ID.nl logo
Welke smartphone maakt de beste foto's?
© Reshift Digital
Huis

Welke smartphone maakt de beste foto's?

Terwijl smartphones nog maar weinig écht lijken te innoveren en de prijs van een toptoestel soms zelfs de duizend euro overstijgt, zetten smartphonefabrikanten (en hun marketingafdelingen) des te meer in op de camera. Als de camera een doorslaggevende factor is in de aanschaf van je smartphone, wil je graag weten wat het beste toestel is. Dat gaan we testen!

Het is een hardnekkige misvatting dat je een iPhone moet kiezen als je de beste smartphonecamera wilt. Dat blijkt wel uit een jaarlijks terugkomende test, waaruit meermaals is gebleken dat juist Samsung steevast als testwinnaar uit de bus komt. Apple is echter met een inhaalslag bezig en kruipt steeds dichterbij, de overige smartphones volgen op gepaste afstand.

Intussen zijn we weer een jaar verder en zijn er veel nieuwe modellen op de markt verschenen, waarna de vraag weer rijst: welke smartphone beschikt nu over de beste camera? Nadat we de toestellen individueel besproken hadden in een review, konden we het antwoord op deze vraag terugbrengen tot twee toestellen: de iPhone X of de Galaxy S9+. Deze test stond daarom aanvankelijk als iPhone X versus Galaxy S9+ in de planning. Totdat onlangs de Huawei P20 Pro verscheen en de drie(!) sensoren plus lenzen aan de achterkant tijdens het testen meer bleken dan louter holle marketing. Schiet de iPhone X de beste plaatjes, is het toch weer Samsung dat nu met de S9+ wint ... of is het deze keer de ‘dark horse’, Huawei’s P20 Pro?

Testmethode

Tijdens de test zijn we op pad gegaan met de smartphones om onder verschillende (licht)omstandigheden foto’s te maken. De foto’s worden gemaakt met de eigen camera-app. Hierbij zijn in de automatische stand steeds hetzelfde focuspunt gebruikt en de (eveneens automatische) hdr op dezelfde momenten gebruikt. De camera’s werden op verschillende manieren het vuur na aan de schenen gelegd. In donkere binnen-omgevingen, of binnen met tegenlicht, buiten tegen de zon in, of juist met het zonlicht mee. Ook qua objecten is er diversiteit: bijvoorbeeld portret-, landschap- en macrofotografie. Hoe zit het met bewegende objecten onder verschillende lichtomstandigheden? We houden het hier bij de camera’s aan de achterzijde van het toestel. De iPhone X en Galaxy S9+ beschikken over een dubbele camera, terwijl de P20 Pro er dus drie heeft en op papier het best lijkt.

Apple iPhone X - Eenvoudig te bedienen iPhone

De camera-app van de iPhone X (spreek uit als tien) regelt alles automatisch voor je. Een professionele camerastand waarbij je alles of een gedeelte handmatig instelt, is nog steeds niet aanwezig. Zaken als sluitertijd en iso-waarde zijn dus onbereikbaar, tenzij je een app van derden installeert.

Je hebt hooguit wat invloed op het gedrag van belichting en scherpstelling door tactisch op het scherm te tikken en te vegen. Dankzij de dubbele camera kun je met een tik op een pictogram schakelen tussen een (echt optische) vergroting van 1x en 2x. In de portretstand worden ze zelfs gelijktijdig gebruikt om een foto met een kleine scherptediepte te simuleren. Jammer is dat je de camera niet direct vanuit vergrendelstand via een fysieke knop kunt activeren.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

iPhone-foto’s (links) hebben consequent de meest natuurlijke kleuren. Midden Samsung, rechts Huawei.

Beeldkwaliteit iPhone X

De iPhone X geeft de meest natuurgetrouwe kleuren. De foto’s ogen daardoor wel wat koeler dan die van de andere toestellen. Luchten zijn bijvoorbeeld realistisch blauw en gras is natuurlijk groen. Hier en daar is een zweem van ruis te vinden en door ruisreductie ontstaan artefacten. Daarnaast zijn met name donkere fotodelen wat smoezelig en zijn de contrasten rondom details nogal hard, waardoor het rommelig aandoet. Bij afnemend licht kan een foto onverwacht ietwat onscherp worden, omdat de app liever een wat langere sluitertijd lijkt te kiezen dan een hogere iso-waarde.

Als er heel weinig licht is, ziet de iPhone X nagenoeg niets meer.

