OS X Mavericks is maandag door Apple op het WWDC aangekondigd. Het besturingssysteem ligt in herfst in de winkels. OS X Mavericks bevat een groot aantal nieuwe features. Wij zetten 9 nieuwe functies van OS X Mavericks voor je op een rijtje.

1 Finder Tabs en tagging

Finder krijgt in OS X Mavericks een flinke update. De app wordt voorzien van tabbladen, waardoor het mogelijk is in één Finder-venster meerdere mappen of schijven gelijktijdig te openen. De feature moet de Finder overzichtelijker en eenvoudiger te gebruiken maken. Je hoeft immers niet langer gelijktijdig met allerlei Finder-vensters te werken, die gescheiden van elkaar worden weergegeven en hierdoor soms lastig terug te vinden zijn.

©PXimport

Tabbladen maken het mogelijk meerdere mappen in één Finder-venster te openen

2 Tagging

Daarnaast introduceert Apple in OS X Mavericks tagging, waarmee je bestanden via de Finder razendsnel kunt terugvinden. Zodra je voortaan een bestand opslaat krijg je niet alleen de mogelijkheid een bestandsnaam op te geven, maar ook om tags aan het bestand te koppelen. Wil je vervolgens alle bestanden met betrekking op een bepaald onderwerp verzamelen? Laat Finder dan bestanden zoeken die zijn voorzien van de bijbehorende tag. Tagging vereenvoudigt het terugvinden van bestanden dus aanzienlijk.

3 Meerdere schermen gebruiken

OS X Mavericks biedt ondersteuning voor meerdere schermen. Het was al langer mogelijk een extra monitor aan je Mac te koppelen, waardoor je een extra scherm tot je beschikking kreeg. Dit extra scherm was echter niet voorzien van een menubalk of eigen dock, waardoor het scherm niet daadwerkelijk een volwaardig twee scherm was.

Hier komt nu verandering in. OS X Mavericks voorziet een tweede scherm van zowel een menubalk als een eigen dock. Ook krijgt het scherm een eigen bureaublad. Je kunt apps simpelweg naar het nieuwe scherm slepen om deze hierop te plaatsen. Een TV of externe monitor wordt in OS X Mavericks dus een volwaardig tweede scherm. Mission Control is geoptimaliseerd voor het gebruik van twee schermen, waardoor de app in staat is apps die de verschillende schermen open staan overzichtelijk weer te geven.

©PXimport

Mission Control is geoptimaliseerd voor meerdere schermen

4 AppNap

Op een Mac heb je al snel een groot aantal apps openstaan. Denk hierbij aan je mailclient, agenda, webbrowser, iTunes, de App Store, Voorvertoning en bijvoorbeeld een game. Iedere app die je hebt openstaan belast je Mac extra, waardoor de machine langzamer wordt. Je gebruikt echter nooit daadwerkelijk gelijktijdig iedere app. OS X Mavericks bevat daarom AppNap, een functie die de wijze waarop apps de processor van jouw Mac gebruiken nauwlettend in de gaten houdt. Heb je bijvoorbeeld een webbrowser open staan, maar deze geminimaliseerd? Dan zorgt ervoor dat advertenties die in de webbrowser worden weergegeven niet langer gebruik kunnen maken van je Mac, waardoor deze sneller wordt. Daarnaast verlaagt AppNap het energieverbruik van de Mac, wat de batterijduur van een MacBook verlengt.

5 Shared Links in Safari

Safari is in OS X Mavericks voorzien van een nieuwe feature: Shared Links. Op social media worden allerlei verwijzingen naar internet met je gedeeld. We maken vandaag de dag echter gebruik van allerlei verschillende sociale netwerken. Shared Links verzamelt daarom alle links die jij via social media binnenkrijgt. De links worden weergegeven in een nieuwe zijbalk in Safari, die naast de Shared Links ook je bladwijzers en leeslijst weergeeft.

©PXimport

De feature Shared Links verzamelt links die op social media worden gedeeld in een zijbalk in Safari

6 iCloud Keychains

Je kunt op internet bijna overal tegenwoordig een account aanmaken. Het is niet verstandig bij iedere website hetzelfde wachtwoord te gebruiken. Het kan echter een grote uitdaging zijn de vele wachtwoorden die je hierdoor moet onthouden ook daadwerkelijk niet te vergeten. Apple schiet te hulp met een nieuwe feature: iCloud Keychains.

iCloud Keychains bewaart allerlei belangrijke gegevens voor je waaronder wachtwoorden. Je kunt echter ook betaalgegevens zoals creditcardgegevens in de app opslaan. De informatie wordt automatisch ingevuld op het moment dat jij deze nodig hebt. iCloud Keychains is beveiligd met een wachtwoord, waardoor je zeker weet dat alleen jij toegang krijgt tot de gevoelige informatie die je in iCloud hebt opgeslagen. Dit wachtwoord moet je dus wel goed onthouden.

