ID.nl logo
Zo draai je meerdere besturingssystemen op een pc
© Reshift Digital
Huis

Zo draai je meerdere besturingssystemen op een pc

Je hebt Windows 7 op je pc geïnstalleerd en je denkt eraan over te stappen naar Windows 8(.1), maar Windows 7 compleet opzij schuiven is voor jou geen optie. Dat hoeft geen groot dilemma te zijn, gezien je beide besturingssystemen netjes naast elkaar op dezelfde pc kunt installeren.

Tip 01: Dual boot versus upgrade

Wanneer je Windows wilt installeren op een pc waarop al een andere Windows-installatie staat, moet je even uitkijken. Wanneer je namelijk voor een upgrade kiest, zal de "nieuwe" Windows-installatie de oude installatie zonder meer vervangen, zodat je die kwijt bent. Lees ook: 25 verborgen functies en extra's van Windows 8.1.

Wil je beide besturingssystemen ('operating system', kortweg OS) behouden, dan moet je dus anders tewerk gaan. Je zou binnen je primaire OS (host) een virtuele installatie van het andere OS (guest) kunnen overwegen, bijvoorbeeld met het gratis programma VirtualBox. Er is echter nog een andere mogelijkheid: een 'dual boot'-configuratie. Elk van beide OS'en installeer je dan op een andere schijf of partitie - het is op deze manier zelfs mogelijk drie of meer OS'en te installeren, een zogenoemde 'multiboot'-configuratie.

Naast de complexiteit heeft zo'n opzet wel nog het nadeel dat je de pc opnieuw moet opstarten telkens je van OS wilt veranderen. Bovendien moet je programma's meermaals installeren wil je die ook op een ander OS kunnen gebruiken. Maar als deze argumenten je niet tegenhouden, kan zo'n configuratie een prima uitweg zijn!

©PXimport

Tip 01 Een virtuele installatie is een andere mogelijkheid (hier: Windows 8.1 binnen Windows 7).

Tip 02: Back-up

We gaan eerst uit van het scenario waarbij je Windows 8(.1) installeert op een pc waarop Windows 7 al is geïnstalleerd. Tip 09 vertelt je meer over de andere volgorde.

Hoewel de ingrepen die we zo dadelijk gaan uitvoeren je bestaande Windows 7-installatie niet horen te verstoren, spelen we liever op veilig en maken we eerst een complete back-up van die installatie. Dat kan weliswaar ook vanuit Windows 7 zelf, maar we zijn meer gecharmeerd van een gebruiksvriendelijker oplossing als de gratis tool EaseUS Todo Backup Free. Start het programma op en klik op System backup. De tool selecteert automatisch de juiste partitie(s) en een geschikte doellocatie, waarna je slechts op Proceed hoeft te drukken. Je kunt natuurlijk eerst nog de doellocatie aanpassen en eventueel extra opties instellen. Dat laatste doe je dan via Backup options. Na afloop keer je terug naar het tabblad Home, en kies je Tools / Create emergency disk. Je kunt nu een opstartbare USB-stick of CD/DVD maken waarmee je de pc in geval van nood kunt booten waarna je dan Todo Backup opstart en de systeemkopie terugzet vanuit de rubriek Recovery.

©PXimport

Tip 02 EaseUS Todo Backup: een handige tool om een complete schijfkopie te maken.

Tip 03: Vrije ruimte

Idealiter beschik je voor een dual boot-configuratie over twee fysieke, interne schijven (HDD en/of SSD), waarbij je elk OS op een andere schijf installeert. Een noodzaak is dat echter niet: je kunt een bijkomend OS ook in een andere partitie op dezelfde schijf installeren. Dan moet je natuurlijk wel over een vrije en voldoende grote partitie beschikken en dat moet je even controleren.

