De Samsung Galaxy S21 Ultra is de beste smartphone uit de Samsung Galaxy S21-serie. Vooral met het schermpaneel en de cameramogelijkheden, heeft Samsung alles uit de kast gehaald om even flink op te scheppen. Of de smartphone ook een goede aankoop is, lees je in deze Samsung Galaxy S21 Ultra review.

De Ultra-uitvoering van de Samsung Galaxy S20 was geen verkoophit. Niet dat de smartphone slecht was, integendeel. Maar er was wel wat op aan te merken. De periscoopcamera liet bijvoorbeeld nog al te wensen over. De marketingafdeling had zijn hoofd wat teveel in de wolken en overdreef de mogelijkheden van de zoomlens nogal, de 100x zoom bleek in praktijk tamelijk onbruikbaar. Ook eiste het 120 hertz-scherm, 5G en de chipset nogal veel van de accu. Ook legde Samsung de prijs gelijk met de duurste iPhone van Apple. Samsung heeft deze problemen gelukkig opgelost, waardoor de Samsung Galaxy S21 Ultra werkelijk een sublieme smartphone is. Alleen heeft Samsung (naast de net-genoemde prijs) op nog meer nadelen afgekeken bij Apple, wat een wat bittere bijsmaak achterlaat. Vooral omdat de nadelen zo enorm onnodig en consument-onvriendelijk zijn. Dat leg ik later in deze review wat gedetailleerder uit.

©PXimport

Wat is er nieuw aan de Samsung Galaxy S21 Ultra?

De Samsung Galaxy S21 Ultra’s meest opvallende vernieuwing is het ontwerp van de smartphone. De linkerbovenhoek aan de achterkant is gebruikt om de camera’s in te verwerken. En dat zijn er nogal wat. Er zijn in totaal vier lenzen , sensoren voor dieptebepaling en natuurlijk een flitser geplaatst. De S21 Ultra-uitvoering is de enige smartphone uit de serie met een glazen afwerking. De reguliere Samsung Galaxy S21 en S21 Plus hebben een kunststof afwerking. De combinatie van een forse prijs, glas (dat natuurlijk altijd breekbaar is) en de camera’s die behoorlijk uit de behuizing steken zorgen er wel voor dat een hoesje absoluut aan te bevelen is. Kies je ervoor om de smartphone zonder hoesje te gebruiken, dan zorgt de fraaie matte afwerking ervoor dat er weinig zichtbare vingerafdrukken achterblijven op het toestel.

Aan de voorzijde is een enorm schermpaneel geplaatst, dat opvallend genoeg geen afgebogen randen heeft. Wel heeft Samsung de camera in een gat in het midden aan de bovenkant van het scherm verwerkt. Fraai oogt dit niet. Maar het zorgt er wel voor dat de schermranden minimaal zijn en vrij wel de hele voorkant gebruikt wordt door het beeldscherm.

Onder het scherm heeft Samsung de vingerafdrukscanner geplaatst. Dit is niet nieuw. Wel nieuw is dat deze vingerafdrukscanner een groter scanoppervlak heeft dan andere smartphones. Dat is een prettige vooruitgang, maar nog altijd lukt het smartphonemakers niet om de nauwkeurigheid en snelheid van een fysieke vingerafdrukscanner (aan de achterzijde, onder het scherm of aan de zijkant van de smartphone) bij te benen.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Mooiste schermpaneel ooit

En dat scherm, dat moet echt even uitgelicht worden. Samsung heeft met dit schermpaneel de concurrentie op grote afstand gezet. Het oledscherm heeft een doorsnee van 6,8 inch, waardoor de Galaxy S21 Ultra een forse smartphone is (16,5 bij 7,6 centimeter).

De kleurweergave van het oledscherm is werkelijk subliem, het beeld haarscherp en de beelden vloeiend dankzij een hoge verversingssnelheid van het scherm (tot 120 hertz). Dankzij de mogelijkheid om een dynamische verversingssnelheid te kiezen, heb je een vloeiender beeld wanneer gewenst. Zonder dat dit je accu slacht.

De Samsung Galaxy S20 Ultra liet je de keuze, óf een extra scherp beeld met een UHD-resolutie, of een hoge verversingssnelheid. De Galaxy S21 Ultra kan beide. Hiermee heb je dus een ideaal scherm om bijvoorbeeld video’s op te bekijken of games op te spelen, maar ook de foto’s en video’s die je maakt met de veelzijdige camera’s komen optimaal tot hun recht.