7 iBooks

Houd jij van lezen? Dan heeft Apple goed nieuws voor je. iBooks, de online boekenwinkel die al langer beschikbaar is op de iPhone, iPad en iPod touch, wordt in OS X Mavericks ook op de Mac gelanceerd. De boekenwinkel bevat 1,8 miljoen boeken die kunnen worden aangeschaft. Maak je op je iPhone, iPod of iPad al gebruik van iBooks en heb je hier boeken aangeschaft? Dan kan je deze natuurlijk ook gewoon op je Mac lezen. Kom je in een boek een interessant stuk tegen waar je even snel iets bij wilt noteren? Dan kan je in het digitale boek net als op je iPhone een notitie aanmaken. iBooks biedt ondersteuning voor interactieve studieboeken die Apple vorig jaar heeft geïntroduceerd.

©PXimport

Apple lanceert in OS X Mavericks iBooks op de Mac

8 Berichtencentrum 2.0

Berichtencentrum krijgt in OS X Mavericks een flinke update. Je kunt voortaan via de app vanuit een melding direct actie ondernemen. Je kunt bijvoorbeeld reageren op chatberichten, e-mail en FaceTime-gesprekken. Ook zijn aparte tabbladen beschikbaar waarmee je kunt schakelen tussen een overzicht van alle meldingen of alleen nieuwe meldingen. Een derde tabblad geeft je een overzicht van alle informatie die voor die dag relevant is. Denk hierbij aan Facebook-event, afspraken in je agenda en het weer.

9 Kaarten

Apple's eigen Kaarten-app vervangt op de iPhone, iPad en iPod touch sinds iOS 6 Google Maps, dat lange tijd standaard op iOS werd meegeleverd. Het bedrijf lanceert in OS X Mavericks Kaarten ook op de Mac. Kaarten voor de Mac is nagenoeg identiek aan de iOS-versie van app. De app biedt je de mogelijkheid locaties op te zoeken op een een kaart of satellietbeelden. Daarnaast kan je een routebeschrijving opvragen naar een adres, waardoor je zeker weet dat je de snelste route kiest. Kaarten zoekt hierbij je locatie op om dit als startpunt te gebruiken en dus een nauwkeurige berekening van de afstand te kunnen maken.

Heb je een route of locatie op je Mac via Kaarten opgezocht? Dan wil je de informatie natuurlijk niet nogmaals opzoeken op je iPhone. OS X Mavericks biedt je daarom de mogelijkheid de informatie door te sturen naar je iPhone, iPad of iPod touch, waardoor je direct de deur uit kunt.

De vaatwasser is je trouwe keukenmaatje. Dag in, dag uit maakt hij pannen, glazen en borden blinkend schoon. Maar wie zorgt er eigenlijk voor hem? Een beetje liefde en onderhoud doet wonderen: je vaat blijft fris, je machine gaat langer mee én je voorkomt nare geurtjes. Met deze simpele tips blijft je afwasmachine in topconditie.

Elke dag verdwijnt er van alles in de vaatwasser: vet, etensresten, kalk, noem maar op. Vooral het filter en de afvoer krijgen het zwaar te verduren. Draai je vaak korte of lauwe programma's, dan hoopt vuil zich nóg sneller op, met doffe glazen of een vieze geur als gevolg. Daarom is regelmatig schoonmaken bepaald geen overbodige luxe. Zo houd je het bij:

©Lazy_Bear - stock.adobe.com

Het filter: de stille held van je vaatwasser

Het filter is dé plek waar alle etensresten samenkomen. En net als het zeefje in je gootsteen moet ook dit onderdeel regelmatig worden geleegd. Klik het filter eruit, verwijder alle viezigheid en spoel het ten slotte grondig af onder heet water. Een beetje afwasmiddel erbij kan geen kwaad. Binnen een minuut gefixt, en je voorkomt bovendien verstoppingen en nare luchtjes.

Af en toe flink heet spoelen

Die snelle Eco-stand is handig, maar niet altijd afdoende. Draai daarom om de paar maanden een leeg programma op de hoogste temperatuur. Zo los je vetresten op die zich anders aan de wanden hechten. Wil je extra grondig te werk gaan? Giet dan wat schoonmaakazijn op de bodem en leg een paar schijfjes citroen in het bestekmandje. Daarna gewoon de machine zijn werk laten doen.

Liever geen azijn? Dan is baking soda een goed alternatief. Let wel op: een klein theelepeltje in het zeepbakje is genoeg. Te veel soda kan de rubbers aantasten.

