Kom je er aan het einde van de dag telkens achter dat je ongemerkt toch flink wat uren achter het scherm hebt doorgebracht? Dan is het tijd om je schermtijd onder controle te krijgen. Hoe krijg je inzicht en welke opties zijn er voor verantwoord computergebruik? Kortom: wil je minder op smartphone of pc zitten, dan geven we je daarvoor enkele tips.

Meer controle over de hoeveelheid tijd dat je met een apparaat werkt, begint met inzicht. De ingebouwde functies in Windows, Android, iOS en iPadOS bieden dan ook relatief uitgebreide rapportages en de mogelijkheid om op app-niveau te bepalen hoeveel tijd je eraan spendeert.

Windows schermtijd-limiet instellen

Windows kent een aantal ingebouwde hulpmiddelen waarmee je het computergebruik aan banden kunt leggen. De meeste opties maken deel uit van Family Safety.

Open het Windows-instellingenvenster (Windows+I) en kies Accounts / Gezin en andere gebruikers. In de sectie Een familielid toevoegen klik je op Account toevoegen. Geef het e-mailadres van de persoon op. Klik hierna op Familie-instellingen online beheren (Windows 10) of op het pictogram naast Ouderlijk toezicht online beheren of een account verwijderen (Windows 11). Je kunt nu per gebruiker de schermtijd bepalen.

In het dashboard zie je alle gebruikers en de apparaten waarop ze zijn aangemeld. Klik op het apparaat van de gebruiker waarvoor je de schermtijd wilt instellen. Links in het venster kies je voor Schermtijd. Klik op de knop Limieten inschakelen. Een weekschema verschijnt. In de kolom Tijdslimiet lees je hoeveel uur er op een dag met het apparaat mag worden gewerkt. In de kolom Beschikbare tijden zie je op welke tijdstippen het apparaat mag worden gebruikt.

Klik op een dag om deze te bewerken. Geef eerst met de schuifregelaar aan hoelang het apparaat maximaal mag worden gebruikt. In de sectie eronder geef je aan op welke tijdstippen het apparaat beschikbaar is. Klik op Schema toevoegen om een extra tijdsblok te definiëren. Zo kun je bijvoorbeeld een middagpauze inlassen, waarin de apparaten niet mogen worden gebruikt.

©PXimport

Je kunt per apparaat een schermtijdlimiet instellen. Zo kun je onderscheid maken tussen bijvoorbeeld een laptop en een Xbox. In plaats hiervan kun je ook één schema maken dat op alle apparaten van toepassing is. Zet de schuif op Aan bij de optie Eén schema gebruiken op alle apparaten. 

Activiteitenoverzicht

Klik op een gebruiker om de details van het gebruik van Windows te zien. Links in het venster kies je voor Overzicht. In het vak Schermtijd vind je een overzicht van het dagelijks gebruik. Voor meer details open je via het menu aan de linkerkant de sectie Schermtijd. De details verschijnen rechts.

Prettig is dat je de schermtijd voor verschillende apparaten kunt bijhouden. Zo biedt Family Safety niet alleen ondersteuning voor Windows-computers, maar kun je ook de schermtijd bijhouden van een Xbox, Android-telefoon en iPhone. In het onderdeel Schermtijd klik je daartoe op Een apparaat koppelen. Selecteer het apparaat waarvan je het gebruik wilt bijhouden en volg de koppelinstructies. 

©PXimport

Geconcentreerd doorwerken

Maak je gebruik van Windows 11? De nieuwe Windows-versie beschikt over Focussessies, een nieuwe functie die je moet helpen om geconcentreerd aan een taak te werken. Hierbij stel je vooraf een aantal minuten in en geef je aan hoeveel tussentijdse pauzes je wilt inlassen. In het vak Dagelijkse voortgang zie je in hoeverre je dagelijkse doel is behaald en kun je de ‘score’ vergelijken met de dag ervoor.

