De nieuwe Asus Zenfone 6 beschikt over een camera die automatisch omklapt als je een selfie maakt. Volgens Asus resulteert dit in betere selfies met veel meer mogelijkheden op foto- en videogebied. Computer!Totaal trok Valencia in om de Asus Zenfone 6 camera aan de tand te voelen.

De Zenfone 6 werd op 16 mei onthuld en is nu te koop in België. De modellen kosten 500, 550 of 600 euro – afhankelijk van de hoeveelheid werk- en opslaggeheugen. Asus kan nog niets vertellen over een Nederlandse release, maar naar verwachting verschijnt het toestel snel – voor dezelfde prijzen – in Nederland.

Het meest interessante kenmerk van de smartphone is de klapbare camera op de achterkant. Die wijst standaard naar achter, wat logisch is omdat de meeste mensen ‘normale’ foto’s maken. Als je een selfie wilt maken, klik je in de camera-app op het selfie-icoontje. De camera klapt dan 180 graden, waardoor hij boven het display verschijnt. Als je terugschakelt naar de normale stand, de camera-app sluit of het scherm uitzet, klapt de camera terug. Deze ontwerpkeuze heeft volgens Asus twee voordelen.

©PXimport

De voordelen van een klapcamera

Omdat er geen selfiecamera boven het scherm is geplaatst, is er meer ruimte voor het scherm. De voorkant van de Zenfone 6 bestaat dan ook bijna helemaal uit display. Dit maakt de smartphone compacter en geeft hem een modern uiterlijk. Ten tweede profiteer je van een betere selfiecamera, omdat je gebruikmaakt van de geavanceerde camera’s die normaliter – alleen – op de achterkant zitten. De meeste smartphones hebben een prima tot goede selfiecamera, maar met beperkte videomogelijkheden en weinig extra’s. De Zenfone 6 wil zich op dit punt onderscheiden.

Dit zijn de Asus Zenfone 6 camera's

Dat doet de smartphone met twee camera’s. De primaire lens is een Sony IMX586, die in maximaal 48 megapixel fotografeert. Standaard maakt de camera 12 megapixels foto’s, waarbij hij de beeldinformatie van 48 megapixels combineert. Deze zogeheten quad-bayer-techniek resulteert in plaatjes met meer detail en minder detail, zowel overdag als in het donker. In de camera-app kan je overigens ook aangeven dat je liever 48 megapixel foto’s schiet. Dit heeft als voordeel dat je qua pixelafmetingen een veel grotere foto krijgt, wat ideaal is als je het beeld wilt gebruiken voor een canvasdoek of erg ver wilt inzoomen. Nadelen zijn dat de foto meer ruimte inneemt en je telefoongeheugen dus sneller vol is en dat je geen gebruik kunt maken van de handige hdr-modus die de fotokwaliteit verbetert. In bijna alle situaties is de standaardmodus (12 megapixel) daarom de beste optie, een fotoresolutie die overigens vergelijkbaar is met andere duurdere smartphones.

©PXimport

De tweede camera op de Asus Zenfone 6 is een 13 megapixel groothoeklens met een zicht van 125 graden. Een groothoeklens heeft een wijder gezichtsveld dan een reguliere cameralens en legt dus een groter deel van de omgeving vast. Dit is vooral handig als je dichtbij een groter gebouw staat of een wijds landschap wilt fotograferen. Steeds meer smartphones beschikken over een groothoeklens. Met 125 graden is het zicht van de Zenfone 6 een paar graden groter dan dat van veel concurrerende toestellen, wat betekent dat hij iets meer ziet. De twee cameralenzen worden vergezeld door een dubbele laserautofocus om scherp te stellen en een dubbele flitser, die de omgeving verlicht in donkere situaties.

Tot zover de theoretische uitleg. Je bent natuurlijk benieuwd hoe goed zo’n roterende camera in de praktijk werkt en hoe goed de foto’s eruitzien. Ik ook, dus mocht ik op uitnodiging van Asus de Zenfone 6 alvast een dag uitproberen in het zonnige Valencia. Hieronder lees je mijn eerste indrukken en kan je een flink aantal plaatjes bekijken. De komende weken test ik de smartphone verder uit. In mijn review ga ik dieper in op alle kenmerken, waaronder de bijzondere cameramodule.

Toen ik de Zenfone 6 uitpakte, viel mijn oog – uiteraard – direct op de cameramodule. Die ziet er niet erg opvallend uit, en steekt nauwelijks uit de behuizing. Een goed iets naar mijn mening, want dit verkleint op beschadigingen en zorgt ervoor dat de telefoon zo goed als plat op tafel ligt. Je hebt in dit opzicht geen last van de camera.

