We schrijven januari 1982. Op de CES wordt door Commodore een legende gelanceerd. De Commodore 64 veroverde de wereld en werd tot en met 1994 in vrijwel ongewijzigde vorm verkocht. Wil je oude tijden doen herleven, dan kun je op veel nieuwere hardware ook de Commodore 64 emuleren. Lees hier hoe dat werkt.

De Commodore 64 is het meest verkochte computertype ooit, met zo’n 17 miljoen aan de man gebrachte exemplaren. Wie dan ook homecomputers zegt, zegt Commodore 64 (of C64). Dit 8-bits systeem met 64 kByte RAM aan boord domineerde de markt voor een periode van maar liefst 12 jaar, wat uniek is in de snelle wereld van de IT. 

Tegelijkertijd werd die C64 ook de aanzet tot de ondergang van Commodore. Ze konden het succes van deze machine namelijk nooit echt meer evenaren. Onder het motto ‘C64 or bust’ kwam het in 1994 uiteindelijk tot een bust. Jammer, want Commodore had met de beoogde opvolger Amiga zeer hoge ogen kunnen gooien. 

Ze waren er alleen net te laat mee, in een markt die inmiddels gedomineerd werd door MS-DOS en later Windows-pc’s. Marketing- en management-missers zorgden voor de uiteindelijke en definitieve ondergang. Maar de C64 leefde nog lang voort. Zelfs nu nog, want de afgelopen jaren verscheen op de C64 gebaseerde hardware. Daarover verderop meer. 

C64 emulator installeren

Eerst  gaan we in op hoe je de Commodore 64 emuleren kunt op recente hardware. Nu zijn emulators – waarin softwarematig totaal andere hardware wordt nagebouwd dan het host-systeem – een eitje om te draaien op moderne computers. Zelfs een complete mainframe van IBM draait als een zonnetje op de gemiddelde pc. Wel geldt dat enige snelheid vereist is om de zaak real-time te emuleren, wat nodig is om de beste gebruikservaring te realiseren. 

Wil je je niet al te zeer verdiepen in configureren van de C64-emulator, dan is er een kant-en-klaar-pakket: C64 Forever. Het hart wordt gevormd door open source emulator VICE, maar tegelijkertijd worden diverse games en voorgeconfigureerde emulatorsettings meegeleverd, en legale roms met het besturingssysteem van de Commodore 64. 

De maker van C64 forever – Cloanto -beschikt namelijk over de officiële licentie voor deze ROMS. Wat de emulator betreft kun je kiezen uit een gratis maar beperkte versie of voor een Plus-versie die alle mogelijkheden ontsluit. Van die Plus-versie is ook een boxed-versie die op CD geleverd wordt, voor de liefhebbers.

©PXimport

Scanlines en GEOS

Praktische tip: klik na installatie en voor de eerste keer starten in het menu Tools op Options, gevold door een klik op de tab Emulation in het geopende venster. Schakel vervolgens onder Video en Filter de optie Scanlines of CRT Phosphors in. Veel programmeurs maakten vroeger gebruik van de tv-resoluties en ‘tekortkomingen’ van beeldbuizen om bepaalde effecten te bereiken. Laat je deze opties uit, dan ontstaat al snel een wel heel blokkerige en ‘harde’ ervaring bij gebruik van de emulator. 

Verder kun je hier ook de nauwkeurigheid van de emulator tweaken alsmede allerlei andere settings. De standaard-instellingen zijn door Cloanto zodanig geregeld dat ze op de meeste pc’s een goede gebruikerservaring geven. Maar héb je een sneller systeem, maak er dan gebruik van zouden we zeggen.

©PXimport

In het hoofdvenster van C64 forever vind je zowel games als een lange lijst aan demo’s, klaar om gestart te worden. Hier zie je de ook nu nog uitgebreide grafische mogelijkheden die de C64 bezit, en hoor je een ander revolutionair onderdeel van de computer: de legendarische SID geluidschip. 

