Mechanische toetsenborden zijn een hot topic, zeker fanatieke gamers zullen er reeds een hebben of er minimaal van dromen. Toch is het concept verre van modern. De techniek die de basis is van de populaire toetsenborden van vandaag, stamt zelfs uit de jaren 80; jaren waarin het vooral de actieve typisten waren die de meerwaarde van degelijke mechanische toetsenborden ontdekten. Maar waarom zijn ze kostbaar en toch zo waardevol voor de computerenthousiasteling? Wij laten het zien aan de hand van de beste mechanische toetsenborden.

Een mechanisch toetsenbord is bijzonder omdat elke knop is voorzien van zijn eigen mechanische switch, of schakelaar in goed Nederlands. Deze switches bestaan in tal van verschillende varianten om aan de uiteenlopende eisen van typisten en gamers te voldoen. Zo zijn er lichte of juist zware modellen, modellen die een hoorbare klik geven of juist bovengemiddeld stil zijn, voor elke complexe wens wat wils. Ze staan vrijwel allemaal echter bekend om hun bouwkwaliteit: de meeste van die switches kunnen 50 miljoen keer of meer worden ingedrukt zonder merkbare slijtage. Aantallen waar je normaliter niet bij in de buurt zal komen. Tevens zijn ze herkenbaar omdat het actuatiepunt (het punt waarop de toets geactiveerd wordt) na enkele millimeters indrukken al is bereikt in plaats van wanneer de toets de bodem raakt. Hierdoor kan een scherpe typist een veel hogere typsnelheid behalen en een gamer sneller reageren, twee fundamentele redenen voor de populariteit.

Mechanisch

Hoewel de kwaliteit van goedkope toetsenborden (modellen van een paar tientjes) sterk uiteen loopt en er zeker aankoopwaardige modellen tussen zitten, komen ze nimmer in de buurt van de prestaties van een degelijk mechanisch toetsenbord. De goedkopere toetsenborden maken namelijk gebruik van zogeheten ‘rubber dome switches’, waarbij je als gebruiker de knop door een laagje rubber dient te drukken voordat de letters op het scherm verschijnen. De kostprijs van de eenvoudige printplaat met rubberen laag erover staat echter niet in verhouding tot die van een toetsenbord bestaande uit veelal honderd of meer individueel aangestuurde mechanische switches.

Er zijn zeker fabrikanten die het daarbij laten en eenvoudige modellen met mechanische switches op de markt brengen. Mechanische toetsenborden met prijzen tussen de 60 en 80 euro zijn geen uitzondering. De algemene tendens bij grotere fabrikanten is echter om – als ze dan toch aan het investeren zijn – de kwaliteit van alle onderdelen flink te verhogen. Mechanische toetsenborden met prijzen oplopend tot 200 of zelfs 250 euro zijn daardoor eveneens geen uitzondering, modellen waarbij je aan het gewicht bij het uitpakken veelal al merkt dat er niet bespaard is op kwaliteit. Hoewel het in absolute termen geen misselijke prijzen zijn, kun je redelijk eenvoudig uitrekenen dat een stukje kwaliteit onder je vingers per dag gebruik in centen kan worden uitgedrukt: een kleine investering voor de echt serieuze typist of gamer.

Cherry MX

Lang was het Duitse Cherry, bekend om zijn Cherry MX-switches die in vrijwel elk mechanisch bord te vinden waren, de grootste relevante fabrikant van mechanische switches. Cherry had dan ook een breed assortiment patenten om veel echte alternatieven te voorkomen. Die monopoliepositie zorgde voor een overzichtelijke markt voor de consument: de verschillende switches kenden allemaal hun eigen kleur waardoor je als liefhebber exact wist welke ervaring je te wachten stond, ongeacht de fabrikant van het toetsenbord.

Een toetsenbord met een Cherry MX Red switch heeft een lichte lineaire aanslag, een Cherry MX Black switch juist een zware, MX Brown een middelzware met een voelbaar actuatiepunt (de zogeheten tactile bump) en MX Blue was herkenbaar aan het hoorbare ‘klikje’ bij het activeren van elke toets. Die laatste blijft populair onder de puristen, maar ze worden soms als ietwat asociaal beschouwd omdat je omgeving kan meegenieten van jouw typ- of gamekunsten. Kort door de bocht genomen is Cherry MX Brown de veiligste keuze voor tal van doeleinden en is MX Red vooral interessant voor zij die zich enkel met snelle games bezig houden. Maar smaken verschillen.

Ondanks dat Cherry nog veel meer modellen kent, tref je deze zelden aan in winkels. De enige uitzondering daarop is de stillere Cherry MX Silent switch.

