Nieuwe laptop kopen? Hier moet je op letten
Laptops zijn er in vele soort en maten en geschikt voor diverse toepassingen. Wil je een nieuwe laptop kopen? Waar moet je dan op letten? Tijd voor een overzicht van de laatste stand van zaken.
Augustus en september zijn de maanden waarin de meeste mensen worstelen met de vraag: moet ik een nieuwe laptop aanschaffen en welke dan? Misschien heeft zoon- of dochterlief er een nodig voor school, in dat geval zijn er vaak wel wat eisen gesteld vanuit de school. Of misschien ben je zelf wel op zoek naar een nieuwe laptop zodat je veel makkelijker overal kunt werken: aan de keukentafel, in de werkkamer, in de woonkamer én onderweg in de trein.
De keuze is reuze, en de afgelopen jaren hebben de ontwikkelaars niet stilgezeten. Vooral met de komst van de nieuwste generatie Intel-processors van de 8ste generatie, Coffee Lake, zijn er flink wat stappen gemaakt op mobiel gebied. Laptops worden lichter en zuiniger, zonder dat je hierbij direct aan kracht en snelheid hoeft in te boeten. De dekstop-pc wordt langzamerhand verdrongen in de woonkamer, maar ook op kantoor en scholen stapt men steeds vaker over op laptops. Maar heb je die snelste processor al nodig? Welke laptop is handig voor welk doeleinde? We beschrijven de stand van zaken zodat jij de voor jou beste keuze kunt maken.
Processors
In 2017 bracht Intel de nieuwste generatie Core-processors uit. Deze achtste generatie is efficiënter dan de voorlopers uit de zevende generatie. Zo hebben de Coffee Lake-processors nu zes cores in plaats van vier en dubbel zoveel threads, terwijl ze even zuinig zijn. Van AMD zien we de nieuwste Ryzen Mobile-processors verschijnen. Hoewel de omarming van deze processors wat langzamer verloopt dan bij Intel, zijn grote fabrikanten als HP en Acer voornemens deze processors op te nemen in nieuwere modellen. Een aantal HP EliteBooks zijn met deze processor uitgerust, maar het merendeel van de op dit moment verkrijgbare laptops bevat toch een Intel-processor.
De snelste mobiele processor die op dit moment verkrijgbaar is, is de Core i9. In het vierde kwartaal van 2018 worden de eerste modellen met deze processor op de markt verwacht, hoogstwaarschijnlijk wel tegen een flinke prijs. En dan komt de vraag: heb je die snelste processor echt nodig? Eigenlijk alleen als je de laptop gaat gebruiken voor gaming en videobewerking. En een voordeel van de komst van deze nieuwe generatie is dat laptops met processors van de oudere generatie als het goed is wat in prijs dalen, waardoor je daar wat leuke koopjes op de kop kunt tikken.
©PXimport
Grafische processor
Moderne processors zijn voorzien van een geïntegreerde grafische processor (gpu) die uitstekend voldoet voor alledaagse werkzaamheden. Alleen als je van plan bent om foto’s of video’s te bewerken of veel te gamen, kun je overwegen om voor een iets krachtigere videoprocessor te gaan. Veel laptops die voor zwaardere toepassingen geschikt zijn hebben een extra grafische chip geïntegreerd van AMD of Nvidia. Die wordt ingeschakeld op het moment dat een zware toepassing zoals een game of een foto- of videobewerkingsprogramma meer processorkracht nodig heeft voor het weergeven van game- of videobeelden. Extra videochips worden alleen ingebouwd in laptops met een Intel Core i5-processor of hoger, maar dat zorgt ook gelijk voor een flinke verhoging van de aanschafprijs. Als je veel gamet kan dat echter wel de investering waard zijn. Veel andere software zoals videobewerkingspakketten maken ook gebruik van de mogelijkheden van de grafische kaart, dus ook als je die werkzaamheden zeer regelmatig uitvoert, kan het slim zijn om te investeren in een laptop met een aparte videokaart.