Check zeker ook even het item Systems, hier kun je ook andere Commodore-systemen mee starten. En voor de liefhebbers is er ook GEOS, het destijds revolutionaire grafische besturingssysteem dat voor de C64 werd ontwikkeld.

©PXimport

VICE installeren

VICE is zoals gezegd de onderliggende emulator, die kun je hier gratis downloaden. Je mist dan de gelikte gebruikerservaring die het pakket van Cloanto te bieden heeft. En ook de benodigde ROM’s ontbreken. Maar die kun je met een beetje Googelen vast wel ergens opduikelen.

Download een binary (ofwel uitvoerbaar programma) voor een besturingssysteem naar keuze. Zowel Windows, macOS en Linux worden ondersteund qua versies. Vermijd de ‘nightly builds’, dat zijn veelal instabiele beta- en soms zelfs alpha-versies! 

Zodra je op een downloadlink hebt geklikt wordt je doorgesluisd naar downloadsite SourceForge. Die heeft geen al te beste reputatie (meer) als het gaat om je te verleiden tot aanklikken van allerlei links die je alleen maar spam en spyware opleveren. Wat je moet doen is helemaal niks zodra de pagina geopend is, na een seconde of vijf á tien begint de gewenste download, die je vervolgens in de downloadmap van je browser of natuurlijk een zelfgekozen locatie terugvindt. Haal er voor de zekerheid nog even een virusscanner overheen.

Unzip het binnengehaalde bestand naar (een map op) de c-schijf in het geval van een Windows-systeem. Je start een van de beschikbare Commodore-machines door naar de Vice-map te bladeren en daarin de map bin te openen. X64c.exe start de C64-emulator. Aardig detail: in de door ons binnengehaalde versie waren de benodigde rom’s al aanwezig, da’s niet altijd het geval geweest en scheelt in ieder geval gedoe!

©PXimport

Commodore 64 kopen?

De C64 leefde nog lang voort. Zelfs nu nog, want de afgelopen jaren verscheen op de C64 gebaseerde hardware. Zoals eerst de C64DTV, in joystickvorm. Daarin verstopt zat een 1-chips C64, een huzarenstukje van ‘maker’ Jeri Ellsworth. Zij reverse-engineerde de complete chipset van de Commodore 64 en wist een werkende moderne versie te creëren. Werkend op batterijen, plug-and-play aansluitbaar op iedere tv met een analoge video-ingang.

Daarnaast besloot Retrogames LTD onlangs een opgepimpte versie van de populaire homecomputer uit te brengen, de The C64. Deze keer gebaseerd op een emulator draaiend op een modern ARM-systeembord. Voordeel van deze werkwijze is dat er updates uitgevoerd kunnen worden. 

©PXimport

De The C64 – die er op het eerste oog uitziet als een reguliere C64 - kan overweg met USB-sticks bomvol C64-software (in onder meer .d64-formaat, ofwel een disk-image), zodat je in principe al je oude programmatuur weer tot leven kunt brengen. 

Verder kent het systeem een moderne gebruikersinterface in de vorm van een carrousel. Hierin is een reeks aan meegeleverde games ondergebracht, samen met de meegeleverde joystick en HDMI-kabel kun je dus direct aan de slag. Ook is een volledig vrije C64-modus beschikbaar, waarin je alles kunt doen wat je wil, inclusief programmeren in Basic.

Verder is er ook de The C64 Mini, zonder werkend toetsenbord en daarmee meer gericht op retro-gamers. Inmiddels is van dezelfde maker een The VIC 20 verschenen en staat er een Amiga-kloon voor maart dit jaar op de rol. Al dit soort spullen worden als warme broodjes verkocht. Deels aan ouwe rotten die hun jeugd willen herbeleven en deels aan jeugd die ‘vroeger’ – maar dan zonder al te veel gedoe – wil ervaren.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Is het weer tijd om te klussen en moet je materialen op maat zagen? Met een decoupeerzaak wordt het zware werk je uit handen genomen. Wij vonden vijf mooie exemplaren voor je.

