Een smartphone biedt veel gebruiksgemak, maar tegelijkertijd leidt dit apparaat ontzettend af. Zo maak je waarschijnlijk regelmatig mee dat mensen in een sociale omgeving lang op hun telefoon zitten, zoals op een verjaardag of feestje. Pak je zelf óók om de haverklap de smartphone? Gun jezelf eens wat rust en leg het toestel een tijdje aan de kant. Zo pak je dat aan zonder sociale contacten of handige functies te verliezen.

Tip 1 Schermtijd in iOS

De schermtijd is een goede indicatie van het hoe gesteld is met je smartphonegebruik. Vaak is die een stuk langer dan je in eerste instantie zou vermoeden. Misschien schrik je er zelfs van en motiveert het je om het apparaat een tijdje links te laten liggen. Het levert je zeeën van tijd op.

Ga op een iPhone achtereenvolgens naar Instellingen / Schermtijd. Mogelijk staat deze functie uit. Is dat het geval, dan activeer je eerst de optie Schakel ‘App- en websiteactiviteit’ in. Via Bekijk alle app- en websiteactiviteit zie je precies hoeveel tijd je op het toestel doorbrengt. Je kunt het overzicht per week of dag sorteren. Veeg in de grafiek naar rechts om de voorgaande week of dag te tonen. Je bekijkt ook welke apps je het vaakst gebruikt. Als je een stukje omhoog veegt, zie je hoe vaak je het toestel dagelijks oppakt.

Bekijk via Schermtijd op een iPhone hoeveel tijd je dagelijks kunt besparen.

Tip 2 Digitaal welzijn

Op de meeste Android-toestellen is de functie Digitaal welzijn beschikbaar. Ga hiervoor naar Instellingen / Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht of een vergelijkbare manier, afhankelijk van je Android-versie. Je ziet bovenaan hoeveel tijd je vandaag op het apparaat hebt gespendeerd. Wanneer je op de grafiek tikt, kun je ook de schermtijd van eerdere dagen opvragen. Veeg hiervoor naar rechts. Je ziet verder welke apps je het meest gebruikt.

Digitaal welzijn geeft informatie over jouw schermtijd op een Android-apparaat.

Tip 3 WhatsApp op pc

Vermoedelijk staat WhatsApp hoog in de lijst met jouw veelgebruikte apps. Het is dan ook lastig om van deze chatdienst afstand te doen. Je onderhoudt hiermee namelijk eenvoudig contact met familie, vrienden en kennissen. Daarnaast zit je wellicht ook in allerlei groepen. Een oplossing is door WhatsApp op de computer te installeren. In tegenstelling tot een smartphone staat een pc of laptop niet dag en nacht aan. Je gaat hierdoor veel bewuster met de chatdienst om en reageert op gezette tijden op alle inkomende berichten.

De computerversie van WhatsApp is voor Windows en macOS beschikbaar. Ga naar www.whatsapp.com/download en haal de juiste download binnen. Na een korte installatie koppel je de desktopversie aan de mobiele app van WhatsApp. Je hebt hiervoor dus nog even je smartphone nodig.

Klik op Aan de slag om een QR-code te tonen. Open daarna WhatsApp op het mobiele toestel. Op een iPhone navigeer je naar Instellingen, terwijl je op een Android-toestel via de drie puntjes het menu opent. Kies nu Gekoppelde apparaten / Koppel apparaat of Een apparaat koppelen / OK. Je filmt vervolgens met de smartphonecamera de QR-code. Binnen enkele ogenblikken komen alle openstaande gesprekken tevoorschijn.

Pak nog eenmaal je smartphone om de computerversie van Whatsapp aan de app te koppelen.

De computerversie van WhatsApp heeft geen verrassingen. Je kunt er namelijk hetzelfde mee doen als de mobiele app. Tik je geregeld lange teksten, dan gaat dat dankzij het toetsenbord een stuk sneller. Verder kun je vanaf de computer eenvoudig (grote) bestanden met bekenden delen, zoals foto’s en video’s. Ontvang je een nieuw bericht? In dat geval zie je daarvan vanzelf een melding op het scherm voorbijkomen.