©PXimport

Andere merken

Inmiddels zijn veel van de Cherry patenten – die uit de jaren 80 stamden – verlopen en dat zette de deur open voor bedrijven zoals het Chinese Kaihua om eigen switches op de markt te brengen. Hoewel deze Kailh-switches ‘de enige echte’ Cherry-switches tegenwoordig aardig weten te benaderen, blijft er nog wel sprake van een merkbaar verschil, waar Kailh dan weer een prijsvoordeel tegenover zet. Hoewel Kailh ook kleuren in de naamgeving gebruikt, wijken deze af van de Cherry-standaard, een trend die anderen later volgden en wat het overzicht niet ten goede komt.

Een drijvende kracht achter de verbreding van de mechanische switch markt is het feit dat Cherry de vraag naar sommige van zijn switches simpelweg niet aankon. Vooral de grote vraag naar modellen met ingebouwde rgb-verlichting vanuit de gaminghoek zorgde ervoor dat grote bedrijven zoals Logitech en Razer hun heil in andere oplossingen gingen zoeken. Beide brengen inmiddels modellen met hun eigen switches op de markt, de Logitech Romer-G en Razer Green/Orange/Yellow respectievelijk. Zo is er tegenwoordig veel meer te kiezen, maar is de keuze ook een stuk lastiger en onoverzichtelijker geworden. Wij bekijken in deze test tien verschillende mechanische toetsenborden met uiteenlopende switches en doelgroepen.

Toetsenbord eigen stijl

Het aantal fabrikanten van ‘alternatieve’ mechanische switches mag dan wel zijn toegenomen, vrijwel alle switches zien er van de buitenkant hetzelfde uit. Dit komt omdat er een hele markt is ontstaan voor mensen die hun toetsenbord na aanschaf nog verder personaliseren door bijvoorbeeld mooiere kabels aan te schaffen of door de keycaps (de toetsen) zelf te vervangen door varianten met een opvallende kleurstelling, een speciaal ontwerp of een hogere kwaliteit plastic. Zoek je op bijvoorbeeld Massdrop of AliExpress op ‘Cherry MX’, dan vind je honderden producten om je toetsenbord helemaal naar eigen wens in te richten. Van eenvoudige alternatieven tot gouden keycaps aan toe, je kunt het zo gek niet bedenken of het bestaat. Zo wordt een functioneel product als een toetsenbord ook een design statement.

Corsair K95 Platinum

De Corsair K95 Platinum is een perfect voorbeeld van een echt luxe toetsenbord. Hij weegt maar liefst 1,3 kg en kent een bouwkwaliteit en afwerking waar je u tegen zegt. Tevens is dit model is voorzien van een aluminium afwerking voor een overtuigend premium gevoel. Zelfs een leek zal direct herkennen dat dit een Porsche onder de toetsenborden is. Daar staat wel een flinke prijs tegenover, want met circa 200 euro is het ook één van de duurste modellen die we bekijken.

Corsair maakt enkel gebruik van originele Cherry MX-switches en had zelfs een exclusieve deal met Cherry dat zij het de eerste fabrikant was die de snelle ‘Cherry MX Speed Silver’-switch mochten verkopen, een variant die nog sneller reageert en waarvan ook een K95 Platinum-versie verkrijgbaar is. De exclusiviteit is inmiddels overigens verlopen. Andere signalen dat dit model zich richt op gamers, zijn de specifieke gamegerelateerde opties in de software, de extra rij toetsen enkel voor macrofuncties, en ook de uitgebreide rgb-verlichting met tal van effecten is meer een vraag uit de gaminghoek dan de zakelijke markt.

Zij die wel gamen maar ook andere taken op hun computer uitvoeren zullen ook wel aan hun trekken komen, met de aanwezige zaken als de polssteun en de fysieke toetsen om het volume aan te passen of door je muziek heen te skippen. Voor hen ligt een K95 Platinum met de neutralere Cherry MX Brown-switch echter wel voor de hand. Zelfs met de grote gamingfocus is het al met al een uitstekende allrounder en een waardig topmodel … mits je het geld ervoor over hebt.

Corsair K95 Platinum

Prijs
€ 199,-
Website
www.corsair.com10Score100

©PXimport

Razer BlackWidow Chroma V2

Razer is inmiddels al enkele jaren afgestapt van Cherry MX-switches en maakt enkel gebruik van zijn eigen Razer-switches. Hoewel de kleuraanduidingen die Razer gebruikt anders zijn, zijn ze vrijwel altijd direct te vertalen naar een Cherry MX-alternatief. In de praktijk valt op dat deze switches het gevoel van de originele modellen sterk weten te benaderen, maar de ervaren typist zal ze wel degelijk van elkaar kunnen onderscheiden. Een positief gevolg van de eigen benadering is dat de door ons geteste Razer Orange-variant beduidend stiller werkt dan de Cherry MX Brown-switch waar deze sterk op lijkt. Is stilte gewenst, dan is deze Razer interessant, maar puur voor het gevoel onder de vingers houdt een Cherry-basis toch de voorkeur.

