Op pad door Europa met een elektrische auto wordt steeds makkelijker dankzij de groeiende laadinfrastructuur. Toch zijn er nog wat haken en ogen waar je rekening mee moet houden. InstaAutoVlogger Irwin Versteegh deelt in dit tweedelige artikel zijn ervaringen en geeft praktische tips. Lees meer over het plannen van je route, het vinden van geschikte laadpunten, het inschatten van de actieradius en meer. Zo maak jij jouw volgende roadtrip met de EV tot een succes!

Met tal van auto-introducties in verschillende landen in Europa zit Irwin van InstaAutoVlog bij wijze van spreken wekelijks in het vliegtuig. Althans, zo had dat kunnen zijn. Een onwenselijke situatie voor iemand die zich terdege realiseert dat het vermijden van een vliegreis altijd een goed idee is.

Dat is dan ook de reden dat hij begin 2023 de beslissing nam om zo veel mogelijk autointroducties met elektrische auto's te bezoeken. Introducties in Wenen bijvoorbeeld, of Milaan, maar ook plaatsen in het Beierse land, Zuid-Frankrijk of Spanje. Verre oorden die je vandaag de dag prima met de auto, dus ook een volledig elektrische auto kunt bezoeken. In dit uitgebreide verslag vertelt hij waar je op moet letten als je van plan bent om zelf een reis met je elektrische auto te gaan maken.

©Irwin Versteegh

Waar ga je heen?

In principe is er geen land in Europa – of zelfs verder – waar je niet per EV heen kunt. Volgens diverse media lijkt Nederland soms het enige land waar elektrisch rijden de nieuwe norm moet worden, maar niets is minder waar. We lopen achter ten opzichte van landen als Noorwegen, waar ruim 80 procent van de verkochte auto’s een volledig elektrische is, terwijl 44 procent van de verkochte elektrische auto’s in heel Europa in Duitsland wordt geregistreerd.

Dat is dan ook terug te zien in de infrastructuur. Zo is het vandaag de dag al prima mogelijk om volledig elektrisch vanuit Zweeds Lapland naar het zuidelijkste puntje van het Europese vasteland te rijden. Een stuk meer oostwaarts? Zeker Tesla Superchargers, die voor het overgrote deel tegenwoordig ook door niet-Tesla’s kunnen worden gebruikt, zijn tot aan de oostgrens in Polen geplaatst en zelfs in Turkije te vinden.

©Irwin Versteegh

Vergroot je kans op een succesvolle laadlocatie

Ook het iOnity-netwerk, een van de grootste spelers in de markt dankzij de nauwe samenwerking met tal van autofabrikanten, is goed vertegenwoordigd, zij het niet zo uitgebreid als het netwerk van de Amerikanen. Daarnaast zijn er doorgaans minder laders per locatie te vinden. Zo staan er per locatie meestal zes iOnity-laders tegen twaalf Superchargers van Tesla. Dat vergroot de kans op een succesvolle laadsessie door drukte of storing. Want jawel, ook dat is iets waar je zeker rekening mee dient te houden. Het kan weleens voorkomen dat een snellader van welke aanbieder dan ook in storing staat. Daarom is het ambiëren van zo veel mogelijk laders op je tussenstop en laadlocatie een absolute aanrader.

©Irwin Versteegh

Hoe vind je ze? Kaf en koren

Met uitzondering van één automerk kan het vinden van een geschikte lader op je route best een uitdaging zijn. Het is dan ook belangrijk dat je het kaf van het koren weet te scheiden. En je mag best een beetje kieskeurig zijn. Zo besloot ik de afgelopen jaren alleen nog te reizen via alom bekende laadfaciliteiten van gerenommeerde aanbieders. Denk dus aan het iOnity-netwerk, maar ook zeker Fastned (dat tegenwoordig ook in Duitsland, België en Frankrijk is te vinden) en tegenwoordig ook TotalEnergies, dat samenwerkt met Engie.

