Na negen katachtige namen voor Apple's besturingssystemen, vonden ze het in Cupertino blijkbaar tijd om een nieuwe weg in te slaan. Voor versie 10.9 is namelijk een plaatsnaam uit de Amerikaanse staat Californië gebruikt: Mavericks. Ik ging er deze week direct mee aan de slag.

Mavericks verwijst naar een befaamde surflocatie aan de Amerikaanse westkust. Vandaar ook de afbeelding van een grote golf als bureaubladachtergrond. Ik neem het nieuwe pareltje van Apple onder de loep en laat je de belangrijkste vernieuwingen zien.

In Mac OS X 10.9 Mavericks is een aantal handige updates doorgevoerd. Zo biedt Apple eindelijk meer ondersteuning bij het gebruik van meerdere beeldschermen en zijn tabbladen nu ook in Finder te gebruiken. iBooks en Kaarten hebben hun weg van iOS naar OS X gevonden en ook onder de motorkap is er veel gebeurd. Zo zijn er een paar hele slimme trucs verzonnen waarmee het uithoudingsvermogen van de batterij aanzienlijk vergroot kan worden.

Multi-display-ondersteuning

Met de komst van Mountain Lion, kregen we de optie om applicaties in een schermvullende weergave te gebruiken. Dat was handig voor gebruikers met één enkel beeldscherm. Gebruikers van meerdere schermen kregen op het tweede scherm een grijs beeld te zien.

Met Mavericks is daar verandering in gekomen. Elk scherm kan zijn eigen apps aan Mission Control toevoegen. Ook heeft elk scherm een menubalk en dock. Het bureaublad blijft eindelijk bruikbaar wanneer een applicatie op het andere scherm in schermvullende weergave wordt geopend. Tevens is er een extra functie aan AirPlay toegevoegd. De Apple TV kan nu naast een spiegelmodus ook worden ingezet als een extra beeldscherm.

©PXimport

Eindelijk biedt Apple meer ondersteuning voor meerdere beeldschermen.

Tabbladen in Finder en bestanden taggen

Tijdens het browsen is het vanzelfsprekend dat webpagina's in tabbladen opgedeeld kunnen worden. Een erg handige functie die nu ook aan Finder is toegevoegd. Nog veel interessanter zijn Tags. Bestanden kunnen in OS X 10.9 getagd worden met een label en kleur.

In Finder kunnen vervolgens alle gelabelde bestanden per categorie worden weergeven. Een snelle manier om bestanden overzichtelijk te ordenen en terug te vinden. Ook tijdens het zoeken werpt het direct zijn vruchten af. Zo kunnen tags gecombineerd worden, voor een nog sneller en beter zoekresultaat.

©PXimport

Naast tabbladen in Finder, kunnen er tags aan bestanden worden gegeven.

Safari 7

Niets slurpt meer energie dan een website vol met drukke flash-content. Met een plug-in, zoals een flash-blokker, kan deze content worden geblokkeerd, maar daar wordt de website vaak onleesbaar door. Apple heeft daar een slim trucje op bedacht.

Met Power Saver wordt er gekeken naar de informatie die je wilt zien en worden batterij slurpende web-applicaties gepauzeerd. In plaats van een bewegend plaatje wordt een statisch plaatje weergegeven, dat zo nodig geactiveerd kan worden door op afspelen te klikken. Een trucje waar al snel 3 procent energiebesparing mee gewonnen wordt.

Naast energie-bespaartrucs heeft Apple een Sidebar aan Safari toegevoegd. Hierin zijn bladwijzers te vinden en zijn de functies Leeslijst en Koppelingen toegevoegd. De Leeslijst is een kruising tussen je favorieten en een offline leesservice. Pagina's worden tijdelijk in de Leeslijst opgeslagen en zijn ook offline na te lezen en te synchroniseren met andere Apple-apparaten. Via Koppelingen zie je wat contacten op LinkedIn, Facebook en Twitter aan weblinks delen.

©PXimport

Naast de Sidebar met nieuwe features, gaat Safari een stuk slimmer om met zware web-applicaties.

iCloud-sleutelhanger

Met de iCloud-sleutelhanger hoopt Apple een veiliger internet te creëren. Waar nu nog veel mensen voor elke website hetzelfde wachtwoord gebruiken, kan Safari een uniek wachtwoord voor je genereren en deze opslaan in iCloud-sleutelhanger.

Zodra een website wordt bezocht waar je het wachtwoord van hebt opgeslagen, vult Safari automatisch de inloggegevens in. Omdat de gegevens zijn opgeslagen in iCloud, worden de wachtwoorden ook op andere apparaten zoals een iPhone of iPad automatisch voor je ingevuld.

