De harde schijf in je pc heeft helaas geen eeuwige levensduur. Lastig, want hier parkeer je juist veel bestanden op die je liever niet kwijtraakt. In dit artikel staan we stil bij het naderende einde van hdd's én ssd's. Hoe herken je het, zodat je tijdig een back-up maakt?

De gemiddelde levensduur van een stationaire harde schijf varieert tussen de vijf en tien jaar. Gaat je laptop mee de baan op en is hij blootgesteld aan wisselende temperaturen, vochtigheid en schokken? Dan ligt de levensverwachting van de drive veel lager. 

Twee momenten zijn typisch voor uitval. Ondanks kwaliteitscontroles zijn fabricagefouten nooit uitgesloten en die komen meestal aan het licht bij de eerste ingebruikname. Maar vaak treden de storingen pas na vier of vijf jaar op en sterven drives een langzame dood. 

In het beste geval begint de harde schijf geleidelijk te dementeren zodat je nog voldoende tijd hebt om een kopie van je gegevens te maken. De term crash komt trouwens van de lees- en schrijfkoppen die neerstorten (crashen) op de magnetische laag van de schijf. 

Klikkende harde schijf

Terwijl er steeds meer computers met een ssd-drive over de toonbank gaan, worden er wereldwijd nog heel veel data op de traditionele harde schijf met bewegende onderdelen opgeslagen. Hoor je verdachte geluiden zoals klikken of knarsen, dan weet je hoe laat het is.

Natuurlijk moet je zeker zijn dat het geluid niet afkomstig is van de ventilator. Soms is het mogelijk de harde schijf los te koppelen en de pc even aan te zetten om vast te stellen waar het geluid vandaan komt. Een herhalende klik die bekend staat als de click of death, wordt veroorzaakt doordat de lees-/schrijfkop tevergeefs probeert gegevens te schrijven en telkens terugkeert naar de uitgangspositie. Dit is meestal het gevolg van slag- of stootschade. 

©PXimport

Als je weet dat die schijven in de drive aan 5.400 tot 7.200 toeren per minuut ronddraaien en dat de lees- en schrijfkop op minder dan een haarbreedte over de dataplaat beweegt, dan is het eigenlijk een klein wonder dat deze brok elektromechanica zolang meegaat.

Soms komen de koppen van de harde schijf vast te zitten aan het oppervlak van de schijf of onder het parkeergebied. Dit fenomeen waarbij de koppen verhinderen dat de plateaus roteren, noemt men stiction en komt voor bij computers die lang niet hebben gewerkt. 

Vaak gaat men in eerste instantie uit van een elektronisch probleem, omdat de schijf simpelweg niet of weinig roteert. Je kunt de drive proberen te deblokkeren door de schijf uit de computer te halen, vast te pakken en met een zwaaiende beweging krachtig heen en weer te schudden. Dit is slechts een tijdelijke oplossing die je nog net toelaat een back-up te maken.

Waarschuwingssignalen stervende hdd

Geluid is een belangrijke indicator van schijfproblemen, maar daarnaast zijn er nog enkele symptomen:

Levensduur ssd's

Een klassieke harde schijf kan zo vaak als nodig worden herschreven. Bij een ssd kan elke cel slechts een eindig aantal keren worden beschreven. Daarna is de ssd dood. Bij iedere schrijfbewerking, moeten de gegevens eerst gewist worden en daarna kunnen de nieuwe gegevens worden geschreven. 

Het proces van schrijven-wissen-herschrijven, veroorzaakt slijtage en erosie van de isolator tussen de cellen. Uiteindelijk kunnen die individuele cellen geen lading meer vasthouden. De ssd heeft dus een bepaald uithoudingsvermogen, meestal weergegeven in tbw (terabytes written). Fabrikanten publiceren die cijfers, zoals je in onderstaand voorbeeld ziet.

©PXimport

Voor de gewone thuisgebruiker volstaat 150 tbw. In tegenstelling tot wat wel eens wordt beweerd, zal deze beperking in de praktijk geen problemen opleveren aangezien de verwachte levensduur van de ssd-schijf hoger is dan de gebruiksduur van de computer.

