Politiek is complex. Een keuze maken tussen al die partijen (er staan er op het moment van schrijven vijftig geregistreerd) is een lastig karwei. Want wat zeggen al die partijen precies? En doen ze ook wat ze zeggen? In Nederland kun je al jaren gebruikmaken van diverse online stemhulpmiddelen. Maar hoe werken deze precies? Wij spraken met de mensen achter Kieskompas en Stemwijzer om te ontdekken wat er achter de vragenlijsten schuilgaat.

De eerste versie van de StemWijzer was niet online, maar kwam in 1989 uit op diskette. Voor wie toen nog geen computer had was er zelfs een papieren versie, waar je dankzij een vragenlijst kon bepalen welke politieke partij het dichtst bij jouw voorkeur lag. StemWijzer is dus al decennialang een begrip in de Nederlandse politiek en als er verkiezingen zijn, gebruiken miljoenen Nederlanders dit hulpmiddel. Vooral sinds de dienst online beschikbaar is (1998, www.stemwijzer.nl) nam de populariteit alleen maar toe. Maar hoe werkt dit nou precies?

Selectie

Matthijs van Tuijl is projectleider bij StemWijzer. Het hart van de site is uiteraard de lijst met stellingen. Van Tuijl: “Het doel van de stellingen is om te bepalen wat het verschil is tussen de partijen. Partijprogramma’s liggen vaak dicht bij elkaar. Om als burger een goede keuze te kunnen maken, is het belangrijk om te weten waar de verschillen zitten. We formuleren in eerste instantie een honderdtal stellingen die we naar alle partijen sturen, en waarvan zij mogen zeggen of ze het met een stelling eens of oneens zijn.”

Van die eerste honderd stellingen blijft er uiteindelijk een derde over. Dat aantal verschilt per verkiezing, maar bij een Tweede Kamerverkiezing zijn het er gemiddeld dertig. “Uit ervaring en onderzoek blijkt dat dertig stellingen genoeg zijn om mensen te helpen bij het maken van hun keuze, zonder dat het invullen te lang duurt.”

Met het opstellen van de stellingen is het team maanden bezig. Van Tuijl: “We beginnen met het doorspitten van alle verkiezingsprogramma’s. Daarnaast hebben we drie burgerpanels waar we mee in gesprek gaan. Het doel van dit onderzoek en die gesprekken is om vast te stellen wat de belangrijkste thema’s zijn in de komende verkiezingen. Daarbij kijken we naar wat de partijen zelf belangrijk vinden, maar natuurlijk ook naar wat volgens de burgers het meest relevant is.” Het is dus niet zo dat de stellingen rechtstreeks uit de verkiezingsprogramma’s komen. De stellingen zijn zo geformuleerd dat het de partijen ‘dwingt’ om zelf een duidelijke keuze over een bepaalde kwestie te maken. StemWijzer checkt vervolgens of de antwoorden van de partijen overeenkomen met hun verkiezingsprogramma en openbare uitspraken. Zo niet, dan volgt er een gesprek om tot een antwoord te komen dat de standpunten van de partij zo eerlijk mogelijk vertegenwoordigt.

©PXimport

Steffie helpt met Kieskompas

©PXimport

Wijze van formuleren

Dat formuleren van de stellingen is overigens nog een hele uitdaging. Daarom buigt een team van wetenschappers (taalkundigen en politicologen) zich over de stellingen om deze zo goed mogelijk te formuleren.

Van Tuijl: “De manier waarop je een vraag stelt kan een bepaalde kleur hebben. Een vraag kan bijvoorbeeld links of rechts georiënteerd zijn. Dat is op zich niet erg, als er een balans is tussen de vragen. Je wilt in de lijst een balans met even veel ‘rechts’ georiënteerde vragen als vragen vanuit een ‘links’ perspectief.”

Daar komt bij dat er bepaalde psychologische factoren zijn bij een vragenlijst, en ook daar moet StemWijzer rekening mee houden. “Uit allerlei onderzoek blijkt dat mensen bij een lijst met stellingen eerder geneigd te zijn om het ergens mee eens te zijn dan oneens. Daarom moeten we ook daar een balans in vinden, door vragen zo te formuleren dat dit geen factor meer is. Het doel is tenslotte om mensen helpen te ontdekken met welke partij ze de meeste affiniteit hebben.

Ook is het taalkundig soms een puzzel. Van Tuijl: “Ooit hadden we het in een stelling over ‘plezierjacht’. Sommige mensen dachten hierbij aan een bootje, terwijl anderen juist dachten dat het over recreatief jagen ging.”

