Het komt helaas weleens voor dat er je MacBook, iMac, Mac mini of Mac Pro trager is dan je gewend bent. Geen ramp meestal; veel van de problemen die een trage Mac veroorzaken, zijn gemakkelijk zelf op te lossen. Is je Mac traag, lees dan snel verder.

We focussen ons in het artikel niet alleen op softwareproblemen, er komen ook een paar bekende hardwareproblemen voorbij. In de meeste gevallen kun je deze kwesties zelf oplossen, maar een enkele keer moet je de behuizing van je Mac openmaken.

Wees ervan bewust dat hierbij de garantie kan komen te vervallen en dat je er tevens op moet letten dat je jezelf statisch ontlaadt voordat je componenten in de computer aanraakt. Dat gezegd hebbende: laten we snel aan de slag gaan om je Mac beter te maken!

Mac langzamer dan normaal

Soms kan het voorkomen dat je Mac ineens langzamer wordt of dat je vaker te maken krijgt met de zogenaamde spinning beach ball of death (bbod), een ietwat macabere naam voor de ronddraaiende strandbal die macOS weergeeft als een bewerking even iets langer duurt.

Als eerste kun je proberen om een programma geforceerd te stoppen, vergelijkbaar met Ctrl+Alt+Delete op een pc. Op de Mac druk je de toetsen Alt+Cmd+Esc tegelijkertijd in. Als een programma een probleem veroorzaakt, dan zie je in haakjes achter het programma (reageert niet). Selecteer het programma en klik op Forceer stop.

Als dit nog niet werkt en je merkt dat je Mac over het algemeen vrij sloom is, dan kun je proberen om de schijfpermissies te herstellen. Dit doe je door in de programmamap voor Hulpprogramma’s te kiezen en het programma Schijfhulpprogramma te openen. Selecteer aan de linkerkant de schijf die je wilt repareren, in de meeste gevallen is dit de opstartschijf. Kies vervolgens bovenin voor Schijf-EHBO. Klik op Voer uit en wacht een aantal minuten totdat de controle en reparatie is uitgevoerd.

Het programma herstelt lees- en schrijfrechten op je schijf die zijn ontstaan door installaties of het kopiëren en verplaatsen van mappen en bestanden. Een schijf-ehbo kan nooit kwaad en is handig om af en toe even door te voeren.

©PXimport

PRAM, NVRAM en SMC terugzetten

Als de schijf-ehbo geen uitkomst heeft geboden, is de tweede stap om het PRAM, NVRAM of SMC terug te zetten. Het NVRAM en PRAM zijn kleine stukjes geheugen waarin instellingen worden opgeslagen. Voorbeelden hiervan zijn het geluidsvolume, de beeldschermresolutie en welke schijf je als opstartschijf gebruikt. Soms raken deze stukjes geheugen corrupt en veroorzaken problemen. Je kunt deze stukjes geheugen eenvoudig weer terugzetten naar de standaardinstellingen.

Zet de Mac uit en kijk waar de toetsen Alt+Command+P+R zich bevinden op je toetsenbord. Zet nu de Mac weer aan en druk meteen deze vier toetsen tegelijkertijd in. Laat de toetsen na ongeveer twintig seconden weer los; op nieuwere Macs is dit zodra voor de tweede keer het Apple-logo verschijnt, op oudere Macs is dit zodra je voor de tweede keer het opstartgeluid hoort. Je moet na opstarten de instellingen voor beeldschermresolutie en systeemvolume even opnieuw instellen in Systeemvoorkeuren.

Je kunt ook nog de SMC-controller opnieuw instellen. Dit is een controller in je Mac die hardwarecomponenten aanstuurt zoals de indicatielampjes van de accu, de toetsenbordverlichting en de sensor voor het openen en sluiten van uw MacBook. Zet allereerst de Mac uit. Heb je een Mac met een verwijderbare accu, dan moet je deze verwijderen. Hoe je de SMC opnieuw instelt, hangt af van het type Mac dat u hebt.

Hardwareproblemen uitsluiten

Het kan natuurlijk zijn dat je Mac een hardwareprobleem heeft en dat kun je checken met het programma Diagnostische Informatie. Voordat je dit kunt doen, moet je wel alle externe apparaten loskoppelen, met uitzondering van het toetsenbord, de muis, het beeldscherm en de netvoeding.