©Lazy_Bear - stock.adobe.com

Sproeiarmen schoonmaken: zo gepiept

Zit er plotseling nauwelijks nog kracht achter de waterstralen? Grote kans dat een van de sproeiarmen verstopt zit. Meestal heeft je vaatwasser er twee: eentje onderin en eentje onder het bovenste rek. Je haalt ze los door ze iets in te duwen en naar links te draaien, maar check bij twijfel vooral even de handleiding.

Spoel de sproeiarmen af onder de kraan en prik eventuele verstoppingen open met een satéprikker. Zijn ze erg vies? Laat ze dan een uurtje weken in heet water met wat soda.

Rubbers: vaak vergeten, maar o zo belangrijk

De rubbers rondom de deur zijn een broedplaats voor viezigheid. Tussen de plooien kunnen zich etensresten, schimmels en bacteriën ophopen – en dat ga je op den duur ruiken. Bovendien kunnen versleten of vieze rubbers gaan lekken.

Maak de rubbers schoon met een warm sopje van afwasmiddel en water. Een doekje werkt prima, maar voor de kleine kiertjes is een oude tandenborstel ideaal. Vermijd agressieve middelen: die tasten het rubber aan, en dan ben je nog verder van huis.

©Kislev | Julia - stock.adobe.com

Vergeet de zijkanten van de deur en de rubbers niet schoon te maken.

Mocht je toch op zoek zijn naar een nieuwe vaatwasser, dan kun je uiteraard terecht bij de bekende webwinkels.

AMD’s nieuwste processor in de Ryzen 9000-serie is de Ryzen 7 9800X3D. Enkele maanden na de ietwat teleurstellende eerste modellen uit die reeks, brengt AMD een cpu die zich specifiek op gamers richt en slechts een bescheiden prestatiewinst van zo’n acht procent belooft. Maar toen we deze nieuwe processor daadwerkelijk aan het gamen zetten, bleek hij verrassend veel meer te bieden dan vooraf werd beweerd.

De AMD Ryzen 7 9800X3D hoort bij de eerder uitgebrachte 9000-serie. De term X3D is de cruciale toevoeging in de productnaam en betekent dat de processor letterlijk een stapel extra 3D V-Cache krijgt: in totaal 96 MB L3-cache in plaats van de gebruikelijke 32 MB. Doordat er meer data in de cpu kan blijven hangen in plaats van steeds het werkgeheugen aan te moeten spreken, valt een flinke vertraging weg – zelfs al meet je die normaliter in nanoseconden.

AMD ontdekte een paar jaar geleden al bij de Ryzen 7 5800X3D dat deze vorm van cache vooral in games enorme winst oplevert. Games hebben immers voortdurend razendsnel nieuwe en onvoorspelbare berekeningen nodig. Voor voorspelbare, zwaardere klussen zoals het renderen van video’s heeft de extra cache nauwelijks invloed.

Zo’n stapel-cache maakt de processor wel duurder dan een vergelijkbaar model zonder 3D V-Cache. Maar omdat gamen voor veel mensen een belangrijke reden is om in een krachtige en relatief prijzige pc te investeren, is het geen verrassing dat er na de Ryzen 7 5800X3D ook een 7800X3D verscheen. Deze 9800X3D bouwt voort op datzelfde ‘gestapelde’ cache-concept, maar draait op AMD’s nieuwste Granite Ridge 4nm-processors.

Bescheiden specificaties

Los van de X3D-toevoeging verschilt de Ryzen 7 9800X3D in de basis niet extreem veel van de Ryzen 7 9700X. We hebben het nog altijd over een relatief bescheiden totaal van 8 cores en 16 threads, al is de kloksnelheid iets verhoogd naar 4,7 GHz (basis) en 5,2 GHz (boost). Voor een processor die 540 euro zou moeten kosten, maar in de praktijk duurder is, zijn dat niet bepaald veel cores. Zo biedt Intel met de Core Ultra 7 265K bijvoorbeeld 20 cores en 20 threads voor zo’n 430 euro.

In niet-gamegerelateerde testen valt dat beperkte aantal cores en threads ook duidelijk op. In de benchmark Cinebench R23, die een scène rendert en hiermee alle cores benut, behaalt de 9800X3D 23.498 punten. Dat is een verbetering ten opzichte van de 7800X3D (18.450 punten), maar nog altijd ver verwijderd van de 36.251 punten van de goedkopere Intel Core Ultra 7 265K.

Die verhouding zien we terug in vrijwel alle benchmarks en taken die zich niet op gamen richten. Deze nieuwe Ryzen is dus niet bedoeld als allround krachtpatser. Al is het beslist een capabele processor die prima presteert bij incidenteel zwaar werk, het moet niet je voornaamste doel zijn. Ben je vooral met zwaar (grafisch) werk bezig, dan kun je beter kiezen voor een cpu met meer cores en threads. Overigens heeft AMD inmiddels wel X3D-processors met 12 en 16 cores aangekondigd: de AMD Ryzen 9 9900X3D en AMD Ryzen 9 9950X3D.