Geheugen
Met de komst van de nieuwste generatie mobiele processors wordt ook afscheid genomen van ddr3-geheugen. Ddr4-geheugen is sneller en zuiniger en is het mogelijk om meer gigabytes te plaatsen. Bij dd3 bleek de limiet steken op 128 GB, maar bij ddr4 kan mag dat maximaal 512 GB zijn. Tenzij je de laptop gaat gebruiken voor zwaardere toepassingen als gaming, is het nu nog niet belangrijk of deze ddr3- of ddr4-geheugen heeft, want ddr3-modellen zijn er nog volop en vaak ook nog voor een mooie prijs. De snelheidswinst voor standaardtoepassingen is miniem. Waar je wel op moet letten is of het geheugen uit te breiden is. Bij sommige laptops is het geheugen namelijk op het moederbord gesoldeerd, maar bij voorkeur kies je voor een laptop met uitneembare geheugenmodules. Mocht je later het geheugen willen uitbreiden, dan is het een kwestie van de oude modules verwijderen en nieuwe plaatsen, of gewoon een of meerdere modules bijplaatsen. Als je een laptop koopt, zorg dan dat deze minimaal 4 GB werkgeheugen heeft, 8 GB is eigenlijk nog beter omdat je dan niet snel tegen beperkingen aanloopt.
©PXimport
Opslag
Alhoewel ssd’s nu echt wel de standaard zijn op het gebied van opslag, zijn er nog genoeg laptopfabrikanten die kiezen voor een traditionele harde schijf (hdd), zeker in de budget-modellen. Dat komt omdat ssd’s nog steeds relatief duur zijn per gigabyte. Sommige laptops hebben een kleiner model ssd voor het besturingssysteem samen met een tweede – qua opslagcapaciteit wat grotere – traditionele harddisk, in het besturingssysteem meestal beschikbaar als D:\- of E:\-drive. Sommige laptops hebben een hybride disk, dat is een combinatie van ssd en hdd. Hierbij wordt het ssd-deel gebruikt voor het besturingssysteem en het hdd-deel voor data. Zolang het besturingssysteem zelf op een ssd is geïnstalleerd, haal je al behoorlijk wat snelheidswinst. Je kunt dan alleen je foto’s en andere bestanden iets minder snel openen dan wanneer ze op een ssd zouden staan. Wij zouden nooit meer kiezen voor een laptop met alleen een traditionele harde schijf.
©PXimport
Accuduur
Hoelang je met een laptop kunt werken zonder stroomaansluiting, is natuurlijk afhankelijk van de opslagcapaciteit van de accu. Tegenwoordig houden laptops het – mede dankzij energiezuinige processors en chipsets, het gebruik van ssd’s en de verschillende energie-instellingen in Windows – een stuk langer uit. Afhankelijk van wat je met een laptop doet, kun je tegenwoordig wel tussen de vijf en tien uur zonder opladen op een laptop werken. Ideaal dus voor het werken onderweg!
Bij wat oudere laptops is/was het nog mogelijk om de accu eenvoudig te vervangen bij een eventueel defect. Maar net als bij de meeste smartphones is ook bij laptops de accu een integraal onderdeel van het apparaat geworden. Om de accu te vervangen zul je de laptop dus meestal tijdelijk moeten afgeven bij de reparatiewinkel.
©PXimport
Beeld
Natuurlijk bepaalt voornamelijk het scherm de grootte van de laptop. En hier kun je het eigenlijk zo gek maken als je zelf wilt. Hoe groter het scherm, des te beter, zou je wellicht denken. Hoewel dat voor het aantal pixels en het makkelijker werken met meerdere programma’s zeker het geval is, komt een groter scherm de compactheid en draagbaarheid van een laptop niet ten goede. Laptops met grotere schermen zijn vaak ook bedoeld voor gaming, en zijn daardoor ook voorzien van een krachtige videokaart en een grotere behuizing voor het afvoeren van de warmte. Een dergelijke laptop weegt dan al snel zo’n drie kilo. Die zijn dus niet zo makkelijk mee te nemen, wetende dat laptops met een kleiner scherm vaak net boven een kilo wegen.
Het populairste schermformaat is 15,6 inch, maar als je op internet zoekt naar modellen met deze afmeting zul je zien dat ze meestal aangeboden worden onder de noemer 15 inch. Dat is puur omdat zo’n getal makkelijker te onthouden is. Als je bij de specificaties gaat kijken, zie je wel degelijk dat het om 15,6inch-schermen gaat. Dergelijke schermen hebben een diagonaal van 39,6 cm. Heb je liever een kleiner scherm? Dan kun je tot minimaal 10 inch gaan. Laptops met zo’n schermformaat zijn eigenlijk altijd zogeheten convertibles: tablets met een afneembaar toetsenbord. De meest gangbare laptops vind je echter tussen de 13,3 en 15,6 inch. Dergelijke schermformaten zijn prettig om mee te werken en bieden een resolutie waar Windows 10 of Chrome prima op draaien.
