Is de Galaxy Note 10 Plus de beste smartphone van 2019? En hoeveel beter is hij in vergelijking met de Galaxy S10 Plus? We namen het toestel uitgebreid onder handen. Onze ervaringen lees je in deze Samsung Galaxy Note 10 Plus review.

Samsung presenteerde de Galaxy Note 10 begin augustus, samen met de grotere, betere en duurdere Note 10 Plus. De adviesprijzen bedragen respectievelijk 950 en 1100 euro. Van de Note 10 hebben we een eerste indruk gepubliceerd en binnenkort volgt de uitgebreide review. Hier lees je onze bevindingen met de Note 10 Plus, Samsungs meest geavanceerde smartphone ooit.

Samsung Galaxy Note 10 Plus ontwerp

De Note-smartphones staan al sinds dag één bekend om hun grote scherm en dat is met de Note 10 Plus niet anders. Met zijn 6,8 inch display is het de grootste telefoon die je nu kan kopen. En dat merk je: het toestel is zwaar (196 gram) en fors qua afmetingen. Dit is geen smartphone die je gemakkelijk in je strakke broekzak stopt. De Note 10 Plus met één hand bedienen is al helemaal onmogelijk.

De Note 10 (6,3 inch) is kleiner en daarom wat handzamer. Op onderstaande foto zie je de Note 10 (roze en wit) naast de Plus-versie.

Het enorme scherm heeft natuurlijk ook voordelen. Typen gaat prettiger met twee handen, foto's en video's komen beter tot hun recht en er is meer ruimte voor je apps en games.

©PXimport

De behuizing van de Note 10 Plus heeft voor- en nadelen. Het toestel ziet er luxe en modern uit, voelt degelijk aan en het glas ziet er fraai uit, vooral in de Aura Glow-editie. Die reflecteert licht en oogt daarom soms wit en dan weer een regenboog. De smartphone is wel erg gevoelig voor vingerafdrukken. Glas is bovendien ook kwetsbaar voor krassen en valschade. Het toestel is ook erg glad, zeker als je wat nattige vingers hebt. Ik raad je van harte aan een hoesje te gebruiken.

Opvallend is de plaatsing van de knoppen. Zowel de aan- en uitknop als de volumeknoppen zitten op de linkerkant, vrij hoog ook. Voor een rechtshandige gebruiker, waaronder ondergetekende, zijn de knoppen vaak slecht bereikbaar. Je zal de smartphone een beetje moeten draaien of je andere hand moeten gebruiken om de toetsen in te drukken. Niet ideaal. Linkshandigen zullen juist wel tevreden zijn.

Dag koptelefoonpoort

De Note 10 en Note 10 Plus zijn de eerste dure Samsung-smartphones zonder 3,5mm-koptelefoonpoort. Volgens de fabrikant liet het ontwerp geen ruimte over voor de audioaansluiting. Jammer, want het is een feature die voor een deel van de gebruikers best wel tot erg belangrijk is. Anderen geven er weer niets om. Samsung levert usb-c-oordopjes mee en je kan een usb-c-naar-3,5mm-adapter aanschaffen om je bestaande hoofdtelefoon te gebruiken. Bluetooth-oordopjes gebruiken is natuurlijk ook mogelijk.

©PXimport

Note 10 Plus scherm: het beste van het beste

Zoals je van een peperdure smartphone mag verwachten, heeft de Note 10 Plus een uitmuntend display - dat overigens door Samsung zelf gemaakt is. Het oled-scherm toont prachtige kleuren, is goed afleesbaar in de zon en oogt scherp. Standaard toont het display een full-hd-resolutie, maar in de instellingen kan je wisselen naar qhd. Deze resolutie is nog scherper, maar verbruikt vanwege de extra pixels ook meer stroom.

De schermranden zijn over de verticale kant gekromd, waardoor vegen vanaf de zijkanten prettiger aanvoelt. Het is me wel meermaals overkomen dat ik een knop wilde indrukken, maar met mijn handpalm per ongeluk een gekromde schermrand raakte en zo een app opende.

Bovenin het display zit in het midden een klein gaatje. Hier gaat de selfiecamera achter schuil. Op de Galaxy S10 (Plus) zit het cameragaatje rechts in de hoek. Ik prefereer de symmetrische plaatsing in het midden, onder andere omdat alle meldingsicoontjes zo netjes aan de zijkanten getoond worden. Bij apps en games merk je nauwelijks iets van het cameragaatje.