Start dus maar het Schijfbeheer in Windows 7 op; dat kan door Windows-toets+R in te drukken en diskmgmt.msc uit te voeren. De kans is groot dat je Windows 7-partitie de ganse schijfruimte omvat of eventueel heb je naast de Windows 7-partitie nog een extra partitie voor je data voorzien. Als een van beide voldoende vrije ruimte over heeft, bij voorkeur minstens 30 GB, dan kun je aan de slag. Het komt er dan op aan de partitie te laten inkrimpen en de vrijgekomen ruimte in een aparte partitie om te zetten, voor het andere OS. De kans is echter groot dat je ook een kleine partitie van zo'n 100 MB opmerkt: die is door en voor het systeem gereserveerd en laat je absoluut ongemoeid.

©PXimport

Tip 03 Een veel voorkomende situatie: de Windows 7-partitie beneemt alle schijfruimte.

Tip 04: Nieuwe partitie

Een partitie verkleinen doe je als volgt. Klik de partitie in de grafische weergave met de rechtermuisknop aan en kies Volume verkleinen. Geef aan met hoeveel MB je het volume wilt inkrimpen - vul bijvoorbeeld 40000 MB in - en bevestig met Volume verkleinen. Windows gaat aan de slag en als het goed is, verschijnt nu een zwartgekleurd blok met Niet-toegewezen ruimte. Het is dit blok dat we gaan gebruiken voor de installatie van Windows 8.1 In feite kun je het Schijfbeheer nu al sluiten, maar het is geen slecht idee dat blok van hieruit al in een NTFS-partitie om te zetten en die een duidelijke naam te geven. Klik het dus maar met de rechtermuisknop aan, selecteer Nieuw eenvoudig volume en klik driemaal op Volgende. Vul een geschikte volumenaam in (bijvoorbeeld Windows 8.1), bevestig met Volgende en met Voltooien. Je mag Schijfbeheer nu afsluiten.

©PXimport

Tip 04 Niet-toegewezen ruimte omzetten in een partitie vergt slechts enkele muisklikken.

Linux

Het installeren van Linux en Windows in een dual boot-configuratie is net zo goed mogelijk. We gaan hier even uit van het scenario waarbij Windows 7 of 8(.1) al op je pc draait en dat je over minstens 10 GB aan niet-toegewezen schijfruimte beschikt. Daar wil je nu een Linux-distributie bij, zoals het gebruiksvriendelijke Linux Mint. Dat gaat zeer eenvoudig: start je systeem met de Linux Mint-dvd op en kies Install Linux Mint. Duid de gewenste taal aan en laat de optie Installeer LinuxMint naast Windows aangestipt! Linux Mint zal de partitionering automatisch voor je regelen en er verder voor zorgen dat je bij het opstarten kunt kiezen tussen Windows en Linux.

©PXimport

Ook een (moderne) Linux-distributie laat zich netjes naast Windows installeren.

Tip 05: Installatie-dvd/-stick

Beschik je over een installatie-dvd van Windows 8(.1), dan mag je Windows en je pc in feite nu al afsluiten. Heb je Windows 8(.1) echter in de vorm van een ISO-bestand gedownload, dan moet je dat eerst nog omzetten in een opstartbare dvd of usb-stick. Dat kan je bijvoorbeeld doen met de gratis Windows 7 USB/DVD Download tool. Je vindt een downloadlink hier. Na de - erg eenvoudige - installatie start je de tool op. Verwijs naar het ISO-bestand, klik op Next en op USB device of op DVD. Afhankelijk van je keuze klik je in het volgende venster op Begin Copying of op Beginburning. Na afloop kun je de tool gewoon afsluiten.

©PXimport

Tip 05 Met Windows 7 USB/DVD Download Tool zet je een ISO over naar een opstartbare stick of dvd.