Plaats je Mac op een vlakke ondergrond en zet de Mac uit. Schakel de Mac weer in en druk meteen op de D-toets. Houd deze ingedrukt totdat er een scherm verschijnt waar je de taal kunt kiezen. Selecteer hier Nederlands en de Diagnostische Informatie zal binnen twee tot drie minuten je Mac op fouten controleren. Als de test een fout vindt, dan geeft het een referentiecode aan die je aan een reparateur kunt laten zien.

Mocht er een fout worden geconstateerd, dan klik je op Aan de slag. Je Mac wordt opnieuw opgestart en je kunt meteen een reparatieafspraak maken. Klik op het Apple-logo en kies voor Restart om je Mac hierna opnieuw op te starten.

©PXimport

Caches verwijderen

Een cache wordt door een programma gebruikt om voorkeuren in op te slaan of om bepaalde dingen van een programma snel te kunnen laden. Dit is meestal handig, want het scheelt opstarttijd, maar soms kan een cache van een programma corrupt raken.

Je kunt de inhoud van een cache-map prima leegmaken. Dit doe je door in de Finder naar je thuismap te gaan (de map aan de linkerkant met je naam). Klik op Bibliotheek en vervolgens op Caches. Als je al een idee hebt welk programma niet goed werkt, dan kun je op zoek gaan naar de bijbehorende cache-map. Voor iTunes is dit bijvoorbeeld de map com.apple.itunes.

©PXimport

Gooi de map in de prullenmand en start iTunes opnieuw op. Het opstarten zal iets langer duren dan normaal en het kan zijn dat je een aantal voorkeuren opnieuw in moet stellen. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om de gehele inhoud van Bibliotheek, Caches weg te gooien. Dit kan een aantal problemen oplossen, maar nu moet wel elk programma weer een nieuwe cache aanmaken.

Welk programma geeft problemen?

Zodra je merkt dat je Mac trager wordt of dat er dingen niet goed gaan, is het vaak lastig om te bepalen aan welk proces dit nu precies ligt. Een handige hulp bij het bepalen welk stukje software problemen geeft, is de app Activiteitenweergave. Je vindt dit in de programmamap Hulpprogramma’s.

Je ziet vijf tabbladen bovenin: CPU, Geheugen, Energie, Schijf en Netwerk. Als je klikt op het pijltje naast CPU, dan wordt er van boven naar beneden weergegeven welk programma op dat moment het meeste van je cpu vraagt. Hetzelfde geldt voor het geheugen als je op het driehoekje klikt. Op deze manier kun je vaststellen of er een programma abnormaal veel van je hardware vraagt en de reden kan zijn dat je Mac langzaam draait. Soms vind je hier kleine programmaatjes die bijvoorbeeld op de achtergrond draaien. Het de-installeren van zo’n programma kan de traagheid van je Mac verhelpen.

©PXimport

Opstarten in veilige modus

Je kunt macOS opstarten in veilige modus, een eenvoudige versie van macOS waarbij slechts de minimale drivers en softwareonderdelen worden geladen zodat je een bepaald probleem kunt identificeren of isoleren. Soms wil je Mac na een programma-update bijvoorbeeld niet meer opstarten en word je gedwongen om de veilige modus te activeren.

Dit doet je door de Mac af te sluiten en opnieuw op te starten. Druk meteen op de Shift-knop en houd deze ingedrukt tot het loginscherm verschijnt. Het opstarten duurt iets langer omdat macOS meteen een paar tests uitvoert. Je ziet dat je je in de veilige modus bevindt doordat er bovenin met rode letters Veilige opstartmodus staat. Log in met je wachtwoord en de veilige modus wordt gestart.

Alles ziet er normaal uit, maar je merkt aan het aantal items in de menubalk bovenin dat je je in de veilige modus bevindt. Je kunt nu proberen bepaalde opties aan te passen die normaal gesproken wellicht niet mogelijk waren. Om terug te keren naar de normale modus start je gewoon je Mac opnieuw op.

Hardware-veranderingen doorvoeren

Als je een desktop-Mac of een iets oudere MacBook hebt, dan kun je zelf nog aardig wat hardware uitwisselen. Stel, je hebt een te kleine harde schijf en wilt deze upgraden naar een snelle ssd met meer gigabytes. Het is dan slim om even een bezoekje te brengen aan de website ifixit.com. Hier vind je tientallen handleidingen om componenten uit- en in te bouwen.