Een decoupeerzaag is perfect voor het fijnere zaagwerk. Denk aan het zagen van cirkels, het afronden van hoeken, het zagen van laminaat of het uitzagen van kleine stukken uit een materiaal. Dankzij de grote wendbaarheid kun je met een decoupeerzaag makkelijk aan de slag voor allerlei klusjes in en om het huis, of je nu met hout, metaal of kunststof werkt. Hieronder vind vijf decoupeerzagen voor al jouw klusjes.

Black & Decker BES610K

De Black & Decker BES610K is een robuuste decoupeerzaag die je helpt bij allerlei zaagklussen. Hij heeft een 650W motor en variabele snelheid, waardoor je nauwkeurig en gecontroleerd kunt werken. De pendelfunctie is instelbaar en de led-werklamp en stofblazer geven je een goed zicht op de zaaglijn. En dankzij de gereedschapsloze zaagbladwissel en de mogelijkheid om de zaaghoek tot 45 graden in te stellen, is deze zaagmachine voor alle toepassingen geschikt.

DeWalt DW331K

Deze decoupeerzaag is geschikt voor zowel de professionele klusser als de serieuze doe-het-zelver. Met zijn sterke motor en variabele snelheid zaag je moeiteloos door diverse materialen. De zaag ligt prettig in de hand dankzij de softgrip en het anti-vibratiesysteem, waardoor je geen last krijgt van je handen. Het snelspansysteem maakt het wisselen van zaagbladen eenvoudig, en met de instelbare zaaghoek kun je ook schuine snedes maken. Een degelijke machine van een gerenommeerd merk.

Makita 4351FCT

De Makita 4351FCT valt op vanwege de beugelgreep. Daardoor kun je deze zaag perfect sturen, zelfs als je een bocht of een detail wilt zagen. Je hebt hier veel meer controle over. Wisselen van zaagjes gaat vlot dankzij het snelspansysteem. De zaaghoek van deze Makita is instelbaar, waardoor je zelfs schuine snedes kunt maken. En met de stevige koffer erbij blijft alles netjes bij elkaar.

Bosch EasySaw 18V-70

De Bosch EasySaw 18V-70 is een handige zaag die je er makkelijk even bij pakt als je wat klusjes in en om het huis moet doen. Omdat hij op een accu werkt, zit je niet meer vast aan snoeren die altijd in de weg zitten. De zaag ligt lekker in de hand en is zo licht dat je er lang mee kunt doorwerken zonder lamme armen te krijgen. De zaagbladen wissel je in een handomdraai, geen gedoe met extra gereedschap. Houd er wel rekening mee dat je de accu en lader er los bij moet kopen, maar als je al Bosch-gereedschap in huis hebt, kun je die accu's gewoon gebruiken.

Makita JV0600K Decoupeerzaag

De Makita JV0600K is een handige decoupeerzaag waarmee je flexibel aan de slag kunt. Het apparaat ligt fijn in de hand en is niet te zwaar. Hij is krachtig genoeg om netjes door hout en zelfs metaal te zagen, en door het lichte gewicht kun je er lang mee werken zonder dat je polsen moe worden. Bij deze zaag krijg je een stevige kunststof koffer, dus je kunt 'm makkelijk meenemen en netjes opbergen. En als je liever heel schoon werkt, kun je hem ook aansluiten op een stofzuiger.

De Nuki Smart Lock Ultra zet de nieuwe standaard voor slimme sloten en is ontworpen voor een volledig sleutelloze levensstijl. Dit premium alles-in-één-pakket kost 349 euro en combineert een stille, razendsnelle motor met geïntegreerde wifi en een meegeleverde veiligheidscilinder.

De Nuki Smart Lock Ultra is het paradepaardje van het merk, gemaakt voor wie echt zonder sleutel door het leven wil. Het strakke ontwerp in roestvrij staal oogt modern en degelijk, terwijl onder de motorkap een nieuwe borstelloze motor zit die het slot stiller én sneller maakt dan eerdere modellen. Je kiest zelf hoe snel het moet gaan, met als snelste optie de opvallend pittige ‘Insane’-modus. Omdat wifi standaard is ingebouwd, heb je geen aparte bridge meer nodig – alles wat je nodig hebt, zit al in het slot zelf.