-

Bij weinig licht gaat de iPhone X nog steeds behoorlijk goed om met de witbalans. De kleuren blijven daardoor ook op minder fatsoenlijk verlichte plekken goed herkenbaar. Afhankelijk van de mix van kunstlicht is hier en daar een beetje kleurzweem te zien. Vooral bij egale vlakken is aan de artefacten goed te zien dat de ruis flink is weggepoetst. De foto oogt ook wat vlak en voorwerpen springen er daardoor minder goed uit. Er is nog wel wat ruis te zien en randen langs voorwerpen zijn hier en daar slordig afgewerkt. Als er heel weinig licht is, zoals in een slecht verlichte tuin, ziet de iPhone X nagenoeg niets meer.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Apple iPhone X

Algemeen oordeel3,5 van de 5 sterrenPrijs € 1039,-
Cameralenzen Groothoek, telelens
Focus Fasedetectie
Stabilisatie OIS
Primaire camera12 megapixel, 1/1,3 sensor, 1.22µm pixelgrootte, f/1,8 diafragma
Secundaire camera12 megapixel, 1/3,6 sensor, 1µm pixelgrootte, f/2,4 diafragma
Websitewww.apple.com7Score70

Samsung Galaxy S9+ - Wispelturige Samsung

Op deze Samsung Galaxy S9+ is traditiegetrouw een uitgebreide professionele stand aanwezig. Je mag diafragmawaarde, sluitertijd, iso-waarde en nog veel meer zelf aanpassen, waardoor je veel invloed hebt op (specifieke) fotosituaties. Ook dit toestel heeft twee camera’s aan de achterzijde, waardoor 2x optische vergroting mogelijk is. Bij foto’s met een softwarematig vervaagde achtergrond mag je zelf de sterkte instellen – vooraf en zelfs achteraf. De camera kun je razendsnel starten door twee keer op de aan-uitknop te drukken.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

De P20 Pro (rechts) en iPhone X (links) tonen de meeste details. Samsung verzint vreemde patronen die er niet horen te zijn.

Beeldkwaliteit Samsung Galaxy S9+

Samsung staat bekend om zijn vaak sterk verzadigde kleuren, en dat is ook nu het geval. Denk aan intens blauwe luchten en wel erg frisgroene bomen en struiken. De foto’s zien er soms erg licht en wat vlak uit, met name als hdr wordt toegepast. In zowel lichte als donkere fotodelen zie je daardoor nog details. Ze vallen een beetje samen met de achtergrond. Ruis wordt stevig weggepoetst en dat gaat hier en daar ten koste van de detaillering. Soms verschijnen vreemde patronen die er niet horen te zijn, of vlakken worden te veel uitgesmeerd. Bij afnemend licht kan de app alsnog besluiten de kleinste diafragmaopening te gebruiken (de hoofdcamera heeft twee diafragmastanden). De iso-waarde wordt dan onnodig omhoog, waardoor een foto zomaar meer ruis heeft.

Bij weinig licht zijn foto’s van de Samsung Galaxy S9+ opnieuw te warm en vooral erg oranje. De ruis is steviger weggepoetst dan bij de iPhone X, wat ten koste gaat van de detaillering en bovendien vervaagde vlakken oplevert. Desondanks oogt de foto behoorlijk schoon en netjes. Randen langs voorwerpen zien er ook strakker uit. Je moet goed kijken om nog een zweem van ruis te ontdekken. Voorwerpen springen er goed uit en hebben meer diepte dan bij de iPhone X. Zelfs bij extreem weinig licht weet de Samsung er nog een heel behoorlijke foto uit te slepen.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Samsung Galaxy S9+

Algemeen oordeel3,5 van de 5 sterrenPrijs € 949,-
Cameralenzen Groothoek, telelens
Focus Fasedetectie
Stabilisatie OIS
Primaire camera12 megapixel, 1/2,55 sensor, 1.4µm pixelgrootte, f/1,5 of f/2,4 diafragma
Secundaire camera12 megapixel, 1/3,6 sensor, 1µm pixelgrootte, f/2,4 diafragma
Websitewww.samsung.com9Score90

Huawei P20 Pro - Huawei maakt fotograferen extra leuk

Bij de Huawei P20 Pro kom je door twee keer op de volume-omlaagknop te drukken direct in de camera-app terecht. Eventueel maakt hij dan meteen een foto voor je. De camera-app is grotendeels afgekeken van de iPhone, alleen heeft Huawei wel een professionele stand voor handmatige bediening. Standaard is AI (‘kunstmatige intelligentie’) geactiveerd. Dat houdt in dat de software probeert te herkennen wat je fotografeert en daar de beste instellingen bij kiest. Dat herkennen gaat prima, maar het resulteert in de praktijk vooral in sterk oververzadigde foto’s. Je kunt het gelukkig ook uitzetten.

Erg leuk om mee te spelen zijn de speciale camerastanden die Huawei al jaren op zijn telefoons meelevert. Zo kun je eenvoudig overdag foto’s met lange sluitertijden maken, zonder dat je ND-filters nodig hebt. Sterrensporen vastleggen werkt ook fantastisch. De sterrenpuntjes worden automatisch tot sterrensporen samengevoegd, dus je hoeft de telefoon alleen ergens een tijdje stabiel neer te zetten. Nieuw is de zeer bruikbare nachtstand, maar daarover straks meer.

De P20 Pro heeft zoals gezegd maar liefst drie camera’s aan de achterzijde. Een gewone, een monochrome-variant én eentje met 3x optische vergroting, die digitaal kan worden opgevoerd tot 5x. Je kunt portretfoto’s met softwarematig vervaagde achtergrond maken en er is een stand waarin je voor- of achteraf een gesimuleerde diafragmawaarde mag instellen. De camera’s worden afhankelijk van de situatie en geheel naar inzicht van de software apart of gecombineerd gebruikt.

