ID.nl logo
Samsung Galaxy S21 Ultra - Samsung’s beste smartphone in de schaduw van Apple
© Reshift Digital
Huis

Samsung Galaxy S21 Ultra - Samsung’s beste smartphone in de schaduw van Apple

De Samsung Galaxy S21 Ultra is de beste smartphone uit de Samsung Galaxy S21-serie. Vooral met het schermpaneel en de cameramogelijkheden, heeft Samsung alles uit de kast gehaald om even flink op te scheppen. Of de smartphone ook een goede aankoop is, lees je in deze Samsung Galaxy S21 Ultra review.

De Ultra-uitvoering van de Samsung Galaxy S20 was geen verkoophit. Niet dat de smartphone slecht was, integendeel. Maar er was wel wat op aan te merken. De periscoopcamera liet bijvoorbeeld nog al te wensen over. De marketingafdeling had zijn hoofd wat teveel in de wolken en overdreef de mogelijkheden van de zoomlens nogal, de 100x zoom bleek in praktijk tamelijk onbruikbaar. Ook eiste het 120 hertz-scherm, 5G en de chipset nogal veel van de accu. Ook legde Samsung de prijs gelijk met de duurste iPhone van Apple. Samsung heeft deze problemen gelukkig opgelost, waardoor de Samsung Galaxy S21 Ultra werkelijk een sublieme smartphone is. Alleen heeft Samsung (naast de net-genoemde prijs) op nog meer nadelen afgekeken bij Apple, wat een wat bittere bijsmaak achterlaat. Vooral omdat de nadelen zo enorm onnodig en consument-onvriendelijk zijn. Dat leg ik later in deze review wat gedetailleerder uit.

©PXimport

Wat is er nieuw aan de Samsung Galaxy S21 Ultra?

De Samsung Galaxy S21 Ultra’s meest opvallende vernieuwing is het ontwerp van de smartphone. De linkerbovenhoek aan de achterkant is gebruikt om de camera’s in te verwerken. En dat zijn er nogal wat. Er zijn in totaal vier lenzen , sensoren voor dieptebepaling en natuurlijk een flitser geplaatst. De S21 Ultra-uitvoering is de enige smartphone uit de serie met een glazen afwerking. De reguliere Samsung Galaxy S21 en S21 Plus hebben een kunststof afwerking. De combinatie van een forse prijs, glas (dat natuurlijk altijd breekbaar is) en de camera’s die behoorlijk uit de behuizing steken zorgen er wel voor dat een hoesje absoluut aan te bevelen is. Kies je ervoor om de smartphone zonder hoesje te gebruiken, dan zorgt de fraaie matte afwerking ervoor dat er weinig zichtbare vingerafdrukken achterblijven op het toestel.

Aan de voorzijde is een enorm schermpaneel geplaatst, dat opvallend genoeg geen afgebogen randen heeft. Wel heeft Samsung de camera in een gat in het midden aan de bovenkant van het scherm verwerkt. Fraai oogt dit niet. Maar het zorgt er wel voor dat de schermranden minimaal zijn en vrij wel de hele voorkant gebruikt wordt door het beeldscherm.

Onder het scherm heeft Samsung de vingerafdrukscanner geplaatst. Dit is niet nieuw. Wel nieuw is dat deze vingerafdrukscanner een groter scanoppervlak heeft dan andere smartphones. Dat is een prettige vooruitgang, maar nog altijd lukt het smartphonemakers niet om de nauwkeurigheid en snelheid van een fysieke vingerafdrukscanner (aan de achterzijde, onder het scherm of aan de zijkant van de smartphone) bij te benen.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Mooiste schermpaneel ooit

En dat scherm, dat moet echt even uitgelicht worden. Samsung heeft met dit schermpaneel de concurrentie op grote afstand gezet. Het oledscherm heeft een doorsnee van 6,8 inch, waardoor de Galaxy S21 Ultra een forse smartphone is (16,5 bij 7,6 centimeter).

De kleurweergave van het oledscherm is werkelijk subliem, het beeld haarscherp en de beelden vloeiend dankzij een hoge verversingssnelheid van het scherm (tot 120 hertz). Dankzij de mogelijkheid om een dynamische verversingssnelheid te kiezen, heb je een vloeiender beeld wanneer gewenst. Zonder dat dit je accu slacht.

De Samsung Galaxy S20 Ultra liet je de keuze, óf een extra scherp beeld met een UHD-resolutie, of een hoge verversingssnelheid. De Galaxy S21 Ultra kan beide. Hiermee heb je dus een ideaal scherm om bijvoorbeeld video’s op te bekijken of games op te spelen, maar ook de foto’s en video’s die je maakt met de veelzijdige camera’s komen optimaal tot hun recht.

Camera’s

En over die camera’s gesproken. Eigenlijk is dit met name het onderdeel waar Samsung de Galaxy S21 Ultra mee probeert te onderscheiden ten opzichte van de andere twee Galaxy S21-smartphones. De Galaxy S21 (en Plus-uitvoering) beschikken over een groothoek-, telelens en reguliere lens. Dat is ook het geval bij de S21 Ultra, hoewel de gebruikte lenzen net even anders zijn. Hierbij is ook een periscoop-zoomcamera geplaatst en een dieptesensor.

Zoals je mag verwachten van een smartphone in de hoogste prijsklasse, kan de camera zich qua foto- en videokwaliteit meten met de beste smartphones. Net als bij andere smartphones met meerdere lenzen, krijg je de beste foto’s en video’s wanneer je de reguliere camera gebruikt. Vooral qua details en dynamisch bereik (waarbij bijvoorbeeld lichte en donkere delen goed te onderscheiden vallen) zijn indrukwekkend. De kleuren zijn een tikje gesatureerd, maar om eerlijk te zijn is dat geen nadeel te noemen. Bovendien zijn de kleuren en het scherm een gouden één-tweetje. Ook wanneer er weinig tot geen licht voorhanden is, weet de camera nog altijd veel vast te leggen.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Wanneer je overschakelt naar de groothoek- of zoomlenzen, dan lever je wel wat qua detail. Er is wat ruis te bespeuren en ook wat details gaan verloren bij weinig licht. Maar ook deze foto’s zijn kwalitatief dik in orde. Wanneer je de periscooplens gebruikt om meer dan 10x in te zoomen, merk je wel dat er al snel veel details verloren gaan. Het is een leuke lens om indruk mee te maken op feestjes, maar foto’s worden wat ruizig en het is moeilijk richten bij zo’n verre zoom. In praktijk is die diepe zoom niet onmisbaar.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Alle zoomniveau's van de Samsung Galaxy S21 Ultra (foto genomen vanaf dezelfde locatie). Van links naar rechts: 0,6x zoom, 1x zoom, 10x zoom, 30x zoom en 100x zoom

5G chipset: Exynos 2100

Bij de vorige generatie van de Samsung Galaxy S-smartphones viel de accuduur me wat tegen. De accucapaciteit van de smartphones is gemiddeld. Maar de chipset was hongerig. Vooral op mobiele netwerken, verbruikte de smartphone buitengewoon veel energie. Bij 4G, maar vooral wanneer je verbonden was met 5G. Hierdoor was de accuduur in praktijk vaak maar een dag, wat met een nieuwe smartphone en dito accu niet best is.