Niet alleen de tbw is echter bepalend. Ook de manier waarop de ssd is opgebouwd, beïnvloedt de levensduur, zoals het aantal gestapelde chiplagen. Fabrikanten gebruiken verschillende methoden om ssd’s te produceren. 

Wil je rustig slapen? Download dan SSDLife-Pro, dan lees je de gezondheid van de ssd en de vermoedelijke levensduur en het totale aantal data written. De tool kost negentien dollar, maar je mag hem dertig dagen gratis gebruiken. Genoeg voor enige gerustgestelling.

Waarschuwingssignalen stervende ssd

Bij een ssd kan het opsporen van problemen complexer zijn. Enkele typische signalen dat een ssd op zijn laatste benen loopt zijn:

Schijven controleren

Gegevensbeschadiging gebeurt op het moment dat je de gegevens maakt of bewaart. Het kan veroorzaakt worden door een virus, maar vaak gaat het om slechte sectoren. Dat zijn delen van de harde schijf of ssd die de gegevens niet langer correct kunnen vasthouden. 

Windows maskeert automatisch slechte sectoren, zodat je ze niet eens opmerkt. Tot je plots met beschadigede gegevens zit omdat de slechte sectoren zich danig hebben opgehoopt. Gelukkig is er een ingebouwd Windows-schijfhulpprogramma, ChkDsk, dat helpt beschadigde sectoren te herstellen. 

Voor een snelle scan druk je op Windows-toets+E om de Verkenner te openen en dan navigeer je naar Deze pc. Aan de rechterkant klik je met de rechtermuisknop op de defecte schijf of partitie en selecteer je Eigenschappen. Ga naar het tabblad Extra en klik op Controleren.

Als Windows aangeeft Het is niet nodig om dit station nu te scannen, kun je toch op Station scannen klikken om het hulpprogramma uit te voeren. Als het klaar is, kun je ervoor kiezen om eventuele gevonden fouten te herstellen. ChkDsk scant en herstelt beschadigde sectoren tegelijkertijd.

©PXimport

Wantrouw herstelsoftware

Als je een beetje rondsurft, zul je zeker reparatiesoftware aantreffen voor de harde schijf. We waarschuwen echter voor blind vertrouwen. Er zijn twee soorten defecten aan de harde schijf die gegevensverlies veroorzaken: fysieke problemen en logische storingen. Bij een fysieke storing is de harde schijf of een van de componenten van dit onderdeel beschadigd. In dat geval is er maar één goede optie: vervangen. 

Softwarematige tools kunnen alleen logische problemen herstellen. Een logische crash is een fout in de software. Een fout in het stuurprogramma, een plotse stroomstoring kan fouten in de logische bestandsstructuur van een harde schijf veroorzaken. Wanneer er na een plotse stroomstoring spontaan de systeemtool ChkDsk opstart, dan is het mogelijk dat die logische defecten herstelt. 

Toch moet je ervan bewust zijn dat deze tool ook wijzigingen aanbrengt die onomkeerbaar zijn. Dat betekent dat hierdoor een eventuele data recovery onmogelijk wordt gemaakt.

Back-up!

We raden aan het zekere voor het onzekere te nemen als je wordt geconfronteerd met eerder genoemde symptomen, ook als je nog wel je bestanden probleemloos kunt zien en openen. Zoals gezegd, sterven harde schijven vaak traag en je wilt het risico niet lopen om je kostbare bestanden en foto’s kwijt te raken. 

Maakt de pc vreemd geluid? Sluit hem dan het beste zo snel mogelijk af. Het eerste wat je daarna doet, is al je bestanden zo snel mogelijk naar een andere harde schijf of naar alternatieve media overbrengen. Maar het beste is natuurlijk om dit een slag voor te zijn, door al regelmatig en/of automatisch back-ups te maken. Meer hierover in onze cursus Back-up & Herstel.

Als je toch probeert de gegevens naar een nieuwe locatie op dezelfde gegevensdrager te slepen, veroorzaakt dit verdere schade. Er zijn uiteraard externe data recovery-labs om alle data veilig en beveiligd over te dragen, maar die services zijn behoorlijk duur. Wees er dus op tijd bij, zodat het overzetten van data nog kan voor het te laat is.