©PXimport

©PXimport

Beeldkwaliteit Huawei P20 Pro

Ook de Huawei P20 Pro houdt van verzadigde kleuren. Af en toe is er zelfs een flinke uitschieter. Een onbewolkte lucht is dan nog intenser blauw en bladeren gaan gevaarlijk richting gifgroen. Dat gebeurt vooral als AI aanstaat, maar dat kun je uitzetten of je tikt de melding weg. Ruis en detaillering wisselen een beetje. Soms is er enorm veel detail te zien, meer dan bij de andere toestellen. Een andere keer valt de detaillering toch wat tegen.

Dit toestel heeft drie camera’s aan de achterzijde en onder de motorkap gebeurt enorm veel. Om de haverklap verschijnt bijvoorbeeld de melding dat je het toestel een tijdje stabiel moet houden omdat de foto wordt verscherpt. Soms gaat het duidelijk om een hdr-scène, maar het treedt ook op in wat een doorsneesituatie lijkt. Om onduidelijke redenen besluit de app dan foto’s samen te voegen, misschien wel van meerdere camera’s. Het gaat dus niet zozeer om verscherping, maar om het uitlijnen van (stukjes van) het beeld.

Ook de foto’s van de Huawei P20 Pro zijn te oranje als je bij kunstlicht fotografeert. De ruisreductie is echter effectiever dan bij de iPhone X; er is meer ruis verdwenen en toch blijven er meer details behouden dan bij de Samsung Galaxy S9+. De foto oogt ook schoner en voorwerpen zijn strak omlijnd en komen levensecht over. Schakel je AI in, dan wisselt het resultaat. Je kunt dan ook een overdreven schoongepoetste foto krijgen met een sterke plastic-look. Bij zeer weinig licht presteert de Huawei net als de Samsung opvallend goed, waardoor meer opvalt hoezeer de iPhone X het hier laat afweten.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Samsung en Huawei (midden en rechts) laten ook bij afnemend licht nog veel details zien. De iPhone presteert hier al minder; veel details gaan verloren.

Object- en scèneherkenning P20 ProDe camera’s van de P20 Pro zijn door slimme algoritmen in staat te herkennen wat je fotografeert en past hierbij de instellingen en licht- en kleurbalans optimaal aan. Denk aan katten, honden, landschap, zonsondergang, portret en nog veel meer scènes. Deze herkenning gaat opvallend nauwkeurig en snel. Het eindresultaat maakt de foto’s meestal een stuk fraaier, maar lang niet altijd. Het kan nabewerking ontnemen voor je foto en stelt beginners in staat om moeiteloos professioneel ogende foto’s te maken.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

De P20 Pro met (links) en zonder filter. De camera herkende zonsondergang en kon dit flink oppoetsen.

Nachtstand

Zoals eerder vermeld: de Huawei heeft een speciale nachtstand. Je houdt het toestel een seconde of vier stil terwijl de camera’s een reeks foto’s schieten en automatisch samensmelten. Die foto ziet er opmerkelijk helder en mooi uit. Weinig ruis, hier en daar wat artefacten, maar ook wat minder scherp en gedetailleerd dan een gewone nachtopname. Er moet wel een vleugje licht aanwezig zijn (al zie je dat zelf vaak niet eens), maar dat is logisch. Je kunt hier echt fraaie nachtopnamen mee maken. Voor een smartphone dan. En dat zonder statief.

Huawei P20 Pro

Algemeen oordeel3 van de 5 sterrenPrijs € 899,-
Cameralenzen RGB, monochroom, telelens
Focus Fasedetectie
Stabilisatie OIS
Primaire camera40 megapixel, 1/1,78 sensor, 2µm pixelgrootte, f/1,8 diafragma
Secundaire camera20 megapixel, 1/2,27 sensor, 1,55µm pixelgrootte, f/1,6 diafragma
Tertiaire camera8 megapixel, 1/4,4 sensor, 1,55µm pixelgrootte, f/1,6 diafragma
Websitewww.huawei.com8Score80

Eindresultaat

Over het geheel gezien zijn de foto’s van alle drie de toestellen overdag van uitstekende kwaliteit. Je moet echt sterk inzoomen om de door ons gevonden tekortkomingen te ontdekken. Bij normaal gebruik (bekijken, printen, delen) merk je er dan ook amper iets van. Ook bij de foto’s die bij afnemend licht zijn gemaakt vallen de verschillen pas goed op als je flink inzoomt. Pas zodra er veel kunst- of tegenlicht is of juist een gebrek aan licht, is het voor een geoefend oog ook uitgezoomd te zien. Fotograferen bij weinig licht is vanwege de zeer kleine sensoren nu eenmaal de achilleshiel van smartphones.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Overdag maken alle smartphones mooie foto’s. Hooguit de kleuren spreken je meer of minder aan. Verschillen in scherpte, ruis en detail zie je pas bij inzoomen.