De functie maakt deel uit van de app Klok. Open het Startmenu en typ Klok. Links in het venster vind je het onderdeel Focussessies. Geef rechts in het venster aan hoeveel minuten je ongestoord wilt doorwerken. Klik op Focussessie starten. De klok begint met aftellen en geeft aan wanneer de eerstvolgende pauze plaatsvindt.

Focussessies biedt een koppeling met Spotify, zodat je eigen muziek kunt afspelen tijdens het werken. Klink linksonder in het venster op Instellingen en zet de schuif bij Spotify op Aan. Een vergelijkbare koppeling is er met de app Microsoft To Do. Deze activeer je eveneens via het instellingenvenster (zet de schuif bij To Do op Aan). Via To Do kun je een takenlijst selecteren waaraan je tijdens de focussessie kunt werken.

©PXimport

Je kunt de statistieken van het computergebruik ook weergeven in een widget. Klik op de knop Widgets. Je vindt deze rechts van de startknop in de taakbalk. Klik op Widgets toevoegen en selecteer Family Safety. De widget wordt toegevoegd aan de lijst met bestaande widgets. 

Schermtijd binnen iOS

Via het onderdeel Schermtijd in iOS en iPadOS krijg je meer controle over het gebruik van de apparaten. Open het onderdeel Instellingen en tik op Schermtijd. Kies voor Schakel schermtijd in en tik op Ga door. Kies voor Dit is mijn iPhone/iPad of – als het apparaat wordt ingesteld voor een kind – voor Dit is de iPhone/iPad van mijn kind.

Schermtijd maakt een rapport met details over het apparaatgebruik aan. Kies voor Bekijk alle activiteit. Je kunt daarbij schakelen tussen een week- en dagweergave. In de sectie Schermtijd zie je hoeveel tijd de iPhone (of iPad) is gebruikt. Bovendien wordt het gebruik onderverdeeld in verschillende categorieën, zoals Amusement, Games en Informatie en lezen. Interessant is de sectie Meest gebruikt. Klik op een app om de details van het gebruik van de app te zien.

In de sectie Aantal keer opgepakt lees je hoe vaak het apparaat is opgepakt en welke app je hierna het eerst hebt gebruikt. Tot slot is er de sectie Meldingen, die in kaart brengt welke apps verantwoordelijk zijn voor het tonen van een melding.

©PXimport

Apparaatvrije tijd

Via de functie Apparaatvrije tijd geef je een tijdsbestek op waarbinnen je alleen kunt worden gebeld en vooraf ingestelde apps kunt gebruiken. Tik in het venster van Schermtijd op Apparaatvrije tijd. Zet de schuif bij Gepland op Aan. Kies vervolgens of het nieuwe schema voor alle dagen geldt (Elke dag) of voor specifieke dagen (Pas dagen aan). Hierna bepaal je bij de regels Van en Tot de tijdsduur.

Minstens even interessant is de optie om de apparaatvrije tijd per direct in te schakelen. Concludeer je na een lange dag dat het tijd is voor échte ontspanning? Tik op Schakel apparaatvrije tijd in tot morgen. De iPhone of iPad wordt dan tot middernacht in de apparaatvrije modus gezet. Heb je eerder een schema ingesteld, dan is de apparaatvrije tijd ingeschakeld tot het eerstvolgende moment van het schema.

Om Apparaatvrije tijd goed te laten werken, is het belangrijk om de lijst met toegestane apps door te nemen. In het hoofdvenster van Schermtijd kies je voor Altijd toegestaan. Er verschijnt een overzicht van apps die altijd zijn toegestaan en dus ook beschikbaar zijn tijdens de apparaatvrije tijd. Hier vind je bijvoorbeeld de app Telefoon. Verwijder de apps die je niet wilt toestaan en voeg eventuele specifieke apps toe via de lijst Kies apps.

