In dit artikel komen de verschillende audioformaten aan bod. We leggen u uit wat het verschil is tussen gecomprimeerde en ongecomprimeerde formaten en hoe dit de geluidskwaliteit beïnvloedt. Ook komt u te weten wat bitrates, bitdieptes en sample frequenties precies zijn en waar u op moet letten als u cd's wilt importeren in iTunes of als u digitale muziek wilt aanschaffen op het internet.

Audiobestanden kunnen worden onderverdeeld in drie groepen: ongecomprimeerde audio, gecomprimeerde 'lossless' audio en gecomprimeerde 'lossy' audio. De beste resultaten behaalt u uiteraard met ongecomprimeerde audioformaten, maar deze bestanden zijn redelijk groot. Hoe groot hangt af van de samplefrequentie, de bitdiepte en, of een bestand mono of stereo is. Om dit te begrijpen, geven we u even een korte audiocursus. Geluid is eigenlijk één lange golfvorm. Als u een opgenomen muziekstuk extreem zou vergroten, ziet u een enorm lange lijn die van boven naar beneden golft en weer terug naar boven. Hoe deze golfvorm zich in de tijd beweegt, bepaalt het geluid dat u hoort. De samplefrequentie zegt iets over de kwaliteit waarmee het geluid is opgenomen. Des te hoger de waarde, des te beter de kwaliteit is. Cd-kwaliteit is 44.100 Hertz; dit betekent dat er 44.100 keer per seconde een sample is genomen van de geluidsbron. Als u bijvoorbeeld uw stem met een microfoon zou opnemen met een digitaal opnameapparaat of computer en u het op 44.100 Hertz (oftewel 44,1 kHz) instelt, dan neemt het apparaat 44.100 keer per seconde een sample van uw stem op. Met deze samples reconstrueert het digitale apparaat dan een golfvorm die u als digitaal audiobestand kunt opslaan. Een tweede kwaliteitsindicatie is het aantal bits waarmee een opname is opgenomen. Deze waarde wordt meestal aangegeven met bitdiepte of 'bit depth' en moet niet verward worden met bitrate. Dit geeft aan hoeveel bits er worden gebruikt om één sample op te nemen; bitdiepte kunt u daarmee zien als een opnameresolutie. Cd-kwaliteit kent een bitdiepte van 16 bit, dvd's kunnen 24bit-audio aan. Des te hoger de bitdiepte, des te groter het bestand.

©PXimport

Een extreem uitvergrote golfvorm.

De derde factor die bepaalt hoe groot een ongecomprimeerd audiobestand wordt, is of er één of twee kanalen aan informatie worden op geslagen in een bestand. Een monobestand bestaat uit slechts één kanaal; dit betekent dat op beide luidsprekers exact hetzelfde wordt weergegeven. Een stereobestand bestaat uit twee samengevoegde kanalen, één voor links en één voor rechts. In een stereomuziekbestand kunt u bijvoorbeeld links een gitaar horen, terwijl een zangstem alleen op de rechterluidspreker is te horen. Deze drie factoren bepalen hoe groot het uiteindelijke bestand is. Een tweekanaals (dus stereo) bestand op 16 bit van één minuut dat op 44.100 Hertz is opgenomen, kost u 10,1 megabyte harde schijfruimte. Als dit bestand mono zou zijn, zou het slechts één kanaal bevatten en daarmee 5,05 megabyte kosten. Een halvering van de samplefrequentie zorgt voor erg veel kwaliteitsverlies, maar halveert het bestand nog eens qua grootte. Als u de drie factoren met elkaar vermenigvuldigt, weet u de bitrate van een ongecomprimeerd bestand. Het bestand (stereo, 16 bit, 44.100 Hertz) heeft een bitrate van 44.100 x 16 x 2 = 1.411.200 bits per seconde, oftewel 1411,2 kbit/s.

©PXimport

In deze tabel ziet u het verschil in bestandsgrootte van verschillende ongecomprimeerde audiobestanden.

