Gif staat voor graphics interchange format. Gifjes zijn geanimeerde afbeeldingen; bewegende afbeeldingen zonder geluid of afspeelknop. Gifjes herhaelen meestal zichzelf: ze spelen constant opnieuw af. Zeker als je de animaties goed op elkaar weet aan te sluiten, dan is een gifje perfect: je ziet soms niet eens wanneer hij weer opnieuw afspeelt. Juist omdat gifjes vaak grappige situaties uitbeelden, weten ze tegenwoordig zelfs zakelijke mailtjes een stuk luchtiger te maken. Ze zijn vaak een stuk minder makkelijk verkeerd op te vatten dan bijvoorbeeld de al dan niet sarcastische knipoog-smiley.

Giphy

Gifjes kun je zelf maken, maar het is veel makkelijker om ze van het internet te halen. Giphy is het meest bekende platform van het moment waarop iedereen gifjes kan uploaden, die vervolgens weer door iedereen kunnen worden gevonden en gebruikt. Je vindt er de ouderwets gezellige dansende banaan uit het Hyves-tijdperk, maar ook tijdens de Superbowl vind je gifjes van de footballteams. Giphy kent meer dan 100 miljoen dagelijkse gebruikers, die de keuze hebben uit meer dan 1 miljard gifjes. Ook grote bedrijven weten het platform te vinden. Whatsapp heeft inmiddels Giphy-integratie, waardoor je in de chatdienst gifjes kunt gebruiken om je uit te drukken.

Toch is het wat vreemd: je mag niet zomaar iemands foto gebruiken, maar een gifje lijkt nooit een probleem. Waarom zou je een plaatje van Disney’s Alice in Wonderland niet mogen gebruiken, maar als het een bewegend plaatje is, dan mag het ineens wel? Meestal legt Disney boetes op als je je niet aan de regels houdt. In het geval van gifjes mag Disney dat echter niet: gifjes zijn beschermd van auteursrechtelijke claims door de wet van “fair use”.

Fair Use

Daarnaast schijnt een bedrijf als Giphy overeenkomsten te hebben met een aantal grote (media)bedrijven, waardoor mogelijk auteursrechtelijke problemen worden vermeden. Giphy is echter niet heel erg open over deze relaties. Aan de andere kant is het verstandig dat Giphy zich vooral schuilhoudt achter “fair use”, want de dienst voldoet hier ook aan. Als je onder de paraplu “fair use” wenst te vallen, zijn er vier factoren waaraan je product moet voldoen:"

Je gaat bijvoorbeeld niet een gif kijken in plaats van de volledige film waaruit het gifje is geknipt. Het is doorgaans kortstondig, waarbij de geanimeerde afbeelding gebruikt wordt om iets duidelijk te maken. Maar, wordt bijvoorbeeld het gezicht van Linda de Mol gebruikt en zij beroept zich op haar portretrecht, dan kan het zijn dat je het gifje moet verwijderen. Datzelfde geldt voor voetbalmomenten: daar zijn niet alleen bekende voetballers te zien, maar worden er tevens enorme geldbedragen gevraagd voor de licenties. Dus elk bedrijf dat daar veel geld voor heeft neergeteld, staat er niet om te springen dat gebruikers gratis beelden uitwisselen van content die indirect door die bedrijven is betaald.

Zelf maken

Om er zeker van zijn dat je gif-gebruik geen problemen veroorzaakt, moet je van de mensen die in het gifje te zien zijn schriftelijke toestemming hebben. Of je kunt zorgen dat je bij het gifje een link plaatst naar het bronmateriaal. Het allerbeste is natuurlijk om je eigen gifs te maken. Dat kan heel makkelijk met de GIF Maker van Giphy of Makeagif.com. Ben je er handig in, dan kan het ook in Photoshop of door een Boomerang te maken met Instagram en deze als gif te exporteren.

Dankzij de fair use-wetgeving is de kans niet heel groot dat je in de problemen komt bij het gebruik van een gifje, maar wees je ervan bewust dat je kunt worden gevraagd om de bewegende afbeelding offline te halen als de rechtmatige eigenaar er bezwaar tegen heeft. Het lijkt misschien veel werk om zelf een gif te maken, maar elk filmpje dat je met je telefoon schiet kan al een geweldig gifje zijn waarmee jij op kantoor of binnen de familie iedereen aan het lachen maakt.