De Galaxy S21 Ultra maakt gebruik van een nieuwe chipset: de Exynos 2100, bijgestaan door 12GB aan werkgeheugen. Ook deze smartphone verbindt met 5G. De accu heeft een capaciteit van 5.000 mAh, dat is evenveel als de 5G-uitvoering van z’n voorganger. De chipset levert prima prestaties, alles draait vlot: van het verwerken van foto’s, tot zware apps en het opstarten van de smartphone. Ook de accuduur is een stuk beter geworden. Afhankelijk van je gebruik is anderhalve dag zonder moeite haalbaar. De batterij loopt ook niet meer zo snel leeg wanneer je met een mobiel netwerk verbindt. Hoewel 5G en het scherm wel hun tol eisen van de accu. Wanneer je 4G gebruikt en de scherminstellingen (zoals resolutie en verversingssnelheid) omlaag schroeft, kun je een dag of twee met een volle accu doen. Iets wat je eigenlijk ook wel kunt verwachten van een accu met deze capaciteit.

Android 11 met Samsung’s OneUI

Al sinds Samsung Android-smartphones maakt, wordt de software tot in de kleinste details aangepast. Deze schil noemt Samsung OneUI, en komt met veel handige extra’s en een herkenbaar uiterlijk. Ook werkt Samsung hard om de ondersteuning via software- en veiligheidsupdates beter te krijgen, er worden drie jaar aan Android-updates en vier jaar aan veiligheidsupdates beloofd. Hoewel dat nog lang niet op het niveau is dat Apple biedt, zet Samsung stappen in de goede richting. Een trendbreuk ten opzichte van andere grote Androidfabrikanten zoals Motorola en OnePlus, die juist steeds vaker negatief in het nieuws komen vanwege hun updatebeleid.

Samsung’s OneUI-schil biedt niet de luxe die je mag verwachten van een smartphone van meer dan duizend euro.

-

Samsung’s OneUI-schil biedt niet de luxe die je mag verwachten van een smartphone van meer dan duizend euro. Spraakassistent Bixby, een hele zwik bloatware... Samsung heeft zelfs nog altijd een onnodige virusscanner in de instellingen verstopt. Het geeft nog altijd het gevoel dat de smartphone duurder is geprijsd dan wat hij uitstraalt. Een gevoel dat vooral blijft hangen na het testen van de Samsung Galaxy S21 Ultra.

In de schaduw van Apple

Want ondanks dat ik zeer onder de indruk ben van de smartphone, heb ik moeite met hem aan te bevelen. Samsung heeft al lange tijd het imago Apple’s iPhone te kopiëren, en hoewel ze met het design van de Galaxy S21 Ultra daar niet in mee gaan, maken ze dit imago nog altijd erger door de hebberige streken van Apple blindelings te kopiëren. Zo worden de prijzen van Samsung’s topsmartphones gelijkgetrokken met de duurste iPhones en heeft de audio-aansluiting moeten wijken. Net als iPhones worden ook door Samsung reparaties lastig gemaakt. De batterij is bijvoorbeeld vastgelijmd, waardoor je een hittepistool op de batterij moet zetten om deze te vervangen, wat gevaarlijk is voor zowel je toestel als de reparateur.

Nieuwe streken zijn ook het ontbreken van een geheugenkaartslot en een adapter om de smartphone op te laden. Waarmee Samsung indirect de 8K-videofunctie (daar heb je immers veel gigabytes voor nodig) en jarenlange marketingaandacht voor de snellaadfunctie (wie koopt er nu een dure Samsung-snellaadadapter?) buitenspel zet.

Deze consument-onvriendelijke beslissingen missen vooral zinnige argumenten, en geven mij het gevoel dat de topsmartphones van Samsung in de schaduw van Apple’s iPhone worden gezet. En als je dan toch al bereid bent om zoveel geld te betalen voor een nieuwe smartphone... Koop dan een iPhone. Het is een pijnlijke constatering voor een smartphone die als toestel an sich gewoon heel goed is.

Alternatieven voor Samsung Galaxy S21 Ultra

Ben je op zoek naar de beste Android-smartphone, ongeacht de prijs? Dan is de Samsung Galaxy S21 Ultra met afstand de beste keuze. Ook als je de smartphone in een goede aanbieding voorbij ziet komen. Alleen die prijs en wat je ervoor krijgt... Het is een lastig te verantwoorden keus ten opzichte van de duurste iPhone: de iPhone 12 Pro Max. Dezelfde nadelen van dit toestel zijn klakkeloos overgenomen. De Galaxy S21 Ultra biedt een beter scherm en meer camera-mogelijkheden daartegenover, de iPhone 12 Pro Max is toekomstbestendiger dankzij meer rekenkracht, betere software én ondersteuning.

Maar er zijn natuurlijk ook betaalbaardere alternatieven, die tamelijk voor de hand liggen. Zo is de Galaxy S21 Plus een stuk goedkoper, en doet eigenlijk helemaal niet zoveel onder voor de Galaxy S21 Ultra. De camera-mogelijkheden zijn iets minder uitgebreid en het scherm iets minder overdreven imponerend. Hetzelfde kan gezegd worden voor de iPhone 12. Zoek je het nóg betaalbaarder, maar wil je wel een hoogwaardige smartphone van Samsung. Dan kun je zelfs de Samsung Galaxy S20 FE overwegen.

Conclusie: Samsung Galaxy S21 Ultra kopen?