Het is de moeite waard om de instellingen van WhatsApp op je computer even door te nemen. Zo laat je de chatdienst eventueel tegelijk met het systeem opstarten. Bepaal verder wie jouw profielfoto en overige gegevens kunnen zien. Voor deelname aan groepsgesprekken dien je WhatsApp toegang tot de microfoon en webcam te geven. Klik hiervoor in de instellingen op Video en spraak en verleen toestemming. Bepaal ten slotte via Meldingen van welke gebeurtenissen je notificaties wilt ontvangen, zoals berichten, oproepen en reacties.

Met de desktopversie van WhatsApp verstuur je net zo makkelijk berichten en foto’s.

Lees ook: WhatsApp of Signal: kies je voor meer functies of voor meer privacy?

Tip 4 Messenger op pc

Wat voor WhatsApp geldt, is ook op Messenger van toepassing. Facebooks berichtendienst is namelijk eveneens voor Windows en macOS beschikbaar. Surf naar www.messenger.com/desktop om het programma te downloaden. Wanneer je weleens Facebook op de computer gebruikt, wordt jouw account misschien al herkend. Zo niet, vul dan het correcte e-mailadres en wachtwoord in. Afhankelijk van de Facebook-instellingen doorloop je zo nodig de procedure voor tweestapsverificatie.

De desktopversie van Messenger is erg overzichtelijk. Je kunt in een openstaand gesprek berichten en bestanden versturen. Daarnaast start je net zo makkelijk een audio- of videogesprek. Klik linksonder op je profielfoto en Voorkeuren om diverse opties naar je hand te zetten. Zo activeer je desgewenst de donkere modus en zet je meldingsgeluiden aan of uit. Tot slot kun je Messenger ook in een browser gebruiken. Klik op jouw Facebook-pagina rechtsboven op het Messenger-logo.

Dankzij het desktopprogramma van Messenger klets je op de computer met Facebook-vrienden.

Tip 5 Instagram op web

Dat je Facebook, LinkedIn en X (voorheen Twitter) op de computer kunt openen, weten de meeste mensen wel. Minder bekend is dat er van Instagram eveneens een webversie bestaat. Op die manier kijk je ook zonder smartphone naar fraaie plaatjes van vrienden, bedrijven en BN’ers.

Log op www.instagram.com in met je gebruikersnaam en wachtwoord. Je kunt jezelf eventueel ook aanmelden met een Facebookaccount. Er verschijnt een overzicht met statusupdates en foto’s van profielen die je volgt. Met behulp van de zoekfunctie kun je eenvoudig nieuwe personen of organisaties vinden. Wil je zelf iets posten? Klik dan aan de linkerkant op Maken en sleep een foto of video naar het hoofdscherm. Via Volgende kies je optioneel een filter en/of voer je een bewerking uit. Klik nogmaals op Volgende en voeg naar eigen inzicht een beschrijving, een locatie en bijdragers toe. Bevestig als laatste met Delen.

Ook zonder smartphone kun je foto’s op Instagram publiceren.

Tip 6 Domme telefoon

Met een domme telefoon, oftewel een zogenoemde dumbphone, ben je evengoed altijd bereikbaar. Je kunt hiermee bellen en sms’en. Nokia is op dit gebied nog altijd een bekende naam. Voor enkele tientjes schaf je al een geschikt toestel van dit merk aan. Vergeleken met een reguliere smartphone hebben de apparaten een kleiner scherm, waardoor ze makkelijker in een broekzak passen. Daarnaast verbruikt een dumbphone veel minder energie. Waarschijnlijk hoef je de batterij maar eens in de zoveel dagen op te laden.

Dumbphones zijn op het oog misschien simpele apparaten, maar toch zijn er behoorlijke onderlinge verschillen. Check daarom grondig de specificaties. Sommige mobieltjes hebben bijvoorbeeld een FM-ontvanger, zodat je onderweg naar radio kunt luisteren. Verder bestaan er modellen met een geïntegreerde zaklamp en camera. Voor het opslaan van foto’s is het fijn wanneer er een microSD-kaart in de behuizing past, zodat je veel kiekjes kunt bewaren.