Achter het scherm zit een ultrasone vingerafdrukscanner. Die zie je dus niet, behalve wanneer je je vinger op de juiste plaats moet leggen. De Galaxy S10 (Plus) heeft ook een ultrasone scanner. Op de Note 10 Plus werkt hij iets sneller en nauwkeuriger, maar ik vind hem alsnog niet geweldig. Je moet je vinger erg nauwkeurig op het scherm leggen, anders doet hij het niet. De optische vingerafdrukscanner van de Huawei P30 Pro en OnePlus 7 Pro zijn gebruiksvriendelijker.

©PXimport

S-Pen kan nog meer

Zoals elke Galaxy Note-smartphone komt ook de Note 10 Plus met de kenmerkende S-Pen. Het styluspennetje zit rechts in de onderkant van de behuizing. Met een druk tover je de pen uit het toestel en kan je (aan)tekeningen maken en acties uitvoeren. Ten opzichte van de Note 9 is het nieuwe styluspennetje nauwkeuriger, onder andere omdat hij meer drukpunten heeft. De accuduur moet ook beter zijn: je kan de S-Pen een paar uur gebruiken voordat hij leeg is (en oplaadt in de Note 10 Plus). De pen doet wat hij belooft. Je kan prima tekenen en schrijven, en het is zelfs mogelijk om handgeschreven notities met één druk om te zetten naar een getypte tekst.

De nieuwe Air Actions weten minder te overtuigen. Door met het pennetje in de lucht te zwaaien, kan je onder andere foto's maken en een PowerPoint-presentatie bedienen. Dat ziet er in promotievideo's heel tof uit, maar werkt in de praktijk lang niet altijd even goed. Dan heb je nog AR Doodle. Richt de camera op iemands hoofd, start een video, teken met het pennetje live op of rond die persoon en sla je filmpje op. Grappig om eens uit te proberen op een feestje, maar ik vermoed dat het hierbij blijft.

Dat wil niet zeggen dat de S-Pen in het algemeen geen goede toevoeging is. De Note-serie is de enige smartphone met zo'n geavanceerd ingebouwd pennetje en sommige mensen zweren erbij. Dat kan ik begrijpen, al zie ik zelf weinig meerwaarde in het pennetje. Ik typ bijna altijd sneller dan dat ik schrijf met een pen en ik vind het Note 10 Plus-scherm te klein om serieus tekeningen te maken, een mogelijkheid die Samsung graag toont in reclamevideo's.

©PXimport

De beste hardware

Alle high-end smartphones hebben indrukwekkende specificaties en zijn - mede daarom - heel snel. Je voelt 'm aankomen: dit geldt ook voor de Note 10 Plus, Samsungs beste smartphone tot de Galaxy S11 komt. De Note 10 Plus heeft de nieuwste en krachtigste Exynos-processor, liefst 12GB werkgeheugen en minimaal 256GB opslaggeheugen. Beter krijg je het momenteel niet.

Het is daarom geen verrassing dat de smartphone erg rap is. Alle apps en games draaien zonder problemen op de hoogste instellingen, wisselen tussen recent gebruikte programma's is zo gebeurd en je vliegt door je internetapp.

Je kan het opslaggeheugen van de Note 10 Plus indien gewenst vergroten met een micro-sd-kaartje, iets dat niet kan op de normale Note 10. Het toestel ondersteunt verder twee simkaarten (dual-sim), nfc en 4G. In het buitenland wordt een 5G-versie van de Note 10 Plus verkocht maar omdat Nederland pas volgend jaar 5G krijgt, biedt Samsung hier de 4G-variant aan.

©PXimport

Camera's: helaas nauwelijks vooruitgang

De drie camera's achterop de Galaxy Note 10 Plus zijn identiek aan die van de Galaxy S10 Plus. Dat is jammer, want Samsung kan nog stappen maken op cameragebied. Vooral in het donker moet de Note 10 Plus het afleggen tegen de Huawei P30 Pro en Google Pixel 3. Die maken duidelijkere foto's met meer detail, minder ruis en een betere helderheid. Als dit najaar de Mate 30 Pro en Pixel 4 uitkomen, loopt de Note 10 Plus nog verder achter.

