Op pad door Europa met een elektrische auto wordt steeds makkelijker dankzij de groeiende laadinfrastructuur. Toch zijn er nog wat haken en ogen waar je rekening mee moet houden. InstaAutoVlogger Irwin Versteegh deelt in dit tweedelige artikel zijn ervaringen en geeft praktische tips. Lees meer over het plannen van je route, het vinden van geschikte laadpunten, het inschatten van de actieradius en meer. Zo maak jij jouw volgende roadtrip met de EV tot een succes!

Met tal van auto-introducties in verschillende landen in Europa zit Irwin van InstaAutoVlog bij wijze van spreken wekelijks in het vliegtuig. Althans, zo had dat kunnen zijn. Een onwenselijke situatie voor iemand die zich terdege realiseert dat het vermijden van een vliegreis altijd een goed idee is.

Dat is dan ook de reden dat hij begin 2023 de beslissing nam om zo veel mogelijk autointroducties met elektrische auto's te bezoeken. Introducties in Wenen bijvoorbeeld, of Milaan, maar ook plaatsen in het Beierse land, Zuid-Frankrijk of Spanje. Verre oorden die je vandaag de dag prima met de auto, dus ook een volledig elektrische auto kunt bezoeken. In dit uitgebreide verslag vertelt hij waar je op moet letten als je van plan bent om zelf een reis met je elektrische auto te gaan maken.

©Irwin Versteegh

Waar ga je heen?

In principe is er geen land in Europa – of zelfs verder – waar je niet per EV heen kunt. Volgens diverse media lijkt Nederland soms het enige land waar elektrisch rijden de nieuwe norm moet worden, maar niets is minder waar. We lopen achter ten opzichte van landen als Noorwegen, waar ruim 80 procent van de verkochte auto’s een volledig elektrische is, terwijl 44 procent van de verkochte elektrische auto’s in heel Europa in Duitsland wordt geregistreerd.

Dat is dan ook terug te zien in de infrastructuur. Zo is het vandaag de dag al prima mogelijk om volledig elektrisch vanuit Zweeds Lapland naar het zuidelijkste puntje van het Europese vasteland te rijden. Een stuk meer oostwaarts? Zeker Tesla Superchargers, die voor het overgrote deel tegenwoordig ook door niet-Tesla’s kunnen worden gebruikt, zijn tot aan de oostgrens in Polen geplaatst en zelfs in Turkije te vinden.

©Irwin Versteegh

Vergroot je kans op een succesvolle laadlocatie

Ook het iOnity-netwerk, een van de grootste spelers in de markt dankzij de nauwe samenwerking met tal van autofabrikanten, is goed vertegenwoordigd, zij het niet zo uitgebreid als het netwerk van de Amerikanen. Daarnaast zijn er doorgaans minder laders per locatie te vinden. Zo staan er per locatie meestal zes iOnity-laders tegen twaalf Superchargers van Tesla. Dat vergroot de kans op een succesvolle laadsessie door drukte of storing. Want jawel, ook dat is iets waar je zeker rekening mee dient te houden. Het kan weleens voorkomen dat een snellader van welke aanbieder dan ook in storing staat. Daarom is het ambiëren van zo veel mogelijk laders op je tussenstop en laadlocatie een absolute aanrader.

©Irwin Versteegh

Hoe vind je ze? Kaf en koren

Met uitzondering van één automerk kan het vinden van een geschikte lader op je route best een uitdaging zijn. Het is dan ook belangrijk dat je het kaf van het koren weet te scheiden. En je mag best een beetje kieskeurig zijn. Zo besloot ik de afgelopen jaren alleen nog te reizen via alom bekende laadfaciliteiten van gerenommeerde aanbieders. Denk dus aan het iOnity-netwerk, maar ook zeker Fastned (dat tegenwoordig ook in Duitsland, België en Frankrijk is te vinden) en tegenwoordig ook TotalEnergies, dat samenwerkt met Engie.

De gemene deler? Er staan minimaal zes laders per locatie. Heb je een ander laadnetwerk op het oog? Onlangs heb ik bijvoorbeeld SuperChargy in Luxemburg ontdekt. Zorg er in dat geval voor dat je op voorhand weet hoeveel laders er staan en hoe je een laadsessie kunt starten en stoppen.

©Irwin Versteegh

Laadpas en betaling

En daarmee zijn we direct aangekomen bij een belangrijk aspect van elektrisch rijden en ook zeker gedurende het reizen: de laadpas. Zeker als je bij een lader aankomt van een netwerk waarvan jij het bestaan nog niet wist, kan het starten en stoppen van een laadsessie soms een hele uitdaging zijn. Doe je dat met een creditcard, pinpas, laadpas of wellicht zelfs met een app? Zeker die laatste optie kan soms vervelend zijn, want het laatste dat je wilt is in de stromende regen – met een bijna lege accu, slechte internetdekking of tekortschietende databundel – een app downloaden, installeren en instellen.