Tip 06: Booten

Je beschikt nu over een opstartbaar medium met de installatiebestanden van Windows 8(.1), in de vorm van een usb-stick of een dvd. Het is de bedoeling dat je daarmee je pc opstart. De kans is groot dat je daarvoor kort na het aanzetten van de machine even een speciale toets moet ingedrukt houden, zoals Esc, F8, F9 of F12. Je krijgt dan een bootmenu te zien waarin je dan het medium kunt aanduiden vanwaar je wilt opstarten. In het slechtste geval moet je daarvoor een ommetje maken naar het setup-venster van het BIOS van je systeem (vaak is dat met Del, F2 of F10). Hier pas je dan de opstartvolgorde ('boot sequence') zodanig aan dat je toestel het eerst van usb-stick of dvd tracht te booten. Bij moderne toestellen met een BIOS/UEFI-interface is mogelijk de optie FastBoot of Fast Bios Mode geactiveerd. Wellicht moet je die dan eerst uitschakelen voor je van stick of dvd kunt opstarten. Raadpleeg desgevallend de handleiding bij je toestel.

©PXimport

Tip 06 Mogelijk moet je eerst de optie Fast Boot uitschakelen op een UEFI-systeem.

Tip 07: Installatie Windows 8(.1)

De pc is van het installatiemedium van Windows 8(.1) opgestart en als het goed is, staat nu het Windows setup-venster op je scherm. Hier stel je de gewenste taal, indeling voor tijd en valuta en toetsenbord in. Klik op Volgende en op Nu installeren. Wordt je om de productcode voor Windows gevraagd, vul die dan in. Verklaar je akkoord met de licentievoorwaarden en druk op Volgende. Nu is het even opletten geblazen. Hier mag je zeker niet kiezen voor Upgrade maar voor Aangepast: alleen Windows installeren (geavanceerd). In het volgende venster duid je de partitie aan waar Windows 8(.1) hoort terecht te komen.

Dat is dus de nieuwe partitie die je in tip 04 hebt aangemaakt. Dubbelcheck je keuze! Had je zelf nog geen partitie gecreëerd in de niet-toegewezen ruimte, dan kun je hier gewoon die Niet-toegewezen ruimte van station selecteren. Bevestig met Volgende: de installatie gaat van start en na een paar keer opnieuw opstarten zal Windows 8(.1) je naar enkele voorkeursinstellingen en om een account vragen. Mooi, er staan nu twee OS'en op je pc.

©PXimport

Tip 07 Kies *niet* voor een upgrade als je Windows 7 wilt behouden!

Tip 08: Bootmenu

Je hebt het intussen al gemerkt. Bij het opstarten verschijnt automatisch een bootmenu waarin je kunt kiezen tussen Windows 8(.1) en Windows 7. Daar heb je standaard 30 seconden de tijd voor, tenzij je de teller onderbreekt door bijvoorbeeld een pijltjestoets in te drukken. Maak je zelf geen keuze dan wordt automatisch doorgestart naar Windows 8.1.

Heb je dat liever anders? Klik hier dan op Standaardinstellingen wijzigen ofandere opties kiezen. Om de wachttijd aan te passen klik je vervolgens op Timerinstellen, waarna je kunt kiezen tussen 5 seconden, 30 seconden of 5 minuten. Klik op Kies een standaardbesturingssysteem als je liever met Windows 7 opstart. De tool EasyBCD biedt je iets meer flexibiliteit (gratis voor persoonlijk gebruik). Wanneer je het programma opstart en Edit boot menu opent, kun je bijvoorbeeld ook aangeven dat er géén bootmenu te zien moet zijn zodat meteen naar het standaard-OS wordt doorgestart, of dat het menu net zolang wacht tot je zelf beslist. Leg je keuzes vast met Save Settings.

©PXimport

Tip 08 Met EasyBCD kun je het bootmenu nauwgezet aanpassen.

UEFI

We hebben UEFI, de 'opvolger' van het BIOS, al even aangeraakt in het artikel. Eén van de nieuwe functies (Fast Boot) kon namelijk voor problemen zorgen bij het opzetten van een dual boot-scenario. Dat geldt echter ook voor een ander UEFI-feature: Secure Boot. Deze functie moet voorkomen dat virussen al voor het booten je systeem infecteren, maar dat kan problemen opleveren wanneer je een ander (ouder) OS wilt installeren. Gelukkig kun je Secure Boot ook uitschakelen - in principe zonder gevolgen voor het al geïnstalleerde OS, zoals Windows 8(.1). Hiervoor moet je in het UEFI/BIOS setup-venster zijn.