©PXimport

Tienduizenden keren klappen

Het klapmechanisme gebruikt een klein motortje. Logisch vanwege het gemak en de snelheid, maar een risico omdat een mechanisch onderdeel slijt, kan beschadigen en kan vastlopen. Asus zegt dat het mechanisme meer dan 100 duizend keer achter elkaar naar voren en achter geklapt is en dat het daarna nog naar behoren werkte. Als je dit naar de praktijk vertaalt, kan je dus vijf jaar lang elke dag 28 selfies maken. Dat is heel wat, maar het ligt anders als je het toestel beveiligt met gezichtsherkenning. Elke keer als je het toestel ontgrendelt, gebruik je de frontcamera. Aangezien de meeste mensen hun smartphone vijftig tot tweehonderd keer per dag ontgrendelen, loopt de minimale levensduur van het cameramechanisme in dit geval dus fors terug. Of dit daadwerkelijk het geval is, kan ik na een dag uiteraard nog niet zeggen.

Het klappen gaat gepaard met een zacht zoemgeluidje. Met wat achtergrondgeluid hoor je het niet, maar als je je oor dichtbij het toestel houdt of je in een stille ruimte bevindt, is het geluid merkbaar. Ik vind het zelf niet storend.

Wat betreft de beschadigingen: Asus heeft de Zenfone 6 voorzien van een noodzakelijk slimmigheidje. Als je het toestel laat vallen, klapt de camera automatisch terug naar de achterkant. Dit beperkt de (kans op) schade als het toestel de grond raakt. Dit heb ik natuurlijk getest door de telefoon vanaf zo’n dertig centimeter hoogte in iemands handen te laten vallen. En inderdaad: de sensoren in de Zenfone herkennen het hoogteverlies direct en het mechanisme klapt zichzelf in voor het toestel de handen raakte. Andere smartphones met een uitschuifbare of uitklapbare frontcamera hebben overigens ook zo’n functie.

©PXimport

Krasjes op de cameralenzen

De cameramodule kan ook zonder valpartij beschadigen omdat hij tijdens het fotograferen uitsteekt. Boven het scherm als je het toestel verticaal vasthoudt, of naast het scherm als je ‘m horizontaal gebruikt. Op mijn eerste dag gebeurde het meermaals dat ik het klappen van de camera blokkeerde omdat ik mijn vingers onbewust in de draaicirkel van de cameramodule hield. Ook hield ik mijn vingers wel eens voor de camera’s, wat weer resulteerde in vette lenzen en dus minder mooie foto’s. Als je wat scherps in je hand hebt of de telefoon ergens tegenaanstoot, kan dit het cameramechanisme beschadigen. Erger is dat de camera ook bij normaal gebruik beschadigt. Aan het einde van de eerste dag bespeurde ik al drie bijna onzichtbare krasjes de cameralenzen van het toestel. Deze lijken (nog) geen invloed te hebben op de werking en kwaliteit van de camera’s, maar wekken wel de indruk dat de cameramodule niet zo krasbestendig is.

©PXimport

Cameramodule loopt soms vast

Het derde minpunt van een klap- of schuifcamera op een smartphone is dat het motoriek kan vastlopen. Deze kans neemt toe naarmate de slijtage vordert. Tijdens mijn eerste dag gebruik werkte het klapmechanisme naar behoren en heb ik geen haperingen of vastlopers opgemerkt. Een collega ervoer dit wel, zo zag ik. Zijn cameramechanisme liep verspreid over de dag meermaals halverwege vast, waarna ook de camera-app bevroor. Hij moest de app opnieuw opstarten om de camera weer werkend te krijgen. Een andere collega noteerde één vastloper: de camera van zijn toestel klapte toen niet helemaal terug naar achteren. Op de tweede dag merkte ik dat de camera van mijn Zenfone 6 net niet helemaal naar voren klapte toen ik een selfie wilde maken. Toen ik het nog eens probeerde, klapte hij wel helemaal. Op onderstaande plaatjes zie je links de hapering en rechts de juiste stand.

©PXimport

©PXimport

Op dit moment functioneren dus niet alle Zenfone 6-camera’s voortdurend naar behoren. Navraag bij Asus leert dat wij allemaal winkelexemplaren hebben met de definitieve software. Hopelijk kan de fabrikant de problemen oplossen met een software-update. Hier is op moment van publicatie nog geen duidelijkheid over.