Ondanks dat Razer bekend staat als een opvallend gamingmerk, is de BlackWidow Chroma V2 juist één van de meer neutraal vormgegeven high-end-toetsenborden. Hij is lekker neutraal zwart, wat ook in een zakelijke omgeving niet zou misstaan. Pas wanneer je de rgb-verlichting in werking zet, verandert het ingetogen model in een echt gamingproduct. Net als Corsair heeft ook Razer een extra rij toetsen voor macrodoeleinden wat de gamerfocus toch weer duidelijk maakt, al ontbreekt hier wel de wat luxere aluminium afwerking en de fysieke volumeknop, terwijl de prijs niet gek veel lager ligt. Een bijzondere feature van de Razer is de aanwezige leder-look zachte polssteun wat als een wolkje voor de polsen voelt … die feature zien we graag vaker terug!

Razer BlackWidow Chroma V2

Prijs
€ 179,-
Website
www.razerzone.com8Score80

©PXimport

Cooler Master MasterKeys Pro M White LED

Cooler Master richt zich met de MasterKeys-serie vooral op een scherpe prijs-prestatieverhouding. Je krijgt namelijk een toetsenbord met een keurige bouwkwaliteit, een nette matzwarte afwerking en niet onbelangrijk: echte Cherry MX mechanische switches voor een relatief zachte prijs. Het rechttoe rechtaan ontwerp van Cooler Master leent zich ook goed voor zakelijk gebruik en verspilt geen kostbare ruimte op je bureau.

De lagere prijs komt uit de eenvoudigere featureset: luxe toevoegingen zoals extra macrotoetsen, fysieke volumetoetsen of een polssteun ontbreken hier. Leuk aan de MasterKeys is dat er veel verschillende modellen van verkrijgbaar zijn, zo kun je kiezen voor een compact model zonder numeriek gedeelte, de Pro S die interessant is voor gamers en mensen die hun toetsenbord regelmatig verplaatsen, of een volledig toetsenbord met klassieke indeling: de Pro L. Wij testen een afwijkende indeling, de Pro M, die wel een numeriek gedeelte heeft, maar geen pijltjestoetsen en andere navigatietoetsen. Een opvallende indeling. Daarbij kun je ook nog voor verschillende Cherry MX-switches kiezen en waar wij de versie met witte verlichting bekeken, kun je (tegen meerprijs) ook rgb-verlichting kiezen. Hoewel de verder bescheiden featureset alsnog moet voldoen, is het toch een positieve ontwikkeling voor de consument dat er flink wat te kiezen valt.

Cooler Master MasterKeys Pro M White LED

Prijs
€ 89,-
Website
www.coolermaster.com8Score80

©PXimport

HyperX Alloy FPS

In de gamingmarkt is Kingston met zijn HyperX-submerk een redelijk nieuwe speler, maar net als met Kingstons eerste headset (de indrukwekkende HyperX Cloud), maakt ook het eerste toetsenbord een zeer positieve indruk. De HyperX Alloy FPS is uitzonderlijk solide gebouwd metalen toetsenbord wat samen met de keuze voor originele Cherry MX-switches het typ- en gamegevoel ten goede komt. Het compleet stalen ontwerp is ook een prettige plus boven de veelal plastic afgewerkte modellen in deze middenklasse. Ook kan het strakke ontwerp, zonder poespas en met minimaal ruimteverlies op je bureau, ons zeker bekoren. Tegelijkertijd weet de HyperX toch nog voldoende een eigen stijl neer te zetten met zijn opvallende zwart/rood gevlochten kabel, de optionele rode en van extra grip voorziene WASD-toetsen voor gamers en een nette reishoes.

Wat prijs betreft zit dit model rond de 129 euro waar je hem redelijkerwijs zou verwachten. Kwalitatief een duidelijke stap boven de goedkopere modellen en die meerprijs voel je onder de vingers, maar gezien de bescheiden featureset zonder polssteun, fysieke mediatoetsen of rgb-verlichting, blijft hij wel ruim onder de topmodellen. De rode verlichting misstaat de HyperX Alloy FPS zeker niet, maar het moet wel net bij je setup passen.

