De industrie rondom verlichting is behoorlijk aan het evolueren. Slimme toepassingen gaan vaak verder dan alleen niet van de bank af hoeven komen om het aan te zetten. Maar wat voor slimme verlichting is er eigenlijk? En in welke richting gaat deze evolutie?

Ledverlichting is nog een slagje zuiniger en duurzamer dan de spaarlamp, die op zijn beurt natuurlijk al een grote vooruitgang was ten opzichte van de gloeilamp. Die laatste heeft een beperkte levensduur en verbruikt relatief veel energie. Hoewel sommige mensen hun neus ophalen voor ledverlichting omdat ze de lichtkleur niet 'warm' genoeg vinden, is er wel veel ontwikkeling in deze lampsoort. Door de lampen te voorzien van een draadloze verbinding zijn ze te automatiseren, te koppelen aan andere verbonden apparaten in huis of op afstand te bedienen. Een vernieuwing die, ironisch genoeg, juist meer energie kost. Lees ook: Wat is de beste slimme thermostaat?

Bluetooth of wifi

Het type verbinding van je verlichting is wel iets waar je rekening mee moet houden. Je hebt verlichting die verbindt met bluetooth of via wifi. Wanneer verlichting via wifi te bedienen is, heb je een tussenstation nodig dat de lampen aanstuurt. Dit tussenstation is vaak de melkkoe voor de fabrikanten van slimme verlichting. Maar wifi heeft wel de meeste voordelen, het bereik is vast: je tussenstation en router verplaatsen immers niet snel van plaats. Bovendien biedt het de mogelijkheid om je verlichting te koppelen met andere slimme apparatuur of webdiensten via IFTTT en je verlichting ook buitenshuis te benaderen.

Bluetooth zit in de slimme verlichting zelf, er is geen duur tussenstation nodig. Je verbindt direct met je mobiele apparaat. Maar daarvoor moet je natuurlijk wel binnen bereik zijn. Ook heb je minder mogelijkheden om één en ander te automatiseren en buitenshuis verbinden kan helemaal niet, omdat in feite alleen je mobiele apparaat verbonden is.

Apps

Alle slimme verlichting is afhankelijk van apps. Deze zijn natuurlijk gratis uit de applicatiewinkels te downloaden. Alle verlichtings-apps zijn gewoon beschikbaar in de Apple App Store en Google Play, zodat je met je smartphone of tablet je verlichting bedient en configureert. Gebruik je Windows (Phone), dan zul je er in vrijwel alle gevallen een Android- of iOS-apparaat (bij) moeten nemen, aangezien er geen Windows-app voorhanden is. Ook de automatiserings-app IFTTT is niet beschikbaar voor Windows-apparaten.

Sengled: verlichting met extra's

De ledverlichting van Sengled gaat niet om het bedienen van de lamp vanuit de luie stoel of het automatiseren van je verlichting. Sengled maakt lampen met een gewone fitting, die dus in alle lampenkappen te draaien is. Maar deze lampen zijn uitgerust met een slim extraatje en een app voor de bediening en configuratie. Nadeel zijn wel de forse prijzen die je betaalt per peertje.

Sengled Boost

De Sengled Boost (49 euro) is een ledlamp waarin een wifi-repeater zit ingebouwd. Dus een peertje in een lamp op een strategische plek indraaien en je hebt in de verste uithoek van je huis ook gewoon wifi-bereik. De Sengled Boost draai je gewoon in de fitting en vervolgens hoef je de aan- en uitknop van de lamp zelf ook niet meer te gebruiken. Dat kan nu via de app en niet alleen om 'm aan of uit te zetten: dimmen is ook mogelijk. De app gebruik je vervolgens ook om je repeater mee te configureren. Dit gaat net zo eenvoudig als bij andere repeaters en al snel merk je dat je wifi-bereik in één klap een stuk verbeterd is.

©PXimport

De Sengled Boost is een ledlamp en wifi-versterker in een.