Wat de Ultra extra bijzonder maakt, is de meegeleverde veiligheidscilinder met SKG***-keur. Die vervangt je bestaande cilinder en is speciaal ontworpen om perfect samen te werken met het slimme slot. Zo zit je meteen goed qua veiligheid én gebruiksgemak. En ook aan de toekomst is gedacht: met ondersteuning voor Matter over Thread haak je moeiteloos aan bij platforms als Apple Home en Google Home. De verbinding is volledig versleuteld, dus je digitale sleutels blijven net zo veilig als je voordeur.

©Wesley Akkerman

Pro of Ultra?

Het grootste verschil met de Nuki Smart Lock Pro zit 'm in de manier waarop je het slot installeert. Bij de Ultra vervang je de cilinder helemaal, terwijl je de iets goedkopere Pro gewoon over je bestaande slot en sleutel heen schuift. Die laatste is dus een zogenaamde retrofit-oplossing, wat hem iets dikker maakt – hij steekt net wat meer uit aan de buitenkant. Verder zijn de twee modellen in de basis gelijk: allebei hebben ze die snelle motor, ingebouwde wifi en ondersteuning voor Matter. De keuze komt dus vooral neer op hoe je het wilt installeren en hoeveel je eraan wilt uitgeven.

Volgens Nuki gaat de ingebouwde accu van de Ultra tot zes maanden mee. Na een maand intensief gebruik – vooral in de eerste weken klikten we de deur vaak open en dicht – zagen we het accuniveau dalen tot zo'n 60 procent. Daarna vlakte het verbruik duidelijk af. Of die zes maanden echt gehaald worden, kunnen we na één testperiode nog niet met zekerheid zeggen, maar bij normaal gebruik lijkt dat een realistische verwachting. Met een paar keer per dag ont- en vergrendelen moet je het moeiteloos een paar maanden redden.

Opladen doe je met een usb-c-kabel die via een magnetisch klikmechanisme aan het slot bevestigt. Die magnetische kop – speciaal door Nuki ontwikkeld – is afneembaar, en dat is handig. Als iemand per ongeluk de deur opent terwijl het slot aan de lader hangt, schiet de kop los zonder schade aan kabel of poort. De kabel valt gewoon op de grond en het slot blijft werken. Wel jammer: je bent voor een nieuwe kabel aangewezen op Nuki zelf.

©Wesley Akkerman

Het slimme slot installeren

De installatie van de Nuki Smart Lock Ultra verloopt over het algemeen soepel, al zijn er een paar momenten waarop je graag iets meer houvast zou willen. Het vervangen van de cilinder zelf is rechttoe rechtaan en werkt zoals je verwacht. Wat lastiger is, is het bepalen welke verlengstukken je nodig hebt voor jouw deur. Die worden netjes meegeleverd voor verschillende diktes, maar de instructies in de app laten op dat punt wat te wensen over. Uiteindelijk kwamen we er wel uit – een kwestie van logisch nadenken en gewoon even proberen – maar echt intuïtief is het niet.

Een tweede puntje: het is niet meteen duidelijk dat je de montageplaat, waar het slot op vastklikt, moet vastzetten met een klein schroefje. Als je die stap overslaat, merk je dat pas zodra de deur voor het eerst draait: dan komt het slot los. Een beetje technisch inzicht helpt dus wel bij het afronden van de installatie. Op dit vlak doen merken als Tedee en Yale het net iets beter, met helderdere instructies en meer begeleiding. Gelukkig is dit een eenmalige handeling, dus echt storend wordt het niet.

©Wesley Akkerman

Nuki Smart Lock Ultra-app

De Nuki-app biedt een ruime keuze aan instellingen waarmee je het slot precies naar wens afstemt. Zo zie je altijd direct hoe vol de batterij nog is, en kun je de helderheid van de ledverlichting op het slot aanpassen of helemaal uitschakelen. De nachtmodus is een slimme toevoeging: die vergrendelt de deur automatisch op een vast tijdstip en schakelt tegelijk over op een stillere, energiezuinige stand – ideaal als je 's avonds laat thuiskomt zonder het hele huis wakker te maken. Met functies als Autolock en Lock 'n' Go sluit de deur zich vanzelf, wat het dagelijkse gebruik net wat makkelijker maakt.