In de praktijk werkt een geschikte creditcard, laad- of pinpas dan ook het fijnst. Persoonlijk heb ik goede ervaringen met Shell Recharge. Deze laaddruppel (sleutelhanger) of -pas werkt samen met 370 aangesloten roamingpartners en biedt dan ook toegang tot in potentie 500.000 laders in Europa. Via een app kun je daarnaast gemakkelijk een laadstation in de buurt vinden om vervolgens direct in te zien of een laadsessie met jouw pas van start kan gaan.

©Irwin Versteegh

Routeplannen? Drie manieren

Heb je eenmaal een plan van aanpak in de vorm van geschikte snellaadnetwerken, dan wordt het tijd voor het uitstippelen van een route. Dat kan op drie manieren. Allereerst de traditionele manier van het invoeren van de bestemming op je navigatiesysteem en rijden maar. Zijn de laatste kilowatturen in zicht, dan ga je in een app of via het navigatiesysteem op zoek naar de dichtstbijzijnde snellader. Mijn advies? Niet doen, zoiets werkt hooguit incidenteel in een land als Nederland, waar een afdoende dekking van snelladers is, maar op reis wil je liever niet voor verrassingen komen te staan.

Optie 2? Je gebruikt de EV-routeplanningsoftware van je elektrische auto. Nog niet alle fabrikanten bieden deze software aan, maar zij dit het wel doen maken EV-reizen een stuk comfortabeler. Kun je daar blind op vertrouwen? Vorig jaar ben ik per Kia EV6 en Volvo XC40 naar het zuiden van Europa gereden. In beide gevallen koos ik er uiteindelijk voor om diens adviezen en planning te negeren. De Volvo was dankzij Google het meest ingenieus en accuraat qua verbruik en range, maar vond wel dat ik zes stops(!) diende te maken om vanuit het Franse Orléans het zuiden van Nederland te bereiken. Dat werd er na ingrijpen uiteindelijk eentje. De Kia dacht dat ik over de Franse tolwegen gemakkelijk 300 km uit het 77kWh-accupakket kon persen. Wellicht onder de meest ideale omstandigheden (een zomerse temperatuur en wind mee), maar niet met 135 km/u over de Péage. Ook toen heb ik besloten het heft in eigen handen te nemen.

Optie 3 is een combinatie van optie 2, een app op je telefoon en de boordcomputer van je auto. Met name de reis naar Barcelona in de Volvo XC40 bleek uiteindelijk op die manier het best te werken. Ook na het aan- en uitvinken van diverse laadnetwerken (ze stonden er bij lange na niet allemaal in) besloot de Volvo te stoppen bij laadpalen waar ik gedurende de nachtelijke uurtjes niet wilde zijn. Een verlaten parkeerplaats bijvoorbeeld, of een locatie waar één snellader stond. De modus operandi werd dan ook het inschatten van de maximaal te behalen range aan de hand van het energieverbruik en het op voorhand opzoeken van geschikte laadlocaties.

©Irwin Versteegh

10 procent resterende capaciteit is prima!

En ja, dat inschatten van de maximaal te behalen range kan soms lastig zijn, maar één ding is zeker: dat went heel snel en zeker als je de auto wat langer in bezit hebt, raak je ermee vertrouwd. Het benaderen van 10 procent accupercentage is een gegeven waarmee je vertrouwd dient te raken. Dat is nu eenmaal anders dan bij een auto met een brandstofmotor. En 10 procent accupercentage is in vele gevallen nog voldoende om prima 30 km te rijden (zolang de omstandigheden niet drastisch veranderen). Je moet dus niet plotseling je kruissnelheid gaan verhogen, een aanhanger aankoppelen of bergop gaan. Dat zijn zomaar drie factoren die je range enorm omlaag kunnen brengen.

De Boox Go Color 7 Gen II moet de compacte kleur-e-reader naar een hoger niveau tillen. Met Android 13, stylus-ondersteuning en toegang tot talloze apps lijkt het een veelzijdige upgrade ten opzichte van de eerste generatie. Maar wie hoopt op een spectaculair verschil, ontdekt al snel dat de verbeteringen bescheiden zijn en dat oude minpunten nog steeds aanwezig zijn.

Qua uiterlijk heeft Onyx weinig aangepast. De Gen II is net zo licht en handzaam als zijn voorganger, weegt nog steeds rond de 190 gram en ligt dankzij de matte achterkant prettig in de hand. De brede rand rondom het scherm blijft een slimme keuze, zodat je het apparaat stevig kunt vasthouden zonder per ongeluk het scherm aan te raken. De bladerknoppen lijken iets beter geplaatst en klikken overtuigender dan bij de Gen I, maar het blijft een nuanceverschil. Het formaat is precies in balans: groot genoeg om comfortabel te lezen, maar compact genoeg om gemakkelijk mee te nemen. Dat maakt het een van de grootste troeven van deze serie.