Camera’s

En over die camera’s gesproken. Eigenlijk is dit met name het onderdeel waar Samsung de Galaxy S21 Ultra mee probeert te onderscheiden ten opzichte van de andere twee Galaxy S21-smartphones. De Galaxy S21 (en Plus-uitvoering) beschikken over een groothoek-, telelens en reguliere lens. Dat is ook het geval bij de S21 Ultra, hoewel de gebruikte lenzen net even anders zijn. Hierbij is ook een periscoop-zoomcamera geplaatst en een dieptesensor.

Zoals je mag verwachten van een smartphone in de hoogste prijsklasse, kan de camera zich qua foto- en videokwaliteit meten met de beste smartphones. Net als bij andere smartphones met meerdere lenzen, krijg je de beste foto’s en video’s wanneer je de reguliere camera gebruikt. Vooral qua details en dynamisch bereik (waarbij bijvoorbeeld lichte en donkere delen goed te onderscheiden vallen) zijn indrukwekkend. De kleuren zijn een tikje gesatureerd, maar om eerlijk te zijn is dat geen nadeel te noemen. Bovendien zijn de kleuren en het scherm een gouden één-tweetje. Ook wanneer er weinig tot geen licht voorhanden is, weet de camera nog altijd veel vast te leggen.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Wanneer je overschakelt naar de groothoek- of zoomlenzen, dan lever je wel wat qua detail. Er is wat ruis te bespeuren en ook wat details gaan verloren bij weinig licht. Maar ook deze foto’s zijn kwalitatief dik in orde. Wanneer je de periscooplens gebruikt om meer dan 10x in te zoomen, merk je wel dat er al snel veel details verloren gaan. Het is een leuke lens om indruk mee te maken op feestjes, maar foto’s worden wat ruizig en het is moeilijk richten bij zo’n verre zoom. In praktijk is die diepe zoom niet onmisbaar.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Alle zoomniveau's van de Samsung Galaxy S21 Ultra (foto genomen vanaf dezelfde locatie). Van links naar rechts: 0,6x zoom, 1x zoom, 10x zoom, 30x zoom en 100x zoom

5G chipset: Exynos 2100

Bij de vorige generatie van de Samsung Galaxy S-smartphones viel de accuduur me wat tegen. De accucapaciteit van de smartphones is gemiddeld. Maar de chipset was hongerig. Vooral op mobiele netwerken, verbruikte de smartphone buitengewoon veel energie. Bij 4G, maar vooral wanneer je verbonden was met 5G. Hierdoor was de accuduur in praktijk vaak maar een dag, wat met een nieuwe smartphone en dito accu niet best is.

De Galaxy S21 Ultra maakt gebruik van een nieuwe chipset: de Exynos 2100, bijgestaan door 12GB aan werkgeheugen. Ook deze smartphone verbindt met 5G. De accu heeft een capaciteit van 5.000 mAh, dat is evenveel als de 5G-uitvoering van z’n voorganger. De chipset levert prima prestaties, alles draait vlot: van het verwerken van foto’s, tot zware apps en het opstarten van de smartphone. Ook de accuduur is een stuk beter geworden. Afhankelijk van je gebruik is anderhalve dag zonder moeite haalbaar. De batterij loopt ook niet meer zo snel leeg wanneer je met een mobiel netwerk verbindt. Hoewel 5G en het scherm wel hun tol eisen van de accu. Wanneer je 4G gebruikt en de scherminstellingen (zoals resolutie en verversingssnelheid) omlaag schroeft, kun je een dag of twee met een volle accu doen. Iets wat je eigenlijk ook wel kunt verwachten van een accu met deze capaciteit.

Android 11 met Samsung’s OneUI

Al sinds Samsung Android-smartphones maakt, wordt de software tot in de kleinste details aangepast. Deze schil noemt Samsung OneUI, en komt met veel handige extra’s en een herkenbaar uiterlijk. Ook werkt Samsung hard om de ondersteuning via software- en veiligheidsupdates beter te krijgen, er worden drie jaar aan Android-updates en vier jaar aan veiligheidsupdates beloofd. Hoewel dat nog lang niet op het niveau is dat Apple biedt, zet Samsung stappen in de goede richting. Een trendbreuk ten opzichte van andere grote Androidfabrikanten zoals Motorola en OnePlus, die juist steeds vaker negatief in het nieuws komen vanwege hun updatebeleid.

Samsung’s OneUI-schil biedt niet de luxe die je mag verwachten van een smartphone van meer dan duizend euro. Spraakassistent Bixby, een hele zwik bloatware... Samsung heeft zelfs nog altijd een onnodige virusscanner in de instellingen verstopt. Het geeft nog altijd het gevoel dat de smartphone duurder is geprijsd dan wat hij uitstraalt. Een gevoel dat vooral blijft hangen na het testen van de Samsung Galaxy S21 Ultra.