Na het invullen van de lijst, krijgt de gebruiker de score. Die wordt heel rechtstreeks berekend. Van Tuijl: “Voor elke overeenkomst tussen de invuller en een partij krijgt die partij een punt. Aan het eind zie je dan hoeveel overeenkomsten jouw mening heeft met de verschillende partijen. Mensen vragen weleens hoe het kan dan je het met twee partijen bijvoorbeeld 60% eens kan zijn. Want dan zou je toch uitkomen op meer dan 100%? Maar zo werkt het niet. Je kan het bijvoorbeeld 60% eens zijn met partij A en 60% met partij B, maar dan met verschillende onderdelen van die partijen. Daarom is het goed om niet alleen naar de score te kijken, maar ook naar de stellingen zelf. Als kiezer bepaal je tenslotte zelf welke aspecten jij het belangrijkst vindt.”

©PXimport

Kieskompas.nl

De grote ‘concurrent’ van StemWijzer is het Kieskompas. Deze werd in 2006 opgericht in door politicoloog André Krouwel van de Vrije Universiteit, omdat hij kritiek had op de StemWijzer. Hij ontwikkelde in samenwerking met dagblad Trouw een eigen stemhulp. Volgens Jeroen van Lindert, projectmanager van Kieskompas heeft de stemhulp zijn succes eigenlijk een beetje te danken aan de huidige minister-president. Mark Rutte (toen nog fractievoorzitter van de VVD, red.) vulde bij het lanceringsevent de StemWijzer in en bleek de meeste affiniteit met D66 te hebben. De VVD lag volgens deze test niet eens dicht bij zijn voorkeur.” Kieskompas was op dat moment al in ontwikkeling, en die uitslag zorgde er wel meteen voor dat dat deze alternatieve stemhulp meteen opviel. Van Lindert geeft trouwens zelf ook onmiddellijk toe dat StemWijzer intussen flink verbeterd is, maar de aanpak van Kieskompas is volgens hem toch nog steeds fundamenteel beter.

“Bij ons krijg je geen ‘ranking’ van hoeveel jouw mening lijkt op de stellingen van de partijen, maar krijg je te zien wat jouw positie is in het politieke landschap.” Kieskompas visualiseert dat landschap door de invuller in een grafiek te plaatsen met twee assen: links-rechts en progressief-conservatief. Dat is volgens de makers van Kieskompas een veel eerlijker manier om te laten zien hoe dicht jouw denkbeelden liggen bij die van verschillende partijen. De links-rechts as gaat over economie. Over geld dus. Ben je voor lage belastingen of voor een sterk sociaal vangnet? De andere as gaat over je culturele voorkeur. Ben je progressief, (voor de legalisering van softdrugs) of juist conservatief (traditionele Christelijke waarden zijn belangrijk)? Partijen (en burgers) zitten namelijk nogal eens op verschillende plekken in die assen. En zelfs binnen die assen kun je verschillende meningen hebben. Het is zomaar mogelijk dat je best links bent en toch conservatief. En omgekeerd. Zelfs binnen een as kan het zijn dat je over bepaalde dingen conservatief denkt en over andere zaken juist weer progressief.

©PXimport

Stemmentracker

©PXimport

Nuance

Van Lindert: “Als je Kieskompas invult, hoef je een stelling niet zwart-wit met ‘eens’ of ‘oneens’ te beantwoorden. Je kiest uit een schaal van vijf punten, dus van ‘helemaal niet mee eens’ tot ‘helemaal mee eens’. Volgens van Lindert blijkt deze vijfpuntsschaal uit onderzoek het beste te werken. Er is genoeg ruimte voor nuance terwijl toch duidelijk is wat de punten precies betekenen. Niemand heeft er wat aan als je kunt kiezen tussen 72% eens en 74% eens. Maar het verschil tussen ‘mee eens’ en ‘helemaal mee eens’ is voor iedereen helder.”

Net zoals StemWijzer checkt Kieskompas de antwoorden van de partijen. “Wij sturen onze stellingen naar de partijen, en vragen hen ze op dezelfde manier op de vijf-puntsschaal te beantwoorden als de gebruiker later ook moet doen. Maar we vragen hen ook om aan bronvermelding te doen: kun je aantonen dat het antwoord strookt met jullie verkiezingsprogramma en eigen uitspraken?”