De Samsung Galaxy S21 Ultra is de beste Android-smartphone die je kunt kopen. Ten opzichte van de concurrentie zijn de camera-mogelijkheden en het scherm flink beter dan bijvoorbeeld de iPhone 12 Pro Max en de andere toestellen uit de Galaxy S21-serie. Toch zijn de prijs en de andere minpunten van het toestel zulke onnodige nadelen, dat een aanschaf lastig te verantwoorden valt.

Ons oordeel

8Score

Samsung Galaxy S21 Ultra

Adviesprijs € 1249,-
Kleuren Zwart, zilver, blauw, bruin
OS Android 11 (One UI)
Scherm 6,8 inch oled (3200 x 1440, 120hz)
Processor 2,9 Ghz octacore (Exynos 2100)
RAM 12GB
Opslag 128, 266 of 512GB
Batterij 5.000 mAh
Camera 108, 10, 10 en 12 megapixel + dieptesensor (achter), 40 megapixel (voor)
Connectiviteit 5G, 4G (LTE), Bluetooth 5.0, wifi, gps, nfc
Formaat 16,5 x 7,6 x 0,9 cm
Gewicht 227 gram
Overig Vingerafdrukscanner achter scherm, water- en stofdicht
Websitewww.samsung.com/nl

  • Pluspunten

  • Scherm

  • Cameramogelijkheden en -kwaliteit

  • Prestaties

  • Design

  • Minpunten

  • Prijs

  • Bloatware

  • Geen audio-poort

  • Geen geheugenkaartslot

▼ Volgende artikel
Nieuwe laptop kopen? Zo kies je een laptop die jaren meegaat
© ID.nl
Huis

Nieuwe laptop kopen? Zo kies je een laptop die jaren meegaat

Een nieuwe laptop koop je niet zomaar. Het aanbod is groot, de verschillen in prijs en prestaties nog groter. Processors, opslag, schermtechniek en aansluitingen veranderen steeds, waardoor kiezen lastig blijft. De beste laptop is die past bij wat jij ermee doet: werk, studie, streamen of zwaardere taken als gamen of videobewerking. In deze koopgids lees je waar je anno 2025 (en ook al een beetje anno 2026) op let en hoe je binnen jouw budget een laptop vindt die lang meegaat.

Dit gaan we doen

We zetten in dit artikel alle keuzes bij elkaar die bepalen welke laptop echt bij jou past. Eerst kijk je naar formaat, scherm en draagbaarheid, daarna naar RAM, opslag en aansluitingen. Vervolgens leggen we uit wat de nieuwste processorfamilies en ARM‑opties betekenen, wat Copilot+-pc's precies zijn, en waar je op let als je wilt gamen, een Chromebook of een MacBook overweegt.

Lees ook: Nieuwe laptop gekocht? Doe dit voordat je er écht gebruik van maakt

Wanneer je een nieuwe laptop wilt kopen, dan is er aan keuze geen gebrek. Je moet dus goed weten waar je naar op zoek bent en dat begint bij je doel: wat ga je met de laptop doen en waar gebruik je hem? Bij een laptop die voor je werk of studie veel onderweg gebruikt wordt, zijn het gewicht en de accuduur bijvoorbeeld belangrijke aandachtspunten. Gebruik je een laptop voornamelijk thuis zonder extra randapparatuur, dan is een groter scherm fijner en maakt het gewicht weer minder uit. Belangrijk is dat je een realistisch budget bepaalt dat rekening houdt met je wensen. We raden je sowieso aan om minimaal 700 euro uit te trekken: vanaf dat prijsniveau krijg je zonder al te veel concessies een bruikbare 16 GB RAM en 512 GB-ssd. Wil je serieus aan de slag met fotobewerking of een heel goede bouwkwaliteit, mik dan op 900 tot 1200 euro zodat bijvoorbeeld een beter scherm tot de mogelijkheden behoort. Wil je serieus gamen of zware 4K-video's bewerken? Reken dan op minimaal 1200 euro voor een laptop met losse gpu en extra koeling. Ligt je budget lager, overweeg dan refurbished zakelijke modellen of een Chromebook als je vooral online werkt.

Snelle checklist

Bepaal waarvoor je de laptop vooral gebruikt (werk, studie, gamen, reizen)
Kijk naar formaat en gewicht als je vaak onderweg bent
Let op accuduur en schermhelderheid bij gebruik buiten
Ga voor minimaal 16 GB RAM en 512 GB ssd-opslag
Controleer aansluitingen (usb-c met laden en video, HDMI 2.0 of hoger)
Vergelijk toetsenbordcomfort en bouwkwaliteit
Controleer of onderdelen later uitbreidbaar zijn (RAM, ssd)

Schermformaat

Het beeldscherm bepaalt voor een belangrijk gedeelte het formaat van een laptop. Wanneer je een laptop veelvuldig buitenshuis wilt gebruiken, raden we je een 13- of 14inch-scherm aan. Een 14inch-laptop is wat ons betreft de ideale combinatie tussen een scherm waarop je comfortabel kunt werken en de draagbaarheid onderweg. We gaan er daarbij wel vanuit dat een laptop thuis of op je werkplek voornamelijk met een los beeldscherm gebruikt wordt als je echt langdurig werkt. Gebruik je geen los scherm en neem je je laptop nooit mee, dan is een wat groter 15- of 16inch-scherm wel fijn. Gebruik je een laptop vooral buitenshuis? Let dan op de schermhelderheid: voor gebruik in lastige lichtomstandigheden is minimaal 400 nits aan te raden. Daarnaast zijn matte schermen minder gevoelig voor storende reflecties, terwijl glanzende schermen vaak een levendiger beeld geven maar sneller spiegelen in fel licht.

Een Full-HD-scherm is ook op goedkope laptops tegenwoordig gelukkig de standaard en op een 14inch-scherm heb je hiermee een scherp plaatje. Op een 14inch-laptop is de meerwaarde van een 4K-scherm beperkt, al kan een scherm met wat hogere resolutie als 2880 x 1620 of 2560 x 1600 pixels wel prettig zijn. Voor grotere laptops geldt dat nog sterker. We zien dat de markt steeds meer verschuift van 16:9- naar 16:10-schermen. In plaats van een resolutie van 1920 x 1080 pixels heb je dan een scherm met 1920 x 1200 pixels. Die extra verticale ruimte maakt spreadsheets en websites zichtbaar prettiger zonder dat de behuizing significant groter wordt.