Kbit/s bij mp3-bestanden

De kwaliteit van een mp3-bestand wordt grotendeels bepaald door de bitrate. Deze wordt aangegeven in kilobit per seconde (ook wel kbit/s of kbps). Omdat harde schijfruimte niet meer zo'n probleem is voor de meeste mensen, bieden de meeste webwinkels digitale muziek aan als 256- of 320 kbit/s-bestanden. Voor de meeste mensen is dit een acceptabele muziekkwaliteit. Websites als Grooveshark bieden soms bestanden met een lagere kwaliteit aan, maar bij bestanden van 128 kbit/s zijn toch redelijk wat 'artefacten' (onbedoelde bijgeluiden) te horen. Doordat de audio zo heftig gecomprimeerd wordt, moeten sommige frequenties in de muziek het ontgelden. Of dat voor u een probleem is, kunt u alleen zelf bepalen en het heeft ook zeker te maken met de luidsprekers waarop u de muziek luistert. Een bestand van 128 kbit/s kan op een laptop met kleine luidsprekertjes best aardig klinken, maar op een high-end hi-fi-systeem klinken de bassen zompig en mist u de lage subfrequenties. Omdat de bitrate een optelsom is van sample frequentie, bitdiepte en kanalen, klinkt een mono mp3-bestand op 128 kbit/s (CBR) net zo goed als een stereo mp3-bestand op 256 kbit/s (CBR). Dit komt doordat er slechts één kanaal wordt gecodeerd in plaats van twee kanalen. Het mono-bestand zal de helft van de ruimte van het stereo 256 kbit/s-bestand innemen.

1. Lossless compressie

Net als bij foto- en videoformaten kunnen audiobestanden gecomprimeerd worden om ruimte te besparen. Een bekend formaat is bijvoorbeeld mp3. Er bestaan twee varianten van compressie. De eerste variant is lossless compressie. Deze vorm van compressie bekijkt of er bijvoorbeeld ruimte bespaard kan worden door patronen in de golfvorm te herkennen en onnodige data te verwijderen, denk bijvoorbeeld aan stiltes. Een ongecomprimeerde opname van een minuut stilte kost net zoveel ruimte als een opname van een orkest. Door het bestand lossless te comprimeren, zal de opgenomen minuut stilte geen ruimte meer in beslag nemen. Het voordeel van lossless compressie is dat er niet aan kwaliteit wordt ingeboet, de gecomprimeerde versie van het bestand zal exact zo klinken als het originele, ongecomprimeerde bestand. Het nadeel is dat er soms niet heel veel winst te behalen valt qua grootte. Afhankelijk van wat er aan data verwijderd kan worden, levert lossless compressie een winst op van zo'n 40 à 50 procent. Bekende lossless-formaten zijn bijvoorbeeld flac en Apple Lossless.

©PXimport

Met lossless compressie blijft de golfvorm intact. Boven de originele stereogolfvorm, onder de lossless stereogolfvorm.

Cd's digitaliseren met iTunes

Als u uw hele cd-collectie wilt digitaliseren, kunt u hiervoor bijvoorbeeld iTunes gebruiken. iTunes slaat bestanden standaard op in het lossy aac-formaat, maar hierdoor verliest u wel een hoop kwaliteit. Om geen kwaliteit te verliezen, maar toch ruimte te besparen, kiest u dan beter voor het Apple Lossless-formaat. In iTunes gaat u naar Bewerken / Voorkeuren en vervolgens klikt u op Importinstellingen. Achter Importeren met selecteert u Apple Lossless-codering en achter Instelling hoeft u niks in te stellen. Als u een bekraste cd importeert, kunt u het vinkje voor Foutcorrectie gebruiken bij lezen audio-cd's nog selecteren. Dit kost wel wat meer tijd. Klik op OK om de instellingen op te slaan.

©PXimport

Kies voor de Apple Lossless-codering voor ruimtebesparing, zonder dat u kwaliteit verliest.

2. Lossy compressie

Lossy compressie benadert compressie vanuit een andere hoek. Deze vorm van compressie snoept daadwerkelijk informatie uit de golfvorm om het bestand compacter te maken. Gevolg is dat de golfvorm wordt veranderd en dus anders gaat klinken. Het grote voordeel is dat hiermee wel enorme ruimte bespaard kan worden, een lossy gecomprimeerd bestand kan wel 80 tot 95 procent ruimte besparen.

Omdat u zelf kunt kiezen hoeveel weggesnoept mag worden van de golfvorm, varieert de ruimtebesparing. Bij de meeste lossy-formaten bepaalt u de uiteindelijke kwaliteit aan de hand van de bitrate. Een hogere bitrate betekent een betere kwaliteit.

Een veelvoorkomende bitrate van mp3-bestanden op internet is 128 kbit/s. In vergelijking met de bitrate van een ongecomprimeerd bestand op cd-kwaliteit (1411,2 kbit/s) is dit dus beduidend lager. Het bestand is daardoor wel elf keer kleiner. De meeste lossy-formaten gaan tot een compressie van 320 kbit/s. Dit is een goede kwaliteit voor de meeste mensen, al hoort u wel degelijk een verschil met een ongecomprimeerd bestand als u thuis een heel goede stereo-installatie hebt staan. Omdat lossy-compressie data gewoon weggooit, heeft het geen zin om een slecht mp3-bestand op te slaan als ongecomprimeerd bestand. De kwaliteit blijft net zo slecht, alleen de benodigde ruimte wordt groter.