©PXimport

Op app-niveau

Voor nog meer controle kun je tijdslimieten voor specifieke apps instellen, bijvoorbeeld om het gebruik van sociale media aan banden te leggen. In het instellingenvenster van Schermtijd tik je op Applimieten. Tik op Voeg limiet toe. Kies een categorie, bijvoorbeeld Sociaal. De lijst klapt uit en toont de apps die tot de categorie behoren. Tik op Volgende en geef aan hoelang de app mag worden gebruikt.

Wordt de iPad (of iPhone) binnen het gezin ook door anderen gebruikt? Je kunt de instellingen voor schermtijd ook laten gelden voor de andere gezinsleden. Tik op Configureer schermtijd voor gezin. Volg de stappen van de wizard om de limiet toe te passen.

Schermtijd in Android

Heb je een Android-toestel? Ook hier is veel aandacht besteed aan functies om verantwoord met het apparaat om te gaan. De stappen zijn afhankelijk van het gebruikte Android-apparaat en de versie. Kun je een genoemde optie niet vinden, controleer dan of er een vergelijkbare functie beschikbaar is.

Open het instellingenvenster van Android en kies Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht. Tik in de sectie Je tools voor digitaal welzijn op Je gegevens bekijken. Boven in het venster lees je hoelang je het apparaat hebt gebruikt en welke apps je gedurende die tijd hebt gebruikt. Bovendien lees je hoe vaak het apparaat is ontgrendeld en welke meldingen zijn verschenen.

Kies voor Dashboard. In deze sectie kun je timers instellen: zodra de toegewezen tijd voorbij is, kun je de app voor de rest van de dag niet meer gebruiken. Tik op Alle apps weergeven. Tik hierna op de zandloper bij de app waarvoor je een timer wilt instellen. Geef de gewenste tijdsduur op en tik op OK. De timers worden telkens om middernacht opnieuw ingesteld.

©CIDimport

Focusmodus

Ook Android kent een modus die afleidende apps blokkeert en meldingen verbergt. Je vindt deze focusmodus via het eerdergenoemde onderdeel Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht. Tik op Focusmodus. Kies eerst de apps die je tijdens de focusmodus wilt onderdrukken: tik op Alle apps weergeven en plaats een vinkje naast de apps die je wilt blokkeren. Is de lijst compleet? Tik dan op Nu aanzetten om de focusmodus direct te activeren.

In plaats daarvan kun je ook een schema opstellen, waardoor de focusmodus op gezette tijden automatisch wordt geactiveerd. Tik op Een schema instellen. Kies vervolgens de begin- en eindtijd van de focusmodus. Selecteer tot slot de dagen waarop de modus moet worden geactiveerd. Geniet van de rust!

Gebruikers die deze week Facebook of Instagram openen, krijgen ineens een keuze voorgeschoteld: wil je betalen om geen advertenties meer te zien, of blijf je het gratis gebruiken mét advertenties? Die keuze is vanaf nu verplicht. Sinds november 2023 bood Meta al de mogelijkheid om een betaald abonnement zonder advertenties te nemen, maar tot nu toe was dat geheel vrijblijvend. Wat betekent die verplichte keuze precies? En kun je, als je niet wilt betalen, nog steeds zelf bepalen wat je te zien krijgt?

Waarom moet je nu ineens kiezen?

Meta voert deze verplichte keuze door vanwege aangescherpte Europese privacyregels. De wetgever stelt strengere eisen aan hoe bedrijven data mogen gebruiken voor advertentiedoeleinden. Een gratis dienst met gepersonaliseerde advertenties mag alleen als de gebruiker daar bewust toestemming voor geeft. Meta zet de gebruiker daarom voor het blok: betalen voor een advertentievrije ervaring, of toestemming geven voor het gebruik van je gegevens.

De betaalde abonnementsvorm: wat houdt het in?