©Dell | Shaun Lucas

Het schermformaat bepaalt het formaat van je laptop; de grotere 16inch-uitvoering van deze Dell Pro Max heeft ten opzichte van de 14inch-uitvoering ruimte voor een numeriek veld.

Beeldkwaliteit

Naast dat je ook op goedkopere laptops tegenwoordig een bruikbare resolutie krijgt, is ook een IPS-scherm steeds meer standaard geworden. Hierdoor is de beeldkwaliteit over het algemeen beter dan een aantal jaar geleden, toen er vooral TN-schermen op goedkopere laptops gebruikt werden. Uiteraard zijn er nog wel verschillen tussen goedkopere en duurdere IPS-panelen, maar de kwaliteit van een goedkoop IPS-paneel is doorgaans een stuk beter dan die van een goedkoop TN-paneel. Duurdere IPS-panelen hebben een betere kleurweergave omdat ze een groter gedeelte van het kleurspectrum kunnen weergeven. Goedkope panelen kunnen vaak niet alle kleuren goed weergeven, waardoor ze niet heel geschikt zijn voor serieuze fotobewerking. Daarnaast is oled sterk in opmars en bij laptops vanaf 800 euro is er genoeg keuze als je op zoek bent naar een oledscherm. Oled heeft als voordeel dat het contrast veel hoger is dan bij IPS-schermen, omdat de individuele pixels uitgeschakeld of gedimd kunnen worden. Ook is de kleurweergave over het algemeen goed, waardoor een oledscherm er al snel indrukwekkend uitziet. Een nadeel kan zijn dat oledschermen op laptops doorgaans PWM (pulse-width modulation) gebruiken om de helderheid te regelen en niet iedereen dat comfortabel vindt. Een andere schermtechniek die in opkomst is, is het mini-ledscherm. Dit is een IPS-scherm waarvan de achtergrondverlichting bestaat uit mini-leds die in zones aangestuurd kunnen worden. Hierdoor is het contrast veel beter dan bij traditionele achtergrondverlichting, waardoor de eigenschappen van een oledscherm benaderd worden.

©ASUS

In navolging van ASUS zien we ook steeds meer andere fabrikanten met laptops voorzien van een oledscherm.

Aanraakscherm en stylus

Op een normale laptop is een aanraakscherm niet heel handig. Wil je werken met een aanraakscherm, dan kun je het best kiezen voor een 2-in-1-laptop. Die zijn er in twee smaken: convertibles met een 360graden-scharnier en detachables. Convertibles lijken het meest op laptops en hebben een vast toetsenbord en touchpad. Als tablet zijn ze wel wat zwaarder en dikker. Detachables zijn primair een tablet en hebben een afneembaar toetsenbord. Vaak zijn ze voorzien van een kickstand, zodat je ze wel als laptop op tafel kunt gebruiken. Als laptop op schoot zijn ze minder handig, maar voor contentconsumptie, zoals het kijken van een film, zijn ze weer heel handig. Vrijwel alle 2-in-1-apparaten zijn geschikt voor gebruik met een drukgevoelige stylus, waardoor dit soort apparaten handig zijn voor wie veel aantekeningen maakt of juist wil tekenen. Wil je zo'n apparaat aanschaffen, let er dan op hoe de pen oplaadt en wordt opgeborgen. Doe je vooral kantoorwerk? Dan voegt touch weinig toe. Betaal er dus alleen voor als je het echt gebruikt.

©HP

Een convertible zoals deze HP Omnibook X Flip 14 kun je als tablet gebruiken dankzij het 360graden-scharnier.

RAM en opslag

Windows 11 heeft genoeg aan 8 GB RAM, maar dat is een hoeveelheid werkgeheugen die we in 2025 afraden. Software stelt steeds meer eisen en het is wel zo prettig als je tijdens het werken meerdere vensters en programma's naast elkaar kunt gebruiken. Kies dus voor minimaal 16 GB RAM. Op een krachtige laptop voor videobewerking of een krachtige gamelaptop raden we je 32 GB RAM aan. Kies ook als je weinig eisen hebt minimaal een ssd met een capaciteit van 512 GB. Een kleinere ssd wordt namelijk wel heel krap als je wat programma's op je laptop installeert. Wil je gamen? Dan is een ssd van 1 TB wat ons betreft het minimum. Moderne spellen vereisen vaak ergens tussen de 40 en 100 GB opslagruimte. Het is toch wel prettig om een paar spellen tegelijkertijd te kunnen installeren, zeker omdat het downloaden en installeren door de grote omvang ook steeds meer tijd in beslag neemt. Let erop dat het bij veel laptops niet mogelijk is om het werkgeheugen later uit te breiden of te vervangen. Bij gamelaptops of krachtigere workstations kan dat doorgaans nog wel. De opslag is bij veel laptops wel te vervangen omdat er meestal gebruik wordt gemaakt van een M.2-NVMe-ssd. Sommige laptops hebben een tweede M.2-slot.

©Adnan Ahmad Ali - stock.adobe.com

De M.2-NVMe-ssd is in veel laptops te verwisselen.

Toetsenbord

Het toetsenbord is een van de belangrijkste onderdelen van een laptop en bepaalt in grote mate hoe fijn je kunt werken. In de praktijk zijn er grote verschillen tussen het tikcomfort van laptops. Sommige toetsenborden geven een duidelijke feedback als je een toets indrukt, terwijl andere toetsenborden geen duidelijk drukpunt hebben. Op heel dunne laptops hebben de toetsen soms minder travel, wat zorgt voor een minder comfortabele tikervaring. Op goedkope laptops zit er soms speling in het toetsenbord, wat vervelend is als je langere stukken wilt tikken. Soms vind je in reviews informatie over het tikcomfort, maar in het echt uitproberen heeft wel onze voorkeur. Werk je veel met getallen, dan is een numeriek veld waarschijnlijk onmisbaar en moet je in de praktijk kijken naar laptops met minimaal een 15inch-scherm.

Een verlicht toetsenbord lijkt misschien een onbeduidend detail, maar is in de praktijk een heel fijne toevoeging. Laptops gebruik je immers vaak ook onderweg, waarbij de verlichting niet altijd zo goed is als op je werkplek thuis. Dan is het toch wel fijn als je kunt zien op welke toetsen je drukt als je naar je toetsenbord kijkt.