De Ryzen 7 9800X3D bevat één CCD (Core Chiplet Die) met 8 cores.

Prestaties op Full HD

In games is het beeld compleet anders. Uit een test met 40 titels blijkt dat de Intel Core Ultra 7 265K maar in één game ietsje sneller is (3 procent), in één game gelijk presteert, en in de overige 38 door de 9800X3D wordt verslagen. In 11 games is het verschil 2 tot 10 procent, wat je in de praktijk niet altijd merkt. Maar in maar liefst 27 van de 40 games is de voorsprong meer dan 10 procent.

In veel games is de Ryzen 7 9800X3D zelfs zoveel sneller dat de Intel Core Ultra 7 265K voelt als een processor uit een ver verleden. In competitieve titels zoals Counter-Strike 2, waar elk frame telt, is de 9800X3D bijvoorbeeld 44 procent sneller. Flight Simulator, dat zwaar leunt op je cpu, draait 27 procent sneller en loopt duidelijk soepeler. Ten opzichte van de eerdere Ryzen 7 7800X3D zien we gemiddeld een winst van 11,3 procent. Dat is niet genoeg om die voorganger direct met pensioen te sturen, maar wel een mooie stap vooruit – zelfs meer dan de 8 procent die AMD zelf claimt.

Prestaties op hogere resoluties

Het is gebruikelijk om bij cpu-tests de resolutie laag te houden, zodat de processor de beperkende factor is in plaats van de videokaart. Toch zijn de resultaten op hogere resoluties minstens zo interessant. Naarmate we de resolutie opschroeven, wordt het verschil weliswaar kleiner, maar het feit dat op 1440p in 22 van de 40 games nog steeds 10 procent of meer verschil zit tussen de Ryzen 7 9800X3D en de Intel Core Ultra 7 265K, toont aan dat het ook daar flink merkbaar is. Een gemiddeld verschil van 18 procent is echt uitzonderlijk.

Op 4K-resolutie blijven er nog 13 van de 40 games over met een verschil van 10 procent of meer. Omdat 4K-gamen meestal met upscaling (DLSS of FSR) gebeurt, is het verschil tussen de twee cpu’s in de praktijk waarschijnlijk groter dan de gemeten 7,3 procent.

Relatief hoog energieverbruik

Om de extra prestaties ten opzichte van de vorige generatie te behalen, heeft AMD het stroomverbruik van de Ryzen 7 9800X3D flink verhoogd. Waar de Ryzen 7 7800X3D in games rond de 66 watt zat, loopt de 9800X3D op tot zo’n 100 watt. Hecht je veel waarde aan efficiëntie, dan blijft de 7800X3D daarom technisch gezien de zuinigste gameprocessor. Dat is inmiddels wel een loze titel, omdat AMD ‘m niet meer produceert (al kun je hem misschien nog wel ergens in een winkel vinden).

Een ander nadeel van AMD is nog steeds het hoge energieverbruik in rust. In onze testopstelling met een Ryzen 7 9800X3D op een AM5-moederbord meten we rond de 65 watt in licht gebruik, terwijl een vergelijkbaar Core Ultra 7 265K-systeem volstaat met zo’n 43 watt.

Conclusie

De AMD Ryzen 7 9800X3D wordt hier en daar opgehemeld als dé ultieme processor, maar laten we eerlijk zijn: dat is hij niet. Hij is voor veel taken een prima verbetering ten opzichte van zijn voorganger, maar de goedkopere Intel-processor is vaak sneller. Ook AMD’s goedkopere Ryzen 9 9900X is dankzij 12 cores in veel taken sneller.

Het hogere energieverbruik van de 9800X3D is bovendien een nadeel: de betere prestaties gaan gepaard met meer stroomverbruik, zowel onder belasting als bij lichte taken.

Maar als je vooral geïnteresseerd bent in gamen met je pc, dan is de Ryzen 7 9800X3D zonder discussie dé beste processor van dit moment. In games maakt hij gehakt van de Intel Core Ultra 7 265K en is de stap vooruit ten opzichte van de voorganger groter dan we hadden durven hopen en groter dan AMD zelf claimt.

Voor goedkope game-pc’s is hij te duur, maar in het hogere segment is er weinig concurrentie. Vooropgesteld dat je hem kunt vinden, want door de populariteit is de beschikbaarheid momenteel beperkt. 

Specificaties

Pluspunten

Minpunten

Cores en threads

8 cores, 16 threads

Basis- en boostsnelheid

4,7 GHz / 5,2 GHz

TDP

120 watt (in de praktijk tot ca. 150 watt)