Sengled Pulse

De Pulse (129 euro) is een ledlamp waar een bluetooth-speakertje van JBL zit ingebouwd. Wanneer je de lamp indraait is hij gewoon als bluetooth-apparaat te vinden en te koppelen voor het afspelen van muziek van bijvoorbeeld je smartphone. Met de app kun je de lamp alleen aan- en uitzetten of laten schemeren. Leuk voor bijvoorbeeld de hanglamp boven tafel. De audiokwaliteit is niet hoogdravend, maar dat komt door de beperkingen van het formaat van de lamp en het feit dat je via bluetooth afspeelt.

©PXimport

De Sengled Pulse is behoorlijk groot.

Philips Hue: sfeervol

De lampen van Philips zijn juist geschikt voor een slim en sfeervol huis. Er zijn veel verschillende soorten lampen verkrijgbaar. Van gewone peertjes en tafellampen tot ledstrips en ambilight-varianten. Er zijn lampen die alleen 'wit' licht afgeven, maar ook varianten die juist in een kleur naar wens schijnen. De lampen werken via een centrale hub (de bridge) die ze aanstuurt. Hier kun je 50 lampen en 12 accessoires aan koppelen. En die bridge is juist wat de lampen tot slim speelgoed maakt. Helaas is Hue ook fors geprijsd. De bridge is met zo'n vijftig euro goed te overzien, maar per witte lamp betaal je per stuk nog zo'n twintig euro. Losstaande kleurlampen (Bloom en Iris) kosten respectievelijk 72 en 92 euro, de gekleurde peertjes 60 euro.

Uiteraard heb je via de bridge de aan- en uitschakelaar in een app. Maar de recentste versie (die september 2015 verscheen) ondersteunt HomeKit, het domotica-ecosysteem van Apple. Hierdoor kun je je lampen samen laten werken met andere HomeKit-verbonden apparaten en apps. En bovendien je verlichting bedienen met Siri. Ook voor Android zijn er heel wat mogelijkheden, vooral omdat de lampen ook in te stellen zijn met IFTTT.

©PXimport

Met kleurlampen creëer je de gewenste sfeer in je huiskamer.

Praktijk

Wat heb je er in praktijk dan aan? Je kunt de lampen via een schema aan en uit laten gaan, zodat het licht aanspringt wanneer de zon ondergaat bijvoorbeeld of wanneer je op vakantie bent. Je kunt lampen dimmen of specifieke kleuren meegeven om de juiste sfeer in huis te creëren. Dit kun je met je smartphone of tablet weer koppelen aan gebruik, bijvoorbeeld een speciaal schema met gedimde lampen wanneer je een film opzet (beetje rode kleur toevoegen als het om een horrorfilm gaat). Of juist allerlei kleuren gebruiken bij een kinderfeestje.

Via IFTTT knoop je allerlei webdiensten aan elkaar, maar ook sommige domoticaproducten (zoals de Hue-lampen). Bijvoorbeeld door de lichten te koppelen aan je alarmklok op je smartphone, zodat je 's ochtends nooit door het donker hoeft te zoeken naar het lichtknopje.

©PXimport

Via de bridge (links) koppel je de lampen, die je vervolgens met je mobiele apparaat bedient.

Hue Bridge

Zoals geschreven ondersteunt de Hue-verlichting Apples HomeKit. Hiervoor moet je de nieuwste versie van de Bridge hebben, die sinds september 2015 verkrijgbaar is. De oudere Bridge ondersteunt geen HomeKit. Een flinke mispeer van Philips, dat op deze manier Apple-gebruikers opnieuw de portemonnee laat trekken.

KlikAanKlikUit: binaire verlichting

Het KlikAanKlikUit-systeem is juist voor degenen die een simpele oplossing zoeken om verlichting via een appje te bedienen. Bijvoorbeeld als je al verlichting hebt die je niet wilt vervangen. Het basissysteem is simpel en het concept is al zo'n twaalf jaar bij de bouwmarkt verkrijgbaar: een blok in je wandcontactdoos waar je vervolgens de stekker inplugt. Een afstandsbediening maakt het vervolgens mogelijk om de stroomtoevoer in en uit te schakelen. Natuurlijk werkt dit voor verlichting, maar alle andere elektronica valt op deze manier ook te bedienen.