©Hairem - stock.adobe.com

Een verlicht toetsenbord lijkt een detail, maar is wel erg praktisch.

Aansluitingen

Uiteraard is het belangrijk dat je laptop alle aansluitingen heeft die je nodig hebt, waarbij je extra moet letten op de mogelijkheden van de usb-c-poorten. Een laptop zonder usb-c-poort die ook geschikt is voor laden en het aansluiten van een beeldscherm zouden we zelf niet meer kopen. Als een laptop thunderbolt 4 of 5 ondersteunt, dan weet je zeker dat je een usb-c-poort met alle mogelijkheden krijgt, met ondersteuning voor heel hoge overdrachtssnelheden van 40 of zelfs 80 Gbit/s (thunderbolt 5). In combinatie met een geschikt thunderbolt-dockingstation ondersteunt een thunderbolt-poort twee 4K-schermen; op usb-c-dockingstations zonder thunderbolt kan dit beperkt zijn tot één scherm. Usb 4 is gebaseerd op thunderbolt en kan theoretisch ook een snelheid tot 40 Gbit/s ondersteunen, maar de eisen zijn minder streng, waardoor de maximale snelheid vaak 20 Gbit/s is. Daarnaast is het mogelijk dat de beelduitvoer beperkt is tot één 4K-scherm. In de praktijk zijn alle usb-c-aansluitingen met ondersteuning voor usb 4 geschikt voor laden en video. Tot slot zijn er ook usb-c-poorten die gebruikmaken van usb 3.2 en een maximale overdrachtssnelheid van 5 of 10 Gbit/s bieden en maximaal één 4K-scherm ondersteunen. De meeste laptops met een usb-c-poort op basis van usb 3.2 ondersteunen laden en video, maar dat is niet altijd zo. Gebruik je HDMI voor het aansluiten van een scherm, controleer dan of dat HDMI 2.0 of nieuwer is, zodat je een 4K-scherm op 60 Hz kunt gebruiken. Een of twee usb-a-poorten, een kaartlezer en een 3,5mm-headsetaansluiting zijn in de praktijk ook erg handig.

©HP

Dankzij de multifunctionele usb-c-poort kun je een laptop met één kabel aansluiten op een dockingstation zoals deze HP Thunderbolt 4 W G6.

Veel processorkeuze

Elk jaar komen er nieuwe laptop-cpu's uit, terwijl ook oudere generaties in de schappen blijven, waardoor vergelijken snel onoverzichtelijk wordt en het lastig is om een bepaalde processor aan te raden. In grote lijnen gebruikt Intel tegenwoordig Core 3/5/7 voor mainstream en Core Ultra 5/7/9 voor de premiumklasse. De belangrijkste vernieuwingen zitten in de Core Ultra 200V-reeks (Lunar Lake), bedoeld voor dunne en zuinige laptops. Deze processors combineren een moderne geïntegreerde gpu met een npu voor on-device AI en voldoen aan Microsofts eisen voor een Copilot+-pc, waarmee je extra functies in Windows krijgt. Voor normale energiezuinige laptops heeft Intel de Core Ultra 200U-reeks, terwijl de 200H/HX voor krachtige laptops bedoeld is. Deze doorgaans snellere processors op basis van de Arrow Lake-architectuur zijn echter niet voorzien van een npu die voldoet aan de eisen voor een Copilot+-pc. Let er daarnaast op dat er ook Core 200-processors zonder Ultra zijn: die zijn bedoeld voor iets goedkopere mainstreamlaptops en gebruiken een oudere architectuur, vergelijkbaar met Intels eerdere 13e en 14e generatie Core-processors (Raptor Lake). Op zich is dat niet heel erg, ook de oudere generaties Core-processors zijn prima chips.

AMD volgt grofweg eenzelfde logica als Intel en verkoopt processors als Ryzen 3, 5, 7 en 9. AMD heeft wel de generatieaanduiding veranderd, want waar er eerst reeksen waren als 5000, 7000 en 8000, vallen de nieuwste processors in de 9000-, 200- en 300 AI-reeks. De Ryzen 200-reeks is een refresh op basis van Zen 4 die inzet op prijs en efficiëntie en, net als de oudere chips in de 7000- en 8000-reeks, geen npu heeft die krachtig genoeg is om te voldoen aan de eisen van een Copilot+-pc. Geschikte chips vind je bij AMD in de Ryzen AI 300-reeks met nieuwe Zen 5-cores en snellere geïntegreerde graphics. De 9000-reeks is eveneens op Zen 5 gebaseerd en omvat krachtige processors die bedoeld zijn voor bijvoorbeeld gamelaptops. Deze chips hebben een relatief langzame geïntegreerde gpu, want ze worden gecombineerd met een losse gpu.

©Intel

Intel verkoopt laptopprocessors in de Core 200- en Core 200 Ultra-reeks.

Prestatieverschillen

Net als bij Intel gebruikte AMD op oudere processors de letter H voor chips met een hoger energieverbruik en de letter U voor energiezuinige processors. Bij de nieuwe Ryzen 300 AI- en Ryzen 200-reeks staan geen letters meer in het typenummer. In de specificaties vind je wel een standaardenergieverbruik. Het energieverbruik zegt wel iets over prestaties, maar kan door fabrikanten vaak ook lager ingesteld worden. De koeling en fabrieksinstellingen per laptop bepalen in de praktijk veel van het werkelijke prestatieniveau. Omdat moderne chips vaak verschillende soorten kernen combineren (prestatie- en efficiëntiekernen), zegt ook een simpele eis als 'minstens zoveel cores' weinig. Als vuistregel zit je voor de meeste gebruikers veilig met Core (Ultra) 5 of Ryzen (AI) 5 of hoger. Eind 2025 komt Intel met een nieuwe processorreeks op basis van de Panther Lake-architectuur die vermoedelijk als Core Ultra 300 op de markt komt. Laptops op basis van die processors worden begin 2026 verwacht.

©AMD

AMD gebruikt de Ryzen 200- en 300 AI-reeks voor veel van zijn laptopprocessors.