©PXimport

Met lossy compressie wordt de golfvorm daadwerkelijk aangetast. Bovenaan het originele stereobestand, onderaan het stereobestand met heftige mp3-compressie. De onderste twee lijnen hebben duidelijk andere rondingen dan de bovenste twee, dit geeft aan dat de golfvormen enorm zijn aangetast.

CBR en VBR

Een mp3- of ander lossy-bestand kan een constante of variabele bitrate hebben. Met een constante bitrate (CBR) wordt het gehele bestand op dezelfde bitrate gecomprimeerd. Het voordeel hiervan is dat u precies weet hoe groot het bestand wordt en er een constante kwaliteit wordt gegenereerd. Een nadeel is dat sommige passages van een muziekstuk misschien wel een lagere bitrate kunnen krijgen om nog goed te klinken. Deze worden met een constante bitrate dan toch op een hoge bitrate gecomprimeerd. Met een variabele bitrate (VBR) zoekt de codeersoftware naar de beste kwaliteit. Als gevolg kan het coderen iets langer duren en de grootte van het bestand kleiner of groter uitvallen.

©PXimport

Een variabele bitrate kan voor een groter of kleiner bestand zorgen. Ook de bitrate, hier audiobitsnelheid genoemd, kan anders uitvallen. Links het CBR-bestand van 3,2 MB en 192 kbit/s, rechts het VBR-bestand van 4 MB en 235 kbit/s.

Ongecomprimeerde formaten

Ongecomprimeerde audioformaten baseren zich allemaal op hetzelfde principe: PCM oftewel 'Pulse Code Modulation'. Wel zijn hiervoor verschillende formaten beschikbaar. Windows-gebruikers kennen bijvoorbeeld het wav-formaat en Mac-gebruikers zien vaker het aiff-formaat voorbijkomen. Alle bekende audioprogramma's zijn in staat om deze formaten te lezen. Belangrijk om te weten, is dat een extensie niet gelijkstaat aan een bestandsformaat. Sommige extensies, zoals bijvoorbeeld .m4a zijn een zogenoemde container. Dit betekent dat de extensie niks zegt over wat voor soort bestand het is. Een .m4a-bestand kan zowel een lossless audioformaat zijn alsook een lossy-formaat.

3. Aiff (.aif en .aiff)

Het Audio Interchange File Format is ontwikkeld door Apple en Electronic Arts in 1998 en is één van de twee standaardformaten in de professionele audiowereld. Aiff wordt veelal door Mac-gebruikers gebruikt en heeft de extensie .aif of .aiff. Er bestaat een gecomprimeerde variant met de extensie .aifc, maar deze komt weinig voor.

4. Wave (.wav)

De andere standaard is wave en is ontwikkeld door Microsoft en IBM. Wave-bestanden zijn vaak terug te vinden op pc's, maar zowel aiff als wav kan op beide systemen net zo makkelijk worden afgespeeld.

5. Bwf (.wav)

Bwf staat voor Broadcast Wave Format en is een uitbreiding op het normale wave-formaat. Het is ontwikkeld door de European Broadcast Union om makkelijker audiobestanden uit te kunnen wisselen door metadata aan een bestand toe te kunnen voegen. De normale gebruiker merkt hier niks van, de extensie is hetzelfde als een gewoon wav-bestand en kan met elke wav-speler worden afgespeeld. Wel worden hier vaak hogere samplefrequenties en bitdieptes voor gebruikt.

©PXimport

In elk pro-audioprogramma kunt u kiezen of u een bestand wilt opslaan als wav- of als aiff-bestand. Hier ziet u het venster in Logic Pro, rechts kunt u aangeven of u een aiff-bestand wilt opslaan en wat de bitdiepte (resolution) en samplefrequentie (sample rate) moet zijn.

Bestanden openen en converteren

De bekendste audiospeler voor Windows is Windows Media Player. Dit programma biedt u ondersteuning voor de meeste formaten, al moet u voor sommige formaten een aparte codec downloaden. QuickTime Player is standaard op de Mac te vinden en is tevens voor Windows verkrijgbaar, maar ook hier ontbreekt ondersteuning voor minder bekende formaten. Een goed alternatief is VLC Media Player. Dit programma is voor Windows en Mac te downloaden en biedt ondersteuning voor een heleboel audio- en videoformaten. U kunt VLC eveneens gebruiken om bepaalde bestanden om te zetten naar andere formaten, welke formaten hangt af van uw besturingssysteem. VLC is gratis verkrijgbaar via VideoLAN.org.