Kleuren overtuigen nog steeds niet

Het 7-inch scherm gebruikt de Kaleido 3-technologie, met 4096 kleuren op 150 ppi en 300 ppi voor zwart-wit. In de praktijk oogt het kleurbeeld nog steeds erg zacht, flets en wollig, met een lichte gelige zweem die vooral opvalt bij bepaalde achtergrondkleuren. Voor strips en grafieken is het prima, maar het haalt het niet bij zelfs de goedkoopste tablets. Het contrast blijft lager dan bij een zwart-wit-e-reader en het lichte screendoor-effect (waarbij je het fijne raster van de pixels op een scherm kunt zien, alsof je door een hor of gaas kijkt) is goed zichtbaar. Ghosting, waarbij oude beeldresten kort blijven hangen, is iets minder storend dan bij zijn voorganger, maar nog altijd aanwezig.

©ER | ID.nl

©ER | ID.nl

Leuk voor stripverhalen, maar met beperkingen

Het kleurenscherm van de Boox Go Color 7 Gen II komt het best tot zijn recht bij het lezen van stripverhalen, manga of comics. Illustraties krijgen immers een subtiele kleurdiepte die prettiger is voor de ogen dan de felle gloed van een tablet, en het compacte 7-inch formaat voelt in de hand bijna als een klein stripboekje. Vooral bij traditionele manga werkt dat prima, zeker als je leest via een sideload-app als Tachiyomi of Perfect Viewer, die je zelf als .apk-bestand kunt installeren.

Bij webtoons of andere digitale strips met lange verticale pagina’s merk je echter dat het e-ink-scherm wat moeite heeft: het scrollen is niet altijd vloeiend en het beeld ververst uiteraard niet zo snel als op een lcd- of oled-scherm. Ook blijft de kleurweergave wat gedempt en mist het geheel de levendigheid van een tablet. Ghosting kan bij intensieve beeldwisselingen eveneens zichtbaar blijven, waardoor het apparaat beter presteert bij rustiger, pagina-gebaseerde content dan bij dynamische visuele media.

©ER | ID.nl

Flexibiliteit met een leercurve

De overstap naar Android 13 zorgt voor een stabielere en iets snellere ervaring dan bij de vorige generatie. Het grote voordeel is de vrijheid om via Google Play vrijwel elke lees-app te installeren, van Kindle tot Kobo en Storytel. Zo kun je vanuit één apparaat bij meerdere aanbieders terecht. Daarnaast kun je per app talloze leesinstellingen aanpassen, tot en met het installeren van specifieke lettertypes zoals een dyslexie­vriendelijk font.

Toch zit daar ook een keerzijde aan. Zowel de knoppen als het touchscreen reageren merkbaar trager dan bij conventionele e-readers, en bij complexe apps merk je dat de hardware het eigenlijk maar moeilijk kan bijbenen. Het apparaat voelt daardoor minder direct en soepel aan, zelfs bij simpele handelingen zoals het invoeren van een pincode.

©ER | ID.nl

Android is een kracht én een valkuil

Doordat het apparaat draait op Android 13 kun je zoals hierboven al genoemd via de Play Store vrijwel elke app installeren. Dat opent een deur naar een breed scala aan toepassingen: naast lees-apps zoals Kindle, Kobo en Storytel kun je er ook allerhande educatieve apps, productiviteitstools en zelfs games op zetten.

In theorie maakt dat van de Go Color 7 Gen II een soort mini-tablet met e-ink-scherm. In de praktijk loop je echter al snel tegen de grenzen van de technologie aan. Bewegende beelden, zoals video's, ogen traag en onscherp, en animaties in apps komen schokkerig over. Games werken technisch gezien, maar de reactiesnelheid van het scherm maakt ze eigenlijk onspeelbaar. Ook voelt de interface minder vloeiend aan dan op een echte tablet, waardoor het apparaat het meest tot zijn recht komt als veelzijdige e-reader, en niet als volwaardige vervanger van je iPad of Android-tablet. Houd dat dus in gedachten.

Kijk nou, een stylus!

De grootste vernieuwing is de ondersteuning voor een stylus. Met de Boox InkSense-pen kun je notities maken, documenten annoteren en zelfs illustraties maken (als je daar de juiste app voor installeert). Dat werkt, maar het schrijf-/tekengevoel is wisselend. Palm rejection is niet altijd betrouwbaar, waardoor er soms ongewenste strepen op het scherm verschijnen als je hand erop rust. Daarnaast verliest de pen soms kortstondig contact, waardoor lijnen of delen van letters ontbreken. Voor snelle krabbels of het markeren van tekst voldoet het, maar voor langdurig schrijf- of tekenwerk of precisie-aantekeningen is de Gen II minder geschikt.