©PXimport
Mat of glanzend scherm
De keuze voor een laptop kan mede afhangen van het type scherm dat je wilt. Los van de schermresolutie en het formaat is de afwerking belangrijk: laptopschermen worden namelijk met een matte of glanzende afwerking geleverd. Een glanzend scherm geeft doorgaans meer heldere kleuren terwijl een mat scherm wat ‘doffer’ oogt. Het nadeel van een glanzend scherm is dat je al snel last hebt van reflecties zoals het licht van tl-buizen of de zon.
Resolutie
Over resolutie gesproken, ook dit is een essentieel onderdeel waar je op moet letten bij de aanschaf. De schermresolutie geeft het aantal pixels op het scherm aan, en dat bepaalt de scherpte van het beeld.
De meeste laptops hebben een hd-resolutie van 1920 pixels breed bij 1080 pixels hoog. Voor de meeste toepassingen is dat voldoende. Er zijn ook laptops met een hogere resolutie, bijvoorbeeld 4K waarbij je een vier keer zo hoge resolutie hebt: 3840 bij 2160 pixels. Dat is natuurlijk erg mooi voor het kijken van bijvoorbeeld 4K-video’s via Netflix. Een nadeel is dan wel dat alle pictogrammen, menu’s, lettertypen en vensters onleesbaar klein kunnen worden, omdat er bijvoorbeeld bepaald is dat een venster een bepaald aantal pixels hoog en breed is. De enige mogelijkheid om dat te verbeteren is om de schaal in Windows 10 aan te passen, bijvoorbeeld naar 150 of 175 procent, zodat alles beter te lezen is. Voorheen waren hier nog weleens problemen mee, tegenwoordig werkt dit meestal prima. Op een kleinere laptop heeft een erg hoge resolutie overigens weinig zin omdat je het verschil niet goed ziet als je gewoon voor het scherm zit. Bij een 15 of 17-inch scherm kan 4K wel een overweging zijn, al moet je daar wel de portemonnee voor trekken. En ook handig om te weten: hoe hoger de resolutie, hoe meer stroom het kost en hoe korter de laptop dus op z’n acculading kan werken.
Er zijn ook laptops met een lagere resolutie dan hd, bijvoorbeeld 1366 × 768 pixels, bijvoorbeeld vanwege een grafische chip met beperkte mogelijkheden. Dat komt meestal voor bij 13,3inch-laptops, maar er zijn ook 15,6inch-laptops met een dergelijke resolutie. Dit levert minder scherpe beelden op.
©PXimport
Pixels per inch
De beeldschermresolutie wordt bepaald door het aantal pixels. Hoeveel pixels dat zijn, lees je af aan de schermresolutie. Zo bevat een 1920×1080-scherm het aantal pixels in de hoogte en de breedte met elkaar vermenigvuldigd: 2.073.600. De scherpte van het uiteindelijke beeld wordt bepaald door het aantal pixels per inch. Oftewel: hoeveel pixels zitten er in een vierkante inch (2,54 cm)? Laptopfabrikanten duiden dit aan met de term ppi: hoe hoger dit getal, des te dichter de pixels op elkaar staan en des te scherper het beeld is.
Type panelen
Populaire schermpanelen zijn tn- en ips-schermen. Het verschil tussen de twee uit zich in responstijd, kijkhoek en kleurreproductie. Tn-schermen hebben van oudsher een zeer snelle responsetijd, handig voor games. Ips-schermen hebben betere kijkhoeken en een betere kleurweergave, ideaal voor fotobewerking. Naast die twee heb je ook schermen met igzo, dat bij zowel tn- als ips-schermen gebruikt kan worden. Het voordeel van igzo is verminderd stroomgebruik en scherper beeld. Naast igzo is er nog oled, dat ook steeds populairder wordt. Bij oled ontbreekt backlight, maar verlicht elke pixel zichzelf. Dat geeft veel beter contrast, omdat een pixel compleet uit kan worden geschakeld en hierdoor zwart dus ook echt zwart is. Een nadeel van oled-schermen is een hoog stroomverbruik, en om die reden (en om de prijs) kiezen de meeste laptopfabrikanten op dit moment nog niet voor oled.
Aansluitingen
Laptops kunnen qua aansluitingen van alle gemakken voorzien zijn, maar je moet hier wel even goed naar kijken. Vaak vind je er minimaal twee usb-poorten op, variërend van usb 2.0 tot usb 3.1. Moderne laptops hebben ook een usb-c-aansluiting en sommige kun je ook via die poort opladen. Het is ook verstandig om te kijken of de laptop die je op het oog hebt een aparte netwerkpoort heeft als je ook zonder wifi wilt kunnen internetten. Op sommige modellen kun je – vanwege de geringe dikte van de behuizing – alleen een netwerkkabel aansluiten via een verloopadaptertje. Wil je een externe monitor aansluiten, weet dan dat vrijwel alle laptops over een hdmi-poort beschikken en soms ook nog een displayport-aansluiting. De aloude vga-aansluiting zit soms nog op zakelijke laptops, maar op moderne consumentenlaptops vind je ze eigenlijk niet meer terug. Ook thunderbolt – de snelle aansluiting voor overdracht van video en externe harde schijven – komt sinds de komst van usb-c steeds minder voor.