©PXimport

VLC Media Player leest heel veel audio- en videoformaten en kan tevens gebruikt worden om audiobestanden te converteren.

Lossless formaten

Lossless-formaten zijn niet heel bekend bij de doorsnee­gebruiker, omdat ze niet veel ruimte besparen en een professionele gebruiker werkt het liefst met ongecomprimeerde formaten. Toch zijn er twee formaten die enige bekendheid genieten.

6. Flac (.flac)

Flac staat voor Free Lossless Audio Codec. Het gaat hier om een open formaat dat royalty-free gebruikt kan worden door ontwikkelaars. Flac comprimeert soms wel tot 50 procent zonder aan kwaliteit in te leveren, maar u moet wel een programma hebben om deze bestanden te openen. Metadata kunnen eveneens worden toegevoegd.

7. Apple Lossless (.m4a)

Apple Lossless is ook wel bekend als Apple Lossless Audio Codec (ALAC) of Apple Lossless Encoder (ALE). Dit lossless-formaat wordt opgeslagen als een .m4a-bestand en wordt veel door iTunes gebruikt.

Lossy-formaten

8. Mp3 (.mp3)

Mp3 is zonder meer het bekendste lossy-formaat. De compressietechniek van mp3 zorgt voor een enorme ruimtebesparing en veel webwinkels gebruiken het formaat als standaard. Bij een lossy-formaat als mp3 is de bitrate erg belangrijk. Des te hoger de bitrate, des te beter de kwaliteit van het geluidsbestand.

©PXimport

Mp3-bestanden vindt u in heel veel digitale muziekwinkels, waaronder de Amazon MP3 Store.

9. Aac (.m4a, .m4b, .m4p, .m4v, .m4r, .3gp, .mp4, .aac)

Aac staat voor Advanced Audio Coding en kan als de opvolger van mp3 worden gezien. De kwaliteit is iets beter dan mp3 op dezelfde bitrates en daarom gebruiken veel fabrikanten aac als standaard voor hun apparaten. Apparaten als iPod, Nintendo Wii en Playstation gebruiken allemaal de aac-compressietechniek.

10. Wma (.wma)

Windows Media Audio bestaat uit een aantal verschillende varianten, maar de lossy-variant is verreweg het bekendst. Het bestandsformaat is het populairst onder Windows pc's en sinds een paar jaar is er ook een verbeterde versie onder de naam WMA Pro te vinden. Ondersteuning voor dit formaat is naast Windows Media Player erg karig.

11. Vorbis (.ogg, .oga)

Vorbis is een lossy compressietechniek en maakt veelal gebruik van het containerformaat Ogg. Dit is de reden dat er vaak wordt gesproken over Ogg Vorbis. Omdat zowel de compressietechniek als de container opensource is, gebruiken websites als Wikipedia dit formaat. Ook videospellen als Guitar Hero en Unreal Tournament maken gebruik van Vorbis.

Zelf audio bewerken met Audacity

Als u zelf in de golfvormen wilt duiken en audiobestanden wilt bewerken, dan is het gratis programma Audacity een goede keuze. Dit programma is zowel voor Windows als Mac OS X beschikbaar. Met Audacity kunt u onder meer zelf geluid opnemen en passages uit audiobestanden knippen. Ook kunt u de snelheid van een opname versnellen of juist langzamer maken en verschillende formaten converteren.

©PXimport

Met het gratis programma Audacity kunt u audiobestanden opnemen, snijden en converteren.

De Samsung Galaxy A26 is bedoeld voor wie op zoek is naar een degelijke smartphone zonder toeters en bellen. Het toestel combineert een moderne uitstraling met een stevig updatebeleid, maar kent ook duidelijke beperkingen.

De Samsung Galaxy A26 is verkrijgbaar voor een adviesprijs van 299 euro en wordt geleverd met 128 GB aan opslagruimte en 6 GB aan werkgeheugen. We hoeven niemand voor de gek te houden: dit komt allerminst in de buurt van de S-lijn. Maar voor de prijs valt dit allemaal binnen de verwachtingen. We zullen het toestel niet aan onnodig hoge standaarden houden en willen gewoon eens kijken wat het biedt voor de prijs en wat je kunt met de specs.

©Wesley Akkerman

Solide bouw, maar met concessies

Qua bouwkwaliteit zien we dat Samsung stappen vooruit gezet heeft. Zo heeft het toestel bijvoorbeeld een IP67-classificatie voor stof- en waterbestendigheid. De glazen panelen aan voor- en achterkant – beschermd met Corning Gorilla Glass Victus+ – geven het toestel iets meer allure mee. Het is dan wel jammer dat dat glas gevoelig is voor stof en vingerafdrukken, dus de kans is groot dat je het sobere ontwerp alsnog onder een hoesje verstopt.