ARM-processors

Toen de Microsoft Windows 11 Copilot+-pc's in 2024 geïntroduceerd werden, was dat in combinatie met een Qualcomm Snapdragon X Plus of Elite-processor die gebruikmaken van de ARM-architectuur. Een architectuur die Apple sinds 2020 met de introductie van de M1 gebruikt voor Macbooks. We vroegen ons een jaar geleden dan ook af of dit wellicht het einde van x86 in de Windows-laptop inluidde. Een jaar later moeten we concluderen dat dat nog niet het geval is. Er is namelijk niet zo heel gek veel gebeurd. Qualcomm heeft sindsdien goedkopere varianten van de Snapdragon X-processor met 8 cores geïntroduceerd, maar er zijn nog geen ARM-processors van andere fabrikanten. Nvidia en Mediatek zouden bezig zijn met een ARM-processor voor Windows, maar die lijkt te zijn uitgesteld naar 2026. De introductie van goedkopere varianten betekent wel dat ARM-laptops er nu vanaf zo'n 700 euro zijn. Als je op zoek bent naar een laptop voor kantoorwerkzaamheden, kunnen die interessant zijn als je zeker weet dat je niet tegen beperkingen aanloopt op het gebied van softwarecompatibiliteit. Want hoewel de meeste software werkt op de ARM-architectuur en de ondersteuning steeds beter wordt, zou het kunnen dat dit niet voor al jouw software geldt. Op de website windowsonarm.org vind je voor veel software informatie of deze werkt op een Windows-laptop voorzien van ARM-processor. Laptops voorzien van een Snapdragon X hebben over het algemeen een lange accuduur.

©Qualcomm

Qualcomm bracht afgelopen jaar goedkopere varianten van de Snapdragon X uit.

Copilot+-pc

Onder de naam Copilot+-pc verkopen laptopfabrikanten laptops met processors die voorzien zijn van een relatief krachtige npu waarop lokale AI-taken uitgevoerd kunnen worden voor extra functies in Windows 11. Dit zijn functies als beeldgeneratie in Paint om een eigen tekening om te zetten in een mooiere variant, Live-ondertitels en filters voor de webcam. Op zich handige extra's, maar wat ons betreft niet zo indrukwekkend dat je per se een Copilot+-pc moet aanschaffen. Verwarrend is daarbij dat Windows 11 op normale laptops en desktops steeds meer AI-functies krijgt, zoals het genereren van afbeeldingen in Paint en slimme assistent Copilot. Waar we vorig jaar alleen nog Copilot+-pc's met een Qualcomm Snapdragon X-processor zagen, zijn er inmiddels ook geschikte processors van Intel en AMD te koop. Intel heeft geschikte processors in zijn Core Ultra 200V-reeks, terwijl AMD geschikte processors in de Ryzen AI 300-reeks aanbiedt. De andere Core Ultra 200-varianten met achtervoegsel U, H en HX voldoen niet aan Microsofts eisen. Er zijn nog geen desktopprocessors die voldoen aan de eisen voor een Copilot+-pc; de extra functionaliteit die dat in Windows brengt, kun je vooralsnog dus alleen op laptops gebruiken. Wellicht wat vreemd, want veel andere AI-toepassingen worden juist door een relatief krachtige gpu versneld.

Lees ook: Productiever en creatiever: dit kan Copilot voor jou betekenen

Wat is je budget en wat kun je voor dat bedrag verwachten?

Budget in euro'sVoor wie/gebruikWat kun je verwachten?Realistische specs in deze prijsklasse
Tot ca. 700Basisgebruik: surfen, mail, tekst, online werk, video'sVoldoende snelheid voor eenvoudige taken; redelijk scherm; draagbaar en licht8 GB werkgeheugen, 128–256 GB opslag (ssd of eMMC), energiezuinige processor, 13–14 inch FHD‑scherm
700 - 900Studie, kantoortaken, thuiswerk, streamen, lichte foto‑ of videobewerkingVlot multitasken, redelijke schermkwaliteit, betere bouwkwaliteit dan budgetmodellen8–16 GB werkgeheugen, 512 GB ssd, moderne cpu (bijv. Intel Core i5 / Ryzen 5), 14–15 inch IPS‑ of OLED‑scherm
900 - 1200Werken, studeren, fotobewerking, regelmatig multitasken, langere gebruiksduurVloeiende prestaties, snellere opslag, degelijke batterijduur en scherm, toekomstbestendig16 GB werkgeheugen, 512 GB tot 1 TB ssd, moderne cpu (Intel Core i5/i7 of Ryzen 5/7), IPS‑ of OLED‑scherm 14–15 inch of groter
Vanaf ca. 1200Zwaarder werk: videobewerking, grafisch werk, gamen, intensief multitaskenGoede prestaties bij zware taken, snelle opslag, stabiele koeling, vaak langere levensduur16–32 GB werkgeheugen, 1 TB ssd, aparte grafische kaart, sterkere cpu, scherm van 15–16 inch, vaak IPS/OLED of mini‑LED

Gamelaptop

Iedere laptopprocessor is voorzien van een geïntegreerde gpu en voor dagelijks gebruik voldoen die ruimschoots. Sommige geïntegreerde gpu's zijn zelfs snel genoeg voor (licht) gamen. De gpu's in processors in Intels Core Ultra 200V-processors en AMD's Ryzen AI 300-processors zijn voor geïntegreerde gpu's best indrukwekkend. E-sportstitels en wat oudere spellen kun je bijvoorbeeld spelen op Full HD als je de kwaliteitsinstellingen bescheiden houdt. De geïntegreerde gpu's die je in andere processors vindt, zijn een stuk zwakker en niet heel geschikt voor gamen. Waar je op de desktop de keuze hebt uit videokaarten van Nvidia, AMD en Intel, ligt dat voor een laptop anders en biedt alleen Nvidia geschikte gpu's aan.

Wil je gamen in Full HD, dan heb je aan een laptop voorzien van een RTX 4060 of RTX 5050 genoeg. Wil je wat comfortabeler op Full HD of zelfs in 1440p spelen, dan zijn de RTX 4070, RTX 5060 of RTX 5070 goede kandidaten. Dit zijn helaas wel allemaal gpu's met 8 GB VRAM, een hoeveelheid die we je op een desktop-pc zouden afraden omdat spellen steeds vaker VRAM vereisen om lekker te draaien. Helaas hebben de meeste mobiele gpu's minder geheugen dan hun desktoptegenhangers. Laptops met een RTX 4050 of de oudere, nog wel verkrijgbare, RTX 3060, 3050 Ti en 3050 raden we wel af. Die gpu's zijn voorzien van 6 of zelfs 4 GB VRAM en dat is zelfs met lagere kwaliteitsinstellingen erg krap. Wil je comfortabel in spelen, dan zijn minimaal een RTX 4080 of RTX 5070 Ti dankzij de ruimere hoeveelheid 12 GB VRAM goede kandidaten.

