Hyundai heeft met het e-GMP-platform een nieuwe standaard voor elektrische auto's neergezet. Deze gepatenteerde hoogvoltage-technologie biedt allerlei voordelen, zoals sneller laden, een grotere actieradius en een langere levensduur van de accu. In dit artikel lees je hoe deze innovatie van Hyundai – en binnenkort ook andere merken – de toekomst van e-mobiliteit vormt.

Je hebt ‘m misschien voorbij zien komen, mijn eerste rijtest met Hyundais krachtigste productie-auto ooit: de IONIQ 5 N. Een 650 pk sterke EV die er niet alleen tof en onderscheidend uitziet, maar dankzij slimme technologie een compleet andere kant van elektrisch rijden heeft laten zien. Gadgets waarmee het merk een kunstmatige doch zeer overtuigende ziel heeft gecreëerd. En dat alles met een basis die al bekendstond om zijn vooruitstrevende aard: het 800 volt e-GMP-platform. In dit artikel vertelt Irwin Versteegh van InstaAutoVlog aan de hand van 3000 km (in drie dagen!) wat die technologie zo bijzonder en doeltreffend maakt.

©Irwin Versteegh - Duijnstee

Terug naar 2016

Acht jaar geleden lanceerde Hyundai de IONIQ, een auto die als hybride, plug-in hybride of als volledig elektrische auto op de markt kwam. Met name de Electric was bijzonder. Let wel, destijds was de EV nog niet zo ingeburgerd als nu en was de keuze verder beperkt tot een Nissan Leaf, BMW i3, Kia Soul of een Tesla Model S.

Het bijzondere was dat de Hyundai IONIQ uit een relatief compact accupakket van 28 kWh een range van 280 km wist te persen. Gemeten volgens de inmiddels verouderde NEDC-methode, dat wel, maar we hebben het hier desondanks over een riante middenklasser met een grote kofferruimte. Het meeste bijzondere? Je kon deze auto in zo'n 25 minuten van 10 naar 80 procent bijladen.

©Hyundai

Net even anders

Dat zorgt ervoor dat de IONIQ Electric zelfs vandaag de dag nog een auto is die qua snelladen, energieverbruik en de standaard aanwezigheid van een warmtepompinstallatie nog steeds een prima keus is. Het merk was er dan ook vroeg bij, en met name dat stukje snelladen leek naar meer te smaken.

Eind 2020 verscheen er een persbericht: "Hyundai onthult uniek BEV-platform genaamd e-GMP: het Electric Global Modular Platform." Op zich niet heel spannend, een modulair EV-platform; Volkswagen toonde een paar jaar eerder al het MEB-platform voor onder meer de complete iD-serie, zij het dat Hyundai en daarmee ook Kia en diens luxemerk Genesis het net even anders aanpakte.

Het persbericht vertelde namelijk dat de innovatieve basis standaard is voorzien van een 'multi-oplaadsysteem'. Klinkt wellicht wat wazig, maar deze gepatenteerde technologie maakt het mogelijk dat EV's op deze basis met zowel 400 als 800 volt kunnen worden bijgeladen. En dan hebben we het niet over 'traag' opladen aan een oplaadstation thuis of in de straat, maar aan snelladers van bijvoorbeeld Fastned of Ionity. Hoe dat werkt? Een ingenieuze omvormer verhoogt de eventuele 400V-input naar 800V met een stabiele hoogvoltage-snellaadsessie tot gevolg.

©Hyundai

De Koreanen waren hun tijd vooruit

Maar de Porsche Taycan heeft toch ook 800 volt? Klopt, net als de Audi eTron GT bijvoorbeeld, zij het dat die auto’s – zeker in het begin – optioneel met een DC-DC-omvormer waren uitgerust die tot 150 kW snelladen mogelijk maakte aan een 400V-laadinstallatie. Had je deze omvormer niet, dan kwam je niet verder dan 50 kW. In beide gevallen in elk geval een stuk trager dan de potentiële 270 kW die de Taycan of eTron GT moet kúnnen hebben. De Koreanen waren dus behoorlijk inventief, en dat voor letterlijk de helft van het geld.

Als we naar het laadproces kijken, dan draait het in de basis om volt en ampère. Volt (A) x ampère (A) = (kilo)watt (kW). Voorbeeld: 400V x 500A = 200.000 W, oftewel 200 kW. Met deze rekensom zouden we een 400V-auto zoals een Tesla Model 3 met maximaal 200 kW snel kunnen opladen. Het nadeel? Hoe meer ampère, hoe hoger de warmteontwikkeling. En te veel warmte vinden accu's niet fijn. Dat is bijvoorbeeld waarom Fastned van die dikke, met olie gevulde laadkabels gebruikt. En die hitte, inclusief het onvermijdelijke energieverlies, ontstaat dus ook in de accu van je auto, waardoor extra vloeistofkoeling nodig is.