HyperX Alloy FPS

Prijs
€ 129,-
Website
www.hyperxgaming.com8Score80

Mech-wannabe’s

Indeling toetsenborden

Logitech G Pro

De Logitech G Pro is een voorbeeld van een TKL-toetsenbord (zie kader). De meerwaarde voor pure gamers staat wat ons betreft niet ter discussie, al zul je voor slechts incidenteel Excel-werk al kriebels krijgen. Inhoudelijk is het bord voorzien van de nodige gamerfeatures zoals anti-ghosting en veel-key rollover. Kwalitatief is het een keurig gebouwd en afgewerkt toetsenbord. De optie om hem op drie hoogtes te kunnen stellen is prettig. De populaire rgb-verlichting is hier aanwezig. Logitech maakt gebruik van zijn eigen Romer-G switches. Het fundamentele ontwerp is duidelijk anders, maar in typ-ervaring benaderen ze de neutrale Cherry MX Brown-modellen. Het maakt ze een allemansvriend. Ze voelen weliswaar iets zachter onder de vingers, maar ze zijn ook duidelijk stiller wanneer je fanatiek bezig bent.

De bijbehorende software van Logitech steekt boven de concurrentie uit en dat is erg prettig. Eindeloos profielen kunnen instellen voor al je games is een mooie plus en standaard zitten er reeds 300 gameprofielen in. Wel apart is de keuze om een bewust compact gehouden toetsenbord een paar centimeter dieper te maken dan nodig. En we kunnen ook lastig begrijpen waarom de grote broer van de G Pro, de Logitech G910 Orion Spectrum, 20 euro goedkoper is. Deze biedt een volledige toetsindeling en heeft daarbij ook nog een polssteun. De verwachting is dat de net uitgekomen G Pro dan ook nog wat in prijs zal zakken, wat het helemaal een ijzersterke keuze zal maken.

Logitech G Pro

Prijs
€ 149,-
Website
gaming.logitech.com9Score90

©PXimport

Cherry MX-Board 3.0

Cherry is niet alleen de fabrikant van de populairste mechanische switches, het maakt zelf ook complete toetsenborden. Het Cherry MX-Board 3.0-toetsenbord richt zich overduidelijk op typisten en niet op gamers. Dat is te zien aan zijn eenvoudige, ietwat oubollige uitstraling en het ontbreken van verlichting en softwarefeatures, ondanks dat er ook gewoon prima op gegamed kan worden. Interessant zijn de lage toetsen, mechanische toetsenborden hebben traditioneel hoge toetsen. Dit maakt het voor nieuwkomers in de markt van mechanische toetsenborden eenvoudiger om aan het toetsenbord te wennen.

De Cherry MX-Board 3.0 is één van de goedkoopste in deze test, maar doet kwalitatief niet onder voor de modellen die enkele tientjes hoger zijn geprijsd. Als je om de extra features die de luxere modellen bieden niet geeft (en typisten zullen dat veelal niet doen) dan is dit een heel interessante keuze. Geen fratsen, wel een degelijk toetsenbord voor je geld.

Cherry MX-Board 3.0

Prijs
€ 79,-
Website
www.cherryamericas.com8Score80

SteelSeries Apex M500

SteelSeries kent een breed assortiment, van opvallende mechanische toetsenborden tot betaalbare mech-achtige toetsenborden. De Apex M500 is zit ergens in het midden en is duidelijk een no-nonsense functioneel toetsenbord. Het is bijna een schoolvoorbeeld middenklasse mechanisch bord. De afwerking is geheel kunststof: geen fancy staal of aluminium voor het oog, maar dit bord zit wel merkbaar stevig in elkaar. Het rechttoe rechtaan ontwerp plus het grote en neutrale lettertype, maakt het haast een ietwat klassiek toetsenbord. Wel is de gamefocus van SteelSeries duidelijk door de daarvoor relevante features, zoals anti-ghosting, n-key rollover en keuze voor Cherry MX Red-switches. De MX Red-switches in het door ons geteste model komen in gaming duidelijk het best tot hun recht. De lagere weerstand doet ze sneller aanvoelen, maar wel met bijbehorend risico dat een typist met zware aanslag ze soms iets te eenvoudig en onbedoeld indrukt.

Het neutrale lettertype zorgt dat de verlichting goed doorschijnt, het is met enige marge het model met de hoogste helderheid in deze test. Opvallend is ook de keuze voor enkel blauwe verlichting, dat moet wel net bij je opstelling passen. Gezien het aanbod van modellen met rode leds veel groter is dan blauwe leds, is het wel een prettige toevoeging aan de markt. Al met al een zeer degelijk toetsenbord met een bescheiden featureset en redelijke prijs-prestatieverhouding. Het grootste ‘probleem’ is dat er weinig echt aan opvalt, terwijl er heel veel te kiezen is voor de 100 à 120 euro die je voor dit bord kwijt bent. Is de featureset echter precies wat je zoekt, dan is ook deze Apex M500 een prima koop.