Het frame is nog steeds van kunststof, maar de A26 is met 7,7 mm wat slanker dan zijn voorganger en is met zo'n 200 gram lekker licht. Een opvallend minpunt, zeker ten opzichte van eerdere modellen in de lijn, is dat de 3,5mm koptelefoonaansluiting is verdwenen. Er zijn ook geen stereoluidsprekers meer; de A26 heeft nu een monoluidspreker. Audio uit die speaker klinkt al snel plat, kil en soms nodeloos scherp.

©Wesley Akkerman

Scherm en processor

Voorop zit een lekker groot amoled-scherm van 6,7 inch, met dezelfde hoge resolutie als we vorig jaar ook zagen op de Samsung Galaxy A25. De verversingssnelheid van 120 Hz en een maximale helderheid van 1000 nits zorgen voor een prettige kijkervaring. Kleuren ogen levendig en details zijn scherp. Waarom een budgettoestel dit scherm nodig heeft, kun je je afvragen – maar prettig is het wel.

Als we onder de motorkap kijken, zien we de Exynos 1380-chipset. Die levert prestaties die voldoende zijn voor alledaags gebruik en ook geschikt zijn voor gaming, maar verwacht er niet te veel van. Dit is overigens dezelfde processor als in de Galaxy A35 uit 2024 (dus niet de eerder geteste A36 dit jaar), waardoor je dus wel degelijk een prestatieboost merkt. De software draait er verder prima op. We hebben minimaal gestotter ervaren in de afgelopen twee weken.

©Wesley Akkerman

Riant updatebeleid, maar…

Samsung levert de A26 met Android 15 en One UI 7 en belooft zes jaar aan upgrades en beveiligingsupdates. Voorlopig ben je dus verzekerd van goede software. Tegelijk is de gebruikte chipset in 2025 al twee jaar oud. Dat betekent dat hij in 2031 acht jaar oud is en de vraag is of hij het allemaal kan blijven bijbenen. Dit vormt dus een klein risico, maar gezien de prijs kunnen we er niet te zwaar aan tillen. Het is wel iets om even rekening mee te houden.

Net zoals bij de duurdere Galaxy's wordt ook de Samsung Galaxy A26 geleverd met AI. Samsung noemt dat voor dit toestel Awesome Intelligence, omdat het niet precies hetzelfde AI-pakket is als op bijvoorbeeld de S25-lijn. De AI-ervaring is op dit toestel kernachtig, en dat kun je zowel positief als negatief ervaren. Heb je niets met al die AI-dingen, dan past de A26 prima in leven. Wil je juist meer met AI gaan doen, dan kun je wellicht beter verder kijken.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Macrolens.

Welke AI wel en welke AI niet?

Maar wat kun je dan precies verwachten? De meest geavanceerde Galaxy AI-functies, zoals Now Bar en Now Brief, ontbreken op de A26. Wat je wél krijgt is Google's Circle to Search, waarmee je objecten op afbeeldingen kunt opzoeken of tekst kunt kopiëren.

Daarnaast kan de Galaxy A26 suggesties doen voor foto's en met je meedenken welke aanpassingen nodig zijn om de foto beter te maken. Ook is er de magische gum, waarmee je objecten en personen uit foto's kunt knippen. Het systeem vult de digitale gaten dan op met soms twijfelachtige invullingen, maar ook dat ligt (helaas) binnen de verwachtingen. Tot slot zijn er allerlei fotofilters waarmee je kunt spelen.

©Wesley Akkerman

2x.

©Wesley Akkerman

1x.

Camera's op de Samsung Galaxy A26: wisselend beeld

De hoofdcamera van 50 megapixel is voorzien van optische beeldstabilisatie. Bij goed licht levert die degelijke foto’s met genoeg detail en verzadiging voor social media. Dat is precies wat je van een toestel als dit mag verwachten. De ultragroothoeklens van 8 en de macrocamera van 2 megapixel vallen duidelijk tegen. De eerstgenoemde levert vaak in op kleur en detail, terwijl de macrovariant niet eens zijn basale taak kan uitvoeren. Scherpstellen lukt niet altijd even goed, en je kunt bovendien niet heel dicht op je onderwerp zitten. Vaak moet je drie tot vijf centimeter afstand houden, waardoor het lastig wordt om het gewenste detail goed in beeld te krijgen.

©Wesley Akkerman

0,5x.

©Wesley Akkerman

0,5x.