Wie zich abonneert op de advertentievrije versie van Facebook en Instagram betaalt 7,99 euro per maand via de app, of 5,99 euro via een browser. Dit bedrag geldt voor één account in het zogeheten Accountcentrum. Wil je meerdere accounts advertentievrij gebruiken, dan betaal je daar extra voor. Meta belooft dat je gegevens in dat geval niet verwerkt worden voor advertentiedoeleinden. Je gebruikt de platformen dan volledig zonder gepersonaliseerde advertenties.

©Meta

Niet betalen? Dit doet Meta dan met je gegevens

Kies je ervoor om Facebook en Instagram gratis te blijven gebruiken, dan geef je Meta toestemming om je gegevens te gebruiken voor advertenties. Het gaat dan om gepersonaliseerde advertenties, gebaseerd op je profiel, gedrag op het platform en je interacties met andere websites en apps. Je huidige ervaring blijft grotendeels hetzelfde, maar de verwerking van je gegevens valt voortaan onder strengere Europese regels.

Je kunt later ook kiezen voor advertenties met minder personalisatie. Deze optie gebruikt minder van je gegevens en is iets privacyvriendelijker, maar laat nog steeds advertenties zien. Meta gebruikt dan geen informatie meer over je gedrag op andere sites of eerdere interacties binnen hun platformen. In plaats daarvan worden alleen basisgegevens gebruikt, zoals je leeftijd, geslacht, locatie en activiteit op dat moment. Deze instelling kun je op elk moment inschakelen via het menu Advertentie-instellingen, onder het kopje dat gaat over personalisatie en gegevensgebruik.

©Videoland

Hoe houd je invloed op wat je te zien krijgt?

Ook als je kiest voor de gratis versie van Facebook of Instagram, kun je nog wel degelijk invloed uitoefenen op de advertenties die je te zien krijgt.

Advertentie-instellingen beheren

Ga naar de instellingen van je Facebook- of Instagram-account en zoek naar Advertentievoorkeuren of Advertentie-instellingen. Hier krijg je een overzicht van de interesses die Meta aan jouw profiel heeft gekoppeld. Je kunt deze interesses bewerken, verwijderen of toevoegen. Door dit te doen, geef je Meta een duidelijker beeld van wat je wel en niet relevant vindt. Je kunt ook instellen dat je geen advertenties meer wilt op basis van je activiteit op andere websites en apps.

Advertenties verbergen, rapporteren of de herkomst begrijpen

Bij elke advertentie verschijnt een menu met de optie Waarom zie ik deze advertentie?. Als je daarop klikt, zie je welke informatie Meta heeft gebruikt om jou die advertentie te tonen. Denk aan je interesses, je leeftijd, locatie of het feit dat je eerder een bepaalde pagina hebt bezocht. Vanuit dat scherm kun je direct instellingen aanpassen of interesses verwijderen die niet (meer) bij je passen. Als je een advertentie ziet die je niet interesseert of ongepast vindt, kun je deze ook verbergen of rapporteren. Klik op de drie puntjes bij de advertentie en kies voor Advertentie verbergen of Deze advertentie rapporteren.

Merken of onderwerpen blokkeren

Daarnaast kun je in je advertentie-instellingen specifieke merken of onderwerpen blokkeren die je liever niet voorbij ziet komen. Dit zorgt er niet voor dat advertenties verdwijnen, maar wel dat ze iets minder willekeurig aanvoelen en beter aansluiten op wat je zelf belangrijk of prettig vindt.

Alternatieven: gratis en advertentievrij?

Als de ontwikkelingen bij Facebook en Instagram je zorgen baren en je liever geen advertenties ziet én niet wilt betalen, zijn er maar weinig alternatieven. Volledig gratis, advertentievrije sociale media zijn zeldzaam. De meeste platformen draaien op advertentie-inkomsten of het gebruik van data. Er zijn wel opties die het anders aanpakken. Mastodon, onderdeel van het Fediverse, werkt bijvoorbeeld met open-sourceprincipes en wordt beheerd door community's. Hier zie je weinig tot geen advertenties, maar het bereik is kleiner en de ervaring anders. Ook kun je specifieke niche-platforms of forums opzoeken die zonder advertenties draaien dankzij donaties of vrijwilligers.