In de schaduw van Apple

Want ondanks dat ik zeer onder de indruk ben van de smartphone, heb ik moeite met hem aan te bevelen. Samsung heeft al lange tijd het imago Apple’s iPhone te kopiëren, en hoewel ze met het design van de Galaxy S21 Ultra daar niet in mee gaan, maken ze dit imago nog altijd erger door de hebberige streken van Apple blindelings te kopiëren. Zo worden de prijzen van Samsung’s topsmartphones gelijkgetrokken met de duurste iPhones en heeft de audio-aansluiting moeten wijken. Net als iPhones worden ook door Samsung reparaties lastig gemaakt. De batterij is bijvoorbeeld vastgelijmd, waardoor je een hittepistool op de batterij moet zetten om deze te vervangen, wat gevaarlijk is voor zowel je toestel als de reparateur.

Nieuwe streken zijn ook het ontbreken van een geheugenkaartslot en een adapter om de smartphone op te laden. Waarmee Samsung indirect de 8K-videofunctie (daar heb je immers veel gigabytes voor nodig) en jarenlange marketingaandacht voor de snellaadfunctie (wie koopt er nu een dure Samsung-snellaadadapter?) buitenspel zet.

Deze consument-onvriendelijke beslissingen missen vooral zinnige argumenten, en geven mij het gevoel dat de topsmartphones van Samsung in de schaduw van Apple’s iPhone worden gezet. En als je dan toch al bereid bent om zoveel geld te betalen voor een nieuwe smartphone... Koop dan een iPhone. Het is een pijnlijke constatering voor een smartphone die als toestel an sich gewoon heel goed is.

Alternatieven voor Samsung Galaxy S21 Ultra

Ben je op zoek naar de beste Android-smartphone, ongeacht de prijs? Dan is de Samsung Galaxy S21 Ultra met afstand de beste keuze. Ook als je de smartphone in een goede aanbieding voorbij ziet komen. Alleen die prijs en wat je ervoor krijgt... Het is een lastig te verantwoorden keus ten opzichte van de duurste iPhone: de iPhone 12 Pro Max. Dezelfde nadelen van dit toestel zijn klakkeloos overgenomen. De Galaxy S21 Ultra biedt een beter scherm en meer camera-mogelijkheden daartegenover, de iPhone 12 Pro Max is toekomstbestendiger dankzij meer rekenkracht, betere software én ondersteuning.

Maar er zijn natuurlijk ook betaalbaardere alternatieven, die tamelijk voor de hand liggen. Zo is de Galaxy S21 Plus een stuk goedkoper, en doet eigenlijk helemaal niet zoveel onder voor de Galaxy S21 Ultra. De camera-mogelijkheden zijn iets minder uitgebreid en het scherm iets minder overdreven imponerend. Hetzelfde kan gezegd worden voor de iPhone 12. Zoek je het nóg betaalbaarder, maar wil je wel een hoogwaardige smartphone van Samsung. Dan kun je zelfs de Samsung Galaxy S20 FE overwegen.

Conclusie: Samsung Galaxy S21 Ultra kopen?

De Samsung Galaxy S21 Ultra is de beste Android-smartphone die je kunt kopen. Ten opzichte van de concurrentie zijn de camera-mogelijkheden en het scherm flink beter dan bijvoorbeeld de iPhone 12 Pro Max en de andere toestellen uit de Galaxy S21-serie. Toch zijn de prijs en de andere minpunten van het toestel zulke onnodige nadelen, dat een aanschaf lastig te verantwoorden valt.

Ons oordeel

8Score

Samsung Galaxy S21 Ultra

Adviesprijs € 1249,-
Kleuren Zwart, zilver, blauw, bruin
OS Android 11 (One UI)
Scherm 6,8 inch oled (3200 x 1440, 120hz)
Processor 2,9 Ghz octacore (Exynos 2100)
RAM 12GB
Opslag 128, 266 of 512GB
Batterij 5.000 mAh
Camera 108, 10, 10 en 12 megapixel + dieptesensor (achter), 40 megapixel (voor)
Connectiviteit 5G, 4G (LTE), Bluetooth 5.0, wifi, gps, nfc
Formaat 16,5 x 7,6 x 0,9 cm
Gewicht 227 gram
Overig Vingerafdrukscanner achter scherm, water- en stofdicht
Websitewww.samsung.com/nl

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.