Zonde, al zijn de plaatjes 's in het donker nog steeds prima voor sociale media. Overdag schiet de Note 10 Plus sublieme beelden. De groothoeklens (die een breder blikveld heeft) is een handige toevoeging. De zoomcamera is met 2 keer zoom zonder kwaliteitsverlies ook nuttig, maar ietwat beperkt. Zeker in vergelijking met de Huawei P30 Pro en Oppo Reno 10X Zoom, die verder kunnen zoomen en nog steeds mooie plaatjes maken.

Nieuw is de aanwezigheid van een Time of Flight-sensor (ToF) achterop de Note 10 Plus. Deze sensor helpt bij het bepalen van diepte en wordt onder andere gebruikt voor een bokeh-effect (scherpte-diepte) en augmented reality (AR). Leuk en aardig allemaal en het werkt prima, maar ik vind het verschil met andere toestellen zonder ToF klein. Ik had daarom liever gezien dat Samsung zich had gericht op nachtfotografie en zoomen, features die nuttiger zijn dan een ToF-sensor.

Hieronder zie je een tweetal voorbeelden van de Note 10 Plus-camera's met de normale lens, groothoekcamera en zoomcamera.

©PXimport

Accuduur en opladen

De accu van de Samsung Galaxy Note 10 Plus heeft een capaciteit van 4300 mAh. Dat is groot, maar gebruikelijk voor zo’n enorme smartphone. En dat merk je ook in de praktijk. De batterij gaat zonder problemen een lange dag mee, ook als je het toestel intensief gebruikt. Ik luister veel muziek via draadloze oordopjes, speel graag een zware game en kijk veel e-mail en social media. Als ik s’ avonds naar bed ga, heeft de Note 10 Plus doorgaans nog tussen de vijftien en dertig procent stroom over.

Omdat dat niet genoeg is voor een tweede dag gebruik, kan je de accu het beste ’s nachts of ’s ochtends vroeg opladen. Dat gaat lekker rap via de meegeleverde 25W-oplader. Na iets meer dan een uur is de accu weer volledig vol. Samsung verkoopt vanaf begin september ook een snellere 45W-lader en die gaat vijftig euro kosten. Wie zo snel mogelijk wil laden, kan die stekker aanschaffen. Voor de meeste mensen is de standaardlader snel genoeg.

Overigens kan de Note 10 Plus ook draadloos opladen. Dit gaat wat langzamer dan via de kabel, maar is een fijne extra, zeker als je niet over tien minuten zoveel mogelijk stroom nodig hebt.

©PXimport

Software

De Note 10 Plus draait op Android 9.0 (Pie), op moment van publicatie de nieuwste publiekelijke versie. Samsung legt hier zijn inmiddels bekende OneUI-softwareschil overheen. OneUI oogt strak en is gebruiksvriendelijk. Bovendien zijn er veel handige features, al moet je ze vaak wel eerst activeren. Denk aan de eenhandige modus, die na drie keer tikken op de startoets het scherm verkleint. En de nachtmodus die bijna het hele softwarethema van wit naar zwart wijzigt, is ’s avonds comfortabel en spaart de accu een beetje.

Ook prettig is dat Samsung niet meer – zoals een paar jaar geleden – allerlei eigen apps ongevraagd installeert op zijn toestellen. Je bepaalt bij het instellen van de Note 10 Plus zelf welke Samsung-apps je (niet) wilt. Helaas vind je op de smartphone wel de Facebook-app en wat apps van Microsoft, die je alleen kan uitschakelen.

Met Android 10 voor de deur, is het de vraag hoe snel Samsung deze grote software-update kan uitrollen naar zijn nieuwste vlaggenschip. De fabrikant belooft minimaal twee jaar softwareondersteuning in de vorm van systeemupdates en garandeert drie jaar beveiligingsupdates. Dat is netjes en in lijn met de concurrentie.

©PXimport

Conclusie: Samsung Galaxy Note 10 Plus kopen?

Het moge duidelijk zijn dat de Galaxy Note 10 Plus een uitstekende smartphone is. Hij ziet er fraai uit, heeft een fantastisch scherm en gebruikt de beste hardware van dit moment. De accuduur is goed, het opladen gaat rap en de software(ondersteuning) is in kannen en kruiken. Wie de beste Samsung-telefoon zoekt, moet de Note 10 Plus hebben.