Hulp

Volgens zowel Van Lindert als Van Tuijl is het overigens niet de bedoeling dat gebruikers blind varen op de uitslag van hun respectievelijke vragenlijsten. Van Tuijl: “We zijn een hulpmiddel voor mensen om te ontdekken welke partij het dichtst bij hen ligt.” Naast vierkiezingsprogramma’s is ook een emotioneel component. Ook de voorkeur voor bepaalde personen speelt een rol. Van Lindert: “En dat is natuurlijk ook prima! Je kiest een volksvertegenwoordiger. Als jij een bepaalde politicus vertrouwt, zelfs als de partijstandpunten niet helemaal bij je passen, dan kan dat ook een belangrijke factor zijn om op die persoon te stemmen.”

Kieskompas en StemWijzer moet je volgens beiden dus vooral zien als een hulpmiddel, maar niet het enige hulpmiddel. De persoon die uiteindelijk de beslissing neemt in het stemhokje, ben je zelf.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betsalt. Een paar keer per week gaan we daarom op zoek naar zulke deals. Met een toetsenbordset vervang je in één keer je toetsenbord en muis. Wij hebben vijf betaalbare sets voor je gevonden.

Is je toetsenbord aan vervanging toe en ben je ook toe aan een nieuwe muis? Kijk dan meteen even naar een ergonomisch model; beter voor je handen, vingers en polsen. De toetsenborden hebben bijvoorbeeld een kromming, waardoor je je handen op een prettigere manier op het toetsenbord houdt, of zijn de muizen voorzien van extra knoppen aan de zijkant voor het beter kunnen aanklikken van items op je scherm. Wij vonden vijf handige ergonomische sets voor minder dan 100 euro.

HP 330 Wireless Mouse and Keyboard Combination

Met dit draadloze duo van HP krijg je een muis en toetsenbord in één set die vooral gericht is op comfort en nauwkeurigheid. De fabrikant beschrijft het toetsenbord als een ergonomisch model, compleet met numeriek deel, zodat je cijfers en rekenfuncties snel kunt invoeren. Het is een full‑size model (100 %) met chiclet‑toetsen en twaalf functietoetsen. Dankzij de slanke bouw van ongeveer 50,5 cm breed, 4 cm hoog en 420 g zwaar neemt het weinig ruimte in.

Je sluit de set aan via een RF‑ontvanger in de USB‑poort van je computer; er is geen kabel nodig en de meegeleverde muis werkt via dezelfde ontvanger. Beide apparaten werken op batterijen. De compacte muis is bedoeld voor langdurig gebruik en past bij verschillende handgroottes. Met de combinatie van draadloze verbinding, volledige toetsenbordindeling en ergonomische vorm is deze set vooral bruikbaar voor wie onderweg of thuis zonder kabels wil werken en toch een numeriek toetsenblok nodig heeft.

Logitech MK540 Advanced

Deze set bestaat uit een draadloos toetsenbord en muis die beide ontworpen zijn voor een comfortabele werkhouding en praktische bediening. Het toetsenbord heeft een morsbestendig ontwerp en is voorzien van fluisterstille toetsen die vertrouwd aanvoelen. Je kunt de hellingshoek instellen dankzij drie kantelstanden (natuurlijk, 4° en 8°) zodat je polsen prettig blijven tijdens lange typsessies. Er is een handsteun geïntegreerd en de toetsen zijn voorzien van slijtvaste belettering. Verder beschikt het toetsenbord over een numeriek gedeelte met tien toetsen en diverse multimedia‑ en programmeerbare functietoetsen. De set maakt gebruik van één kleine Logitech Unifying‑USB‑ontvanger voor zowel de muis als het toetsenbord. De draadloze verbinding heeft een bereik tot tien meter. Het toetsenbord werkt op twee AA‑batterijen met een geschatte levensduur van 36 maanden.

De muis in deze combinatie heeft een ergonomische vorm met zachte rubberen handgrepen aan de zijkanten; daardoor ligt hij prettig in de hand voor zowel links‑ als rechtshandigen. Met drie knoppen en een 2D‑scrollwiel kun je nauwkeurig navigeren. De muis maakt gebruik van een AA‑batterij die ongeveer 18 maanden meegaat. Dankzij de combinatie van handsteun, verstelbare voeten en symmetrische muis biedt deze set duidelijke ergonomische voordelen binnen een betaalbaar budget.