Als alternatief kun je ook een iets uitgebreidere dumbphone overwegen met ondersteuning voor een handjevol apps, zoals Google Maps en WhatsApp. Dit is een soort tussenvorm van een smartphone en traditionele gsm. Nokia en Alcatel produceren geschikte modellen.

De Nokia 105 is een simpele dumbphone met een adviesprijs van slechts 29,99 euro.

Tip 7 Walkietalkie

Wil je op een relatief korte afstand met iemand communiceren, dan komt een walkietalkie goed van pas. Nuttig voor wanneer een familielid of vriend(in) bijvoorbeeld een stukje verderop woont. Een ander voordeel is dat je niet te maken hebt met belkosten, want de communicatie verloopt via een radioverbinding. Een standaardset bestaat doorgaans uit twee, drie of vier units.

De reikwijdte van een walkietalkie verschilt nogal. De goedkoopste modellen overbruggen een afstand van hoogstens drie kilometer. Daarnaast bestaan er ook producten met een reikwijdte van vijf, zeven of zelfs tien kilometer. Soms is er ook nog een zaklamp ingebakken. Gebruik je een walkietalkie veelal buitenshuis, dan is een schokbestendige behuizing geen overbodige luxe. Voor de consumentenmarkt hebben de merken Alecto en Motorola een behoorlijk aanbod.

Volgens Alecto kun je met deze FR300OE op een afstand van tien kilometer met elkaar kletsen.

Tip 8 Compactcamera

Wanneer je de smartphone een tijdje aan de kant legt, heb je automatisch ook geen camera meer op zak. Misschien is een compactcamera dan iets voor jou. Het voordeel van dit apparaatje is dat je tijdens het fotograferen niet wordt afgeleid door inkomende appjes. Een compactcamera is in uiteenlopende prijsklassen te koop. Onder meer Kodak, AfgaPhoto en Canon ontwikkelen betaalbare modellen die moeiteloos in je broekzak passen.

Ten opzichte van de meeste smartphonecamera’s is het fijn wanneer het fototoestel optisch kan inzoomen, bijvoorbeeld 3x, 5x of 10x. Je haalt daarmee het te fotograferen object zonder kwaliteitsverlies dichterbij. Als je de foto’s in groot formaat wilt (laten) afdrukken, kies je bij voorkeur een exemplaar met een hoge resolutie. Let ook op of er een flitser is ingebouwd, zodat je zo nodig in een donkere omgeving kunt fotograferen.

De breed verkrijgbare Kodak FZ55 is een kleine camera met 5x optische zoom.

Tip 9 Wekker

In menig slaapkamer heeft de smartphone de traditionele wekker vervangen. Zodra het alarm afgaat, is dit vaak het eerste moment van de dag dat je op het scherm koekeloert. Het gebruik van een normale wekker geeft rust. De keuze is reuze, want wekkers zijn in heel wat gedaantes verkrijgbaar. Uitgebreidere modellen fungeren bijvoorbeeld tegelijkertijd als speaker. Bij aanwezigheid van een FM- en/of DAB+-ontvanger word je gewekt met je favoriete radiozender. Sommige wekkers hebben daarnaast een bluetooth-adapter, zodat je een album of afspeellijst vanaf Spotify kunt streamen.

Bedenk vooraf goed welke extra functies je wilt. Zo zijn er types die met verlichting de opkomende zon nabootsen, waardoor je op natuurlijke wijze wakker wordt. Verder is het prettig wanneer je de helderheid van het scherm kunt instellen. Ten slotte bestaan er wekkers met een ingebouwde projector. Hierdoor kun je ‘s nachts de tijd op de muur of het plafond zien.

De JBL Horizon 2 DAB is een wekker, DAB+-radio en bluetooth-speaker in één.