Dat wil niet zeggen dat de Note 10 Plus voor iedereen de beste keuze is. Zeker niet. Het toestel is namelijk erg duur (1100 euro), heeft nu en zeker straks niet de beste camera's (let op de Pixel 4 en Huawei Mate 30 Pro) en biedt op sommige punten weinig vernieuwing ten opzichte van de S10 Plus. De accuduur is vergelijkbaar, de camera's zijn nagenoeg identiek, de S10 Plus ligt fijner in de hand en heeft bijvoorbeeld wel een hoofdtelefoonaansluiting.

Het scherm is iets kleiner en de hardware is wat minder imponerend, maar het grootste verschil is dat hij geen S-Pen heeft. Maakt dat je weinig uit, dan doe je met de Samsung Galaxy S10 Plus een betere koop. Hij presteert in de praktijk bijna hetzelfde als de Note 10 Plus en is momenteel verkrijgbaar vanaf 759 euro. Dat scheelt bijna 350 euro. De flinke meerprijs maakt de Note 10 Plus een smartphone voor de echte liefhebber.

Het is herfst, en dat betekent spinnen. Niet alleen buiten, maar ook binnen. Daar kun je flink van schrikken. Toch is er geen reden tot paniek. Spinnen zijn juist nuttig: ze vangen muggen, vliegen en andere hinderlijke insecten. Nederlandse spinnen zijn bovendien niet gevaarlijk voor mensen. Wil je ze toch liever niet in huis? Dit kun je doen!

Dat je in het najaar meer spinnen ziet, is trouwens logisch. De mannetjesspinnen zijn dan op zoek naar een vrouwtje. Of het nu mannetjes of vrouwtjes zijn, voor allemaal geldt: ze zijn snel, maar niet gevaarlijk. Je kunt ze makkelijk vangen, zolang je maar rustig blijft.

Geen paniek! Vangen en vrijlaten doe je zo

De eenvoudigste methode daarvoor is nog steeds het bekende glas met een stukje stevig papier, bijvoorbeeld een bierviltje. Zet een stevig glas over de spin en schuif er een kartonnetje of papiertje onder. Til het geheel voorzichtig op, houd het goed gesloten en zet de spin buiten op enkele meters van je huis neer. Hoe verder, hoe kleiner de kans dat hij terug naar binnen kruipt.

Er bestaan ook speciale spinnenvangers: lange stelen met zachte borsteltjes of buisjes met een opvangreservoir. Handig als je liever wat afstand bewaart. Oefen eerst even, zodat je zeker weet hoe het werkt. Een spin doorspoelen of bespuiten met insectenspray kun je beter niet doen: er zijn betere, diervriendelijkere manieren om van ze af te komen.

©LeoniekvanderVlietPhotography

Waar komen spinnen binnen?

Spinnen kiezen niet bewust voor jouw woonkamer, maar volgen vaak insecten die aangetrokken worden door licht of warmte. Via kieren langs kozijnen, onder deuren of door ventilatieopeningen vinden ze hun weg naar binnen. Ook via spullen uit de schuur of garage kunnen ze mee naar binnen komen. Door deze routes af te sluiten of te controleren, verklein je de kans dat ze binnen belanden.

Voorkomen is ….

Hieronder lees je wat je in het algemeen kunt doen om insecten en spinnen buiten te houden. Ook kijken we specifiek naar bepaalde ruimtes in je huis.

Algemeen

Inspecteer je hele woning systematisch door langs plintnaden, kozijnen en doorvoeren te lopen. Dicht kieren af en vervang versleten tochtstrips. Plaats fijnmazig rvs-gaas voor ventilatieopeningen en maak ventilatieroosters jaarlijks schoon. Horren monteren voor ramen en deuren scheelt ook al een hoop.

Woonkamer

In de woonkamer trekken lampen vaak insecten aan, en daarmee ook spinnen. Plaats lampen niet direct bij de buitendeur en gebruik eventueel warmere lichtkleuren die minder insecten lokken – wit licht bevat namelijk veel UV- en blauwe componenten, echte insect-magneten. Ruim regelmatig achter kasten en banken op: rommelige hoeken bieden ideale plekken voor webben.

Slaapkamer

Zet bij warm weer het raam open met een hor ervoor. Zo ventileer je goed zonder dat spinnen en insecten naar binnen glippen. Trek ook gordijnen geregeld open en dicht; spinnen houden van rustige, donkere hoekjes.

