Bij mooi weer wordt off-road-navigatie voor fiets en benenwagen weer interessanter. De GPS-handhelds van Garmin zijn er bij uitstek geschikt voor. Helemaal als je bedenkt dat daarop ook de gratis en voor de meeste landen zeer gedetailleerde OSM (Open Street Map)-kaarten beschikbaar zijn. Hoe zet je die op je Garmin?

Een Garmin GPS-handheld is een in de meeste gevallen robuust apparaat, dat je met een gerust hart mee kunt nemen op je meer of minder avontuurlijke tochten in het veld. In binnen- of buitenland. De ontvangers zijn geoptimaliseerd voor een zo laag mogelijk energieverbruik. Zo kun je veelal de achtergrondverlichting helemaal uitzetten en dankzij het reflecterende scherm toch nog prima in beeld navigatiegegevens zien. 

Verwacht geen full-hd-resolutie op een joekel van een scherm, dat zou weer te veel energie kosten. Ook dingen als stembegeleiding en online-features ontbreken. Daar krijg je ook wat voor terug: op een setje AA-batterijen van fatsoenlijke kwaliteit kun je tot zo’n 18 uur navigeren. 

Dat is althans het geval bij onze Garmin GPSMAP 64sx, andere modellen kunnen nog langere (of kortere) ‘speeltijden’ hebben. De recentere modellen van dit soort ontvangers kunnen vaak overweg met niet alleen GPS, maar ook GLONASS en Galileo. Door satellietgegevens te combineren ontstaat een zeer nauwkeurige positiebepaling.

©PXimport

Topografische OSM-kaarten

De meer uitgebreide Garmin’s hebben de mogelijkheid om kaarten te tonen. Dat gaat ondanks het relatief kleine scherm verrassend goed, zo is de ervaring. De meeste modellen kunnen ook overweg met routing, ofwel: je krijgt ‘turn by turn’-instructies. Niet als spraak, maar als geschreven tekst op het scherm en een waarschuwingspiepje als je van richting moet veranderen. Dit werkt zelfs op gewone autowegen, mits je de juiste kaarten installeert.

En daarmee komen we bij het OSM-project. Dit zijn kaarten die onder meer door vrijwilligers en locals worden bijgehouden. Ze zijn meestal extreem nauwkeurig en je vindt er zo ongeveer elk bospaadje op terug. Ook – afhankelijk van de soort kaart – zie je hoogtelijnen en dergelijke. Het zijn eigenlijk topografische kaarten, waar je allerlei andere zaken op terugvindt, van hoogspanningslijn tot wat dan ook.

Garmin en Open Street Map / OpenTopoMap

Precies die net genoemde features hebben er wellicht voor gezorgd dat een erg populaire bron voor OSM-Garmin-kaarten overbelast is geraakt. Wil je op http://garmin.openstreetmap.nl momenteel een land (tegels kan al niet eens meer) aanvragen, dan is de wachttijd op moment van schrijven ver over de 500 dagen. 

Mogelijk zijn veel militairen, hulpverlenders en vechtende burgers naarstig op zoek naar nauwkeurige topografische kaarten voor de Oekraïne en aanpalende landen. Geen nood echter: we hebben een prima alternatief voor je gevonden alhier: https://garmin.opentopomap.org. En het werkt allemaal heel simpel! 

Wel geldt dat je hier alleen landgebaseerde kaarten kunt downloaden, geen tegels binnen een land. Zorg voor een SD-geheugenkaart in je Garmin, om het geld hoef je dat alvast niet te laten.

©PXimport

En ja: je ZOU kaarten ook kunnen opslaan in ’t interne geheugen van je Garmin (als dat een beetje riant bemeten is), maar het algemene advies is om dat – ook voor de overzichtelijkheid – op een SD-kaart te doen. 

