Mac traag? Probeer deze oplossingen

We focussen ons in het artikel niet alleen op softwareproblemen, er komen ook een paar bekende hardwareproblemen voorbij. In de meeste gevallen kun je deze kwesties zelf oplossen, maar een enkele keer moet je de behuizing van je Mac openmaken.

Wees ervan bewust dat hierbij de garantie kan komen te vervallen en dat je er tevens op moet letten dat je jezelf statisch ontlaadt voordat je componenten in de computer aanraakt. Dat gezegd hebbende: laten we snel aan de slag gaan om je Mac beter te maken!

Mac langzamer dan normaal

Soms kan het voorkomen dat je Mac ineens langzamer wordt of dat je vaker te maken krijgt met de zogenaamde spinning beach ball of death (bbod), een ietwat macabere naam voor de ronddraaiende strandbal die macOS weergeeft als een bewerking even iets langer duurt.

Als eerste kun je proberen om een programma geforceerd te stoppen, vergelijkbaar met Ctrl+Alt+Delete op een pc. Op de Mac druk je de toetsen Alt+Cmd+Esc tegelijkertijd in. Als een programma een probleem veroorzaakt, dan zie je in haakjes achter het programma (reageert niet). Selecteer het programma en klik op Forceer stop.

Als dit nog niet werkt en je merkt dat je Mac over het algemeen vrij sloom is, dan kun je proberen om de schijfpermissies te herstellen. Dit doe je door in de programmamap voor Hulpprogramma’s te kiezen en het programma Schijfhulpprogramma te openen. Selecteer aan de linkerkant de schijf die je wilt repareren, in de meeste gevallen is dit de opstartschijf. Kies vervolgens bovenin voor Schijf-EHBO. Klik op Voer uit en wacht een aantal minuten totdat de controle en reparatie is uitgevoerd.

Het programma herstelt lees- en schrijfrechten op je schijf die zijn ontstaan door installaties of het kopiëren en verplaatsen van mappen en bestanden. Een schijf-ehbo kan nooit kwaad en is handig om af en toe even door te voeren.

PRAM, NVRAM en SMC terugzetten

Als de schijf-ehbo geen uitkomst heeft geboden, is de tweede stap om het PRAM, NVRAM of SMC terug te zetten. Het NVRAM en PRAM zijn kleine stukjes geheugen waarin instellingen worden opgeslagen. Voorbeelden hiervan zijn het geluidsvolume, de beeldschermresolutie en welke schijf je als opstartschijf gebruikt. Soms raken deze stukjes geheugen corrupt en veroorzaken problemen. Je kunt deze stukjes geheugen eenvoudig weer terugzetten naar de standaardinstellingen.

Zet de Mac uit en kijk waar de toetsen Alt+Command+P+R zich bevinden op je toetsenbord. Zet nu de Mac weer aan en druk meteen deze vier toetsen tegelijkertijd in. Laat de toetsen na ongeveer twintig seconden weer los; op nieuwere Macs is dit zodra voor de tweede keer het Apple-logo verschijnt, op oudere Macs is dit zodra je voor de tweede keer het opstartgeluid hoort. Je moet na opstarten de instellingen voor beeldschermresolutie en systeemvolume even opnieuw instellen in Systeemvoorkeuren.

Je kunt ook nog de SMC-controller opnieuw instellen. Dit is een controller in je Mac die hardwarecomponenten aanstuurt zoals de indicatielampjes van de accu, de toetsenbordverlichting en de sensor voor het openen en sluiten van uw MacBook. Zet allereerst de Mac uit. Heb je een Mac met een verwijderbare accu, dan moet je deze verwijderen. Hoe je de SMC opnieuw instelt, hangt af van het type Mac dat u hebt.

Hardwareproblemen uitsluiten

Het kan natuurlijk zijn dat je Mac een hardwareprobleem heeft en dat kun je checken met het programma Diagnostische Informatie. Voordat je dit kunt doen, moet je wel alle externe apparaten loskoppelen, met uitzondering van het toetsenbord, de muis, het beeldscherm en de netvoeding.

Plaats je Mac op een vlakke ondergrond en zet de Mac uit. Schakel de Mac weer in en druk meteen op de D-toets. Houd deze ingedrukt totdat er een scherm verschijnt waar je de taal kunt kiezen. Selecteer hier Nederlands en de Diagnostische Informatie zal binnen twee tot drie minuten je Mac op fouten controleren. Als de test een fout vindt, dan geeft het een referentiecode aan die je aan een reparateur kunt laten zien.