Badkamer

Door de hoge luchtvochtigheid is de badkamer aantrekkelijk voor insecten en dus voor spinnen. Laat de ruimte goed drogen na het douchen (zet daar bijvoorbeeld de mechanische ventilatie voor aan of zet een raam een stukje open) en haal spinrag direct weg.

Kelder en berging

Dit zijn favoriete plekken voor grote huisspinnen. Ze houden van koelere, vochtige plekken waar ze met rust gelaten worden. Controleer leidingen en kieren, dicht openingen en zorg dat er niet te veel losse spullen op de grond staan.

Van huisspin tot kruisspin: zo herken je ze

Gevaarlijke spinnen? Die komen in Nederland eigenlijk niet voor. Maar dat maakt de angst er niet minder om. Herkennen wat voor spin je ziet, kan dan echt helpen. In september en oktober zie je binnenshuis vooral mannetjes van huisspinnen rondstruinen, terwijl vrouwtjes in hun web blijven. Met een app zoals ObsIdentify (voor Android en iOS) kun je eenvoudig een foto maken en direct zien om welke soort het gaat. Ook de webvorm geeft aanwijzingen: een strak wielweb, een trechter of een slordig matje is vaak soortspecifiek. Door je in de soorten te verdiepen, leer je dat de grote, donkere spinnen in huis simpelweg rondzwervende mannetjes zijn die een partner zoeken. Niets om bang voor te zijn dus!

Top 5 huisspinnen in Nederland

De kruisspin, Araneus diadematus, is jaar in jaar uit de publieksfavoriet én meest geteld; je herkent hem aan het lichte kruis op het achterlijf en het grote wielweb langs schuttingen en raamkozijnen. De grote trilspin, Pholcus phalangioides, hangt met lange poten onder het plafond en trilt heftig bij onraad; je vindt hem vaak in rustige hoekjes binnen. De gewone en grote huisspinnen, Eratigena-soorten, bouwen trechterwebben achter kasten en in kelders. De venstersectorspin, Zygiella x-notata, spant bij ramen een wielweb met een 'hapje' eruit; vaak zie je die in gevelhoeken. De herfsthangmatspin, Metellina segmentata, maakt kleine hangmatwebjes in struiken en rond tuinen en wordt regelmatig bij huizen gezien. De exacte volgorde varieert per jaar en telling, maar deze soorten staan steevast hoog in Nederlandse spinnentellingen.

©Anton Derkach | Iuliia - stock.adobe.com

Veelgestelde vragen over spinnen in huis

Zijn spinnen in Nederland giftig?

De spinnen die je binnenshuis tegenkomt, zoals huisspinnen of trilspinnen, zijn niet gevaarlijk. Ze kunnen hooguit bijten als ze in het nauw komen, maar dat gebeurt zelden en is vergelijkbaar met een muggenprik: een klein rood plekje dat snel verdwijnt. Ook buitenshuis leven er in Nederland geen gevaarlijk giftige spinnen voor mensen.

Kruipen spinnen in je slaap in je mond of oren?

Dit is een hardnekkige mythe. Spinnen zijn schuwe dieren die juist contact met mensen vermijden. Het idee dat ze in je slaap in je mond of oor kruipen is een broodjeaapverhaal. Ze lopen hooguit langs je bed op zoek naar een rustig hoekje, maar hebben geen enkele reden om een mens als schuilplek te gebruiken.

Waarom zie je vooral in de herfst zoveel spinnen?

In nazomer en herfst gaan mannetjes-huisspinnen op zoek naar een vrouwtje. Omdat ze rondzwerven, zie je ze vaker in kamers en gangen lopen. Vrouwtjes blijven meestal in hun web en vallen daardoor minder op. De seizoenspiek heeft dus alles te maken met hun voortplantingscyclus.

Kunnen spinnen eitjes in huis leggen?

Ja, spinnen kunnen in huis eizakjes maken. Meestal gebeurt dat in rustige hoekjes of achter meubels. De jongen verspreiden zich na het uitkomen en veel halen de volwassen leeftijd niet. Door webben en eizakjes regelmatig weg te halen met de stofzuiger, houd je de aantallen eenvoudig onder controle.

Helpt het om spinnen weg te houden met pepermuntolie of azijn?

Er circuleren veel huismiddeltjes die zouden helpen, maar er is weinig bewijs dat spinnen echt wegblijven van bepaalde geuren. Belangrijker is het dichten van kieren, plaatsen van horren en regelmatig opruimen. Dat heeft aantoonbaar meer effect dan een schaaltje azijn of een oliebrandertje.