Batterij en connectiviteit: voldoende, niet vooruitstrevend

De accu van 5000 mAh houdt het met gemak een dag vol. Aangezien je op dit toestel waarschijnlijk niet heel veel gaat gamen, is dat ruim voldoende. Het opladen gaat met een maximaal vermogen van 25W (bedraad). Draadloos laden is helaas niet mogelijk. Ook moet je er rekening mee houden dat er geen oplader in de doos zit.

Op het vlak van connectiviteit zie je hier en daar veroudering. Zo heeft de A26 alleen wifi 5, geen e-simondersteuning en werkt de usb-c-poort op usb 2.0-snelheden. Bluetooth 5.3 is wel aan boord, en dat volstaat voor de meeste draadloze toepassingen.

©Wesley Akkerman

1x.

©Wesley Akkerman

2x.

Samsung Galaxy A26 kopen?

De Samsung Galaxy A26 laat voor zijn adviesprijs van 299 euro een wisselend beeld zien. Positief valt het heldere amoled-scherm van 120 Hz op, net als de lange softwareondersteuning van zes jaar en de capabele hoofdcamera bij goed licht. Ook qua batterijduur stelt het toestel niet teleur. Tegelijk zijn er duidelijke compromissen. Zo ontbreekt de 3,5mm-aansluiting, is er slechts één luidspreker aanwezig en laten de ultragroothoek- en macrocamera weinig indruk achter. Verder zijn sommige verbindingsopties, zoals wifi 5 en usb 2.0, inmiddels verouderd. Toch zal niet iedereen daar last van hebben. Wie vooral op zoek is naar een toegankelijke smartphone met een goed scherm, degelijke camera en vlotte prestaties, zit met de Galaxy A26 nog steeds goed.

Met je laptop wil je zo lang mogelijk werken, ook als je niet in de buurt bent van een stopcontact. Hoe maak je optimaal gebruik van de accucapaciteit? En als je batterij bijna leeg is: welke stappen kun je dan nemen om de laatste energie uit je laptop te persen?

Met een paar slimme ingrepen haal je meer plezier uit de accu van je laptop. Daardoor kun je langer met je computer doorwerken en verleng je ook nog eens de technische levensduur van je laptop. In dit artikel nemen we je mee langs de stappen voor het beste resultaat. Deze gelden voor zowel Windows 10 als Windows 11. Waar de instellingen tussen de Windows-versies onderling afwijken, vermelden we dit.

De ondersteuning van Windows 10 stopt in oktober 2025, dus vergeet niet op tijd over te stappen naar Windows 11: Windows upgraden of herstellen? Zo maak je een installatiestick

Besparing inschakelen

In Windows kun je de nodige stappen nemen om de accu van de laptop optimaal te gebruiken en de levensduur ervan te verlengen. Ben je draadloos aan het werk en raakt de batterij bijna leeg? Dan kun je Windows automatisch niet-essentiële onderdelen laten uitschakelen, zodat je langer met de accu kunt doorwerken.

In Windows 10 open je hiervoor het instellingenvenster en kies je voor Systeem / Batterij. Zet de schuif op Aan bij Batterijbesparing. Geef eronder aan vanaf welk batterijpercentage de functie moet activeren. Wij kiezen voor 20%. Plaats ook een vinkje bij De helderheid van het scherm verminderen als batterijbesparing is ingeschakeld.

Voor Windows 11 kies je in het instellingenvenster voor Systeem / Aan/uit en accu. Klap de sectie Energiebesparing uit. Zet een vinkje bij Altijd energiebesparing gebruiken en geef in het vak eronder aan bij welk batterijpercentage dit gebeurt, bijvoorbeeld 20%. Activeer ook de optie Helderheid van het scherm verlagen bij het gebruik van energiebesparing.

Wanneer mag de besparing van jou actief worden?

Scherm onder controle

Gebruik je de laptop enige tijd niet, dan bespaar je relatief veel energie door het ingebouwde scherm uit te schakelen. Bij Windows 10 kies je in het instellingenvenster voor Systeem / Aan/uit en slaapstand. Kies een korte duur (bijvoorbeeld 2 minuten) bij Batterijvoeding, uitschakelen na.

In Windows 11 kies je in het instellingenvenster voor Systeem / Aan/uit en accu. Klap de sectie Time-outs voor scherm, slaapstand en sluimerstand open. Het gaat ons om de sectie Op batterijstroom. Kies bij Mijn scherm uitschakelen na de gewenste tijd, bijvoorbeeld 2 minuten.

Slaapstand vervroegen

Door de computer bij inactiviteit sneller in de slaapstand te zetten, bespaar je ook kostbare energie. In Windows 10 kies je voor Systeem / Energiebeheer en slaapstand. Bij Slaapstand selecteer je de gewenste tijd onder Bij gebruik van batterijstroom slaapstand van pc inschakelen na.