Waar precies hangt echter af van de fabrikant: raadpleeg eventueel de handleiding.

Houd er tevens rekening mee dat een UEFI-systeem zomaar kan weigeren van bepaalde oudere OS'en te booten. 32-bits versies van Windows zijn alvast notoire slachtoffers. De kans is weliswaar groot dat je je systeem naar een BIOS-mode of CSM (Legacy) kunt omschakelen, maar dan zal de (voorgeïnstalleerde?) Windows 8(.1) niet meer willen opstarten totdat je weer de UEFI-modus hebt geactiveerd.

©PXimport

Secure boot: wel veiliger, niet makkelijker.

Tip 09: Basisregel

Tot nu toe zijn we ervan uitgegaan dat je Windows 8(.1) na Windows 7 installeert. In principe hoort dat ook zo, want een basisregel bij multibooting stelt dat je altijd eerst het oudste OS installeert en pas daarna een recenter OS. Immers, een ouder OS kan vaak niet overweg met de bootloader van een recenter OS en dreigt die dan ook zonder meer te overschrijven.

Nu kunnen we ons echter voorstellen dat je een nieuwe pc met Windows 8(.1) hebt aangeschaft waar je graag ook Windows 7 op had. Je kunt dan weliswaar Windows 8(.1) verwijderen, Windows 7 installeren en daarna (nogmaals) Windows 8(.1) installeren, maar dat is dubbelop. Gelukkig blijken Windows 8(.1) en Windows 7 goed met elkaar op te schieten en kun je ook wel Windows 7 na Windows 8(.1) installeren. Je gaat daarbij eigenlijk net zo tewerk als bij ons eerste scenario: veiligheidshalve een back-up maken, desgevallend een extra partitie creëren, Windows installeren, enz.

©PXimport

Tip 09 Windows 7 ná Windows 8(.1): dat kan ook.

Tip 10: Afsluiten

Wanneer je Windows 7 na Windows 8(.1) installeert, krijg je weliswaar het niet-grafische bootmenu van Windows 7 te zien in plaats van de fraaiere Windows 8(.1)-versie, maar daar valt zeker mee te leven. Vervelend is wel dat je dit bootmenu niet langer ziet verschijnen als je in Windows 8(.1) hebt gewerkt en daar Afsluiten hebt aangeklikt: je systeem start dan meteen door naar Windows 8(.1). Dat kun je vermijden door de Shift-toets ingedrukt te houden wanneer je op Afsluiten klikt in Windows 8(.1).

Overigens vind je hier nog een aantal tips om vanuit Windows 8(.1) in een dual boot-omgeving snel(ler) naar het andere OS om te schakelen.

Deze tips gelden echter nog meer wanneer, zoals in ons eerste scenario, het Windows 8(.1)-bootmenu actief is. Immers, wanneer je vanuit dit grafische bootmenu Windows 7 selecteert, start het systeem opnieuw op, wordt de bootloader van Windows 8 weer ingeladen en neemt dan pas Windows 7 het heft in handen - een proces dat al snel op de zenuwen werkt.

©PXimport

Tip 10 Overschakelen naar een ander OS: Windows 8(.1) neemt er de tijd voor!

Opnieuw single

Het kan natuurlijk gebeuren dat je na enige tijd niet langer nood hebt aan een tweede besturingssysteem en dat je dat dus liever kwijt bent. Dat houdt twee zaken in: 1) je wilt niet langer het bootmenu (met de twee ingangen) zien verschijnen en 2) je wilt de partitie met het overbodige OS recupereren.