Kunnen huisspinnen springen of vliegen?

Nee, de huisspinnen die je binnenshuis tegenkomt kunnen niet springen of vliegen. Ze lopen of klimmen via draden. Soms zie je kleine jonge spinnen wel zweven aan een draadje; dat heet 'ballooning'. Dan gebruiken ze een draad als zweeflijn in de wind. Bij volwassen huisspinnen gebeurt dat niet binnenshuis. 

Wat moet ik doen als ik een spin echt niet durf te vangen?

Vraag iemand anders om te helpen of gebruik een lange spinnenvanger waarmee je voldoende afstand houdt. Als dat niet lukt, kun je de deur naar de buitenruimte openen en wachten tot het dier zelf naar buiten trekt. Het belangrijkste is kalm blijven: spinnen zijn sneller bang voor jou dan andersom.

In oktober staat de tuin in het teken van de overgang naar de koude maanden. Planten hebben nog steeds zorg nodig en ook het onderhoud vraagt aandacht. Dit is het moment om alles klaar te maken, zodat je tuin de winter goed doorkomt.

Bescherm de tuin tegen vorst

Met dalende temperaturen is het belangrijk om alles te beschermen tegen vorstschade. Laat de tuinslang volledig leeglopen en berg hem op, zodat er geen water in achterblijft. Draai vervolgens de buitenkraan dicht. Schaf vliesdoek of noppenfolie aan om gevoelige planten te beschermen zodra het gaat vriezen.

Planten en bollen voor een wintertuin

Wie in de winter ook kleur wil behouden, kan nu groenblijvende varens, lage heesters en kerstrozen planten. Voorjaarsbollen zoals sneeuwklokjes, kievitsbloemen en bosanemonen moeten direct de grond in, omdat ze snel uitdrogen. Ook winterjasmijn of knoflook zijn nu aan de beurt. Bedek de grond daarna met een laag bladeren.

In hangmanden kun je winterviolen, bollen en klimop zetten voor wat extra kleur. Rozen plant je alvast voor het nieuwe seizoen. Tulpen die niet in de grond kunnen overwinteren, zet je in bollenbakken. Andere bloembollen plaats je bij vaste planten die qua kleur en bloeitijd goed bij elkaar passen. Geprepareerde hyacinten zet je in glazen binnen om vroeg van hun bloemen te genieten.

Oogsten in de herfst – én zaaien in de moestuin

Oktober is de maand van de oogst. Peren en appels haal je nu van de boom; maak er moes of taart van. Pompoenen en sierkalebassen zijn ook rijp. Laat altijd een stuk steel zitten, dan blijven ze langer goed. Bewaar ze koel en vorstvrij. In de moestuin zaai je nog veldsla, pluksla of spinazie. Kies wel voor winterharde soorten. Groenten die niet tegen kou kunnen, zoals paksoi, koolrabi, bloemkool en broccoli, oogst je voor de winter.

©encierro - stock.adobe.com

Onderhoud in oktober

Struiken, rozen en hagen hebben nog baat bij wat mest. In de border en moestuin kan eventueel kalk gestrooid worden. Blijf onkruid weghalen zodat het in het voorjaar niet uit de hand loopt. Plantensteunen kunnen de schuur in; maak ze schoon voordat je ze opbergt.

Zomerbollen zoals dahlia's, bloemriet en Abessijnse gladiolen moeten gerooid worden na de eerste nachtvorst. Controleer ook potten en bakken: zorg dat de afwateringsgaten open zijn zodat regenwater goed kan weglopen.

Snoeien in oktober

Ramblerrozen knip je bij door lange scheuten wat in te korten. Oktober is ook geschikt voor het snoeien van berk, esdoorn en kastanje, maar doe dit niet later dan eind november, want de sapstromen van deze bomen komen al vroeg op gang. Appel- en perenbomen kunnen eveneens gesnoeid worden.

©maxbelchenko

Het gazon winterklaar maken

Geef het gras dit najaar nog een laatste beurt. Verticuteer om mos en dood gras te verwijderen en lucht in de bodem te brengen. Maai het gras nog een keer, maar laat het niet te kort worden. Steek de randen bij en hark het gevallen blad weg, zodat het gras niet verstikt onder een bladerdeken en in het voorjaar weer gezond kan uitlopen.