En als we hetzelfde vermogen van 200 kW willen bewerkstelligen met 800 volt? Dan verandert de rekensom en zien we een halvering van het aantal ampères: 800V x 250A = 200 kW! Iets meer ampères? 800V x 350A = 280 kW. Het gevolg? Een hoger voltage betekent een lager ampèrage, en dus minder warmteontwikkeling, minder energieverlies en per definitie een betere efficiëntie. Omdat er minder hitte ontstaat, is dat bovendien gunstiger voor de levensduur van je batterij. Maar wees gerust, moderne EV’s zijn voorzien van actieve – vloeistofgekoelde – accu’s waardoor je je ook daar geen zorgen over hoeft te maken.

Sneller laden, meer range

Toch biedt deze nog steeds wat prijzige technologie nog meer voordelen. Zo geniet je niet alleen van sneller laden, maar ook van (in theorie) een lager energieverbruik. Ook de elektromotor werkt namelijk op 800V-hoogspanning, die daardoor meeprofiteert van het lagere ampèrage. Er is sprake van minder weerstand en minder hitteverlies, en daardoor een lager energieverbruik van de elektromotor.

Effect? Een in potentie betere range! Daarnaast zorgt 800 volt ervoor dat snelladers kunnen worden uitgerust met dunnere kabels, waardoor er dus minder zeldzame en prijzige materialen als koper nodig zijn. Dit geldt namelijk ook voor het complete netwerk aan boord van je auto.

Op naar Barcelona

Terug naar het begin: de 3000 km in de IONIQ 5. Het allereerste model van Hyundai dat debuteerde op die innovatieve e-GMP-basis. Die 3000 kilometer reed ik trouwens niet zomaar, maar was het directe gevolg van mijn aanwezigheid bij de internationale persintroductie van de IONIQ 5 N. Niet in Appelscha of Tiel, maar het altijd fijne Barcelona. In navolging van mijn reis per Volvo XC40 naar de Spaanse metropool, eind 2023, vertrok ik een paar weken geleden opnieuw richting het zuiden. In stijl uiteraard, want per IONIQ in AWD Lounge-uitvoering.

Met de Volvo XC40 Single Motor Extended Range reed ik destijds onder vergelijkbare omstandigheden: 1380 kilometer met 's nachts temperaturen van net boven het vriespunt en overdag tussen de 15 à 20 graden. Totale reistijd: 17 uur, inclusief 5 laadstops. Dat was het uiteindelijke resultaat met een beschaafde rijstijl en snelheden die nauwelijks de 120 km/u passeerden. De XC40 bleek bovendien een fijne reisauto en presteerde wat betreft het snelladen keurig met een 10-80%-vulling in circa 31 minuten.

Verschil moet er zijn

Hoe de reis met de IONIQ 5 is verlopen? Om te beginnen was de afstand op 3 km na hetzelfde: die bedroeg nu 1383 kilometer. En ook nu was er sprake van vijf laadstops. Niettemin heb ik volop kunnen profiteren van de 800 volt aan laadpower, want na vijf snellaadsessies arriveerden we al na 15 uur reistijd op onze bestemming. Inderdaad, twee uur sneller dan met de Volvo.

Het was het directe gevolg van het aan kunnen houden van een hogere gemiddelde snelheid (minimaal 130 km/u op de Franse Péage met soms geregeld 140 op de teller), maar vooral het snellere opladen van de batterij. Met name de mogelijkheid om langer een hoger snellaadvermogen te handhaven bleek nuttig. Zo heeft de IONIQ 5 slechts 18 minuten nodig om van 10 naar 80 procent te worden bijgeladen, en een paar minuten extra om door te trekken naar 90 procent.

800 volt zal steeds belangrijker worden

De meerwaarde van 800 volt zul je in ons kleine landje dan misschien niet op dagelijkse basis ervaren of opmerken, maar op een dergelijke rit maakt het echt een verschil. Je bent in staat om een gemiddelde reistijd van 100 km/u te realiseren, zeker met een nóg efficiënter model als bijvoorbeeld de IONIQ 6.

Zijn Hyundai, Kia en Porsche de enige? Nee, ook XPENG heeft met de G9 momenteel een 800V-auto in huis, en met de op handen zijnde G6 lanceert het merk binnenkort een tweede 800V-model. Eén ding mag hoe dan ook duidelijk zijn: zeker in combinatie met de solid state-accu zal de 800V-techniek in de toekomst een steeds prominentere rol gaan spelen. Maar voordat het zover is, maken de genoemde merken deze toekomst alvast realiteit.

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.