Tip 10 Gaming-handheld

Veel mensen spelen tijdens ‘verveelmomenten’ een spelletje, zoals in de wachtkamer, de trein of het vliegtuig. Eenvoudige spelletjes als Candy Crush of Wordfeud doden nou eenmaal de tijd. Als alternatief voor de smartphone kun je een draagbare spelcomputer overwegen. Die hebben veelal ook nog eens een groter scherm, zodat je comfortabeler kunt spelen.

De Nintendo Switch is veruit de bekendste draagbare spelcomputer. Het voordeel van dit product is dat je hem eventueel ook op een televisie kunt aansluiten. Daarnaast zijn er ook zogeheten retrohandhelds verkrijgbaar. Dit betreffen betaalbare draagbare spelcomputers met klassieke games. Onder andere Anbernic en Retroid zijn bekende namen op dit gebied. Speel bijvoorbeeld oude arcadespellen of Game Boy-games. Retrohandhelds hebben over het algemeen een kleiner scherm dan de Nintendo Switch.

Met een retrohandheld speel je altijd en overal klassieke spellen.

Tip 11 Navigatie

Een smartphone dient ook als navigatieapparaat. Het toestel heeft namelijk een gps-chip die via satellieten in de ruimte jouw huidige positie bepalen. Of je nu wandelt, fietst of autorijdt, Google Maps of een andere navigatie-app wijst je altijd de juiste weg.

Lees bijvoorbeeld ook dit artikel: Wandelen en fietsen buiten de gebaande paden met Komoot

Als alternatief zijn er allerlei gespecialiseerde navigatie-apparaten verkrijgbaar. Bekende merken als Garmin en TomTom fabriceren uiteenlopende modellen voor auto’s. Ze zijn in verschillende groottes verkrijgbaar. Kleine navigatieapparaten hebben een compact scherm van 5 of 6 inch, maar er bestaan ook exemplaren met een beelddiagonaal van 7, 8 of zelfs 10 inch. Je plaatst het apparaat met een statief op het dashboard of met een zuignap op het raam. Als je regelmatig naar het buitenland rijdt, is de kaartdekking een belangrijke eigenschap.

Voor fietsers bestaan er eveneens navigatieapparaten. Die hebben in de regel een compact scherm, zodat je er op het fietsstuur geen hinder van hebt. Onder andere Garmin, Wahoo en Mio ontwikkelen geschikte producten.

Deze fietsnavigatie van Mio wijst je in heel Europa de juiste weg.

Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

1 Wat gaan we doen?

Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

©pozitivo - stock.adobe.com

Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

2 Wat heb je nodig?

Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

3 Touchscreen

Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

4 Scherm met ESP32

Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

5 Add-ons voor ESPHome

Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

6 Microcontroller toevoegen

We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

7 Configuratie

Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

8 Touchscreen met ESP32

We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

9 Schermconfiguratie

Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

10 LVGL-bibliotheek

Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

11 Configuratie touchscreen

Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

12 Backlight

Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

13 Widgets toevoegen

Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

14 Interactie met Home Assistant

De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

15 Toevoegen aan Home Assistant

De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

16 Acties toestaan

Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.

Met slimme stekkers verander je je huis eenvoudig in een smart home: steek ze in een gewoon stopcontact, sluit er lampen of je televisietoestel op aan en regel via een app of met je stem bijvoorbeeld dat ze automatisch worden uitgeschakeld. Zo voorkom je onnodig stroomverbruik doordat apparaten niet meer op stand-by blijven staan. Maar slimme stekkers gebruiken zélf ook stroom. Welke zijn zuinig genoeg om écht geld te besparen?

Ook lezen: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Slimme stekker of slim stopcontact?

De termen slimme stekker en slim stopcontact worden door elkaar gebruikt. Dat is een beetje verwarrend, maar wel begrijpelijk: het is een apparaat met aan de ene kant een stekker (voor je 'domme' stopcontact) en aan de andere kant een slim stopcontact. In dit artikel hanteren we de benaming slimme stekker.