Voor de eerste operatie maken we gebruik van EasyBCD (zie artikel). Installeer deze tool in het OS dat je wilt behouden. Start de tool op en klik op Edit Boot Menu. Met een vinkje zorg je ervoor dat het OS dat je wilt behouden het standaardbesturingssysteem wordt en verwijder je het gewraakte OS met Delete. Stip tevens de optie Skip BootMenu aan, bevestig met Save Settings en herstart je pc. Vervolgens start je het Windows-schijfbeheer op en herformatteer je de partitie waarin het gewraakte OS is geïnstalleerd. Of je verwijdert deze partitie en je voegt de ruimte toe aan de partitie van het andere OS (kies in het contextmenu voor Volume uitbreiden). Lukt dit laatste niet, zet dan een gratis tool als AOMEI Partition Assistant Standard Edition in. Hiermee is het namelijk mogelijk partities te verschuiven en vervolgens uit te breiden. Maak echter eerst een systeemkopie!

©PXimport

Je kunt de vrijgekomen ruimte door je andere OS laten benemen.

▼ Volgende artikel
Gratis en complete grafische tool: aan de slag met Gimp 3
© ID.nl
Huis

Gratis en complete grafische tool: aan de slag met Gimp 3

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Brede ondersteuning

Wat erg prettig is aan Gimp is dat het programma beschikbaar is voor verschillende platformen. Voor dit artikel bekeken we versie 3.0.4. Deze versie is er voor Windows, Linux en macOS. Zorg bij Windows voor Windows 10 of hoger en bij macOS voor versie 11 of hoger. Je vindt de nieuwste edities via www.gimp.org/downloads.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Handig: de aangepaste gebruikersomgeving bewaren.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

In het zoekoverzicht kun je zoeken naar specifieke opties die je niet snel kunt vinden.

Meerdere schermen

Als je gebruikmaakt van meerdere schermen, kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Zo kun je de vensters naar een ander scherm verplaatsen. Kies voor Beeld / Verplaatsen naar scherm. Ook kun je individuele vensters naar een ander scherm verplaatsen. Klik op het kleine pictogram rechtsboven (Tabblad configureren) en kies Verplaatsen naar scherm.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Je kunt zelf een afbeelding schalen.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

In de linkeronderhoek vind je details van geselecteerde acties.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

De geschiedenis geeft een overzicht van de gedane bewerkingen.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Gimp heeft een flinke verzameling filters.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Afbeeldingsinfo

Heb je een bestand geopend en wil je alles weten over de afmeting, resolutie, bitdiepte en andere belangrijke gegevens? Kies Afbeelding / Afbeeldingsinfo. Of nog sneller: druk op de toetscombinatie Alt+Enter. Het venster bestaat uit drie tabbladen, waarbij Eigenschappen de meeste informatie bevat. Neem ook een kijkje bij Afbeelding / Metadata / Metagegevens bekijken. Hier vind je aanvullende informatie over het document.

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Bepaal in welke bestandsindeling je de afbeelding wilt bewaren.

Xcf-bestand verkleinen

Afhankelijk van de complexiteit kan een xcf-bestand flink in omvang toenemen. Heb je behoefte aan een compactere omvang, dan kun je een betere compressie selecteren. Kies Bestand / Opslaan (XCF). In het nieuw geopende venster zet je een vinkje bij Dit XCF-bestand opslaan met betere maar tragere compressie. Houd er rekening mee dat je het bestand vervolgens alleen in de nieuwste versies van Gimp kunt gebruiken: in oudere edities kan het mogelijk niet worden ingelezen.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Bespaar tijd door een standaardafbeelding te definiëren.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.

▼ Volgende artikel
Chaos in Chrome? Met tabgroepen krijg je weer overzicht (en zo werkt het)
© Copyright © 2017 Michael Burrell
Huis

Chaos in Chrome? Met tabgroepen krijg je weer overzicht (en zo werkt het)

Tabbladen zijn handig, maar kunnen al snel uitmonden in een onoverzichtelijke wirwar. Om dat probleem aan te pakken, introduceerde Google Chrome tabgroepen: een slimme manier om je openstaande tabs te ordenen en labelen.