Als je goed bent in Engels kun je het beste bovenin even het Engelse vlaggetje selecteren, er zijn namelijk veel meer Engelse handleidingen te vinden. In het zoekveld geef je je Mac-model op, bijvoorbeeld MacBook Pro 2015. Onder Devices selecteer je het juiste model en onder Replacement Guides zie je welke componenten je allemaal kunt repareren of uitwisselen in de Mac naar keuze. Klik erop en je ziet heldere handleidingen met informatie over de juiste gereedschappen die je voor de reparatie nodig hebt.

Je kunt ook meteen gereedschappen of onderdelen bestellen via iFixit. Zie dit als een mogelijke oplossing wanneer het softwarematig niet meer op te lossen is.

Stel: je wilt snel een paar bestanden op een usb-stick zetten, maar de enige flashdrive die je kunt vinden weigert nieuwe bestanden op te nemen. Om een of andere reden staat hij in de alleen-lezen-modus. Hoe los je dit op?

Stap 1: Is er een switch?

Het eerste dat je doet, is controleren of de usb-stick een fysieke schakelaar heeft voor schijfbeveiliging. Het nut van zo'n schakelaartje dat iedereen kan uitzetten, hebben we nooit begrepen. Toch zou nogal stom zijn om allerlei softwarematige kunstgrepen uit te halen als je gewoon de schrijfbeveiliging met een switch aan de zijkant had kunnen uitschakelen.

©Rafa Irusta Machin

Stap 2: Via Uitvoeren

Als er geen schakelaar is, kun je de schrijfbeveiliging uitzetten via het venster Uitvoeren. Typ in de zoekbalk op de taakbalk de opdracht Uitvoeren of gebruik de toetscombinatie Windows-toets+R. Typ diskpart in het nieuwe venster en druk op Enter. Geef eventueel je toegangscode van Windows op om te bevestigen. Typ nu list disk en druk op Enter.

Zometeen moet je ieder commando bevestigen met een druk op Enter. Hierdoor zie je een lijst van de drives in je pc. De usb-drive zou de laatste in de lijst moeten zijn.

Typ op de volgende regel select disk # (waarbij # het nummer is van de usb-drive). Het volgende commando is attributes disk om de huidige status van de drive te zien. Wanneer je Read-only State : Yes leest, weet je dat de drive zich in de alleen-lezen-status bevindt. Typ nu attr dis clear readonly om de alleen-lezen-status uit te schakelen. Typ attr dis om de nieuwe status van de drive te lezen. Als je Current Read-only State:No ziet, is het gelukt en kun de stick gebruiken.

Stap 3: Via het register

Als de vorige stap niet werkt, probeer je het via het register. We gaan ervan uit dat de usb-stick in de pc zit. Druk op Windows-toets+R, typ regedit en klik op OK. Navigeer naar: HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\StorageDevicePolicies. Klik op het pictogram WriteProtect. Stel bij Waardegegevens de waarde in op 0 en klik op OK.

Wanneer er geen StorageDevicePolicies is, kun je deze regel zelf maken. Klik met de rechtermuisknop op Control en selecteer Nieuw en vervolgens Sleutel. Geef de naam StorageDevicePolicies op. Klik met rechts op de witte ruimte aan de rechterkant en selecteer Nieuw en dan DWORD (32-bit) Waarde. Noem het WriteProtect. Open deze en stel de waarde in op 0. Nu zou alles moeten werken.

 
Lees ook: Usb-stick werkt niet meer? Zo kun je hem (misschien) nog redden

Zes op de tien Nederlanders vervangen nooit het filter van hun afzuigkap. Dat blijkt uit recent onderzoek van Afzuigkapwinkel.nl. Veel mensen weten niet eens dat dit nodig is. Een vervuild filter vangt vet en geur niet meer goed op. Daardoor wordt de luchtkwaliteit slechter en het risico op oververhitting of zelfs brand groter. Regelmatig vervangen dus. Hoe, dat leggen we stap voor stap uit.

Waarom een schoon filter belangrijk is

Een afzuigkap werkt alleen goed als lucht vrij door het filter kan stromen. Zodra dat filter verzadigd raakt met vet of vuil, moet de motor harder werken en neemt de zuigkracht af. Daardoor blijven kooklucht, vocht en vetdeeltjes in huis hangen. Op termijn kan dat leiden tot schimmelvorming en een vettige aanslag op kastjes en muren. Door het filter op tijd schoon te maken of te vervangen, houd je de luchtstroming stabiel en de motor in conditie.