©PXimport
Microsoft, Apple of Google
Bij de aanschaf van een nieuwe laptop heb je qua besturingssysteem de keuze uit Windows 10, macOS of Chrome OS. Een belangrijke keuze, want het besturingssysteem bepaalt in grote mate waar je de laptop voor kunt gebruiken en hoe compatibel deze is met de software die je nodig hebt. Kantoordocumenten van Microsoft Office kun je op alle drie de apparaten goed openen en bewerken, maar voor het afspelen van de wat exotische videobestanden kun je weer alleen terecht bij Windows 10 en in wat mindere mate bij macOS. En voor beeldbewerking staat macOS nog altijd bekend als het beste jongetje van de klas. Windows 10 is verreweg het meest compatibel met alle apparaten en bestanden, omdat er voor dit besturingssysteem tal van (al dan niet gratis) tooltjes beschikbaar zijn om de compatibiliteit te verhogen.
Het geïnstalleerde besturingssysteem bepaalt ook in grote mate de prijs die je voor een laptop betaalt. In de prijs van een laptop is het bedrag van het besturingssysteem al opgenomen. Voor Windows 10 gaat het dan om zo’n 50 tot 70 euro voor een licentie, bij Apple is de uiteindelijke softwareprijs lastiger te bepalen, omdat je dat besturingssysteem niet los kunt kopen. Laptops met het gratis Chrome OS zijn vaak nog wat goedkoper doordat hier geen licentiekosten zijn (en ook door de lagere specificaties die laptops met dit OS vaak hebben).
©PXimport
Afwijkende modellen
Naast de ‘gewone’ laptop zijn er al enige jaren modellen die je op een andere manier kunt gebruiken. We beschrijven drie verschillende categorieën.
Een 2-in-1-laptop kun je door het toetsenbord achter het scherm te klappen veranderen in een tablet. Zo kun je productief werken met het toetsenbord, terwijl je in de tabletmodus alles uit het aanraakscherm haalt. De variant die het meest op een traditionele laptop lijkt, gebruikt een 360graden-scharnier zodat je het scherm helemaal om kunt klappen. Het voordeel is dat deze laptops het beste toetsenbord hebben, én dat je het toetsenbord nooit kunt vergeten omdat het gewoon aan de laptop vastzit. Het nadeel is dat een dergelijke 2-in-1 in de tabletmodus relatief dik en zwaar is. Vooral handig dus als je een laptop zoekt die je slechts af en toe als tablet wilt gebruiken.
De tweede variant is in een tablet die in een toetsenbord geklikt wordt. Hierdoor heb je een losse tablet, maar tegelijkertijd een apparaat waarmee je ook op je schoot goed kunt typen. Ten opzichte van een convertible met een 360graden-scharnier is de balans bij laptopgebruik minder goed verdeeld, hij heeft de neiging om op schoot achterover te kantelen. Dat komt vooral omdat alle technologie in het scherm zit, wat hierdoor relatief zwaar is ten opzichte van het toetsenbord. Soms bevat het toetsenbord een extra accu.
De derde categorie is feitelijk een tablet waar je een los toetsenbord aan klikt, dat tevens dient als beschermhoesje of -cover voor die tablet. Het voordeel van een dergelijke convertible is dat dit de lichtste vorm is, waarbij je wel een toetsenbord hebt zodat je makkelijk kunt werken. Het nadeel is dat het typ-comfort minder goed is, vooral omdat je een dergelijk apparaat eigenlijk niet op schoot kunt gebruiken. Ook hebben dergelijke tablet-laptops vaak minder goede specificaties.
©PXimport
Conclusie
Bij de aanschaf van een nieuwe laptop valt veel te kiezen. Een kleine, lichte laptop is prima voor onderweg of op school, maar voor de zwaardere toepassingen is een iets krachtiger – en doorgaans groter – model een betere keuze. Ben je op zoek naar een betaalbare laptop met veel mogelijkheden, dan doe je er ook goed aan om de aanbiedingen in de gaten te houden en goed de prijzen te vergelijken. Laptops met een eerdere generatie zullen dankzij de komst van de nieuwste Intel- en AMD-processors al snel voor een leuk prijsje te koop zijn.