De keuze is aan jou

Betalen, de advertenties voor lief nemen of je account opzeggen: de keuze is aan jou. En dat is geen makkelijke keuze. Blijf je bij de gratis versies van Facebook en Instagram? Met de tips in dit artikel kun je in ieder geval nog een beetje grip op je eigen tijdlijn houden.

Lees ook: Je Facebook-account deactiveren of verwijderen

Als je een inbouwoven of magnetron wilt plaatsen, begint alles met het opmeten van de nis, oftewel de uitsparing in je keukenkast waar het apparaat in moet komen. Die afmetingen moeten tot op de millimeter kloppen, anders past je nieuwe oven of magnetron niet. Hoe je dat aanpakt en waar je op moet letten, lees je hier. Geen stress: het is makkelijker dan het lijkt!

Wat zijn nismaten eigenlijk?

De nismaten van je keuken zijn de binnenafmetingen van de ruimte waarin je de oven of magnetron wilt inbouwen. Je meet dus niet het apparaat zelf, maar de kast waar hij in moet komen. De nismaten bestaan uit drie onderdelen: hoogte, breedte en diepte. De meeste inbouwapparaten zijn afgestemd op standaardmaten, maar er zijn ook uitzonderingen – vooral als je keuken iets ouder is of als je kiest voor een compact model.

Een oven past meestal in een nis van 60 centimeter breed. De hoogte varieert, afhankelijk van het soort apparaat. Zo zijn inbouwovens meestal 60 centimeter hoog, maar compacte modellen van 45 centimeter komen ook vaak voor. Magnetrons hebben doorgaans een hoogte van 38 of 45 centimeter. Combimagnetrons – de handige alleskunners – vallen meestal in de categorie van 45 centimeter hoog.

Zo meet je de nismaten op

De hoogte van de nis meet je van de bovenkant tot de onderkant van de uitsparing. Gebruik een rolmaat en trek die strak – zo krijg je een nauwkeurige meting. Dit is vooral belangrijk bij het kiezen tussen een compacte oven of een standaardmodel.

De breedte van de nis meet je van de linker- naar de rechterkant. Ook hierbij geldt: strak meten voor een betrouwbaar resultaat. De meeste apparaten hebben een standaardbreedte van 60 centimeter, maar het is altijd slim om te controleren wat jouw keuken precies toelaat.

De diepte van de nis is de afstand van de voorkant van de kast tot de achterwand. Zet je rolmaat dus helemaal achterin de nis en trek hem naar voren toe. De meeste ovens en magnetrons passen met een diepte van zo’n 55 tot 60 centimeter, maar ook hier geldt: meten is weten.

Het opmeten gaat het makkelijkst als de nis leeg is – dus als er geen apparaat meer in zit. Zo weet je zeker dat je met de juiste afmetingen werkt.

©Surachetsh

Wat past het beste bij jou?

Heb je je nismaten eenmaal duidelijk in beeld, dan kun je gericht gaan zoeken. Kook en bak je graag en wil je graag taarten, ovenschotels of braadstukken maken? Dan is een volwaardige inbouwoven precies wat je nodig hebt. Gebruik je de oven vooral voor opwarmen, ontdooien of simpele gerechten, dan is een magnetron waarschijnlijk voldoende.

Wil je het beste van beide werelden in één apparaat? Dan is een combimagnetron een slimme keuze. Die heeft de functies van zowel een oven als een magnetron en bespaart je daarmee ruimte – handig, zeker in kleinere keukens.

Klaar om te kiezen?

Als je de afmetingen van je nis goed hebt gemeten én weet welk type apparaat het best bij jouw kookstijl past, kan het eigenlijk niet meer misgaan. Je bent klaar om een oven of magnetron uit te zoeken die niet alleen perfect in je keuken past, maar ook perfect bij jou.