De iPhone X presteert in elk geval het best op kleurgebied. Kleuren zien er natuurgetrouw, maar daardoor ook wat koeltjes uit. Wat betreft scherpte, ruis en detaillering verliest de iPhone het al snel van de twee andere telefoons. Vooral bij weinig licht worden donkere gebieden erg smoezelig en zijn er artefacten, sterk vervaagde vlakken en restjes ruis te zien. In het donker ziet het toestel amper nog iets. Dit toestel is vooral een goede keuze als kleurechtheid belangrijk is, of de laagdrempelige camera-app.

De Samsung Galaxy S9+ maakt de foto’s veel te warm en ze zijn vaak wat aan de vlakke kant. Ruisreductie zorgt vooral bij weinig licht voor uitgesmeerde vlakken en soms ontstaan ook overdag vreemde patronen op plekken met fijne details. De telefoon presteert wel opmerkelijk goed bij zeer weinig licht. Je kunt nog fotograferen waar een iPhone X amper nog iets ziet. Deze smartphone biedt over het geheel gezien de beste en meest constante beeldkwaliteit. Zolang je tenminste met de te warme kleuren kunt leven, of dit achteraf corrigeert door in raw te werken.

Ook de Huawei P20 Pro houdt van oververzadigde kleuren, vooral als beeld- en objectherkenning aanstaat. Foto’s kunnen overdag zeer detailrijk zijn, maar zijn dat soms ineens niet. Ook deze telefoon doet het erg goed bij weinig licht. De ruisreductie is net wat minder agressief, objecten steken goed af en behouden hun diepte. Tegelijkertijd is de meeste ruis verdwenen en zien vlakken er schoon uit. Schakel je AI in, dan kan een overdreven plastic-look ontstaan. De speciale fotostanden zijn leuk om mee te experimenteren en vooral de nieuwe nachtstand is een welkome aanvulling. De eindresultaten zijn dus wisselend, maar dit is vanuit fotografieoogpunt gezien wel een erg interessante telefoon. Het kan een goed alternatief zijn voor de testwinnaar Samsung Galaxy S9+.

©PXimport

Conclusie

De verschillen tussen de smartphonecamera’s zijn vooral afhankelijk van persoonlijke smaak. De iPhone X-camera is het meest natuurgetrouw, maar heeft moeite met weinig of moeilijk (tegen)licht. De Huawei P20 Pro heeft de interessantste extra functies, zoals de nachtstand, maar laat foto’s er soms wat plastic uitzien. De Galaxy S9+ maakt over het algemeen de beste foto’s; vooral als er weinig (of nauwelijks) licht is maakt dit toestel het verschil. Alleen zijn foto’s soms iets té levendig.

Dubbele camera De geteste smartphones hebben allemaal meerdere camera’s. Deze kun je gebruiken voor optische zoom, maar ook voor een scherptediepte-effect in portretfoto’s. Softwarematig wordt het onderwerp herkend en de achtergrond vervaagd.

De portretfoto hiernaast is geschoten met de Galaxy S9+, waarbij de achtergrondvervaging in de instellingen is gemaximaliseerd.

©PXimport

Tekst en foto's in zijn in samenwerking gemaakt met Kees Krick.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond
© M.studio - stock.adobe.com
Huis

Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week voor je op zoek naar zulke aanbiedingen. Met Kerst en Oud en Nieuw voor de deur is het weer tijd om te bedenken wat je wil gaan eten. Wat dacht je van fondueen? Met deze vijf fonduesets maak je indruk op je vrienden en familie.

Met een fondueset smelt je de lekkerste kazen en dep je je broodje of vlees in bouillon of kaas. Fonduesets zijn de ultieme sfeermakers voor de feestdagen, of het nu met vrienden is of familie en of je kiest voor romige kaas, bouillon of chocolade; het is op en top genieten. Een absolute must-have voor elke levensgenieter en perfect voor de feestdagen. Wij vonden vijf betaalbare fonduesets voor je.

Boska Elektrische Fondueset Pro - 8 personen

De Boska Elektrische Fondueset Pro is ontworpen voor liefhebbers van kaas‑ en vleesfondue. De set bestaat uit een geëmailleerde gietijzeren pot met een inhoud van circa 2,15 liter, waardoor je genoeg ruimte hebt voor een volledige kaasfondue of bouillon. Het verwarmingselement is elektrisch en beschikt over een instelbare thermostaat; hierdoor kun je de temperatuur naar wens aanpassen voor verschillende soorten fondue. Een handig indicatielampje laat zien wanneer het element aan staat. De pot staat op een stevige basis en heeft een extra lang snoer van twee meter, zodat je hem makkelijk midden op tafel plaatst. Bij de set worden acht fonduevorken geleverd die zijn voorzien van gekleurde markeringen. De combinatie van gietijzer en emaille zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en eenvoudige reiniging.

Swissmar Lausanne 11‑delige fondueset - 6 personen

De Zwitserse fabrikant Swissmar levert met de Lausanne een 11‑delige fondueset die is gericht op traditioneel fonduen. De set bestaat uit een koperen pan met een geëmailleerde binnenkant en een zware RVS‑branderschaal. Doordat koper de warmte snel opneemt en verdeelt, is de fondue snel op temperatuur. De pan staat op een robuuste stalen houder waarin een brander met regelaar zit; hiermee pas je de vlamsterkte aan voor kaas‑, bouillon‑ of chocoladefondue. In de doos zitten verschillende accessoires, waaronder zes vorkjes en een branderschaal. Deze set is niet elektrisch, waardoor je hem zelfs buiten of op de camping kunt gebruiken.