De gemene deler? Er staan minimaal zes laders per locatie. Heb je een ander laadnetwerk op het oog? Onlangs heb ik bijvoorbeeld SuperChargy in Luxemburg ontdekt. Zorg er in dat geval voor dat je op voorhand weet hoeveel laders er staan en hoe je een laadsessie kunt starten en stoppen.

©Irwin Versteegh

Laadpas en betaling

En daarmee zijn we direct aangekomen bij een belangrijk aspect van elektrisch rijden en ook zeker gedurende het reizen: de laadpas. Zeker als je bij een lader aankomt van een netwerk waarvan jij het bestaan nog niet wist, kan het starten en stoppen van een laadsessie soms een hele uitdaging zijn. Doe je dat met een creditcard, pinpas, laadpas of wellicht zelfs met een app? Zeker die laatste optie kan soms vervelend zijn, want het laatste dat je wilt is in de stromende regen – met een bijna lege accu, slechte internetdekking of tekortschietende databundel – een app downloaden, installeren en instellen.

In de praktijk werkt een geschikte creditcard, laad- of pinpas dan ook het fijnst. Persoonlijk heb ik goede ervaringen met Shell Recharge. Deze laaddruppel (sleutelhanger) of -pas werkt samen met 370 aangesloten roamingpartners en biedt dan ook toegang tot in potentie 500.000 laders in Europa. Via een app kun je daarnaast gemakkelijk een laadstation in de buurt vinden om vervolgens direct in te zien of een laadsessie met jouw pas van start kan gaan.

©Irwin Versteegh

Routeplannen? Drie manieren

Heb je eenmaal een plan van aanpak in de vorm van geschikte snellaadnetwerken, dan wordt het tijd voor het uitstippelen van een route. Dat kan op drie manieren. Allereerst de traditionele manier van het invoeren van de bestemming op je navigatiesysteem en rijden maar. Zijn de laatste kilowatturen in zicht, dan ga je in een app of via het navigatiesysteem op zoek naar de dichtstbijzijnde snellader. Mijn advies? Niet doen, zoiets werkt hooguit incidenteel in een land als Nederland, waar een afdoende dekking van snelladers is, maar op reis wil je liever niet voor verrassingen komen te staan.

Optie 2? Je gebruikt de EV-routeplanningsoftware van je elektrische auto. Nog niet alle fabrikanten bieden deze software aan, maar zij dit het wel doen maken EV-reizen een stuk comfortabeler. Kun je daar blind op vertrouwen? Vorig jaar ben ik per Kia EV6 en Volvo XC40 naar het zuiden van Europa gereden. In beide gevallen koos ik er uiteindelijk voor om diens adviezen en planning te negeren. De Volvo was dankzij Google het meest ingenieus en accuraat qua verbruik en range, maar vond wel dat ik zes stops(!) diende te maken om vanuit het Franse Orléans het zuiden van Nederland te bereiken. Dat werd er na ingrijpen uiteindelijk eentje. De Kia dacht dat ik over de Franse tolwegen gemakkelijk 300 km uit het 77kWh-accupakket kon persen. Wellicht onder de meest ideale omstandigheden (een zomerse temperatuur en wind mee), maar niet met 135 km/u over de Péage. Ook toen heb ik besloten het heft in eigen handen te nemen.

Optie 3 is een combinatie van optie 2, een app op je telefoon en de boordcomputer van je auto. Met name de reis naar Barcelona in de Volvo XC40 bleek uiteindelijk op die manier het best te werken. Ook na het aan- en uitvinken van diverse laadnetwerken (ze stonden er bij lange na niet allemaal in) besloot de Volvo te stoppen bij laadpalen waar ik gedurende de nachtelijke uurtjes niet wilde zijn. Een verlaten parkeerplaats bijvoorbeeld, of een locatie waar één snellader stond. De modus operandi werd dan ook het inschatten van de maximaal te behalen range aan de hand van het energieverbruik en het op voorhand opzoeken van geschikte laadlocaties.

©Irwin Versteegh

10 procent resterende capaciteit is prima!