FAT32-formatteer die kaart (kies bijvoorbeeld een 16 GB of 32 GB-exemplaar als je Garmin die grootte ondersteunt) en maak er de map GARMIN op aan. Prik het ding dan in je handheld GPS. Die is daarmee klaar voor gebruik.

Garmin-kaarten downloaden per land

Op de site van OpenTopoMap Garmin Maps scroll je een stukje naar beneden en klik je links op Europe. Klik op de Garmin-kaart van het land naar keuze, waarna het downloaden na een klik op Download begint. Kan even duren, want het gaat soms om bestanden van meerdere Gigabytes (vandaar dus dat die SD-kaart wel van pas komt). 

Download niet de Basemap-versie tenzij je heel specifiek eerst met die software aan de slag wilt op de pc. In dat geval moet je ook vanuit Basecamp de transfer naar de handheld regelen, wat buiten het bestek van dit artikel valt. Is de landenkaart binnen, pak dan ook meteen het Garmin contours-bestand mee. Dit proces kun je voor alle gewenste landen herhalen.

©PXimport

Unzip alle binnengehaalde bestanden. In elk zipje zit één bestand, dus da’s alvast lekker overzichtelijk. Zeker ook omdat de bestandsnaam helder is. Sluit je Garmin via de USB-poort aan op je computer, Chromebook of tablet. Je ziet in de bestandsbeheerder van het gebruikte apparaat dan twee USB-opslagmedia verschijnen. Het is de tweede die je moet hebben, ofwel de kaart met alléén de net gemaakte map GARMIN erop. 

Kopieer of verplaats de gedownload kaarten naar die map. Klaar? Werp dan beide USB-opslagmedia netjes uit via de uitwerp-optie die jouw besturingssysteem biedt. Nooit zomaar de GPS lostrekken, dat kan tot bestandsbeschadiging leiden.

Instellen op handheld

Tijd om de handheld aan te zetten (die is waarschijnlijk uitgegaan na het loskoppelen). Druk zo vaak als nodig op de PAGE-knop (of een andere knop die er op jouw Garmin voor zorgt dat je door schermen bladert) tot je bij het kaartscherm bent aangekomen. Druk daar op de knop MENU en kies in het verschenen menu voor de optie Setup Map en druk op ENTER.

Selecteer nu de optie Select Map, gevolgd door een druk op de knop Enter. Doorloop alle net gekopieerde kaarten en druk stuk voor stuk op Enter om te controleren of de status Enabled is. Niet? Kies dan voor Enabled. Druk op de knop QUIT om terug te keren naar het vorige menu en kies hier Advanced Map Setup. Zet vervolgens de optie Shaded Relief op Auto of Enabled. 

Heb je net ook hoogteprofielen gekopieerd, dan zie je die vervolgens zo dadelijk ook op de kaart. Druk op QUIT tot je de kaart ziet. Navigeren maar!

De OSM-kaarten worden zeer regelmatig van updates voorzien. Je hoeft natuurlijk niet elke week je kaarten te vervangen door nieuwere, maar als je op vakantie gaat en je hebt de zaak maandenlang niet bijgehouden is dat wel zeer aanbevelenswaardig. 

©CIDimport

Bedenk daarbij overigens dat de kaart zelf altijd veel actueler (enkele dagen tot een week) is dan de hoogtecontour-kaart. Logisch, want bergen en dalen veranderen meestal niet echt veel in hun hoogte en diepte.

Het is Black Friday Week bij Expert. In de winkels én online vind je hoge kortingen op televisies, laptops, wasmachines, drogers, e-readers en slimme apparaten. Dit is dus hét moment om toe te slaan. Hieronder zetten we zeven producten in de spotlight – en je ziet meteen welke korting je krijgt!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Expert

LG 55QNED86A6A 55-inch: 4K QNED EVO-televisie

De LG 55QNED86A6A combineert QNED EVO-technologie met een 55-inch 4K-scherm voor helder beeld en nauwkeurige kleuren. De α8 AI Processor 4K optimaliseert beeld en geluid automatisch, terwijl HDR10 en HLG zorgen voor een breed dynamisch bereik. Dankzij WebOS 25 schakel je snel tussen apps, en met vier HDMI 2.1-poorten sluit je moeiteloos consoles of streamingapparaten aan. Een complete smart-tv voor films, series en gaming.