Accessoires niet inbegrepen

Wie de Boox Go Color 7 Gen II optimaal wil gebruiken, moet rekening houden met extra kosten. De InkSense-stylus, die nodig is om notities te maken of te tekenen, wordt niet standaard meegeleverd en kost 54,95 euro. Ook de magnetische beschermhoes, geprijsd op 29,95 euro, moet je apart aanschaffen. Die hoes is handig voor bescherming en om de e-reader rechtop te zetten, maar de magneten zijn niet bijzonder krachtig, waardoor het apparaat er vrij gemakkelijk uit kan glijden. Voor wie het complete pakket wil, tikt de totaalprijs dus merkbaar hoger uit dan alleen de aanschaf van het apparaat zelf.

Conclusie: niche-ding voor specifieke gebruikers

De Boox Go Color 7 Gen II is een degelijk apparaat voor wie (een beetje) kleur nodig heeft in een compact formaat, meerdere leesplatforms wil combineren en bereid is tijd te investeren in het instellen van apps en instellingen. De stap vooruit ten opzichte van de Gen I is echter klein. De kleurweergave blijft erg zacht, ghosting is nog steeds aanwezig en de stylus-ervaring wordt beperkt door onnauwkeurigheid en vertraging. Als e-reader voor wie vooral in zwart-wit leest of lekker snel wil kunnen bladeren, zijn er gebruiksvriendelijker en goedkopere alternatieven. En wie denkt hiermee ook meteen een tabletvervanger in huis te halen, zal snel merken dat bewegend beeld en interactieve content (bijvoorbeeld bij het browsen) simpelweg niet prettig werken op e-ink.

Samsung heeft onlangs de Galaxy Buds3 FE uitgebracht, een set draadloze oordopjes met actieve ruisonderdrukking, AI-integratie en slimme bediening voor een scherpe prijs. Deze nieuwe Fan Edition biedt moderne eigenschappen en Galaxy-ecosysteemfunctionaliteit. Lees hieronder wat je zoal kunt verwachten van Samsungs nieuwste oordopjes.

De Buds3 FE onderscheiden zich met een zogenaamd 'blade design', een langgerekte vorm met een matte tweekleurige afwerking en semi-transparante accenten. De oordopjes wegen 5 gram per stuk en de case komt uit op 41,8 gram. Ze zijn verkrijgbaar in zwart en grijs, met IP54-classificatie voor stof- en spatwaterbestendigheid.

Slimme bediening en AI-integratie

Samsung zet met deze dopjes volop in op gebruiksgemak. De Buds3 FE zijn uitgerust met touch-, druk- en nabijheidssensoren, waarmee gebruikers onder meer het volume kunnen regelen, muziek pauzeren of gesprekken aannemen door te tikken of te knijpen. Dankzij Auto Switch kunnen de oordopjes automatisch overschakelen tussen verschillende Galaxy-apparaten. Voor Galaxy-gebruikers komt daar nog een extra laag aan functionaliteit bij in de vorm van Galaxy AI. Daarmee heb je onder meer spraakcommando's, realtime vertalingen en snelle toegang tot persoonlijke content zonder het scherm aan te raken tot je beschikking.

©Samsung

Geluidsfuncties, connectiviteit en accu

De Buds3 FE zijn voorzien van een dynamische 1-weg speaker en drie microfoons per oordopje. Ze ondersteunen actieve ruisonderdrukking (ANC), een ambient sound-modus en Crystal Clear Call-technologie. Die laatste maakt gebruik van een machine-learning-model om stemmen te isoleren tijdens gesprekken. De oordopjes zijn compatibel met bluetooth 5.4 en ondersteunen de codecs AAC, SBC en SSC (Samsung Seamless Codec).

©Samsung

Qua batterijduur belooft Samsung tot 6 uur luisterplezier met ANC ingeschakeld, oplopend tot 8,5 uur zonder. In combinatie met de oplaadcase loopt dat op tot respectievelijk 24 en 30 uur. Voor bellen geldt een maximale gesprekstijd van 4 uur, met een totaal van 18 uur inclusief case. De oplaadcase bevat een 515mAh-accu, de oordopjes zelf hebben elk 53 mAh aan capaciteit.

Beschikbaarheid

De Galaxy Buds3 FE zijn per direct verkrijgbaar in de Benelux voor een adviesprijs van 149 euro. Van 18 augustus tot en met 5 oktober 2025 geldt een lanceringsactie met 50 euro cashback, waarmee de prijs dus tijdelijk op 99 euro uitkomt.