Dat kan slimmer

Maar dit is natuurlijk niet dé domotica-oplossing die we zoeken. Wanneer je er een 'Internet Control Station' bij plaatst, wordt er meer mogelijk. Dit controlestation stuurt het signaal naar de stekkerdoos-ontvangers, maar is tevens een brug naar je mobiele app. Via de app kun je je verlichting aan- en uitzetten. Zo maak je je verlichting op afstand bestuurbaar, zonder dat je ook maar een lampje hoeft te vervangen. Er zijn overigens ook wanddozen en bewegingssensoren van KlikAanKlikUit verkrijgbaar.

Raspberry Pi

Heb je geen zin om zo'n 150 euro uit te geven voor een Internet Control Station voor je KlikAanKlikUit-systeem? Een Raspberry Pi kan deze taak overnemen. Enkele handige knutselaars hebben dat voor elkaar gekregen. Deze Raspberry Pi kun je daarna zo instellen dat je hem met je smartphone bedient.

©PXimport

Je bestaande verlichting maak je met KlikAanKlikUit bedienbaar via een app.

Belkin: iets betaalbaarder

Netwerkfabrikant Belkin maakt wandcontactdozen die direct met een app te besturen zijn. Dus heb je niet zo veel verlichting die je graag via je smartphone of tablet bedient, dan ben je goedkoper uit met een WeMo Switch (zo'n 50 euro per stuk), dan een KlikAanKlikUit-controlestation.

Ook levert Belkin ledlampen die je via een app op afstand aan en uit kunt zetten of kunt dimmen. Via de app kun je je lampen ook indelen in groepen of afzonderlijk bedienen. Ook kun je schema's maken om verlichting automatisch te regelen of ze koppelen met IFTTT. De prijs van zo'n Belkin ledlamp is met z'n dertig euro te overzien. Wel heb je een Wemo Link-apparaatje nodig om de lampen te besturen. Voor 80 euro heb je twee lampen en een Link.

©PXimport

Het enige dat we missen zijn lampen waarbij je kleuren instelt.

Elgato Avea: hubloze verlichting

Een nadeel van de meeste verlichtingssystemen is dat je een hub moet hebben die de brug slaat tussen je verlichting en je apparatuur en in vrijwel alle gevallen een behoorlijke duit kost. De lampen van Elgato hebben dit niet nodig, je kunt er direct mee verbinden via bluetooth. Via de app kun je ze bedienen, maar ook de kleur bepalen, net zoals de Philips Hue-verlichting. Een losse lamp kost je zo'n 50 euro. Maar je kunt even makkelijk met meerdere lampen werken, aangezien je ze in de app in groepen kunt indelen. Zo kun je met meerdere lampen de sfeer helemaal perfect maken, bijvoorbeeld voor een gezellig diner of een spannende film.

©PXimport

Om sfeer in huis te brengen zijn de lampen van Elgato geschikt en goedkoper dan Hue.

LIFX: zelfs licht voor Lumia

De wifi-ledverlichting van LIFX onderscheidt zich niet qua lamp zelf, het is een peertje dat in twee varianten verkrijgbaar is: wit licht of gekleurd licht. Via een app bedien je de verlichting en bepaal je de kleur. Een koppeling met IFTTT, Nest en wearables is ook mogelijk. Klinkt prima. Maar waar LIFX zich in onderscheidt is het feit dat je geen tussenstation nodig hebt. De app verbindt direct met de lamp en als je er meer hebt, kun je ze gewoon in groepen indelen. Zelfs Windows-gebruikers kunnen aan de slag met een app. Ondanks dat je geen tussenstation nodig hebt, ben je niet goedkoop uit. Je betaalt zo'n 80 euro per lamp.

©PXimport

Geen gedoe met een tussenstation!