Mäser Fondueset - 4 personen

De fondueset van Mäser bestaat uit een roestvrijstalen pan met bijbehorende brander. Roestvrij staal is slijtvast en eenvoudig te reinigen; je kunt de pan na gebruik in de vaatwasser zetten. De set heeft een inhoud van rond één liter, voldoende voor een kaas‑ of chocoladefondue voor een klein gezelschap. Er worden meerdere fonduevorkjes meegeleverd met gekleurde puntjes om ze te onderscheiden. Dankzij de stevige basis staat de pan stabiel op tafel, terwijl de gelijkmatige warmteverdeling voorkomt dat de inhoud aanbrandt. Omdat het geen elektrisch toestel is, gebruik je de brander met brandgel of spiritus.

Baumalu 385050 fondueset - 6 personen

Deze fondueset van Baumalu bestaat uit een zware gietijzeren pan die op een decoratieve houten plaat staat. Gietijzer houdt de warmte goed vast en is geschikt voor zowel kaas‑ als chocoladefondue. De bijgeleverde brander plaats je onder de pan; je regelt de vlamsterkte met een draaiknop. Omdat de pot stevig op de houten plaat staat, blijft hij stabiel en kras je niet op de tafel. In de set zitten fonduevorkjes met houten handvatten.

Tristar FO‑1107 Fonduepan - 8 personen

De Tristar FO‑1107 is een elektrische fondueset met een inhoud van ongeveer 1,5 liter. Je gebruikt deze pan voor verschillende soorten fondue, zoals kaas, bouillon of chocolade. Het verwarmingselement levert circa 1000 watt en heeft een instelbare thermostaat, zodat je de temperatuur kunt aanpassen aan het type fondue. Een indicatielampje geeft aan wanneer het apparaat actief is. De pan heeft een antiaanbaklaag, een cool‑touch handgreep en staat op een antislipvoet voor extra stabiliteit. Er worden acht fonduevorkjes meegeleverd en door de ring bovenop blijven de vorkjes op hun plek tijdens het fonduen.

▼ Volgende artikel
Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde
© px.palette
Huis

Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde

Papieren facturen, garantiebonnetjes, contracten en andere documenten slingeren al snel overal rond. Waarom niet alles digitaal bewaren, zodat je het in enkele klikken terugvindt? In dit artikel vind je gratis tools en praktische tips om je administratie te scannen, te taggen, doorzoekbaar te maken en veilig op te slaan zonder veel gedoe.

Wat gaan we doen?

We geven diverse tips en tools om administratieve en andere papieren documenten efficiënt en ordelijk te digitaliseren. Dat gaat van scannen en OCR’en tot organiseren, automatiseren, back-uppen en meer.

Tip 1: Scanner

Stel, je wilt een hele reeks documenten digitaliseren, zoals garantiebewijzen of facturen. We gaan ervan uit dat je een scanner in huis hebt, eventueel als onderdeel van een all-in-one-printer. Zo’n toestel is goed geschikt voor stabiele, rechte scans, en een (soms optionele) documentinvoer maakt het extra handig bij grotere aantallen. Je scant het best op zo’n 300 dpi, in grijswaarden of kleur, en bewaart het resultaat bij voorkeur als pdf. Helaas genereert de meegeleverde scansoftware vaak alleen pdf’s met een afbeelding van de tekst, waardoor je die later niet kunt doorzoeken of kopiëren.

©OttoPles

Er bestaan ook heel wat printers met een ingebouwde scanner.

Tip 2: NAPS2

Gebruik in dit geval beter scansoftware met geïntegreerde OCR, zoals het gratis en opensource NAPS2 (www.naps2.com, Windows, macOS en Linux). Start de app, klik op Nieuw profiel en op Apparaat kiezen om je scanner te selecteren. Je kunt kiezen uit drie drivertypes: WIA (ingebouwd in Windows, beperkt), TWAIN (krachtiger) en ESCL (voor moderne netwerk- of wifi-scanners, vergelijkbaar met Apple AirScan). Doorgaans kies je voor TWAIN. Stel de scanopties in en open Geavanceerd voor extra instellingen. Typ een profielnaam en bevestig met OK.

Klik nu op de knop OCR en download de gewenste talen, zoals Dutch en English. Plaats een vinkje bij PDFs doorzoekbaar maken middels OCR en kies taal en modus (Snel of Beste). Vink ook de andere opties aan en druk op Scannen.