Logitech MK850 Performance

In deze set combineert Logitech een volledig toetsenbord en een ergonomische muis met verschillende functies voor productiviteit. Het toetsenbord heeft een geïntegreerde handsteun en een licht gebogen keyframe zodat je polsen worden ondersteund tijdens langdurig typen. De pootjes onder het toetsenbord zijn in hoogte verstelbaar, zodat je de hellingshoek kunt aanpassen aan je voorkeur. Bij de set hoort een muis met een gevormd ontwerp dat in je handpalm past en je hand ondersteunt. Deze muis heeft een scrollwiel waarmee je snel door documenten of webpagina’s kunt navigeren. Uniek aan deze set is de mogelijkheid om tegelijkertijd met drie apparaten te verbinden; met speciale toetsen wissel je tussen computer, tablet en telefoon.

De verbinding verloopt via een meegeleverde USB‑ontvanger of via Bluetooth Smart, waardoor zowel Windows‑ als Mac‑apparaten worden ondersteund. Een numeriek gedeelte ontbreekt niet, en de toetsindeling is bedoeld voor comfortabel typen. Deze combinatie is vooral geschikt voor gebruikers die productiviteit en comfort willen combineren en de vrijheid willen om meerdere apparaten te bedienen zonder van muis of toetsenbord te wisselen.

Logitech MK470 Slim Combo

Deze set bestaat uit een compact toetsenbord en bijpassende muis die met een dun en strak ontwerp zijn gemaakt voor wie ruimte wil besparen. Het toetsenbord is slank en bevat toch een numeriek gedeelte en twaalf functietoetsen. De toetsen hebben een vlak profiel, wat een stille aanslag oplevert, en de muis is symmetrisch zodat hij zowel in de linker‑ als de rechterhand past. De verbinding verloopt via een 2,4 GHz‑USB‑ontvanger met een bereik van ongeveer tien meter; er is geen kabel nodig en installatie gebeurt door simpelweg de ontvanger in een vrije USB‑poort te steken.

In de productomschrijving wordt vermeld dat de batterij in de muis ongeveer achttien maanden meegaat en dat het toetsenbord tot drie jaar kan worden gebruikt voordat de batterijen vervangen moeten worden; beide schakelen automatisch naar een slaapstand als ze niet in gebruik zijn om energie te besparen. Omdat de set compact is, past hij makkelijk in een tas of bureaulade. Hij is vooral bedoeld voor thuisgebruikers of studenten die een volledige toetsenbordindeling willen zonder een groot bureau te gebruiken en die waarde hechten aan stil werken.

Trust Lyra Multi‑Device Wireless Keyboard & Mouse

Deze compacte set van Trust is ontworpen om meerdere apparaten te bedienen zonder kabels te gebruiken. Het toetsenbord kan tot drie apparaten tegelijk verbinden via één USB‑ontvanger of twee Bluetooth‑kanalen, en je wisselt tussen apparaten met speciale toetsen. De behuizing is gemaakt van 85 % gerecycled kunststof voor het toetsenbord en 84 % voor de muis, waardoor de set een duurzame keuze is. De toetsen maken gebruik van laptopachtige scissor switches voor een stille aanslag en er zijn twaalf multimedia‑toetsen om snel muziek of volume te regelen. Het toetsenbord heeft een compacte vorm maar behoudt een volledig lay-out, en de hoogte is verstelbaar dankzij een rubberen voet voor extra comfort.

De muis is symmetrisch en geschikt voor links- en rechtshandig gebruik; met knoppen kun je de DPI aanpassen tussen 800 en 1.600 zodat de snelheid van de cursor aanpasbaar is. Zowel toetsenbord als muis bevatten oplaadbare accu’s met een gebruiksduur tot zes maanden. De set is geschikt voor Windows, iOS, iPadOS, macOS, Android en Chrome OS, waardoor je met één combinatie een laptop, tablet en telefoon kunt bedienen zonder losse kabels.

De Google Pixel Buds 2a zijn comfortabele oordopjes en de eerste in de betaalbare A-serie met actieve ruisonderdrukking (ANC). Ze hebben een kleiner en lichter ontwerp dan hun voorganger, wat zorgt voor een betere pasvorm. Daarnaast zijn ze zweet- en waterbestendig en hebben ze een adviesprijs van 149 euro. Hoe bevallen ze in de praktijk?

De Pixel Buds 2a hebben een compacter ontwerp gekregen. Zowel de oordopjes als de matte, kiezelvormige oplaadcase zijn kleiner, waardoor je ze gemakkelijker opbergt. Daarnaast heeft Google het draagcomfort verbeterd: de dopjes zijn kleiner en beschikken over subtiele en stabiele vleugeltjes waarmee je ze netjes in je oren parkeert. Ook tijdens het sporten vallen ze niet uit. Je krijgt er bovendien vier maten oortips bij, waardoor er ongetwijfeld een pasvorm voor je bijzit. En met het IP54-certificaat zijn ze ook goed beschermd tegen water en stof.