De goedkoopste uitvoering van de Samsung Galaxy Tab S11 kost 899 euro en biedt 128 GB opslagruimte. Wie meer ruimte wil, kan kiezen voor varianten met 256 of 512 GB opslag. Ongeacht de versie krijg je altijd 12 GB werkgeheugen en dezelfde chipset, die opnieuw van Chinese makelij is. Tijd voor een praktijktest.

De Galaxy Tab S11 is Samsungs meest luxe tablet, bedoeld als concurrent voor de iPad Pro. Het apparaat voelt lekker stevig aan dankzij een metalen frame. Het scherm voorop is bovendien goed beschermd dankzij Gorilla Glass 5. Een belangrijk voordeel is dat zowel de tablet als de meegeleverde S Pen water- en stofbestendig zijn (IP68). Het ontwerp is echter nauwelijks veranderd ten opzichte van zijn voorgangers. De S Pen klikt verder gelukkig magnetisch vast aan de bovenrand en de vingerafdrukscanner zit onder het scherm.

Het 11 inch amoled-scherm is de ster van de show. Dankzij de hoge resolutie (1.600 bij 2.560 pixels) en een vloeiende 120Hz-verversingssnelheid ziet alles er haarscherp en soepel uit. De voornaamste verbetering is de hoog instelbare helderheid, waardoor je het scherm ook buiten in de zon goed kunt aflezen. Een nadeel is dat de antireflectiecoating, die wel op de duurdere modellen zit, bij dit model ontbreekt. De tablet beschikt verder over vier speakers die voor een goed en ruimtelijk geluid zorgen, waardoor games en media nog best aardig klinken.

©Wesley Akkerman

Houdt het lang vol

Onder de motorkap wordt de Tab S11 aangedreven door een Chinese MediaTek 9400+-processor, die over het algemeen goede prestaties levert. Je speelt moeiteloos allerlei zware games, maar moet er dan ook rekening mee houden dat de chipset snel warm wordt (dat gebeurt al bij het instellen). Voor dagelijks gebruik is de Samsung Galaxy Tab S11 meer dan geschikt, waardoor je de processors van Qualcomm waarschijnlijk niet zult missen. De Snapdragon-cpu's van dit merk zijn de populairste en vaak best beoordeelde mobiele chipsets van dit moment.

De batterijduur is eveneens een sterk punt van deze premium tablet. De 8.400mAh-batterij is ruim voldoende voor een complete dag intensief gebruik of zelfs een week bij lichter gebruik (zoals browsen en video's kijken). Mocht de batterij toch leeg zijn, dan is hij dankzij de 45W-snellaadfunctie redelijk snel opgeladen: in een half uur is hij voor de helft vol. Net zoals bij veel andere apparaten die werken met oplaadbare energiebronnen moet je de oplader zelf aanschaffen; die zit niet in de doos. Dit is geheel volgens Europese regels.

©Wesley Akkerman

Nuttige camera's en software

De camera's van de Tab S11 – 13 megapixel achter en 12 megapixel voor – voldoen prima voor dagelijks gebruik, zoals videobellen of het scannen van documenten. Voor serieuze fotografie is je smartphone een betere keuze, maar dat geldt voor vrijwel alle tablets. Door hun formaat zijn ze nu eenmaal minder geschikt om mee te fotograferen. Toch is het prettig dat de beelden bruikbaar zijn in situaties waarin het vooral om gemak draait, zoals snel iets vastleggen of een document inscannen.

Veelzijdig én lang updates

De software, Android 16 met Samsungs One UI, blinkt uit in multitasking en productiviteit. Met functies als DeX tover je de tablet bijvoorbeeld om tot een laptopalternatief. Ook deze tablet profiteert van Samsungs belofte van zeven jaar software- en beveiligingsupdates, waardoor de tablet zeer toekomstbestendig is. Galaxy AI speelt daarnaast een rol met slimme tools die notities ordenen of simpele schetsen omzetten in gedetailleerde afbeeldingen. Niet alles werkt zonder Samsung-account of in het Nederlands, dus zie dit vooral als een extraatje.

©Wesley Akkerman

Samsung Galaxy Tab S11 kopen?