Klik daarna op het pijlknopje bij PDF opslaan en kies PDF-instellingen. Vul bij Standaard bestandspad een bestandsnaam in – gebruik eventueel ‘placeholders’ als $(YY)-$(MM)-$(DD) – en kies bij Compatibiliteit bij voorkeur PDF/A, zoals PDF/A-2b. Dit formaat slaat namelijk alle lettertypes, kleurprofielen en structuurinformatie in het bestand zelf op, wat ‘garandeert’ dat je het document ook jaren later nog in zijn oorspronkelijke vorm te zien krijgt. Vink Onthoud deze instellingen aan, klik op OK, selecteer de scans en kies PDF opslaan. Het is trouwens ook mogelijk om een (niet-doorzoekbaar) pdf-bestand in NAPS2 te importeren, dit vervolgens te OCR’en en als PDF/A te bewaren.

NAPS2 is prima opensource-scansoftware, met geïntegreerde meertalige OCR-module.

Pdf-printer

De focus van dit artikel ligt op papieren brondocumenten, maar we willen zeker ook (de gratis versie van) PDFCreator vermelden (www.pdfforge.org/pdfcreator). Je kunt deze namelijk als virtuele printer installeren om zo allerlei documenttypen om te zetten naar PDF(/A).

Start na installatie de app, open het tabblad Printer, vink PDFCreator aan en kies via de moersleutel het bestaande profiel PDF/A (archiefbestand). Bevestig met Opslaan en sluit de app. Open nu een document in een willekeurige toepassing, open het afdrukvenster en selecteer PDFCreator als printer. Een dialoogvenster opent waarin je het document meteen kunt opslaan als PDF/A-bestand (standaardversie 2b, maar dit is aanpasbaar via het uitklapmenu).

Je kunt zo’n virtuele printer ook inzetten om documenten automatisch als PDF/A op te slaan in een zelf te bepalen map. Maak hiervoor in PDFCreator op het tabblad Profielen een nieuw profiel aan (bijvoorbeeld PDF/A in map Facturen), kies bijvoorbeeld PDF/A-2b als formaat en geef tevens een specifieke opslaglocatie op. Koppel dit profiel op het tabblad Printer aan een nieuwe virtuele printer (bijvoorbeeld PDF/A-facturen). Zo maak je meerdere profielen en printers aan, waarbij elk PDF/A-bestand automatisch in een andere map terechtkomt.

Je kunt ook meerdere virtuele printers aanmaken, telkens met een aangepast profiel.

Tip 3: Mobiel

Een vlakbedscanner is zeker handig, maar niet noodzakelijk, want je kunt tegenwoordig ook prima scannen met je smartphone. Met de juiste app wordt het beeld automatisch ge-OCR’d en indien nodig rechtgetrokken. Een van de betere apps is Adobe Scan, beschikbaar via www.kwikr.nl/adobescan of in de appstore van Android en iOS.

Installeer en start de app. De gratis versie volstaat meestal, al laat de betaalde versie (circa 10 euro per maand) je onder meer tot 100 pagina’s per bestand scannen (in plaats van 25) en pdf’s exporteren naar Office 365-formaten.

Meld je aan, bijvoorbeeld via je Google-account, en tik op Scan. Je kunt het resultaat onder meer uitsnijden, roteren en de helderheid en het contrast aanpassen. Kies Blijven scannen voor extra pagina’s of tik op PDF opslaan zodra je klaar bent. De pdf belandt standaard in je Adobe-account (https://acrobat.adobe.com), maar je kunt het bestand ook delen of (via Meer) bijvoorbeeld opslaan in Google Drive. Het pdf-bestand is standaard doorzoekbaar, controleer bij Voorkeuren of Tekstherkenning uitvoeren op opgeslagen PDF wel is ingeschakeld, maar het is geen PDF/A. Wil je dat, dan kun je het bestand alsnog omzetten met reeds eerder vermelde, gratis tools als NAPS2 of PDFCreator (zie ook kader ‘Pdf-printer’).

Met (het gratis) Adobe Scan kun je ook meerdere pagina’s laten OCR’en en in één pdf bewaren.

Tip 4: Tags koppelen

Om naderhand snel het gewenste document te kunnen terugvinden, zorg je er dus allereerst voor dat je documenten doorzoekbaar zijn (bij pdf’s kan dit via OCR: zie tip 2). Je kunt gerust ook zelf extra trefwoorden, zeg maar digitale kleefbriefjes, aan je documenten koppelen.

Met een tool als TagSpaces (www.tagspaces.org, Windows, macOS en Linux) tag je in één keer meerdere bestanden en mappen met eigen trefwoorden. Bestaande tags voeg je simpelweg toe door ze naar bestanden te slepen. TagSpaces heeft ook een krachtige zoekfunctie waarmee je snel documenten met de juiste tag(s) terugvindt.

Handig zijn ook ‘smart tags’: je bepaalt dan zelf de criteria, waarna nieuwe bestanden automatisch de juiste tags krijgen. Deze tags kun je opslaan in aparte sidecar-bestanden (JSON) of je voegt ze achteraan de bestandsnaam toe: een bestand als aanpassing.pdf bijvoorbeeld wordt dan iets als aanpassing[huur indexering].pdf. De betaalde Pro-versie (42 euro per jaar) heeft enkele geavanceerde opties, zoals het toekennen van tags op basis van lokale AI-taalmodellen.

TagSpaces is een krachtige taggingtool, maar met een zekere leercurve.