Probeer bij gamelaptops altijd reviews te vergelijken als je meerdere modellen op het oog hebt. Want waar de prestaties van grafische kaarten op de desktop nauwelijks van elkaar verschillen, is dat bij mobiele gpu's anders. Fabrikanten kunnen op basis van de koeloplossing in de laptop het vermogen van een gpu aanpassen, waardoor een laptop met een RTX 4070 toch beter kan presteren dan een RTX 4080.

©Nvidia

Nvidia is momenteel de enige fabrikant van gpu's waarmee je op een laptop kunt gamen.

Chromebook

Gebruik je een laptop vooral voor browsen en andere online-toepassingen, dan kan een Chromebook interessant zijn. Chrome OS is een relatief licht besturingssysteem, waardoor een Chromebook doorgaans goedkoper is dan een Windows-laptop. Wel is Chrome OS inmiddels meer dan alleen een browser; zo kun je tegenwoordig ook Android-apps installeren en is het ook mogelijk om Linux-applicaties te gebruiken. Hierdoor is het prettig als een Chromebook wat snellere hardware heeft. Zo is ook onder Chrome OS 8 GB RAM prettig, zodat je genoeg tabbladen en applicaties tegelijkertijd kunt gebruiken zonder tegen grenzen aan te lopen. Daarom is er naast de normale Chromebook tegenwoordig ook de Chromebook Plus. Google stelt strengere hardware-eisen aan een Chromebook Plus, waardoor deze varianten sneller zijn en softwarematig wat meer mogelijkheden, zoals ingebouwde Gemini, bieden. Ook is een Chromebook Plus net wat handiger offline te gebruiken, omdat je bestanden automatisch voor offline bewerken beschikbaar zijn. Bij een normale Chromebook moet je dat per bestand van tevoren aangeven. Een Chromebook Plus heb je vanaf zo'n 400 euro en dan krijg je sowieso een Full HD IPS-scherm, minimaal 8 GB RAM en minimaal 128 GB opslag. We raden je, gezien deze relatief lage prijs, aan om eerst naar de Plus-modellen te kijken als je een Chromebook zoekt. Normale Chromebooks zijn nog goedkoper en heb je al voor zo'n 300 euro. Dan krijg je doorgaans wel een laptop met slechts 4 GB RAM, weinig opslag of juist heel trage eMMC-opslag en een relatief trage processor.

Omdat Chromebooks ook gebruik kunnen maken van Android-apps, is een aanraakscherm met opklapbaar scharnier in de praktijk een fijne toevoeging. Veel Android-apps werken immers prettiger als je ze op een tablet kunt gebruiken.

©Acer

Een Chromebook (Plus) met opklapbaar aanraakscherm, zoals deze Acer Chromebook Plus Spin 514, is handig als je Android-apps wilt gebruiken.

Chromebook-ondersteuning

Let er bij aanschaf van een Chromebook op hoe lang deze nog ondersteund wordt. Chromebooks krijgen tien jaar lang updates, gerekend vanaf het moment dat ze op de markt komen. Ook veel oudere Chromebooks die op de markt zijn gekomen voordat dit beleid inging, hebben verlengde ondersteuning tot tien jaar gekregen. Op https://support.google.com/chrome/a/answer/6220366?sjid=7810931037731152927-EU kun je voor elke Chromebook vinden tot wanneer de ondersteuning precies loopt. Heb je al een Chromebook, dan vind je in de instellingen via Over ChromeOS / Aanvullende informatie de updateplanning waar je ziet tot wanneer jouw Chromebook updates ontvangt.

Op de supportpagina's van Google vind je voor iedere Chromebook tot wanneer de ondersteuning loopt.

Apple MacBook Air

Het assortiment laptops van Apple is behoorlijk overzichtelijk en bestaat uit de MacBook Air en MacBook Pro, die beide in twee schermformaten leverbaar zijn. Met de huidige MacBook Air, die verkrijgbaar is in een 13- of 15-inchvariant, haal je een laptop in huis waarmee je vrijwel alle werkzaamheden kunt uitvoeren. De normale M4-processor heeft 10 cores en is een relatief vlotte laptopprocessor. Indrukwekkend is dat er ondanks die krachtige processor toch geen actieve koeling noodzakelijk is, waardoor de MacBook Air altijd heerlijk stil zijn werk doet. Een minpuntje van de MacBook Air is dat de instapmodellen voorzien zijn van 256 GB opslag en dat is, afhankelijk van je gebruiksdoel, wellicht te weinig. Upgraden kan alleen bij aanschaf; het is onmogelijk om de ssd op een moderne MacBook later te vervangen. Iedere MacBook is tegenwoordig wel van minimaal 16 GB RAM voorzien en dat werkt in de praktijk gewoon prettig en hoef je dus niet per se te upgraden, iets dat overigens ook alleen bij aanschaf kan. Voor consumenten is de MacBook Air wat ons betreft de laptop waar we naar zouden kijken. De duurdere MacBook Pro heeft wel een wat beter scherm met mini-ledverlichting en kan met veel krachtigere processors geconfigureerd worden en kan, doordat er wel actieve koeling is, de prestaties langduriger volhouden.

©Apple

De MacBook Air is er in een 13- en 15-inch-uitvoering.

De 10 bekendste laptopmerken in Nederland

HP (Hewlett-Packard) heeft een groot en veelzijdig aanbod. Van instapmodellen voor school en thuis tot de snellere Envy- en Omen-laptops, waarmee je ook zwaardere taken aankunt.

Apple richt zich op gebruikers die een stil en krachtig systeem willen dat jaren meegaat. De MacBook Air en Pro met M-chips draaien soepel, hebben een sterke accuduur en passen goed binnen het Apple-ecosysteem.

Lenovo valt op door zijn degelijke bouw en scherpe prijzen. De IdeaPad en Yoga zijn populaire keuzes voor dagelijks gebruik. De 2-in-1-modellen bieden extra flexibiliteit, handig als je het scherm ook als tablet wilt gebruiken.