SteelSeries Apex M500

Prijs
€ 109,-
Website
www.steelseries.com7Score70

©PXimport

Ducky Shine 6

Wanneer je deze Ducky voor het eerst voor je hebt liggen, vraag je je wellicht af waarom dit model 169 euro kost. Het opvallende blauwe frame, je eerste aanraking met de extra aanwezige spatiebalk waarop een abstracte aap te zien is (vanwege het Chinese jaar van de aap, een neutrale spatie die je op de foto ziet is ook inbegrepen). Ook de wat speelse merknaam Ducky van deze Taiwanese toetsenbordenspecialist doet eerder vermoeden dat het juist betaalbare modellen zijn. Niets is echter minder waar, want Ducky-toetsenborden zoals deze Shine 6 Special Edition behoren tot de betere op de markt en zijn dan ook zeer geliefd bij de mech-kenners.

Dit komt vooral vanwege de (interne) bouwkwaliteit, die is uitstekend en vooral ook de kwaliteit van de zogeheten double-shot keycaps zetten af tegen wat je in de meeste gaming-gerichte borden tegen komt. Werkend of gamend op je Ducky overtuigt het gevoel dat je op een stukje kwaliteit zit te typen en dat is precies waar Ducky zich van oudsher op richt. De featureset is netjes maar niet overdreven: we zien wel fysieke mediaknoppen en rgb-verlichting waarvan de instellingen op je bord worden opgeslagen. Opvallend is een mouse-bungee voor je muiskabel, maar een polssteun had dit model niet misstaan (die is overigens wel los verkrijgbaar). Opvallend voor deze Special Edition zijn de half-hoge keycaps waardoor meer licht onder je toetsen vandaan komt. Het blauwe frame zal vermoedelijk niet iedereen liggen, maar later dit jaar zullen modellen met een zwart frame en zelfs modellen met nog luxere keycaps gemaakt van PBT-plastic volgen. Een prachtbord voor de liefhebber.

Ducky Shine 6

Prijs
€ 169,-
Website
www.duckychannel.com.tw9Score90

©PXimport

Sharkoon Skiller Mech SGK1

De Sharkoon Skiller Mech SGK1 is opvallend, en dat heeft meerdere redenen. Zo is hij de goedkoopste in de test, maar is hij zeker niet karig wat features betreft. We treffen (witte) verlichting aan, zien zelfs een polssteun en gamemogelijkheden zoals anti-ghosting en n-key rollover ontbreken ook niet (let wel op, de polssteun is niet te verwijderen). Het product doet de bekende reputatie van Sharkoon eer aan: veel product voor een bescheiden bedrag. De Skiller Mech kent wel een uitgesproken, ietwat agressief design waar je lastig omheen kunt. Kantoorgebruik ligt door dat ontwerp niet voor de hand terwijl de featureset zich daar ook voor had geleend.

Hoewel goedkoop in dit geval zeker geen duurkoop is, kunnen we niet om de onvermijdelijke kostenbesparingen heen. Zo maakt Sharkoon gebruik van de Kailh-switches die Cherry weliswaar redelijk benaderen maar die de purist toch net niet zullen overtuigen. Ook ontbreken mediatoetsen en is de afwerking van eenvoudiger plastic minder dan de luxere modellen in deze vergelijking. De fysieke bouwkwaliteit van dit bijna 1,3 kg wegend bord is alleszins keurig, helemaal gezien de prijs, maar het mag duidelijk zijn dat de duurdere modellen een hoger gevoel van luxe weten over te brengen dan deze prijsbreker.

Sharkoon Skiller Mech SGK1

Prijs
€ 69,-
Website
www.sharkoon.com7Score70

©PXimport

ASUS Claymore

De ASUS Claymore is met enige marge de duurste in deze test, en het is ook wel de meest opvallende. Je kunt namelijk het numerieke gedeelte on-the-fly verwijderen of terugplaatsen. Zo kun je snel ruimte maken voor je muis en intensief gamen, of juist weer prima uit de voeten met taken waarvoor dat numerieke deel toch cruciaal is. Je kunt het numpad zelfs aan de linkerkant plaatsen! Voor zij die kantoortaken en gamen combineren, is de meerwaarde groot, maar dit heeft dus wel een flinke meerprijs.