💡LG 55QNED86A6A: van 849 euro voor 675 euro

Samsung WW11DG6B25LB: grote en zuinige wasmachine

De Samsung WW11DG6B25LB heeft een ruime trommel van 11 kilo en centrifugeert met 1400 toeren. EcoBubble wast grondig op lage temperatuur en Hygiënisch Stomen verwijdert bacteriën en allergenen. Met SuperSpeed is een volle trommel in 39 minuten schoon. Het AI Display leert welke programma's je het meest gebruikt en zet die vooraan. Bovendien is het met een energieklasse van A -10% ook nog eens een zuinige wasmachine.

💡Samsung WW11DG6B25LB: van 819 euro voor 566 euro

Beko BM3T3823W: energiezuinige warmtepompdroger

De Beko BM3T3823W is een energiezuinige warmtepompdroger met een capaciteit van 8 kilo. Dankzij EcoGentle blijven kleuren mooi, terwijl het AquaWave-systeem zorgt voor een zachte trommelbeweging die slijtage beperkt. De vijftien programma's bieden opties voor uiteenlopende stoffen, van katoen tot fijne was. Het overzichtelijke LED-display toont de resterende tijd en maakt elke instelling eenvoudig.

💡Beko BM3T3823W: van 519 euro voor 433 euro

Inventum VVW6008AB: vrijstaande vaatwasser

De Inventum VVW6008AB is een praktische vrijstaande vaatwasser met ruimte voor twaalf couverts. Met een hoogte van 85 centimeter past hij onder de meeste aanrechtbladen. De indeling is overzichtelijk en de bestekmand houdt messen, vorken en lepels bij elkaar zodat alles goed schoon wordt. Een nuchtere, stille vaatwasser die ontworpen is voor dagelijks gebruik.

💡Inventum VVW6008AB: van 379 euro voor 299 euro

Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): allround laptop

De Acer Aspire Go 15 combineert een slank ontwerp met sterke prestaties. De AMD Ryzen 7 5825U-processor en 16 GB RAM zorgen voor soepele multitasking, terwijl de 512 GB SSD voor snelle opstarttijden zorgt. Het 15,6-inch Full HD IPS-scherm levert scherpe beelden en AMD Radeon Graphics zorgt voor verbeterde grafische prestaties. Een lichte, veelzijdige laptop voor thuis, studie en onderweg.

💡Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): van 599 euro voor 499 euro

Eufy Video Doorbell E340 + Chime: slimme deurbel

De Eufy Video Doorbell E340 toont wie er voor je deur staat in scherpe 1080p- of 1536p-modus. Dankzij de draadloze installatie heb je geen bedrading nodig. Via de Eufy-app bekijk je livebeelden en meldingen op je smartphone. De meegeleverde Chime zorgt dat je het signaal ook zonder telefoon hoort. Een eenvoudige manier om je huis slimmer en veiliger te maken.

💡Eufy Video Doorbell E340 + Chime: van 199 euro voor 119 euro

Kobo Libra Colour (zwart): e-reader met kleurenscherm

De Kobo Libra Colour heeft een 7-inch E Ink Kaleido 3-scherm dat omslagen, illustraties en notities in kleur weergeeft. De e-reader is waterbestendig (IPX8) en biedt 32 GB opslag voor duizenden boeken. ComfortLight PRO vermindert automatisch blauw licht voor prettig lezen. Wie met de Kobo Stylus 2 werkt (optioneel), kan notities en markeringen in kleur maken. Ideaal voor lezen thuis en onderweg.

💡Kobo Libra Colour (zwart): van 239 euro voor 209 euro

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.