In Windows 11 kies je in het venster Aan/uit en Accu wederom voor Time-outs voor scherm, slaapstand en sluimerstand. In de sectie Op batterijstroom bepaal je hoelang Windows inactief mag zijn bij Mijn apparaat in slaapstand laten gaan na.

Gezondheid

Wil je weten hoe het is gesteld met de gezondheid van je batterij? In Windows vind je een verborgen hulpje dat een gezondheidsrapport van de accu opstelt. Open het startmenu en typ Opdrachtprompt. Typ vervolgens op de opdrachtregel: Powercfg /batteryreport. Druk op Enter. Windows maakt een rapport en plaatst dit in de map C:\Gebruikers\<Gebruikersnaam>. Het bestand heet Battery-report.html en je opent het in de browser.

Bovenin lees je met welke capaciteit de batterij uit de fabriek kwam (bij Design Capacity). Bij Full Charge Capacity lees je hoeveel capaciteit de batterij nu maximaal aanbiedt. Dit getal neemt af naarmate je de accu langer in gebruik hebt. De blokken erna geven informatie over de details van de batterij. Bij Recent Usage lees je hoe de batterij de afgelopen drie dagen heeft gefunctioneerd.

De grafiek en de tabel eronder tonen hoe de batterijlading is afgenomen in de afgelopen zeven dagen. In de tabel Usage History lees je de verhouding af tussen het gebruik van de accu en het gebruik van het stroomnet.

Ook de rubriek Battery Capacity History is interessant. Hier zie je hoe de beschikbare capaciteit zich in de loop van de maanden en jaren ontwikkelt. Bij Battery Life Estimates lees je een inschatting van de tijd die de accu het volhoudt. In het laatste blok van het rapport zie je een inschatting van de batterijduur op basis van alle verzamelde gegevens. Je kunt het rapport uiteraard meerdere keren laten opmaken, bijvoorbeeld elk half jaar. Zo houd je een goed overzicht van de gezondheid van je accu.

Het gezondheidsrapport geeft je meer inzicht.

Hulp van buitenaf

Afhankelijk van het merk en model laptop, kun je mogelijk gebruikmaken van externe hulp. Sommige fabrikanten bieden apps aan waarmee je nog meer controle over de accu houdt. Een goed voorbeeld hiervan is de Power Manager van Dell en de Power Manager van HP. Via deze apps kun je aangeven hoe je de laptop gebruikt.

Op basis van het gebruikersprofiel past de app de batterij-instellingen aan. Zo kun je bijvoorbeeld aangeven dat je de laptop grotendeels met stekker gebruikt. De app stelt de accu dan in dat deze niet boven de 80 procent of 85 procent wordt opgeladen. Heb je juist altijd alle capaciteit nodig, dan kies je ervoor om de accu altijd voor de volle 100 procent op te laden.

Sommige fabrikanten leveren aanvullende batterijhulpjes mee.

Achtergronden

Sommige instellingen zijn eenvoudig te veranderen, maar hebben een flinke impact op de batterijduur. Zo bespaar je energie door gebruik te maken van een donkere bureaubladachtergrond. Klik met rechts op het bureaublad, kies Aan persoonlijke voorkeur aanpassen en selecteer een donkere achtergrond. Voor het beste resultaat kies je ook een donker thema. Je verandert deze instellingen in de sectie Thema’s.

Energiebeheerschema

Met een energiebeheerschema bepaal je hoe Windows omgaat met de accu. Een bekend energiebeheerschema is het besparingsschema. Klik in Windows Taakbalk op de batterij en kies voor Energiebesparing. Er bestaan meerdere standaardschema’s. In de Windows-instellingen kies je Systeem Aan/uit en accu. Kies het schema bij Energiemodus: Windows maakt onderscheid tussen Aangesloten op netstroom en Op batterijstroom. Voor het beste uithoudingsvermogen kies je voor Beste energie-efficiëntie.

Je kunt de energiebeheerschema’s ook aanpassen. Open het startmenu en typ Energiebeheerschema. Kies Energiebeheerschema bewerken. Kies Geavanceerde energie-instellingen bewerken.

Een energiebeheerschema bepaalt hoe Windows omgaat met de accu.

Apps optimaliseren

Welke apps je gebruikt, heeft eveneens invloed op het energieverbruik van je laptop. In Windows 11 heb je hierover verregaande controle. In het instellingenvenster kies je voor Systeem / Aan/uit en accu / Accuverbruik. Een overzicht verschijnt van het batterijverbruik per app. Via het zoekvenster kun je bovendien op zoek gaan naar specifieke apps, als je wilt weten wat hiervan het verbruik is.

