Dagelijks delen miljoenen kinderen en jongeren talloze creatieve filmpjes en de laatste tijd is vooral TikTok hiervoor populair. De applicatie ligt alleen ook onder vuur, de Amerikaanse president ziet het zelfs als spionagesoftware. Wij zijn benieuwd hoe het eigenlijk met je privacy gesteld is bij het gebruik van deze app en om daar achter te komen, nemen we het TikTok privacybeleid onder de loep.

Het gebruik van persoonsgegevens is alleen toegestaan als TikTok daar een reden voor heeft (dat heet een ‘grondslag’). Voorbeelden van grondslagen zijn het geven van toestemming en het gerechtvaardigd belang van TikTok of derden. TikTok geeft in haar privacystatement een heldere uitleg over de grondslagen die worden gebruikt. Zo gebruikt TikTok gegevens op basis van de grondslag gerechtvaardigd belang om ervoor te zorgen dat het platform veilig blijft.

TikTok geeft in haar privacystatement verder aan dat zij toestemming vraagt om persoonsgegevens te mogen gebruiken voor gepersonaliseerde advertenties en het aanbieden van services op basis van de locatie van de gebruiker. Het tonen van gepersonaliseerde advertenties aan kinderen kan de keuzes en het gedrag beïnvloeden.

Hoewel dit in beginsel niet verboden is, dient TikTok op zijn minst passende beschermingsmaatregelen te treffen die geschikt zijn voor kinderen, waaronder het verstrekken van specifieke informatie. TikTok geeft echter niet voldoende specifiek aan met welk soort derde partijen persoonsgegevens worden gedeeld voor advertentiedoeleinden en om welke persoonsgegevens het per geval gaat.

Toestemming van ouders

Als toestemming de grondslag is en het gaat om online dienstverlening, dan mogen persoonsgegevens van kinderen onder de 16 jaar alleen worden gebruikt als er toestemming is van de ouders. TikTok is een online dienst en zal bij het tonen van gepersonaliseerde advertenties en het gebruik van locatiedata toestemming moeten hebben van de ouders. Dat moet TikTok ook controleren.

Europese landen kunnen ervoor kiezen de leeftijd te verlagen naar maximaal 13 jaar. In Nederland wordt de leeftijd van 16 jaar aangehouden, maar de leeftijd verschilt bij Europese landen onderling. In Nederland geldt ook nog als aanvullende regel dat toestemming van ouders afkomstig moet zijn bij niet-online dienstverlening, behalve voor gratis adviesdiensten.

Hoe TikTok precies controleert dat de toestemming voor gepersonaliseerde advertenties en locatiedata daadwerkelijk van ouders afkomstig is, wordt niet in het privacystatement toegelicht. Wij zijn benieuwd hoe TikTok ervoor zorgt dat het verschil in leeftijdgrens wordt meegenomen tussen de verschillende Europese landen.

Wel geeft TikTok aan dat zij gegevens op basis van de grondslag ‘gerechtvaardigd belang’ gebruikt om ervoor te zorgen dat een gebruiker oud genoeg is om het platform te gebruiken. Of dat ook betrekking heeft op het controleren van de gegeven toestemming, is ons niet duidelijk. Wellicht dat het onderzoek van de AP daar duidelijkheid over geeft.

©PXimport

Helder voor volwassenen

Wanneer een bedrijf zich richt tot kinderen of zich ervan bewust moet zijn dat veel kinderen gebruikmaken van de dienst, moet er extra aandacht worden besteed aan de begrijpelijkheid van het privacystatement. In het geval van TikTok is er zeker sprake van een dienst gericht op kinderen, omdat de applicatie bij kinderen en jongeren momenteel populairder is dan Facebook en Instagram. Het taalgebruik zal dus moeten worden aangepast aan de jonge doelgroep: alle communicatie over persoonsgegevens moet eenvoudig en duidelijk zijn.

Het privacystatement op de website kan wat ons betreft eenvoudiger. Wij zien op de website van TikTok een privacystatement voor ‘Younger Users’, maar die geldt alleen voor kinderen in de Verenigde Staten. Voor Nederlandse kinderen bestaat er geen apart document. Bovendien zal dit document dan in het Nederlands moeten zijn. Ook daarin wordt op dit moment niet voorzien.