Mocht er een fout worden geconstateerd, dan klik je op Aan de slag. Je Mac wordt opnieuw opgestart en je kunt meteen een reparatieafspraak maken. Klik op het Apple-logo en kies voor Restart om je Mac hierna opnieuw op te starten.

Caches verwijderen

Een cache wordt door een programma gebruikt om voorkeuren in op te slaan of om bepaalde dingen van een programma snel te kunnen laden. Dit is meestal handig, want het scheelt opstarttijd, maar soms kan een cache van een programma corrupt raken.

Je kunt de inhoud van een cache-map prima leegmaken. Dit doe je door in de Finder naar je thuismap te gaan (de map aan de linkerkant met je naam). Klik op Bibliotheek en vervolgens op Caches. Als je al een idee hebt welk programma niet goed werkt, dan kun je op zoek gaan naar de bijbehorende cache-map. Voor iTunes is dit bijvoorbeeld de map com.apple.itunes.

Gooi de map in de prullenmand en start iTunes opnieuw op. Het opstarten zal iets langer duren dan normaal en het kan zijn dat je een aantal voorkeuren opnieuw in moet stellen. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om de gehele inhoud van Bibliotheek, Caches weg te gooien. Dit kan een aantal problemen oplossen, maar nu moet wel elk programma weer een nieuwe cache aanmaken.

Welk programma geeft problemen?

Zodra je merkt dat je Mac trager wordt of dat er dingen niet goed gaan, is het vaak lastig om te bepalen aan welk proces dit nu precies ligt. Een handige hulp bij het bepalen welk stukje software problemen geeft, is de app Activiteitenweergave. Je vindt dit in de programmamap Hulpprogramma’s.

Je ziet vijf tabbladen bovenin: CPU, Geheugen, Energie, Schijf en Netwerk. Als je klikt op het pijltje naast CPU, dan wordt er van boven naar beneden weergegeven welk programma op dat moment het meeste van je cpu vraagt. Hetzelfde geldt voor het geheugen als je op het driehoekje klikt. Op deze manier kun je vaststellen of er een programma abnormaal veel van je hardware vraagt en de reden kan zijn dat je Mac langzaam draait. Soms vind je hier kleine programmaatjes die bijvoorbeeld op de achtergrond draaien. Het de-installeren van zo’n programma kan de traagheid van je Mac verhelpen.

Opstarten in veilige modus

Je kunt macOS opstarten in veilige modus, een eenvoudige versie van macOS waarbij slechts de minimale drivers en softwareonderdelen worden geladen zodat je een bepaald probleem kunt identificeren of isoleren. Soms wil je Mac na een programma-update bijvoorbeeld niet meer opstarten en word je gedwongen om de veilige modus te activeren.

Dit doet je door de Mac af te sluiten en opnieuw op te starten. Druk meteen op de Shift-knop en houd deze ingedrukt tot het loginscherm verschijnt. Het opstarten duurt iets langer omdat macOS meteen een paar tests uitvoert. Je ziet dat je je in de veilige modus bevindt doordat er bovenin met rode letters Veilige opstartmodus staat. Log in met je wachtwoord en de veilige modus wordt gestart.

Alles ziet er normaal uit, maar je merkt aan het aantal items in de menubalk bovenin dat je je in de veilige modus bevindt. Je kunt nu proberen bepaalde opties aan te passen die normaal gesproken wellicht niet mogelijk waren. Om terug te keren naar de normale modus start je gewoon je Mac opnieuw op.

Hardware-veranderingen doorvoeren

Als je een desktop-Mac of een iets oudere MacBook hebt, dan kun je zelf nog aardig wat hardware uitwisselen. Stel, je hebt een te kleine harde schijf en wilt deze upgraden naar een snelle ssd met meer gigabytes. Het is dan slim om even een bezoekje te brengen aan de website ifixit.com. Hier vind je tientallen handleidingen om componenten uit- en in te bouwen.

Als je goed bent in Engels kun je het beste bovenin even het Engelse vlaggetje selecteren, er zijn namelijk veel meer Engelse handleidingen te vinden. In het zoekveld geef je je Mac-model op, bijvoorbeeld MacBook Pro 2015. Onder Devices selecteer je het juiste model en onder Replacement Guides zie je welke componenten je allemaal kunt repareren of uitwisselen in de Mac naar keuze. Klik erop en je ziet heldere handleidingen met informatie over de juiste gereedschappen die je voor de reparatie nodig hebt.

Je kunt ook meteen gereedschappen of onderdelen bestellen via iFixit. Zie dit als een mogelijke oplossing wanneer het softwarematig niet meer op te lossen is.