Kwalitatief gezien is dit een keurig uitgevoerd en afgewerkt bord: één van de luxere modellen onder de vingers. De opvallende details in de aluminium afwerking van het geheel zijn een kwestie van smaak, maar dat het een bijzonder toetsenbord is ziet wel iedereen eraan af. De aanwezigheid van een fysiek volumewiel is prettig. Zoals we van ASUS mogen verwachten, is het model voorzien van uitgebreide rgb-verlichting en de optie deze te laten synchroniseren met andere ASUS-rgb-hardware zoals muizen of moederborden. Heb je een recent ASUS-moederbord, dan kun je zelfs direct vanuit het toetsenbord de overklok instellen of je ventilatorsnelheid aanpassen. Stuk voor stuk zaken die zeker interessant kunnen zijn.

Ons voornaamste bezwaar is het ontbreken van een (al dan niet optionele) polssteun. Een echt topmodel zien we namelijk het liefst voorzien van alle optionele extra’s. Ook is de bouwkwaliteit weliswaar goed, maar de meerprijs staat niet geheel in verhouding. Als je niet op een paar tientjes hoeft te kijken en het concept van een verwijderbare numpad je aanspreekt is het echter een interessant toetsenbord.

ASUS Claymore

Prijs
€ 239,-
Website
www.asus.com9Score90

©PXimport

Conclusie

Het is lastig om een slecht mechanisch toetsenbord tegen te komen. Geen van de door ons geteste modellen mag als een miskoop worden beschouwd, ze steken allemaal uit boven goedkopere dome-toetsenborden. We zien vooral sterk uiteenlopende producten. Je wensen op een rijtje zetten is dus de cruciale eerste stap. Wil je bijvoorbeeld een fullsize-model of een heb je het numerieke gedeelte niet echt nodig? Neem je enkel genoegen met Cherry MX-switches of zijn alternatieven ook goed? En welke features vind je belangrijk? Denk dan aan een polssteun, verlichting (al dan niet rgb) en fysieke mediatoetsen. Jouw specifieke wensen moet je zwaarder wegen dan de mening van een ander. Ook echt unieke features mogen niet worden vergeten, denk aan het afneembare numpad gedeelte van de toffe, aluminium afgewerkte maar oh zo prijzige ASUS Claymore, of de zachte kussen-polssteun van Razer BlackWidow.

Het model dat de diepste indruk bij ons achterlaat is de luxe, overcomplete Corsair K95 Platinum: die weet alle hokjes aan te vinken en geven we het keurmerk Best getest. Daar heb je overigens wel flink wat ruimte op je bureau voor nodig en een ruim budget van 200 euro … twee duidelijke argumenten die je ook weer eenvoudig richting een alternatief zouden kunnen sturen.

Genoeg andere merken tonen aan dat een goed mechanisch toetsenbord niet per sé honderden euro’s hoeft te kosten, als je maar ergens wat water bij de wijn doet. Met de Cherry MX 3.0 heb je voor nog geen 80 euro een echt degelijk fratsen-vrij mech-bord onder je vingers. Sharkoon bezuinigt op de switches en afwerking om wel een polssteun en verlichting te kunnen bieden, voor z’n bord van nog geen 70 euro. Cooler Master biedt voor een bescheiden meerprijs een breed scala aan degelijke modellen met uiteenlopende vormen en led-opties, en gebruikt Cherry MX-switches. De Cooler Master MasterKeys Pro M White LED biedt een sterke prijs-kwaliteitverhouding, genoeg redenen om het toetsenbord ons Redactietip-keurmerk te geven. De HyperX Alloy FPS laat zien dat ultra-solide staal ook onder de 130 euro mogelijk is, maar speelt net als SteelSeries in een prijssegment waar wel héél veel te kiezen is, wat opvallen lastig maakt. Voor een mech kiezen is kortom eenvoudig, maar welke te kiezen is zeker nog een pittige opgave.

In de tabel (pdf) vind je de testresultaten van de 10 geteste toetsenborden.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Waar je een paar jaar geleden nog de hoofdprijs betaalde voor een goede 65 inch smart-tv, zijn deze tv's nu al een stuk betaalbaarder. Wij vonden vijf exemplaren die voor minder dan 600 euro te koop zijn.

Een 65 inch 4K smart-tv is natuurlijk de ultieme televisie voor het kijken van series en films in de hoogste kwaliteit. Voordeel is verder ook dat je niet al te dicht op je scherm hoeft te zitten: voor een 65 inch televisie geldt een afstand vanaf zo'n drie tot drieënhalve meter. En dankzij de smart-functionaliteit heb je toegang tot tal van streamingdiensten. Wij bekeken de mooiste modellen die je voor minder dan 600 euro kunt kopen.

