dag en tijd en kies dan voor Incremental backup om schijfruimte te besparen. Klik op Save en je bent zeker dat je data veiliggesteld is.
©PXimport
Klonen
Met een schijfimage heb je twee vliegen in een klap: een back-up en een schijfkopie. Je kunt ook je schijf klonen, als je nieuwe schijf even groot of groter is dan je oude. Dat gaat sneller en vereist minder stappen. Open EaseUS Todo en klik rechts op Clone. Kies dan als eerste je oude schijf in de lijst. Die herken je aan de hand van de grootte. Selecteer de schijf en klik op Next. Kies nu je nieuwe schijf en klik opnieuw op Next. Controleer of je de juiste schijven hebt gekozen en klik op Proceed / OK om het klonen te starten.
©PXimport