Tip 5: Tags zoeken

Vind je TagSpaces toch wat overkill, dan zijn er andere manieren om documenten van (doorzoekbare) trefwoorden te voorzien. Je kunt in Verkenner (met sneltoets F2) trefwoorden toevoegen aan de bestandsnaam, maar het kan ook anders. Klik met rechts op een bestand of selectie, kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Afhankelijk van het bestandstype kun je hier tags toevoegen bij velden als Titel, Onderwerp, Labels, Categorieën en Opmerkingen. Dit werkt goed bij bijvoorbeeld Office-bestanden en afbeeldingen, maar pdf-documenten laten zich minder makkelijk taggen. Dit kan bijvoorbeeld wel bij het aanmaken van zo’n document vanuit NAPS2 of PDFCreator. Bij deze laatste kun je bij een profiel titel, auteur, onderwerp en trefwoorden meegeven.

Vanuit de Verkenner kun je vervolgens zoeken op deze tags, ook in pdf-bestanden (ook al zijn ze niet zichtbaar op het tabblad Details). Navigeer naar de juiste map of het station en typ in de zoekbalk van de Verkenner labels:<trefwoord>.

Werkt dit niet, dan ontbreekt waarschijnlijk een geschikt zoekfilter. Je kunt zo’n Adobe-IFilter alsnog installeren via deze link. Je kunt dit controleren vanuit het Configuratiescherm: open Indexeringsopties, klik op Geavanceerd en scrol op het tabblad Bestandstypen naar pdf. Daar hoort PDF Filter (of eventueel Reader Search Handler) te staan, en Eigenschappen en inhoud van het bestand indexeren moet zijn ingeschakeld. Zorg er tevens voor dat alle gewenste mappen zijn opgenomen bij Deze locaties beheren (via de knop Wijzigen).

Met het juiste filter kun je ook vanuit de Verkenner naar tags binnen pdf-documenten zoeken.

Tip 6: Opslagstructuur

Je documenten zijn nu doorzoekbaar en mogelijk ook getagd, maar er is nog een derde belangrijk aspect: bewaar alles met logische bestandsnamen in een doordachte mappenstructuur.

Voor bestandsnamen plaats je de belangrijkste info, zoals projectnaam en/of datum, liefst vooraan. Gebruik de ISO-notatie (JJJJ-MM-DD), zodat je bestanden makkelijk chronologisch sorteert. Zoals vermeld in tips 4 en 5 kun je de naam aanvullen met trefwoorden, gescheiden door een koppelteken of onderstrepingsteken (vermijd spaties of speciale tekens). Eventueel voeg je achteraan een versienummer toe, zoals _v1. Een voorbeeld is 2025-08-31_Huurcontract_Appartement_v1.pdf.

Breng de bestanden onder in een logische structuur, bijvoorbeeld op datum, per project of klant, of per categorie (zoals Huis, Werk, Gezondheid, Financieel enzovoort). Je zult merken: dankzij consistente map- en bestandsnamen vind je documenten sneller terug.

Sneller zoeken binnen een logische mappenstructuur (en met labels).

Tip 7: Organisatietool

Je hebt een logische mappenhiërarchie opgezet, maar je moet natuurlijk ook zorgen dat documenten in de juiste map terechtkomen. Externe hulp van een organisatietool als het gratis Dropit (www.dropitproject.com, werkt nog onder Windows 11) of File Juggler (www.filejuggler.com, betaalde versie 44 euro) kan daarbij handig zijn. We bekijken kort deze laatste.

Start de geïnstalleerde tool op en klik op Add rule (of eerst op Add rule group als je de regels wilt categoriseren). Stel dat je alle pdf’s die in de map \gedeeld terechtkomen automatisch wilt verplaatsen op basis van trefwoorden. Vul dan Description in en klik op de knop met drie puntjes bij Monitor om de bronmap te kiezen. Via het tandwielpictogram kun je eventueel Examine everything regularly <frequentie> between checks instellen, wat ook goed werkt voor gedeelde netwerkmappen.

Klik daarna op de plus-knop bij If en stel het filtercriterium in, bijvoorbeeld: Any of the following / Other / PDF Properties / Keywords. Bevestig met Insert en geef het trefwoord op bij Contains / Text. Je kunt via de plus-knop extra filters instellen en kiezen tussen Any of All of the following.

Leg nu de gewenste actie vast bij Then: klik op de plusknop, kies bijvoorbeeld Move file en vul de doelmap in bij to. Bewaar je filter met Save and close. Op het tabblad Rules klik je op de pijlknop naast je filter om het te activeren. Test het resultaat.

Organiseer je bestanden automatisch op basis van eigen, gecombineerde zoekfilters.

DMS

Met de tips rond doorzoekbaar maken, taggen en ordenen uit dit artikel, en met tools als TagSpaces en File Juggler, raak je al ver. Wil je je administratie nog professioneler organiseren, dan kom je uit bij een volwaardig Document Management System, kortweg DMS. Flexibele opensource-tools zijn bijvoorbeeld Papermerge en Paperless NGX. Beide installeer je het makkelijkst op Windows via Docker (Docker Desktop for Windows, met WSL2).