©PXimport

Safari stelt moeilijk te raden wachtwoorden voor en slaat deze op in iCloud-sleutelhanger, zodat je ze niet zelf hoeft te onthouden.

Berichtgeving

Berichten zijn ook flink verbeterd. Voorheen werd de app waarin gewerkt werd gesloten als er op een melding werd geklikt. Nu kan je direct ingaan op chatberichten, e-mails en FaceTime-gesprekken, zonder de applicatie waar je mee bezig bent te verlaten. Ook Safari ondersteunt nu push-notificaties. Als een website een notificatie-server gebruikt, dan kun je je aanmelden bij de website en blijf je op de hoogte van de laatste berichten. Dit zonder dat Safari daarvoor geopend hoeft te zijn.

©PXimport

Op berichten kan nu direct worden gereageerd, zonder de hele applicatie te moeten starten.

Nieuwe apps uit iOS

Twee apps die we kennen uit iOS hebben hun weg nu ook naar OS X gevonden: Kaarten en iBooks. Kaarten is een zeer handige app om snel een route op te zoeken en deze te delen met je iPhone of iPad. Daarbij is het geïntegreerd in Agenda, Contacten en Mail, zodat met één klik een afspraak kan worden toegevoegd en informatie als de reistijd automatisch meegenomen kan worden.

Alle boeken die je op de iPad hebt aangeschaft, zijn nu ook te lezen op de Mac. Vooral voor studenten zal deze toevoeging prettig zijn, zo kunnen namelijk eenvoudig notities worden aangemaakt en zijn teksten met een sleepbeweging naar Pages te kopiëren. Alles werkt via iCloud, dus informatie wordt onderling gesynchroniseerd zodat je altijd de laatste versie bij de hand hebt.

©PXimport

Naast handige features, ziet Kaarten er prachtig uit!

Verbeterde Agenda

Agenda heeft een gestroomlijnd nieuw uiterlijk gekregen dat meer aansluit bij de Agenda uit iOS. Zoals eerder genoemd, is Kaarten nu ook beschikbaar in OS X. Dit betekent dat kleine kaarten in afspraken worden weergegeven en er rekening kan worden gehouden met een reistijd. Met een klik op de kaart wordt een route weergegeven en met nog een klik kan de route naar een iPhone worden doorgestuurd. Nog een leuke feature is dat Agenda een connectie kan maken met Facebook Evenementen en deze automatisch aan de agenda kan toevoegen.

©PXimport

De nieuwe Agenda is een stuk functioneler en ziet er een stuk gestroomlijnder uit.

Efficiënter met Energie

Naast deze mooie toevoegingen en verbeteringen, is er ook onder de motorkap een hoop aangepast. Via een aantal nieuwe methodes kan de batterijduur van je notebook aanzienlijk worden verlengd. Een van de technieken die daarvoor zorgt, is App Nap. Dit programma zorgt ervoor dat een applicatie, die bijvoorbeeld achter een ander venster verborgen zit, in een slaapstand wordt gebracht en dus geen of minimaal energie verbruikt.

Nog een energiebesparende techniek is Timer Coalescing. Hiermee worden kleine processen niet verspreid op willekeurig momenten uitgevoerd, maar kiest Timer Coalescing een interval waarin al die kleine processen gelijktijdig worden verwerkt. Hierdoor kan de processor vaker terugkeren in zijn energiezuinige stand. Verder wordt er efficiënter omgesprongen met het werkgeheugen, waardoor er minder lees en schrijfbewerkingen nodig zijn. Al deze technieken samen zorgen ervoor dat je batterij een stuk langer mee gaat.

©PXimport

In de App Store kun je Mac OS X 10.9 Mavericks gratis downloaden.

Conclusie

Hoewel de verbeteringen in Mac OS X 10.9 Mavericks niet zo radicaal zijn als bij iOS 7, zitten er in het nieuwe besturingssysteem genoeg elementen die het verkassen naar Mavericks de moeite waard maken. Meer dan ooit werken iOS- en OS X-apparaten met elkaar samen en zorgt iCloud dat alle informatie up-to-date blijft. Als klap op de vuurpijl kondigde Apple deze week aan dat Mac OS X 10.9 Mavericks helemaal gratis is voor elke Mac-gebruiker! Dat betekent dat zelfs gebruikers van OS X 10.6.8 Snow Leopard gratis kunnen overstappen naar het nieuwste besturingssysteem. Het is de eerste keer dat Apple het nieuwe OS X gratis aanbiedt. Mac OS X 10.9 Mavericks kan je alleen downloaden via de App Store.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.