Inmiddels weet iedereen met een website of blog het wel: je kunt niet zomaar foto’s gemaakt door andere mensen gebruiken op je site. Soms kiezen mensen dan voor gifjes om hun artikelen vorm te geven, zeker als dat bijvoorbeeld over bekende films gaat. Maar is dat wel toegestaan? Wat zijn de regels omtrent gif auteursrecht?

Gif staat voor graphics interchange format. Gifjes zijn geanimeerde afbeeldingen; bewegende afbeeldingen zonder geluid of afspeelknop. Gifjes herhaelen meestal zichzelf: ze spelen constant opnieuw af. Zeker als je de animaties goed op elkaar weet aan te sluiten, dan is een gifje perfect: je ziet soms niet eens wanneer hij weer opnieuw afspeelt. Juist omdat gifjes vaak grappige situaties uitbeelden, weten ze tegenwoordig zelfs zakelijke mailtjes een stuk luchtiger te maken. Ze zijn vaak een stuk minder makkelijk verkeerd op te vatten dan bijvoorbeeld de al dan niet sarcastische knipoog-smiley.

Giphy

Gifjes kun je zelf maken, maar het is veel makkelijker om ze van het internet te halen. Giphy is het meest bekende platform van het moment waarop iedereen gifjes kan uploaden, die vervolgens weer door iedereen kunnen worden gevonden en gebruikt. Je vindt er de ouderwets gezellige dansende banaan uit het Hyves-tijdperk, maar ook tijdens de Superbowl vind je gifjes van de footballteams. Giphy kent meer dan 100 miljoen dagelijkse gebruikers, die de keuze hebben uit meer dan 1 miljard gifjes. Ook grote bedrijven weten het platform te vinden. Whatsapp heeft inmiddels Giphy-integratie, waardoor je in de chatdienst gifjes kunt gebruiken om je uit te drukken.

©PXimport

Toch is het wat vreemd: je mag niet zomaar iemands foto gebruiken, maar een gifje lijkt nooit een probleem. Waarom zou je een plaatje van Disney’s Alice in Wonderland niet mogen gebruiken, maar als het een bewegend plaatje is, dan mag het ineens wel? Meestal legt Disney boetes op als je je niet aan de regels houdt. In het geval van gifjes mag Disney dat echter niet: gifjes zijn beschermd van auteursrechtelijke claims door de wet van “fair use”.

Fair Use

Daarnaast schijnt een bedrijf als Giphy overeenkomsten te hebben met een aantal grote (media)bedrijven, waardoor mogelijk auteursrechtelijke problemen worden vermeden. Giphy is echter niet heel erg open over deze relaties. Aan de andere kant is het verstandig dat Giphy zich vooral schuilhoudt achter “fair use”, want de dienst voldoet hier ook aan. Als je onder de paraplu “fair use” wenst te vallen, zijn er vier factoren waaraan je product moet voldoen:"

Je gaat bijvoorbeeld niet een gif kijken in plaats van de volledige film waaruit het gifje is geknipt. Het is doorgaans kortstondig, waarbij de geanimeerde afbeelding gebruikt wordt om iets duidelijk te maken. Maar, wordt bijvoorbeeld het gezicht van Linda de Mol gebruikt en zij beroept zich op haar portretrecht, dan kan het zijn dat je het gifje moet verwijderen. Datzelfde geldt voor voetbalmomenten: daar zijn niet alleen bekende voetballers te zien, maar worden er tevens enorme geldbedragen gevraagd voor de licenties. Dus elk bedrijf dat daar veel geld voor heeft neergeteld, staat er niet om te springen dat gebruikers gratis beelden uitwisselen van content die indirect door die bedrijven is betaald.

Zelf maken

Om er zeker van zijn dat je gif-gebruik geen problemen veroorzaakt, moet je van de mensen die in het gifje te zien zijn schriftelijke toestemming hebben. Of je kunt zorgen dat je bij het gifje een link plaatst naar het bronmateriaal. Het allerbeste is natuurlijk om je eigen gifs te maken. Dat kan heel makkelijk met de GIF Maker van Giphy of Makeagif.com. Ben je er handig in, dan kan het ook in Photoshop of door een Boomerang te maken met Instagram en deze als gif te exporteren.

Dankzij de fair use-wetgeving is de kans niet heel groot dat je in de problemen komt bij het gebruik van een gifje, maar wees je ervan bewust dat je kunt worden gevraagd om de bewegende afbeelding offline te halen als de rechtmatige eigenaar er bezwaar tegen heeft. Het lijkt misschien veel werk om zelf een gif te maken, maar elk filmpje dat je met je telefoon schiet kan al een geweldig gifje zijn waarmee jij op kantoor of binnen de familie iedereen aan het lachen maakt.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.