De Samsung Galaxy Tab S11 is gevoelsmatig duur, maar ook een uitstekende, complete allround tablet met snelle prestaties, een prachtig scherm en een lange accuduur. De waterbestendigheid en de gegarandeerde zeven jaar aan updates geven hem een duidelijke meerwaarde ten opzichte van concurrentie. Als je een premium tablet zoekt die zowel voor entertainment als productiviteit geschikt is, en je wil een alternatief voor de iPad Pro, dan is dit een uitstekende keuze. De meegeleverde S Pen is bovendien een fijne extra.

Wil je NordVPN gratis gebruiken? Via CashbackXL kan het nu écht. Slechts één week lang krijgen nieuwe klanten 100 procent cashback op een 2-jarig abonnement van NordVPN. Je betaalt eerst, maar ontvangt het volledige bedrag terug zodra je aankoop is bevestigd. Veilig online, razendsnelle verbindingen en nul kosten – deze actie is te goed om te missen!

Ja, je leest het goed: NordVPN kost je deze week precies nul euro. CashbackXL geeft één week lang 100 procent terug op het 2-jarige abonnement van NordVPN. Je betaalt dus eerst het bedrag, maar krijgt het na bevestiging volledig teruggestort. Een digitale buitenkans voor iedereen die veilig online wil zijn zonder de portemonnee te trekken.

Een actie die je zelden ziet

We komen wel vaker royale kortingen op NordVPN tegen via CashbackXL, maar nu pakt het platform écht groots uit: een volledige 100 procent cashback. En dat boven op de eigen korting van NordVPN (73 procent korting op het 2-jarig plan plus drie extra maanden) maakt dit een deal die in feite gratis is. De actie start vandaag en duurt maar één week. Daarna is alles weer bij het oude, dus timing is in dit geval echt alles.

Wat maakt NordVPN de moeite waard?

NordVPN is een van de populairste VPN-diensten ter wereld, en dat is niet voor niets. De software versleutelt je internetverkeer met sterke 256-bit-encryptie, waardoor niemand – zelfs je internetprovider niet – kan zien wat je online uitspookt. Je digitale leven is tenslotte net als je dagboek: niet voor pottenkijkers. Daarnaast kun je met NordVPN moeiteloos websites en streamingdiensten openen die normaal gesproken in jouw land geblokkeerd zijn. Eén klik en je virtuele locatie springt naar bijvoorbeeld de VS of het Verenigd Koninkrijk, zodat je toegang krijgt tot internationale content. Ook op openbare wifi-netwerken, waar hackers nog weleens willen meegluren, beschermt NordVPN je verbinding automatisch. Zo surf, stream en download je veilig en anoniem, waar je ook bent.

©NordVPN

Zo werkt de 100%-cashback

Maak een gratis account aan op CashbackXL (alléén nieuwe klanten kunnen van deze actie gebruikmaken!). Ga naar de NordVPN-actie en klik linksboven op Shop & ontvang cashback. Voeg pas daarna je abonnement toe aan de winkelwagen; dat is enorm belangrijk voor de tracking. Kies het 2-jarige abonnement, waarvan de korting al zichtbaar is. Controleer dat cookies zijn toegestaan en dat je geen ad-blocker gebruikt. Betaal vervolgens het abonnement. De cashback wordt binnen enkele uren bevestigd en staat na ongeveer twee maanden klaar voor uitbetaling. Houd daar dus rekening mee; het duurt dus eventjes voordat je het geld terugkrijgt.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland en heeft al bijna 400.000 euro aan NordVPN-cashback uitgekeerd. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort een klantwaardering van een 9,4. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks, krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice. Ze geven zelfs hun missie prijs: jou zoveel mogelijk geld teruggeven.

Grijp je kans en deel 'm

Wil je NordVPN gratis? Zorg dan dat je maandag klaar zit. Deze cashback-actie duurt maar een week, en wat daarna komt, is simpelweg minder voordelig. Vertel het vooral ook aan vrienden – wie wil er nou geen gratis VPN? Twijfel je nog? Je portemonnee zal je dankbaar zijn. Zet je alarm, want deze kans is zo verdwenen als een onbeveiligde wifi-verbinding.