Aanbod

In dit overzicht komt een handjevol verschillende merken aan bod, maar zodra je je erin verdiept, merk je al gauw dat er nog veel meer merken verkrijgbaar zijn. Bijvoorbeeld Osram, Luxxus, Stiplight, maar ook in warenhuizen kom je huismerk-verlichting tegen en in Chinese webshops zoals DealExtreme en Aliexpress zijn goedkope tegenhangers te vinden. In principe volstaan alle lampen, maar let wel goed op de omschrijving zodat je niet opeens achteraf een tussenstation nodig blijkt te hebben. Vergeet ook niet rekening te houden met ouderwetse zaken, zoals de juiste fitting en (in sommige gevallen) een Europees stopcontact.

©PXimport

Via Chinese webshops kun je veel goedkoper aan dit soort verlichting komen. Maar let hierbij wel goed op.

Mipow: meer dan een gezellig huis

Voor een divers aanbod van lampen moet je bij Mipow zijn. Er zijn gewone witte lampen, maar ook lampen die allerlei kleuren kunnen schijnen. Mipow biedt ook tuinverlichting en verlichting die een kaarslicht nabootst aan, grappig is ook dat bij de kleur van het nep-kaarslicht ingesteld kan worden. Wil je een groen vlammetje? Prima, als jij dat wilt!

Net als de Sengled-lamp is er ook een peertje met ingebouwde speaker. Het enige wat al deze lampen gemeen hebben is dat ze via bluetooth verbinding maken met je mobiele apparaat. De prijs van de Mipow-verlichting is ook nog te overzien. De duurste lamp (kleur en speaker) kost zo'n 90 euro. Dat is goedkoper dan de Sengled-variant, die bovendien alleen wit licht schijnt.

©PXimport

Slimme tuinverlichting, wel zo gezellig.

Conclusie

Omdat ledverlichting een stuk langer meegaat dan gloei- en spaarlampen is het de investering waard om naar verlichting te kijken die je via wifi of bluetooth verbindt. Niet alleen is het voor de knutselaar een leuk project om de lampen te koppelen met allerlei diensten (bijvoorbeeld een keertje te laten knipperen als er een Facebook-melding binnenkomt), het biedt meer comfort door de verlichting te automatiseren en te bedienen met een app. Maar door met kleuren te spelen, kun je ook de sfeer bepalen die je graag in je kamer wilt. Toegevoegde waarde heeft de verlichting in ieder geval wel degelijk. Een hoger energieverbruik dan een gewone ledlamp overigens ook. De verlichting moet immers constant een draadloos signaal uitzenden.

Meteen naar de winkel rennen om slimme verlichting aan te schaffen, is in zekere zin misschien wat voorbarig. Immers, nieuwe uitvindingen en merken volgen elkaar in rap tempo op. Bovendien zie je met nieuwe technologieën dat de prijs nog vrij hoog ligt. Voor een paar euro heb je een ledlamp, maar wil je een verbonden variant, dan betaal je het tien- en soms wel twintigvoudige. En dan hebben we het nog niet eens over de wifi-tussenstations. We verwachten dat deze prijs voor simpele peertjes die met een app aan en uit te zetten zijn al op korte termijn zullen dalen. We kunnen hoe dan ook met recht afsluiten met een Engelstalige cliché-uitspraak: the future is bright!

Met zijn elegante touchscreen, ruime kijkvenster en geïntegreerde verlichting is de Bosch Serie 6 Air Fryer een heuse blikvanger. Naast het oog willen je smaakpapillen natuurlijk ook wat. We voelden deze stijlvolle airfryer een aantal weken aan de tand. Lees hier onze ongezouten mening.

Dankzij een riante capaciteit van 7,2 liter is de Serie 6 Air Fryer (MAF671B1) geschikt voor gezinnen. Naast de airfryer zelf levert de Duitse fabrikant een grillrooster en vijf vleesspiesjes mee. Dit grillrooster komt ook van pas als je gerechten wilt 'stapelen'. Kortom, keukenprinsen en -prinsessen kunnen er alle kanten mee op. Na het uitpakken kan de kok van dienst er vrijwel meteen mee aan de slag. Je dient wel eerst even het handvat op het mandje te monteren, maar dat is vanwege het kliksysteem zo gepiept. De behuizing weegt nog geen 6 kilo, waardoor je deze airfryer van 30,9 × 31,4 × 38,8 centimeter relatief makkelijk meeneemt, mocht dat nodig zijn.