Rechtsboven vind je het filter Sorteren op. Standaard toont Windows het totale gebruik, maar interessanter is de optie Op achtergrond. Hiermee zie je welke apps op de achtergrond energie verbruiken.

Klik op Meer opties bij een app en kies Activiteit op de achtergrond beheren. Bij Machtigingen voor achtergrond-app kies je voor Stroom geoptimaliseerd. Hierbij beperkt Windows zoveel mogelijk het energieverbruik van de app, maar kan de app nog steeds functioneren. Kies voor Nooit als je energie wilt besparen: de app wordt flink beperkt en mag niet meer op de achtergrond draaien en energie verbruiken.

Optimaliseer het gedrag van de apps en bespaar hiermee kostbare energie.

Nog meer inzicht

Via taakbeheer in Windows 11 heb je ook inzicht in het energieverbruik van verschillende programma’s. Open Windows Taakbeheer met de toetscombinatie Ctrl+Alt+Esc. Klik op de tab Processen. In de kolom Status zie je een groen blaadje bij apps die zich in de efficiëntiemodus bevinden, daarover heb je in de vorige stap gelezen.  Klik op Status om alle programma’s in de efficiëntiemodus in één keer te zien.

Via taakbeheer kun je de efficiëntiemodus ook afdwingen voor een programma. Klik op het betreffende programma. De knop Efficiëntiemodus rechtsboven verschijnt: klik hierop en kies OK in het bevestigingsvenster.

Taakbeheer toont voor welke apps de energiemodus is ingeschakeld.

Extra aanbevelingen

We hebben de belangrijkste stappen uitgevoerd. Kies in Windows 11 in het venster Aan/uit en accu voor Aanbevelingen voor energie. Hier vind je een lijst met aanbevelingen om nog meer energie te besparen. Er zijn tien stappen en een balk geeft aan hoeveel stappen je al hebt uitgevoerd. Klik op de suggesties die je wilt doorvoeren.

Energiezuinig met Edge

Maak je gebruik van Edge, dan kun je deze browser ook laten helpen met het behoud van de accu. Zo kan de browser ongebruikte tabbladen in een slaapstand plaatsen, zodat ze minder beslag op het systeem leggen. Klik op de knop Instellingen en meer (rechtsboven in het Edge-venster) en kies Instellingen / Systeem en prestaties. In de sectie Prestaties optimaliseren zorg je dat de optie Efficiëntiemodus ingeschakeld is.

Standaard gebruikt Edge de modus Gebalanceerde besparingen. Wil je voor maximaal resultaat gaan, dan kies je voor Maximale besparingen. De modus wordt alleen gebruikt wanneer de laptop gebruikmaakt van een accu, maar je kunt de modus ook gebruiken als je een stekker gebruikt: kies De efficiëntiemodus inschakelen wanneer deze is aangesloten op netstroom.

Je kunt ongebruikte tabbladen in een slaapstand plaatsen.

Meer Edge-optimalisaties

In Edge heb je controle over het in slaap brengen van ongebruikte tabbladen. In het instellingenvenster kun je de slaapstand volledig uitschakelen, als je dit niet op prijs stelt. Zet de schuif op Uit bij Bronnengebruik beperken met sluimerstandtabbladen. Maak je wel gebruik van de slaapstand voor de tabbladen, dan kun je bepalen na hoeveel tijd een tab in slaap moet worden gebracht. Kies de gewenste tijd bij Slaapstand inschakelen voor inactieve tabbladen na de opgegeven tijdsduur. Heb je tabbladen die je nooit in een slaapstand wilt brengen? Sluit deze uit. Klik op Toevoegen bij Deze sites nooit in slaapstand zetten.

Optimalisaties in Chrome

In Googles browser Chrome kun je ook een paar slimme instellingen wijzigen om het maximale uit je batterij te halen. Open de instellingen via de knop met de drie puntjes, rechtsboven in het venster en ga naar Instellingen / Prestaties. Bij Voeding zorgt de optie Energiebesparing voor de batterijbesparing. Schakel deze in als dat nog niet is gebeurd.

Kies vervolgens voor Alleen aanzetten als je batterijlading 20% of minder is of voor Aanzetten als je computer niet is aangesloten. Die tweede optie gaat daarmee nóg zuiniger om met de batterij. Wil je dat niet-gebruikte tabbladen niet meer geheugen gebruiken, dan zet je de schuif op Aan bij Geheugenbesparing. Pas wanneer je de tab weer opent, kent Chrome opnieuw geheugen toe.

Het gevolg is soms een stroperige browser, zo los je het op: Trage Chrome? Zet de efficiëntiemodus uit!

Laat Chrome je ook helpen bij het besparen van energie.