Voor volwassenen is het privacystatement echter zeer helder. TikTok geeft vooraf aan het privacystatement een samenvatting en voorziet de gebruiker van heldere uitleg. Bovendien is het geheel overzichtelijk en gestructureerd.

Doorgeven van persoonsgegevens

In haar privacystatement geeft TikTok aan dat persoonsgegevens worden doorgegeven aan landen buiten de Europese Economische Ruimte (Europese landen plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein, EER). Voor het doorgeven van persoonsgegevens buiten de EER gelden aanvullende regels. Zo kan een partij gebruikmaken van modelcontractbepalingen of adequaatheidsbesluiten die door de Europese Commissie zijn vastgesteld.

In het privacystatement moet ook informatie worden verstrekt over de waarborgen die zijn getroffen. TikTok geeft aan dat er gebruik wordt gemaakt van modelcontractbepalingen die op aanvraag kunnen worden toegezonden aan de geïnteresseerde gebruiker. In beginsel dient echter ook de plaats van het derde land te worden genoemd, maar daar bevat het privacystatement geen informatie over.

Conclusie

Opgesomd:

Aan het privacystatement van TikTok is veel aandacht besteed. Het privacystatement bevat bijna alle verplichte elementen en is duidelijk en overzichtelijk. Wij concluderen dan ook dat TikTok over het algemeen aan haar informatieverplichting voldoet, in ieder geval voor zover het volwassenen betreft. Voor kinderen raden wij aan ook een eenvoudiger privacystatement op de website te plaatsen. Daarnaast mag de informatie over het delen van persoonsgegevens voor gepersonaliseerde advertenties specifieker.

Tekst:Jacintha van Dorp en Lora Mourcous (SOLV advocaten)

Zie je aan de binnenkant van je waterkoker een donkere of zwartbruine aanslag, vooral ter hoogte van het waterniveau? Dat is een veelvoorkomend verschijnsel bij roestvrijstalen waterkokers die vaak worden gebruikt. Het oogt onfris, maar het is meestal geen vuil of schimmel — en zeker niet gevaarlijk.

Waarom de binnenkant zwart verkleurt

De zwarte aanslag ontstaat niet doordat het metaal zelf oxideert, maar door mineralen uit het water die zich afzetten en bij herhaald verhitten donker kleuren. Kalk, ijzer en vooral mangaan zijn daarbij de belangrijkste veroorzakers.

In Nederland komt dit vaker voor in regio's met hard water, waarin meer mineralen zitten. In sommige delen van het land (zoals Friesland, Gelderland, Overijssel en Drenthe) bevat het leidingwater van nature iets meer mangaan of ijzer. Tijdens de waterzuivering wordt dat grotendeels verwijderd, maar een kleine resthoeveelheid kan bij verhitting reageren tot donkere mangaanoxide. Dat hecht zich aan de wand van de waterkoker, precies op de plek waar het waterpeil meestal eindigt.

Ook aangebrande kalkaanslag kan bijdragen aan de verkleuring. Wanneer kalk zich ophoopt op de bodem of wanden en daarna opnieuw wordt verhit, verkleurt die witte laag naar bruin of zwart.

Hoe verwijder je aanslag?

De aanslag is meestal goed te verwijderen met natuurlijke middelen:

1: Vul de waterkoker met een mengsel van half water en half natuurazijn, of gebruik een eetlepel citroenzuur per halve liter water.

2: Laat dit 30 minuten inwerken en breng het mengsel daarna kort aan de kook.

3: Laat het afkoelen, giet het weg en veeg de binnenkant schoon met een zachte doek of sponsje.

4: Spoel grondig na met schoon water.

Blijft er na het schoonmaken een donkere waas zichtbaar, dan gaat het meestal om een hardnekkige mineraallaag die zich stevig heeft vastgezet. Bij goed roestvrij staal hoort het metaal zelf niet te verkleuren; blijvende vlekken wijzen eerder op hardnekkige aanslag of op een mindere kwaliteit staal.

Zo voorkom je nieuwe aanslag

Laat de waterkoker na gebruik altijd leeglopen en openstaan, zodat hij goed kan drogen. Kook alleen de hoeveelheid water die je nodig hebt, en ontkalk hem eens per maand met azijn of citroenzuur. Zo krijgen mineralen minder kans om zich te hechten en blijft de binnenkant langer schoon.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.