©Maikel Dijkhuizen

Kookinstellingen kiezen

Het touchscreen bevat duidelijke pictogrammen voor patat, kip, vlees, vis, groente, gebak en brood. Daarnaast is er een warmhoudfunctie. Zodra je op een van de pictogrammen tikt, selecteert het apparaat de bijbehorende temperatuur en kooktijd. Het kan eigenlijk niet misgaan. Vanzelfsprekend pas je deze automatische instellingen naar eigen inzicht aan. Gebruik hiervoor de plus- en minknoppen. Kies hierbij tussen een temperatuur van minimaal 40 en maximaal 200 graden Celsius. Dat gaat in stapjes van vijf graden. Het opgegeven uitgangsvermogen bedraagt 1800 watt. Wanneer er een kookprogramma is gestart, komt het geluidsniveau uit op zo'n 63 decibel. Dat valt erg mee, zodat je in de keuken gelukkig nog gewoon een gesprek kunt voeren.

©Maikel Dijkhuizen

Eten bereiden

Op de bodem van het mandje bevindt zich een uitneembaar rooster. Hierop plaats je rechtstreeks een flinke lading friet, snacks of groente. Voor het bereiden van vlees kun je eventueel ook het bijgesloten grillrooster gebruiken. Een minpunt is het ietwat stroeve sluitsysteem voor het mandje. De onderzijde bevat weliswaar antislipvoetjes, maar het apparaat glijdt evengoed (te) makkelijk over het keukenblad. Hierdoor is het noodzakelijk om de achterkant van de behuizing met één hand tegen te houden als je het mandje in het apparaat duwt. Zeker wanneer het apparaat al warm is, is dat niet zo prettig.

Dankzij het kijkvenster houd je de voortgang van het gerecht nauwlettend in de gaten. Tik je op het pictogram met het lampje, dan gaat de verlichting ongeveer tien seconden branden. Voor diverse kookprogramma's activeert de Serie 6 Air Fryer (MAF671B1) het zogeheten Shake-alarm. Je hoort dan om de zoveel minuten een piepend geluid. Na het schudden van het mandje gaat het kookproces weer verder.

©Maikel Dijkhuizen

Knapperige gerechten

Net als de meeste airfryers heeft ook dit exemplaar boven in de behuizing een verwarmingselement en ventilator. Deze fan blaast de hete lucht omlaag. Volgens de fabrikant heeft deze airfryer voldoende power om vijf porties friet klaar te maken. Dat blijkt ook in de praktijk. Het bereiden van 750 gram patat is bijvoorbeeld geen enkel probleem. Leg daarnaast gerust tien kroketten in de mand, want ze worden stuk voor stuk warm. Bosch claimt dat je gerechten zonder voorverwarmen kunt klaarmaken, maar neem deze belofte met een flinke korrel zout. Voor een knapperig resultaat is het namelijk wel degelijk nodig om de airfryer voor te verwarmen. Daarnaast is goed schudden essentieel, anders worden de frietjes niet gelijkmatig gaar.

Verder zien we een verschil in kleur, maar gelukkig smaken ook de ietwat bleke patatjes prima. Na de maaltijd ben je weinig tijd kwijt met schoonmaken. De gladde buitenkant bevat geen knoppen die uitsteken, waardoor je de behuizing vlot kunt afnemen. Verder zijn alle losse onderdelen vaatwasserbestendig. Was je het mandje handmatig af, dan belandt er soms wel wat water of sop in de loze ruimte van het kijkvenster. Dit kijkvenster bestaat namelijk uit twee 'plaatjes' van transparante kunststof. Overigens trekt dat vocht snel weg.

©Maikel Dijkhuizen

©Maikel Dijkhuizen

Bosch Serie 6 Air Fryer kopen?