En ja, dat inschatten van de maximaal te behalen range kan soms lastig zijn, maar één ding is zeker: dat went heel snel en zeker als je de auto wat langer in bezit hebt, raak je ermee vertrouwd. Het benaderen van 10 procent accupercentage is een gegeven waarmee je vertrouwd dient te raken. Dat is nu eenmaal anders dan bij een auto met een brandstofmotor. En 10 procent accupercentage is in vele gevallen nog voldoende om prima 30 km te rijden (zolang de omstandigheden niet drastisch veranderen). Je moet dus niet plotseling je kruissnelheid gaan verhogen, een aanhanger aankoppelen of bergop gaan. Dat zijn zomaar drie factoren die je range enorm omlaag kunnen brengen.

Op papier (!) voegt de Amazon Kindle Paperwhite niet ontzettend veel toe. Maar de aanpassingen kunnen wel waardevol zijn voor iedereen die al jaren een (verouderde) Kindle-versie heeft. Wat brengt de 2024-variant?

We vallen meteen met de deur in huis. Mocht je de 2021-versie van de Amazon Kindle Paperwhite gekocht hebben, dan zal de stap naar de 2024-variant te klein zijn om opnieuw 180 euro uit te geven aan een (eerlijk is eerlijk: voortreffelijke) e-reader. Maar als jouw Kindle uit 2018 of eerder komt, dan is het wél tijd om de overstap te maken. De Amazon Kindle van de twaalfde generatie heeft namelijk twee belangrijke en waardevolle aanpassingen.

Ten eerste is het systeem nu tot 25 procent sneller. Amazon geeft weinig informatie vrij over de processor en andere specificaties; maar als je een oude en nieuwe Kindle naast elkaar houdt, merk je dat verschil. Het menu reageert vlotter op je aanrakingen, waardoor je minder lang hoeft te wachten. Dit is met name merkbaar wanneer je iets moet intypen, als je een boek zoekt bijvoorbeeld.

Daarnaast is het scherm ten opzichte van de 2021-editie is het scherm met een inch gegroeid. Er past nu net wat meer op het scherm: wat ons betreft betekent dat vooral meer leesplezier. Dat hij daardoor een paar gram zwaarder en wat groter is dan de voorgaande Paperwhite mag eigenlijk geen naam hebben. Met een gewicht van 211 gram en een scherm van 7 inch blijft de 2024-variant namelijk nog steeds een e-reader die niet zwaar of ontzettend groot is. Het is nog steeds een compact apparaat dat je vrijwel overal mee naartoe kunt nemen.

©Wesley Akkerman

Kleine frustratie

Het apparaat ligt lekker in de hand, maar is tevens ontzettend glad waardoor we een hoesje eigenlijk verplicht vinden. Zo voorkom je dat je de e-reader stevig vast wilt houden, waardoor je mogelijk met je duim op het e-inkt-scherm tikt.

Tikken op het scherm betekent dat je van pagina wisselt in een boek of comic. Dat wil je natuurlijk niet per ongeluk doen, want dat kan je een beetje uit het lezen halen. Het is geen groot probleem, maar wel een kleine smet op de ervaring. Verder hebben we weinig aan te merken op het ontwerp. Onderop zit de knop waarmee je hem uit de slaapstand haalt. Ook zit hier de usb-c-poort waarmee je hem oplaadt. De accu kan het tot drie maanden uithouden.

©Wesley Akkerman

(Bijna) hetzelfde, verbeterd

Net als bij andere Kindle-modellen kun je de kwaliteit van het scherm aanpassen op je eigen zicht. Zo heb je verschillende niveaus van helderheid, die er zowel in de avond als overdag prima uitzien. Daarnaast ben je in staat de warmte van het scherm te veranderen. Dan maak je de digitale pagina's in feite meer geel dan wit, maar dat vinden we geen groot probleem. Na een seconde is je zicht daaraan gewend en lees je de woorden prettig van het schermpje. Ook de contrastverhouding is nu hoger. Dat zie je voornamelijk wanneer je comics of graphic novels leest. Een verbetering waarvan we zeggen: meer dan welkom. Maar...