Wat gaan we doen

In dit artikel zie je hoe je tabgroepen aanmaakt, benoemt en indeelt, zodat je browser niet langer uitpuilt. Je leert hoe je snel een nieuwe groep maakt, kleuren gebruikt om orde te scheppen en hoe je groepen verplaatst, sluit of opheft. Zo blijft je werkruimte overzichtelijk, zelfs als je tientallen tabbladen open hebt staan.

Lees ook: Trage Chrome? Zet de efficiëntiemodus uit!

Stap 1: Nieuwe groepen

Zorg eerst dat je de nieuwste versie van Chrome op je laptop hebt staan. Klik op de drie puntjes rechtsboven, kies Help / Over Google Chrome en installeer eventueel de update. Om tabbladgroepen in de vingers te krijgen, open je snel een paar tabbladen. Denk aan pagina's over hetzelfde onderwerp of project. Klik met de rechtermuisknop op een tabblad en kies Toevoegen aan een nieuwe groep.

Met de rechtermuisknop maak je een nieuwe tabbladgroep.

Stap 2: Naam en kleur

Er verschijnt een venstertje waarin je de groep een naam en kleur kunt geven. Kies een korte, herkenbare naam die het onderwerp van de groep weergeeft, zoals 'Werk', 'Recepten' of 'Vakantieplanning'. Een kleur toewijzen helpt je om snel onderscheid te maken tussen verschillende groepen. De groep verschijnt vervolgens als een gekleurde knop tussen je tabbladen. Een groot voordeel: als je op de groepsnaam klikt, worden de bijbehorende tabbladen ingeklapt, dat bespaart ruimte.

Tabbladen kun je later eenvoudig toevoegen: klik met de rechtermuisknop op het gewenste tabblad en kies de gewenste groep.

Ieder tabblad kun je snel aan een bestaande of nieuwe groep toevoegen.

Stap 3: Groep sluiten

Klik je met de rechtermuisknop op de naam van de tabbladgroep, dan krijg je andere mogelijkheden. Met de optie Nieuw tabblad in groep open je een leeg tabblad in de bestaande groep. Het is ook mogelijk om een bestaand tabblad gewoon in de groep te slepen. Kies je Groep verplaatsen naar een nieuw venster, dan opent Chrome een nieuw browservenster met daarin alle opgenomen tabbladen. Met de opdracht Groep sluiten verdwijnt de groep van je scherm. Dit doe je als je de hele groep niet meer nodig hebt en je de tabbladen niet langer wilt openhouden. Met Groep verwijderen (in sommige versies: Groep opheffen) blijven de tabbladen open, maar worden ze losgekoppeld van de groep. De kleur en de groepsnaam verdwijnen. Dit doe je als je de inhoud nog nodig hebt, maar je geen groepsindeling meer wilt.

Je kunt de groep verwijderen dan blijven de ingesloten tabbladen wel bestaan.


5x Chromebooks

Zeg je Chrome, dan denk je ook al snel aan Chromebooks. Hieronder een selectie 5 fijne modellen.

Acer Chromebook Plus 514

Compacte 14-inch Chromebook met vlotte prestaties, lichte aluminium behuizing en degelijke accuduur.

HP Chromebook x360 14b‑cd0625nd

14″ touchscreen Chromebook met 8 GB RAM en 128 GB opslag; geschikt voor alle dagelijkse taken.

Acer Chromebook Plus 515 CB515-2H-32UH

Stevige 15,6″ Chromebook met Full HD-scherm, Intel Core-i3, 8 GB RAM en 128 GB SSD, geschikt voor werk, school, surfen en media.

Lenovo IdeaPad / Slim 3 Chrome / 83BN0038MH

Compacte 14″ Chromebook met Full HD-scherm en Intel Core i3, prima voor school, mail, web en licht werk.

HP Chromebook 14a-nf0050nd

Lichte 14″ Chromebook met Full HD-scherm, Intel N-processor, 4 GB RAM en 128 GB opslag; geschikt voor internet, mail, documenten en basisgebruik op school of werk.

Ook je papieren overzichtelijk?

Berg ze op in sorteermappen