LG 65UR73006LA

Voor wie houdt van heldere beelden en natuurlijke kleuren is de LG 65UR73006LA.AEUQ een prima keuze. Het 4K-paneel met ondersteuning voor HDR10 en HLG laat films en series mooi uitkomen. Wat direct opvalt is het brede kijkhoekpaneel, zodat je vanuit elke hoek goed beeld hebt. Drie HDMI 2.1-poorten zijn aanwezig, handig voor bijvoorbeeld een spelcomputer of soundbar. Het geluid is degelijk, met 20 watt RMS, al kan een extra speaker geen kwaad. De televisie zelf is niet overdreven dik, ongeveer 57 mm, en draait op WebOS dat vlot en makkelijk werkt.

Besturingssysteem: WebOS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

TCL 65C655 Pro

Deze TCL 65C655 Pro is een goede keus als je graag series kijkt of een filmavond houdt. Dankzij de QLED-techniek komen de kleuren mooi tot leven en ook HDR10+ en Dolby Vision helpen mee voor extra diepte. Google TV zorgt ervoor dat je toegang hebt tot de meeste (streaming-)apps van Netflix tot YouTube. Het geluid springt eruit: met 50 watt RMS en een ingebouwde subwoofer krijg je een stevig geluid. De tv zelf is daardoor wel een tikje dikker, zo’n 80 mm. Er zijn drie HDMI-poorten voor het aansluiten van extra apparaten.

Besturingssysteem: Google TV
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 50W

Hisense 65A7NQ

Ben je iemand die vooral van gemak houdt? De Hisense 65A7NQ biedt precies dat. De tv is simpel in gebruik, draait op het VIDAA-besturingssysteem en start razendsnel op. Met zijn 4K-beeld en ondersteuning voor Dolby Vision zie je mooie kleuren en scherpe beelden. Er zijn drie HDMI-poorten, voldoende voor al je apparaten. De tv heeft een redelijk slank ontwerp, ongeveer 80 mm dik. Het geluid van 20 watt RMS is prima voor dagelijks gebruik, al klinkt het met een soundbar net even beter.

Besturingssysteem: VIDAA U
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Samsung QE65Q80DAT

Wat deze Samsung QE65Q80DAT meteen bijzonder maakt, is het strakke ontwerp en de Direct Full Array-achtergrondverlichting. Daardoor zijn de zwarttinten diep en het contrast sterk. De tv is heel geschikt voor wie sportwedstrijden of actiefilms kijkt. Hij heeft vier HDMI 2.1-poorten en een krachtig geluid van 40 watt RMS, wat zorgt voor een volle klank bij films. Het scherm is vrij dun, met 54 mm, en draait op het vertrouwde Tizen-besturingssysteem dat soepel werkt.

Besturingssysteem: Tizen
Aantal HDMI-poorten: 4
Audio-output (RMS): 40W

Philips 65PUS7609/12

Bij de Philips 65PUS7609/12 draait het om eenvoud en betaalbaarheid. De beeldkwaliteit is prima voor dagelijks gebruik, met 4K-resolutie en ondersteuning voor Dolby Atmos voor beter geluid. De tv werkt met Titan OS, dat simpel is en vlot laadt. Er zijn drie HDMI 2.1-poorten, genoeg om bijvoorbeeld een spelcomputer of extra box aan te sluiten. De tv is iets dikker dan sommige andere modellen, ongeveer 92 mm, en levert 20 watt RMS geluid. Philips is voor deze serie afgestapt van Google TV en levert de modellen nu met Titan OS.

Besturingssysteem: Titan OS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Ga je op vakantie met je camper of met de caravan? Dan wil je vooral ontspannen rijden, zonder zorgen over te lage viaducten, smalle haarspeldbochten of weggetjes waar je amper kunt keren. Toch gebruiken veel mensen nog steeds een standaard autonavigatie, terwijl die niet is afgestemd op de afmetingen en het rijgedrag van een groter of zwaarder voertuig. In dit artikel lees je wat campernavigatie anders doet – en waarom dat handig is.

Lees ook: Een airco in je caravan of camper? Dit zijn de mogelijkheden!

Een gewone navigatie – los toestel of via smartphone – is gebouwd voor personenauto's. Je voert een bestemming in, kiest eventueel tussen snelste of kortste route, en krijgt aanwijzingen gebaseerd op normale verkeersregels en gangbare voertuigafmetingen. Voor dagelijks gebruik werkt dat prima. Maar zodra je met een grote camper of een caravan op pad gaat, kom je al snel beperkingen tegen. Denk aan tunnels met een beperkte doorrijhoogte, wegen met maximale asdruk of gewichtslimiet, scherpe bochten in bergachtig gebied of dorpskernen waar je amper kunt keren of parkeren. Een standaard navigatie houdt daar geen rekening mee. Dat kan onderweg voor behoorlijk wat stress zorgen, of in het slechtste geval zelfs voor schade.