©Wesley Akkerman

Oude(re) Kindle vervangen of niet?

...Ondanks de verbeteringen wat betreft snelheid, schermgrootte en de hierboven beschreven contrastverhouding is de sprong tussen de variant uit 2021 en deze uit 2024 ook weer niet zó groot dat we meteen roepen dat je er nu een moet bestellen. Ja, de ervaring is beter – maar ook weer niet zó veel beter.

Daarnaast is het jammer dat Amazon de Amazon Kindle Paperwhite voorziet van slechts 16 GB aan opslagruimte. Nu zal dat voor je verzameling oude en nieuwe boeken en novels meer dan voldoende zijn, maar fans van audioboeken kunnen beter naar een model kijken met iets meer ruimte. De Paperwhite Signature Edition heeft bijvoorbeeld 32 GB aan opslagruimte, maar kost met 199 euro ook meteen twee tientjes meer.

©Wesley Akkerman

Een Kindle zoals verwacht

Het zal niemand verrassen dat de Amazon Kindle Paperwhite presteert zoals verwacht. Zoals altijd kun je heel fijn je boeken lezen op dit apparaat, zonder vermoeide ogen. De interface is toegankelijk en boeken aanschaffen is zo gepiept. Dat kan direct op de e-reader, met een Amazon-account, of via de website. Dan worden ze naar de e-reader gestuurd. Gekochte boeken worden verder netjes gepresenteerd op het thuisscherm van het apparaat. Zoals altijd is het ook mogelijk gratis epubs met een omweg naar het product te sturen.

Het apparaat biedt een aantal opties voor het aanpassen van de tekstgrootte en het lettertype, maar voelt tegelijkertijd ook een beetje beperkt. We zien graag meer opties in het menu staan. Daarnaast is het jammer dat de nieuwe Paperwhite geen koptelefoonaansluiting heeft en dat je voor luisterboeken bent aangewezen op bluetooth – zeggen we in het kader van veelzijdigheid.

©Wesley Akkerman

Amazon Kindle Paperwhite kopen?

Hoewel we enthousiast zijn over de Amazon Kindle Paperwhite (2024) en de aanpassingen zeker de moeite waard vinden, betekent dat niet dat we iedereen met een 2021-model aanraden om over te stappen – want daarvoor zijn de stappen te klein. Maar heb je een veel ouder model, dan kun je dat met een gerust hart wél doen. De basis is vertrouwd gebleven, en ondanks een paar kleine minpunten is dit zeker geen miskoop.

Of het nu gaat om pizza's, ijs of zelf ingevroren maaltijden: een goede vriezer is onmisbaar. Maar kies je voor een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie? In dit artikel zetten we de verschillen op een rij, zodat jij de beste keuze kunt maken.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aanschaf van een nieuwe vriezer

Voordat je je zoektocht naar het juiste model vriezer start, is het belangrijk om te bepalen hoeveel vriesruimte je nodig hebt. Het zou zonde zijn als je een duur apparaat in de keuken of schuur hebt staan dat uiteindelijk te weinig opbergruimte blijkt te hebben, of juist een apparaat dat altijd maar tot de helft gevuld is en daardoor onnodig veel energie verbruikt. Of je nu een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie kiest: voor alle modellen geldt dat je zo'n 50 liter vriesruimte per persoon rekent. Bestaat jouw huishouden uit vier mensen, dan heb je dus een vriezer met een inhoud van minstens 200 liter nodig. Met z'n tweeën heb je vaak genoeg aan 100 tot 150 liter.

Vrieskast

Een vrieskast lijkt door zijn verticale model veel op een koelkast, met als verschil dat de gehele kast bedoeld is om te vriezen. De binnenkant van een vrieskast bestaat dan ook uitsluitend uit lades. Het fijne daaraan is dat een vrieskast erg overzichtelijk is: als je ervoor staat, zie je in één oogopslag welke producten waar liggen. Dat is anders bij een vrieskist, waarin diepvriesproducten op elkaar gestapeld liggen in één groot vriesvak. Ook kun je in een vrieskast over het algemeen erg veel producten kwijt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het compacte vriesgedeelte van een koelvriescombinatie. Vrieskasten zijn er ook in tafelmodellen, die ideaal zijn voor kleinere keukens of huishoudens. Een tafelmodel plaats je bijvoorbeeld onder het keukenblad, waardoor hij geen extra ruimte in je keuken inneemt.