Zo bespaart een slimme stekker stroom

Een slimme stekker helpt je stroom besparen door apparaten automatisch uit te schakelen, bijvoorbeeld 's nachts. Zo verbruikt je televisie geen stroom meer in de stand-bymodus. Je kunt instellen dat alle apparatuur op vaste tijden uitschakelt, bijvoorbeeld zodra je gaat slapen. Je kunt ook met één druk op de knop alle lampen en andere apparaten uitschakelen, zodat je niets vergeet. Slimme stekkers uit een hogere prijsklasse bieden bovendien inzicht in je stroomverbruik. Daardoor kun je gerichter energie besparen.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Verbruik van een slimme stekker

Tegenover de besparing staat het eigen stroomverbruik van slimme stekkers. Dat begint bij zo'n 0,3 watt en loopt op tot 2 watt. Niet veel, maar ze staan wel 24 uur per dag en 365 dagen per jaar aan. De zuinigste modellen verbruiken daardoor op jaarbasis 2,6 kWh (0,3 watt × 24 uur × 365 dagen ÷ 1000). Bij een stroomprijs van 0,30 euro per kWh komt dat neer op 0,79 euro per jaar. Een slimme stekker die 2 watt verbruikt kost op jaarbasis 5,26 euro. In een slim huis gebruik je al snel 10 slimme stekkers, waardoor je op jaarbasis aardig wat geld kunt besparen door de zuinigste modellen uit te kiezen.

Denk aan de compatibiliteit

Alleen letten op het stroomverbruik van een slimme stekker is niet genoeg. Het is minstens zo belangrijk dat de stekker goed samenwerkt met jouw slimme netwerk. De meeste modellen werken met Google Home en Amazon Alexa, terwijl Apple HomeKit selectiever is. Check daarom altijd de productbeschrijving om zeker te weten dat de slimme stekker bij jou thuis werkt.

Stroomverbruik en verbindingstype

Waar komt het grote verschil in stroomverbruik tussen slimme stekkers vandaan? Dat heeft alles te maken met de verbinding met je thuisnetwerk. De meeste stekkers gebruiken wifi om bereikbaar te blijven, zodat jij ze op afstand kunt bedienen. Maar wifi verbruikt relatief veel energie – het signaal is eigenlijk krachtiger dan nodig is voor dit soort toepassingen.

Een zuiniger alternatief is een hub die het wifisignaal omzet naar een lichter protocol, zoals Zigbee of Z-Wave. Die vormen een soort schakel tussen je netwerk en de slimme stekkers. Het grote voordeel: dit soort verbindingen verbruiken vaak minder dan 0,5 watt.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Zigbee en Z-Wave

De zuinige protocollen die gebruikt worden zijn Zigbee en Z-Wave en die werken allebei prima. Maar ze zijn niet verenigbaar met elkaar. Je zult dus één systeem moeten kiezen. Daarnaast heb je een centrale hub nodig om alles aan elkaar te koppelen. Dat is een kleine investering die zich, door de lagere stroomkosten, snel terugverdient.

Verbruik van hubs voor Zigbee en Z-Wave

Voor een compleet beeld moeten we ook kijken naar het stroomverbruik van een Zigbee- of Z-Wave-hub. Zigbee-hubs verbruiken doorgaans tussen de 0,5 en 3 watt. Sluit je meerdere slimme stekkers of andere apparaten aan, dan verdien je dat al snel terug ten opzichte van wifi. Z-Wave-hubs verbruiken wat meer, meestal tussen de 2 en 10 watt.

Ook qua veelzijdigheid zijn er verschillen. De Philips Hue Bridge (Zigbee) is bijvoorbeeld erg zuinig, met een verbruik tussen de 0,5 en 1 watt. Maar deze werkt uitsluitend met Philips Hue-apparaten.

Een slimme start is het halve werk

Zoals je ziet, zijn er heel wat factoren om rekening mee te houden. Breng daarom vooraf in kaart wat je nu nodig hebt én wat je in de toekomst verwacht te gebruiken. Zo voorkom je onnodige kosten en bespaar je op de lange termijn, vooral als je ook let op het energieverbruik per apparaat.

Nog meer energie besparen? ⤵️