Na installatie bereik je het browserdashboard van de tool standaard via http://<ip-adres>:8000. Beide tools bieden OCR aan om gescande documenten doorzoekbaar te maken. Je documenten kunnen ook automatisch worden verwerkt op basis van eigen filters, en er zijn krachtige zoekopties ingebouwd. Beide tools kun je meteen uitproberen via een online demo (log in met demo / demo).

Een krachtig DMS als Paperless-ngx maakt het bijhouden van je administratie veel efficiënter.

Tip 8: Zoektool

Zoals gezegd laat de ingebouwde zoektool in Windows je met de juiste filters en instellingen ook zoeken naar metadata, zoals trefwoorden in pdf’s. Met zoekfilters en operatoren zijn zelfs complexe opdrachten mogelijk, zoals labels:factuur auteur:Toon van Daele grootte:>300kB gewijzigdop:dit jaar. Echt gebruiksvriendelijk of handig is deze functie helaas niet. Je bent dan beter af met een tool als Agent Ransack (alias Filelocator Pro, www.mythicsoft.com/agentransack). Ook de gratis Lite-versie ondersteunt netwerkshares, Booleaanse operatoren, reguliere expressies en zoeken naar metadata via IFilter.

Start de tool, zet deze op Expert en open het tabblad Hoofd. Vul bij Bevat tekst je zoekterm in en bij Zoek in het gewenste station of de map. Eventueel kun je ook filters instellen voor Grootte en Gewijzigd Na / Voor. Op het tabblad Datum voeg je extra tijdsfilters toe en op het tabblad Opties vink je zeker Office en PDF documenten aan. Vul je bij Bevat tekst een pdf-trefwoord in, dan vindt Agent Ransack ook de bijbehorende bestanden. In het tabblad Treffers (rechtsonder) zie je bij gevonden bestanden bijvoorbeeld Keywords: <gezocht_trefwoord>. Met een dubbelklik open je meteen het bestand.

Agent Ransack laat gecombineerde en krachtige filters toe en zoekt ook in metadata.

Tip 9: Back-ups

Je administratie digitaliseren is een goed idee, maar dit is pas veilig met een degelijke back-upstrategie. Het best hanteer je hier de 3-2-1-regel: drie datakopieën (hoofdversie en twee back-ups), op twee soorten media, waarvan minstens één kopie op een andere locatie. Zo bescherm je je data tegen hardwarestoringen, ransomware, brand en diefstal.

Een uitstekende gratis en opensource back-uptool is Duplicati (www.duplicati.com, Windows en macOS), die we zelf al jaren dagelijks geautomatiseerd gebruiken voor back-ups naar zowel een netwerkschijf (NAS) als de cloud (Google Drive).

Installeer het gedownloade msi-bestand. Klik na afloop met rechts op het programma-pictogram in het Windows-systeemvak en kies Open om het browserdashboard te starten. Verschijnt First Run Setup, klik dan op Yes en stel een wachtwoord in. Je kunt Duplicati in je browser openen via http://localhost:8200. Wil je ook toegang vanaf een andere pc in je netwerk, open Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan, zodat het dashboard bereikbaar is via http://<intern_ip-adres>:8200. Klik vervolgens op +Back-up toevoegen, laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd en vul een naam in. Schakel bij opslag buiten je netwerk versleuteling in. Geef vervolgens doel- en bronlocatie op en bepaal wanneer en hoe vaak de back-up wordt uitgevoerd. Duplicati maakt standaard incrementele back-ups, waarbij alleen nieuwe of gewijzigde data worden opgeslagen, waardoor het back-upvolume beperkt blijft.

Duplicati is een betrouwbare, gebruiksvriendelijke en flexibele back-uptool.

Tip 10: Beveiliging

Een goede back-upstrategie is cruciaal om je data veilig te bewaren, maar veiligheid draait ook om privacy. De beste manier om te voorkomen dat onbevoegden inzage krijgen in je (medische, financiële …) gegevens is versleuteling. In tip 9 vermeldden we al dat je in Duplicati back-ups automatisch kunt versleutelen met sterke AES-256-encryptie. Maar ook de data op je originele opslaglocatie wil je wellicht beveiligen.

Hiervoor kun je een gratis opensource-tool als VeraCrypt gebruiken, die naast containerbestanden ook complete partities of schijven kan versleutelen met sterke algoritmen als AES-256. We hebben niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar hier vind je meer uitleg. Ook handig is Cryptomator om via je lokale synchronisatiemap data te versleutelen bij cloudopslagdiensten als Google Drive, OneDrive of Dropbox. Je vindt hier meer uitleg daarover.

Daarnaast kun je voor diverse documenttypes ook individuele bestanden beveiligen met een wachtwoord, al is dit vaak minder robuust dan een volledig versleutelde opslaglocatie. Dit kan bijvoorbeeld vanuit verschillende Office-applicaties, maar ook met pdf-tools zoals NAPS2 (bij PDF-instellingen vink je PDF versleutelen aan) en PDFCreator (bij Profielen, via Actie toevoegen / Versleuteling).

Ook in NAPS2 kun je pdf-documenten met een wachtwoord beveiligen.