De verschillende filters in een afzuigkap

Elke afzuigkap bevat minstens één vetfilter. Dat zit aan de onderkant en vangt vetdeeltjes op die vrijkomen bij het koken. Bij moderne modellen wordt vaak een metalen vetfilter gebruikt, meestal van aluminium of roestvrij staal. Dat type kun je schoonmaken en hergebruiken. Oudere of goedkopere afzuigkappen hebben soms schuim- of papieren vetfilters die niet te reinigen zijn en dus regelmatig vervangen moeten worden.

Bij afzuigkappen die lucht niet naar buiten afvoeren, maar via de kap terug de keuken inblazen (recirculatie), komt er nog een extra filter bij: het koolstoffilter. Dit filter bevat actieve kool, een fijn zwart poeder dat geurmoleculen bindt. De lucht wordt door het filter gezogen, geuren blijven aan de koolstof kleven en de schone lucht stroomt weer naar buiten. Zodra de kool verzadigd raakt, neemt de werking af en komen kookgeuren weer terug in de keuken. Daarom is het belangrijk het koolstoffilter meerdere keren per jaar te vervangen.

Nieuwere afzuigkappen gebruiken soms een gecombineerd vet- en geurfilter, of zelfs een zogenoemd plasmafilter. Dat laatste werkt met elektrische ontladingen die vet- en geur­deeltjes afbreken en hoeft vrijwel nooit vervangen te worden. Dit systeem is vooral te vinden in duurdere keukens, maar wint terrein omdat het duurzamer en onderhoudsarm is.

©Maksims_Liene | fotoduets

Hoe vaak onderhoud je de filters?

De frequentie hangt af van hoe vaak en hoe vet je kookt. Wie dagelijks bakt of frituurt, moet het vetfilter elke maand schoonmaken. Reinig een metalen vetfilter in de vaatwasser op een heet programma met een normaal vaatwasmiddel. Vermijd agressieve reinigingsmiddelen, want die kunnen aluminium dof maken – dat is op zich niet schadelijk, maar vooral een kwestie van uiterlijk. Het koolstoffilter moet gemiddeld om de drie tot zes maanden vervangen worden. Wie minder kookt, kan iets langer wachten, maar wacht niet tot de zuigkracht merkbaar afneemt.

Zo vervang je het filter stap voor stap

Begin altijd met veiligheid. Zet de afzuigkap uit, trek de stekker uit het stopcontact en laat de lampen even afkoelen. Verwijder daarna het oude vetfilter door de onderkant van de kap te openen of de clips los te maken. Maak meteen van de gelegenheid gebruik om de binnenzijde van de afzuigkap schoon te vegen met een sopje van warm water en ontvetter. Vet dat zich daar ophoopt, hindert de luchtstroom en kan nare geurtjes veroorzaken.

Plaats vervolgens het nieuwe filter op dezelfde plek. Zorg dat het goed aansluit en geen kieren heeft. Bij ronde koolstoffilters draai je ze vast op hun houder, terwijl vlakke filters meestal klemmen of klikken. Steek daarna de stekker weer in het stopcontact en test of de kap goed werkt. Als de luchtstroom krachtig aanvoelt en het geluid gelijkmatig is, zit alles goed gemonteerd.

©Andrii

Wanneer weet je dat het tijd is voor vervanging?

Er zijn duidelijke signalen dat het filter zijn werk niet meer doet. De afzuigkap maakt meer geluid, de zuigkracht neemt af en kooklucht blijft langer hangen. Sommige modellen hebben een lampje dat gaat branden zodra het filter aan vervanging toe is. Ruik je bij het aanzetten van de kap een muffe geur, dan is dat vaak een teken dat het vetfilter verzadigd is of dat het koolstoffilter zijn opnamecapaciteit kwijt is.

Maak er een gewoonte van

Een afzuigkapfilter hoort net zo goed op je onderhoudskalender als de batterij van je rookmelder. Noteer de vervangdatum of stel een herinnering in op je telefoon. Zo blijft het een vaste gewoonte in plaats van een klus die je telkens vergeet. Regelmatig onderhoud zorgt niet alleen voor frisse lucht, maar ook voor een langere levensduur van je afzuigkap.

Dus?

Een schone afzuigkap begint bij goed filteronderhoud. Het vetfilter houdt vet tegen, het koolstoffilter verwijdert geuren. Reinig het vetfilter maandelijks en vervang het koolstoffilter minstens twee keer per jaar. Zo blijft de lucht in je keuken fris, werkt de motor stiller en voorkom je onnodige slijtage of risico op brand.