Ook handig is het logboek in de app, waarin je precies ziet wie het slot wanneer gebruikt heeft. Je kunt tijdelijke of permanente toegang verlenen aan anderen en accessoires toevoegen, zoals een keypad of sensor. De Auto-unlock-functie steekt daar wat ons betreft bovenuit: zodra je thuiskomt, gaat de deur vanzelf van het slot. Dat werkt verrassend precies: je moet echt vlak bij de deur staan voordat het systeem reageert, wat ongewenst ontgrendelen voorkomt. We zijn normaal wat sceptisch over zulke functies, maar tijdens de test werkte dit opvallend goed.

©Wesley Akkerman

Hoe bevalt-ie?

Tijdens onze test van vier weken gebruikten we het slot samen met de Nuki Keypad 2 – een accessoire dat echt iets toevoegt. Hiermee open je de deur via een pincode of je vingerafdruk. Het toetsenpaneel koppel je eenvoudig via de app aan het slot en werkt volledig lokaal, dus je hebt er geen internet voor nodig. Je kunt kiezen voor vaste of tijdelijke toegangscodes, en bij vertrek sluit je de deur met één druk op de knop. Zulke functies tillen het gebruiksgemak van een slim slot naar een hoger niveau.

Vooral de vingerafdrukscanner is een uitblinker. Binnen een paar seconden na het scannen gaat de deur open – snel, betrouwbaar en prettig in het dagelijks gebruik. Ook het invoeren van een pincode gaat vlot en zonder vertraging. Wat ons betreft is de Keypad 2 dan ook een waardevolle aanvulling op de Smart Lock Ultra. Het maakt toegang tot je huis eenvoudiger, sneller en intuïtiever. Met een simpele druk op de terugknop vergrendel je het slot weer, een functie die je via de app instelt.

Vergeleken met de bediening via de smartphone-app (die meerdere stappen vereist) is dit een stuk sneller en minder omslachtig. Hoewel de Auto-unlock op basis van locatie verrassend goed werkt, kiezen we zelf liever voor handmatige controle, om fouten uit te sluiten. En wat ons betreft blijft een fysieke sleutel onmisbaar als ultieme back-up. De Ultra levert drie sleutels mee, zodat je altijd binnenkomt, ook als de techniek je een keer in de steek laat. Dat vinden we geen luxe, maar een absolute vereiste bij slimme sloten.

©Wesley Akkerman

Nuki Smart Lock kopen?

De Nuki Smart Lock Ultra biedt een hoogwaardige en complete oplossing voor wie afscheid wil nemen van traditionele sleutels. Met een stille, vlot werkende motor, ingebouwde wifi en ondersteuning voor het nieuwe Matter-protocol, positioneert dit slimme slot zich overtuigend in het topsegment. De bijgeleverde SKG***-cilinder speelt daarbij een (ja ja) sleutelrol: die verhoogt niet alleen de veiligheid, maar zorgt er ook voor dat je altijd kunt terugvallen op een fysieke sleutel. Dankzij deze doordachte combinatie voelt de hogere prijs volledig gerechtvaardigd.

Na installatie blijkt de Smart Lock Ultra een bijzonder betrouwbaar en krachtig systeem, al mogen de montage-instructies wel iets duidelijker. De app biedt een uitgebreide set functies en het slot reageert snel en nauwkeurig. Ontgrendelen via de app vergt soms een extra handeling, maar wie kiest voor het optionele Keypad 2, opent en sluit de deur met één druk op de knop. Kleine kanttekeningen daargelaten, is dit slimme slot een uitstekende keuze voor wie zoekt naar een stil, geavanceerd en allesomvattend systeem dat jarenlang meegaat.