ASUS combineert prestaties met vernieuwing. De ROG- en TUF-modellen spreken gamers aan, terwijl de ZenBook-serie bekendstaat om het slanke ontwerp en de OLED-schermen.

Acer is sterk in laptops die veel waar bieden voor hun geld. De Swift- en Aspire-series zijn betaalbaar, snel genoeg voor alledaags gebruik en breed verkrijgbaar.

Dell levert met de XPS-lijn hoogwaardige Windows-laptops voor wie kwaliteit en afwerking belangrijk vindt. Ook de Inspiron-serie blijft populair onder thuisgebruikers.

Microsoft richt zich met de Surface-lijn op lichtgewicht laptops en tablets met een goed scherm en nauwkeurige stylus-ondersteuning.

MSI spreekt vooral gamers en videomakers aan. De laptops hebben krachtige hardware, goede koeling en een uitgesproken uiterlijk.

Huawei groeit snel met de MateBook-serie. De laptops zijn dun, licht en netjes afgewerkt, met een helder scherm en scherpe prijs.

Samsung richt zich met de Galaxy Book-lijn op gebruikers die al andere Samsung-apparaten hebben. Laptops en smartphones werken daarin soepel samen.

De beste laptop ...

...is de laptop die het best bij jou past. Bedenk dus vooraf goed wat je wilt en nodig hebt. Kijk niet alleen naar de prijs, maar ook naar bouwkwaliteit, accuduur en uitbreidbaarheid. De techniek verandert snel, maar door nu slim te kiezen, zorg je dat je ook over drie of vier jaar nog prettig met je laptop werkt. Of je nu kiest voor Windows, macOS of ChromeOS: een model dat past bij wat je dagelijks doet, daar heb je uiteindelijk het meest aan!

Losse muis nodig voor je laptop?

Duizenden muizen vind je bij
▼ Volgende artikel
Een nieuwe camera kopen: hier moet je op letten voor de perfecte match
© SHOTPRIME STUDIO
Huis

Een nieuwe camera kopen: hier moet je op letten voor de perfecte match

De aanschaf van een nieuwe camera is een spannend moment, maar het enorme aanbod maakt kiezen soms lastig. Ga je voor full-frame, veel megapixels of staat gebruiksgemak voorop? Wij helpen je door de specificaties heen te kijken. In dit artikel wijzen we je op de aandachtspunten voor jouw zoektocht, zodat je kunt investeren in apparatuur waar je jarenlang plezier van hebt.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Kamera Express

De knoop is doorgehakt: je gaat een nieuwe camera kopen. Dat is een leuk vooruitzicht, maar zodra je het aanbod bekijkt, kan de keuzestress toeslaan. Er zijn immers talloze modellen, sensoren en systemen op de markt die allemaal om je aandacht vragen. Om te voorkomen dat je verdwaalt in de specificaties, is het slim om vooraf goed in kaart te brengen wat je precies zoekt. Het maken van de juiste keuze begint niet bij de hardware, maar bij jezelf.

Bepaal je doel en de gewenste beeldkwaliteit

De allerbelangrijkste vraag die je jezelf moet stellen is wat je precies wilt gaan vastleggen. Een straatfotograaf heeft natuurlijk hele andere eisen dan iemand die vogels in de vlucht wil fotograferen of studioportretten maakt. Je doel bepaalt dus voor een groot deel welk type sensor je nodig hebt.

De sensor is het hart van je camera en heeft veel invloed op de beeldkwaliteit en prestaties bij weinig licht. Full-frame sensoren zijn fantastisch in donkere omstandigheden en bieden een prachtige scherptediepte, maar zijn vaak prijziger en zwaarder. Crop-sensoren zijn daarentegen compacter en vergroten het bereik van je lens, wat weer handig is voor natuurfotografie.

Kijk daarnaast kritisch naar de resolutie. Megapixels zijn belangrijk als je foto's op groot formaat wilt afdrukken of achteraf veel wilt bijsnijden, maar voor online gebruik volstaat een lagere resolutie vaak prima.

Het totale kostenplaatje

Bij de aanschaf van fotoapparatuur kijken mensen vaak alleen naar de prijs van de camera zelf, de zogenoemde body. Het is echter verstandiger om naar het totaalplaatje te kijken. Voor een beginnende fotograaf biedt een instapmodel vaak al meer dan genoeg functionaliteit, terwijl een gevorderde gebruiker misschien specifieke wensen en eisen heeft die een duurder model rechtvaardigen.

Vergeet daarom niet dat je budget ook ruimte moet overlaten voor accessoires. Lenzen zijn vaak bepalender voor de kwaliteit van je foto dan de camera zelf. Daarnaast heb je snelle geheugenkaarten, reservebatterijen en een goede tas nodig. Reken je rijk door het complete pakket in te schatten, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.

Ergonomie en bedieningsgemak

Specificaties op papier zeggen niets over hoe een camera in de hand ligt. Het gebruikscomfort is misschien wel de meest onderschatte factor bij een aankoop. Een camera moet goed aanvoelen, niet te zwaar zijn als je er de hele dag mee op pad gaat, en een logische knoppenindeling hebben.

Voor beginners kan het heel prettig zijn als een camera beschikt over goede automatische functies, zoals oog-autofocus en gezichtsherkenning, zodat je direct scherpe foto's maakt. Wil je juist groeien in je hobby? Dan is het belangrijk dat de camera voldoende fysieke knoppen heeft om instellingen als sluitertijd en diafragma handmatig en snel aan te passen, zonder dat je eerst diep in een menu moet duiken.

©Niks Ads

Denk aan de toekomst en test het zelf

Een camera is zelden een losstaande aankoop; je koopt je in in een systeem. Controleer daarom altijd de uitbreidingsmogelijkheden. Heeft het merk dat je op het oog hebt voldoende lenzen beschikbaar die passen bij jouw ambities? Misschien wil je in de toekomst wel investeren in een reportageflitser of specifieke macro-lenzen.

Door te kiezen voor een systeem met voldoende compatibele accessoires, voorkom je dat je over een paar jaar alles moet vervangen. De beste manier om hier zeker van te zijn, is door het zelf te ervaren. Reviews lezen en specificaties vergelijken op de website van Kamera Express is een goed startpunt, maar stap vooral ook een winkel binnen. Door verschillende modellen vast te houden en advies te vragen aan specialisten, merk je direct welk model voor jou de juiste 'klik' heeft.