©carballo

Vrieskist

Iets minder populair dan de vrieskast en koelvriescombinatie is de vrieskist: een liggende vriezer met een deksel bovenop. Het voordeel van dit type vriezer is ook meteen een nadeel: een vrieskist is erg groot, waardoor hij niet in de gemiddelde keuken past. Vrieskisten scoren ook op esthetisch gebied wat minder hoog, waardoor de meeste mensen dit apparaat sowieso niet snel in de keuken zouden plaatsen. Toch kunnen vrieskisten juist vanwege hun grote formaat ontzettend handig zijn. Bijvoorbeeld als je vaak in bulk koopt, hobbykok bent, een moestuin hebt of in de zomer veel ijsjes of ijsblokjes wilt bewaren. Sommige vrieskisten hebben zelfs een netto inhoud van 600 liter! Als je ruimte overhebt in je schuur of garage en vaak voedsel invriest, is een vrieskist dus zeker het overwegen waard. Vrieskisten zijn daarnaast relatief goedkoop én energiezuinig, omdat de kou na het openen van het deksel direct weer terug in de kist 'valt'. Het apparaat hoeft na openen dus niet extra hard te werken om de vriesruimte weer op de juiste temperatuur te krijgen.

Lees ook: Een vrieskast in de schuur of garage? Een koud kunstje!

©Vinícius Bacarin

Koelvriescombinatie

Veruit de meeste huishoudens hebben een koelvriescombinatie: een koelkast en vriezer ineen. De vriezer bevindt zich meestal boven of onder het koelgedeelte. Zo'n koelvriescombinatie is natuurlijk hartstikke handig, want het bespaart een hoop ruimte in de keuken. Ook is een koelvriescombinatie over het algemeen goedkoper dan een losse koelkast en vriezer. En omdat er maar één compressor hoeft te draaien, is een koelvriescombinatie vaak ook energiezuiniger dan twee losse apparaten bij elkaar. Maar zo'n twee-in-één-apparaat heeft ook een nadeel: je kunt er veel minder diepvriesproducten in kwijt dan in een losse vrieskast of -kist. Vaak beslaat de koelruimte het grootste gedeelte van het apparaat, en blijven er drie tot vijf lades over voor het vriezen. Voor een gemiddeld gezin dat af en toe wat invriest is dat meestal wel voldoende. Heb je meer vriesruimte nodig, bijvoorbeeld omdat je vaak aanbiedingen koopt of aan mealpreppen doet? Dan heb je aan een koelvriescombinatie mogelijk niet genoeg en is een vrieskast of -kist voor jou een beter idee.

©Indofootage

Extra functies

Als je eenmaal besloten hebt voor welk type vriezer je gaat, zou je ook nog kunnen kijken welke functies je wilt dat het apparaat heeft. Veel moderne vrieskasten, -kisten en koelvriescombinaties beschikken over allerlei slimme functies die helpen om voedsel langer vers te houden en het apparaat efficiënt te laten werken. Zo hoef je met No Frost nooit meer te ontdooien, is de snelvriesfunctie handig voor het snel invriezen van nieuwe boodschappen en voorkomt een deuralarm dat warme lucht de vriezer binnendringt. Bij vrieskisten is binnenverlichting extra belangrijk, zodat je niet eindeloos hoeft te graaien als je een product zoekt. Let ook op het energielabel van je nieuwe vriezer, want vriezers vreten behoorlijk wat stroom. Wil je een zo zuinig mogelijk apparaat, ga dan voor een vriezer met energielabel C of hoger (tot A). Je kunt ook het energieverbruik in kWh/jaar gebruiken om apparaten te vergelijken; dit geeft het absolute verbruik van een vriezer aan.