De Bosch Serie 6 Air Fryer heeft een goede prijs-kwaliteitverhouding. Merken als Ninja, Inventum en Tefal produceren weliswaar vergelijkbare airfryers tegen een iets lagere aanschafprijs, maar toch vinden we de adviesprijs van 169,99 euro gerechtvaardigd. Dit apparaat beschikt tenslotte over enkele extra's die veel andere producten niet hebben. Zo volg je met het kijkvenster en de verlichting het kookproces op de voet. Bovendien maak je de airfryer inclusief alle accessoires binnen mum van tijd schoon. Ook niet onbelangrijk; de gerechten smaken prima! Jammer genoeg levert Bosch geen fysiek receptenboek mee.

Het is september, en dat betekent dat de nazomer ten einde loopt. Het licht wordt zachter, de avonden koeler en veel planten maken zich klaar voor de herfst. Dit is de maand om nog nieuw groen te planten, vaste planten te verjongen en hagen bij te knippen. Ook het gazon, de moestuin en de vijver vragen nu aandacht. Met een paar gerichte klussen zorg je dat je tuin gezond de herfst en winter ingaat.

Lees ook: Van januari tot en met december: dit doe je elke maand in de tuin

Dit kun je zaaien en planten in september

In september kan er nog veel de grond in. Bosanemonen, herfst- en winterakonieten en cyclamen doen het goed wanneer je ze nu plant, net als groenblijvers die de tuin ook in de koude maanden kleur geven. Koop je een boom, let er dan op dat het blad nog stevig en fris oogt. Een boompje dat al kaal aan het worden is, kun je beter niet planten.
Wie volgend voorjaar een bloemenzee wil, zaait in deze periode korenbloemen, goudsbloemen en klaprozen. Ook vaste planten die al jaren op dezelfde plek staan, kun je nu delen om ze te verjongen. Wil je een groenblijver verplaatsen, dan is dit de juiste tijd: de grond is nog warm genoeg voor de wortels om zich goed te herstellen.

©Leika production

Haal de snoeischaar maar tevoorschijn

Veel planten kun je nu nog een knipbeurt geven. Begin bij kuipplanten die buiten staan, want snoeiwonden genezen beter in de buitenlucht. Ook hagen kun je in september mooi in vorm brengen. Werk van onder naar boven en knip ze licht taps toe, zodat ook de onderste takken voldoende licht krijgen. Geef daarna wat compost zodat de haag sterk de winter ingaat.
Lavendel kort je ongeveer tien centimeter in, de Japanse wijnbes die vrucht heeft gedragen knip je helemaal terug en hortensia's ontdoe je van de stugge bloemen. Bij bomen en struiken verwijder je aangetast blad. Daarnaast is het slim om wekelijks uitgebloeide bloemen van dahlia's, rozen en andere zomerbloeiers weg te knippen. Zo blijft de tuin verzorgd en verklein je de kans op ziektes.

©SKT Studio

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke tuinklus?

Planten en gras in september

Sommige planten hebben juist nu extra zorg nodig. Camelia's en rododendrons vormen in september hun knoppen voor volgend jaar en hebben daarom voldoende water nodig. Tweejarige planten zoals vingerhoedskruid kun je verplaatsen naar een nieuwe plek in je tuin. Hoge bloeiers als zonnebloemen, dahlia's en herfstasters geef je steun, zodat ze niet bezwijken onder de eerste herfststormen.
Het gazon vraagt een andere aanpak dan in de zomer. Maai het gras wat hoger en zaai waar nodig bij. Verticuteer eerst om mos en dood gras te verwijderen. Kies een zaadmengsel dat past bij zon of schaduw, afhankelijk van de ligging van je tuin. Heb je in augustus niet bemest, dan is dit hét moment om dat alsnog te doen. Vul kuilen aan en houd je terras vrij van onkruid en mos.

Werk in de moestuin

Ook in de moestuin valt er nog genoeg te doen. Boontjes moeten tijdig worden geplukt om taaie peulen te voorkomen. Tomaten die nog groen zijn leg je op een zonnige plek zodat ze verder kunnen rijpen. September is ook de maand van de appel- en perenoogst. Maak er compote, sap of een taart van, of bewaar ze op een koele plek. Verder kun je winterpostelein en raapstelen zaaien, zodat je later in het seizoen nog kunt oogsten.