Wat doet campernavigatie anders?

Een speciaal campernavigatiesysteem is ontworpen met campers en auto's met aanhanger in gedachten. Je voert vooraf de lengte, breedte, hoogte en het gewicht van je combinatie in. Op basis daarvan worden alleen routes getoond die ook echt geschikt zijn voor jouw voertuig. En dat maakt een wereld van verschil.

Zo vermijd je automatisch bruggen waar je niet onderdoor kunt, te smalle weggetjes in dorpjes of natuurgebieden, steile hellingen waar je niet comfortabel kunt rijden of keren en wegen waar een caravan officieel niet is toegestaan. Veel campernavigaties bieden ook aanvullende functies. Denk aan filters voor campings, servicepunten of camperplaatsen, kaarten die je offline kunt gebruiken in gebieden zonder bereik, weergave van hellingspercentages en scherpe bochten onderweg en waarschuwingen voor zijwind, milieuzones of tolwegen. Sommige systemen kun je zelfs koppelen aan een achteruitrijcamera, wat handig is bij parkeren of keren op krappe plekken.

Wat je bij campernavigatie ook vaak ziet: een groter scherm dan bij standaard modellen. Dat is geen luxe, maar een bewuste keuze. De zitpositie in een camper is meestal hoger en wat verder van het dashboard af. Een scherm van 7 inch of groter zorgt dan voor beter overzicht en leesbaarheid, zonder dat je moet turen of knijpen met je ogen. Zeker als je tijdens het rijden snel de kaart of de aanwijzingen wilt checken, is dat een voordeel.

©GARMIN International ©2022

Voorbeelden uit de praktijk

Stel: je rijdt met een camper door de Ardennen. De kortste route volgens je telefoon gaat dwars door een dorpje met een smal bruggetje en steile oprit. Een standaard navigatie stuurt je daar zonder waarschuwing heen. Een campernavigatie herkent de beperkingen en kiest een alternatieve route via een doorgaande weg, ook al is die iets langer. Of je rijdt in Zuid-Frankrijk met een caravan achter je auto. Je komt bij een tunnel waar voertuigen hoger dan 2,60 meter niet doorheen mogen. Een gewone navigatie weet dat niet – een campernavigatie voorkomt dit soort problemen.

Is het altijd nodig?

Als je met een compacte buscamper reist die nauwelijks groter is dan een gewone auto, heb je in de praktijk minder snel last van beperkingen. Maar zodra je camper langer of hoger is, of je met een flinke caravan rijdt, wordt specifieke navigatie al snel een stuk comfortabeler – en veiliger. Ook voor langere reizen of tochten buiten West-Europa is het verschil merkbaar. Niet elk land signaleert hoogte- of gewichtsbeperkingen even duidelijk. Dan is het prettig als je navigatie dat voor je bijhoudt.

Campernavigatie kopen? Hier moet je op letten

Niet elk navigatiesysteem voor campers biedt dezelfde functies. Let daarom goed op de specificaties voordat je iets aanschaft. Controleer of je de voertuigafmetingen (lengte, breedte, hoogte, gewicht) kunt invoeren. Alleen dan kan het systeem echt rekening houden met obstakels op de route. Kijk ook naar het kaartmateriaal: is het actueel en dekt het voldoende landen? Zeker als je buiten West-Europa reist, is dat belangrijk. Sommige modellen bieden gratis kaartupdates, anderen niet. Let daarnaast op of er specifieke camper-POI's in het systeem zitten, zoals camperplaatsen, servicestations of campings. Ook de gebruikersinterface speelt een rol: is het systeem vlot te bedienen, ook als je onderweg bent? En niet onbelangrijk: hoe groot is het scherm? Bij voorkeur is dat minstens 7 inch. Een groter scherm is niet alleen prettiger tijdens het rijden, maar maakt het ook makkelijker om in een oogopslag hellingen, bochten en alternatieven te overzien. Ten slotte: als je al een achteruitrijcamera hebt, controleer dan of deze te koppelen is aan het systeem. Dat maakt het manoeuvreren op een krappe camping een stuk makkelijker.

Fijne vakantie!

Een campernavigatie lijkt op het eerste gezicht misschien een extra uitgave, maar het levert je onderweg vooral rust en gemak op. Geen stress over bruggen, geen gedoe bij keren, en geen verrassingen bij tunnels of bergwegen. Zeker als je vaker met je camper of caravan op pad gaat, is het een investering die je reis een stuk comfortabeler en ontspannen maakt.