De belangrijkste upgrade is de toevoeging van active noise cancellation (of actieve ruisonderdrukking), een onderdeel dat je niet vaak aantreft op goedkopere oordopjes. Toch zijn er nog altijd enkele concessies. Je moet het bijvoorbeeld doen zonder draadloos opladen en headtracking. Daarnaast is het aantal microfoons teruggebracht. Dat zijn minpunten waar je prima mee kunt leven. Een groter nadeel is het ontbreken van volumeregeling op de oordoppen zelf, en ook de overige bediening is niet altijd even nauwkeurig in de reactie..

©Wesley Akkerman

Accuduur en in gebruik

De Pixel Buds 2a komen het best tot hun recht op een Android-smartphone, vooral op een Pixel. Op die toestellen zijn de oordopjes direct geïntegreerd in de systeeminstellingen via de bluetoothtegel, zodat je geen aparte app nodig hebt. Gebruik je een ander Android-toestel, dan moet je de Pixel Buds-app installeren om dezelfde instellingen te kunnen beheren. Vanuit dat menu beheer je de batterijstatus, equalizer en transparantiemodus. Functies zoals multipoint moet je handmatig inschakelen. De ondersteuning voor Gemini is aanwezig en werkt prettig via de oordopjes. De software is verder overzichtelijk en eenvoudig in gebruik.

De batterijduur van de oordopjes zelf is prima en haalt de beloofde zeven uur met actieve ruisonderdrukking aan; dat is meestal genoeg voor de werkdag. De oplaadcase is echter teleurstellend met slechts twintig uur totale reserve, waardoor je die elke paar dagen moet opladen. Dat kan dan alleen via een usb-c-kabel, aangezien draadloos laden niet werkt. Een grote vooruitgang is dat je de batterij in de case kunt vervangen. Winst in het kader van duurzaamheid juichen we altijd toe, dus dit spreekt enorm in het voordeel van de Buds 2a.

Geluidskwaliteit en ANC

De Google Pixel Buds 2a beschikt over 11mm-drivers en de Tensor A1-chipset van Google. Samen zorgen die voor een overwegend gebalanceerd geluidsprofiel. De bas is aanwezig maar niet overheersend, waardoor muziek helder klinkt bij uiteenlopende genres en op normaal volume. Bij hogere volumes gaat de geluidskwaliteit wel wat achteruit, met een wat doffer, minder zuiver geluid als gevolg. Met de vijfbands-equalizer in de app kun je het geluid gelukkig eenvoudig naar eigen smaak bijstellen.

De actieve ruisonderdrukking is vooral gericht op het reduceren van constante, monotone achtergrondgeluiden. De technologie presteert sterk bij het wegfilteren van het geluid van ventilatiesystemen, treinmotoren of een stofzuiger, waardoor je daar weinig van meekrijgt. Variabele en onregelmatige geluiden, zoals stemmen, een tv of het tikken op een toetsenbord, worden wel gedempt, maar dringen nog deels door. Al met al is de ANC dus niet verkeerd, maar we hebben beter gehoord. Kijkend naar de prijs past dit wel binnen de verwachtingen.

©Wesley Akkerman

Tot slot is de transparantiemodus bedoeld om omgevingsgeluid door te laten, maar in de praktijk heeft die moeite om de juiste geluiden te onderscheiden. Constante achtergrondgeluiden, zoals het gezoem van een ventilator, kunnen daardoor de stem van je gesprekspartner overstemmen. Voor telefoongesprekken vangen de microfoons je stem goed op, al is de klank minder helder dan direct via de telefoon. Achtergrondruis wordt effectief gefilterd, maar geluiden van dichtbij, zoals het typen op een toetsenbord, blijven in veel gevallen een stoorzender voor je gesprekspartner.

Google Pixel Buds 2a kopen?

De Pixel Buds 2a is een veelzijdige alleskunner die vooral eigenaren van een recente Pixel-smartphone aanspreekt dankzij de naadloze software-integratie. De oordopjes bieden welkome verbeteringen, zoals actieve ruisonderdrukking en een comfortabele pasvorm, maar moeten zich staande houden in een sterk concurrerende markt. Gezien de functies is de adviesprijs gerechtvaardigd, al wordt de prijs-kwaliteitverhouding pas echt interessant wanneer je ze met korting kunt kopen. Rond de 100 à 120 euro veranderen ze van een degelijke keuze in een bijzonder aantrekkelijke optie binnen het middensegment.