Fotokwaliteit

Het feit dat ik op stap kon met een winkel-toestel, betekent dat Asus tevreden is met de foto- en videokwaliteit van de camera’s. De relatief nieuwe IMX586-sensor zit in meer dure smartphones en heeft zich bewezen als een uitstekende camera onder praktisch alle omstandigheden. Asus’ wijde groothoeklens is ook interessant. Het meest innoverende aspect is natuurlijk dat je de camera’s gebruikt voor de voor- en achterkant en dat er dus geen kwaliteitsverschil is tussen normale foto’s én selfies. Om te kijken hoe goed de beelden daadwerkelijk zijn, heb ik de camera’s getest in uiteenlopende situaties. Hieronder zie je de foto’s recht uit de camera – ik heb alleen de afmetingen verkleind om de website zo min mogelijk te belasten.

Onderstaande foto’s zijn geschoten op een zonnige dag op de automatische stand met de automatische hdr-modus aan. De afbeeldingen zien er erg goed uit, met veel detail, realistische kleuren en een groot dynamisch bereik. Als je inzoomt, blijft het beeld scherp. De Zenfone 6 maakt meer kleurechte foto’s dan de Huawei P30 Pro en Samsung Galaxy S10, die ik ter vergelijking meehad. Plaatjes van die toestellen zijn standaard wat verzadigd, waardoor het gras groener en de lucht blauwer is dan werkelijk het geval is. Wat jij mooier vindt, hangt van je smaak af.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Groothoekcamera

Naast de primaire IMX586-sensor voor normale foto’s heeft de Zenfone 6 ook een groothoeklens die een wijder deel van de omgeving vastlegt. Deze camera heb ik uitvoering kunnen testen en ik ben positief verrast. Nu ben ik groot fan van groothoekcamera’s, maar vaak treedt er aan de zijkanten een vissenkomeffect op waardoor de afbeelding wat bolt. Op de Zenfone vind ik de bolling minimaal en niet storend. Een punt waar de groothoeklens wel last van heeft, is dat het beeld aan de uiterste randen wat minder scherp is dan in het midden. Dit geldt voor bijna alle groothoekcamera’s.

De fotokwaliteit van de brede lens is bij genoeg daglicht goed. De plaatjes zijn scherp, goed belicht en hebben mooie kleuren. Het kwaliteitsverschil met de primaire camera is niet zo groot. Je merkt het eigenlijk alleen als je gaat inzoomen: dan zie je dat de normale foto’s er scherper uit blijven zien. Het belangrijkste is dat de groothoeklens een groter deel van de omgeving vastlegt, en dat doet hij zeker.

Hieronder een galerij met een paar voorbeelden. De bovenste rij is van de normale camera (dat zijn de eerste drie plaatjes op je smartphone), de onderste rij (drie afbeeldingen) zijn van de groothoeklens.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Goede portretmodus

De ingebouwde portretmodus van de camera werkt via de camera’s en focus. Sommige smartphones met een portretfunctie gebruiken een aparte dieptesensor, die helpt maar niet garant staat voor betere resultaten. De portretstand van de Zenfone 6 lijkt goed te werken. Hij maakt je focusonderwerp mooi scherp en vervaagt de achtergrond, waardoor de persoon of het object voorin beeld er meer uitspringt.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

In het donker: minder goed

Aan het einde van de dag kon ik ook een eerste indruk opdoen van de cameraprestaties in het schemerdonker. Onderstaande afbeeldingen zijn genomen zonder flitser. Met wat straatverlichting vangt de camera aardig wat licht en produceert hij aardige beelden. Als je inzoomt, zie je wel ruis: de huizen op de achtergrond van de middelste foto ogen bijvoorbeeld korrelig. Op de rechterfoto was het bijna donker en dan krijgt de camera het lastiger. De afbeelding oogt op het eerste gezicht scherp, maar het gras op de voorgrond is bijvoorbeeld erg wazig. Hier hebben meer smartphones in dit prijssegment last van.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

De camera-app heeft ook een aparte nachtmodus. Die vereist dat je de smartphone vijf seconden zo stil mogelijk houdt tijdens het schieten van de foto. Ik heb de stand nog niet zoveel gebruikt, maar er is inderdaad een verschil te merken met de automatische modus. De nachtfoto (midden) is wat lichter en scherper, maar om eerlijk te zijn had ik er meer van verwacht. De Zenfone 6 (vanaf 500 euro) is niet opgewassen tegen de Huawei P30 Pro, de smartphone die de beste foto’s maakt in het donker. Die foto, geschoten op de automatische stand, zie je rechts (onderste op smartphone). Het kwaliteitsverschil is begrijpelijk omdat de P30 Pro 999 euro kost en is bedoeld ter illustratie.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Selfietime

Het interessante aan de Asus Zenfone 6 camera is dat je twee geavanceerde lenzen gebruikt voor je selfies. En dat merk je: de plaatjes zien er overdag duidelijk beter uit dan selfies van een reguliere frontcamera. De gerenommeerde IMX586-sensor maakt scherpe foto’s met fraaie kleuren, een groot dynamisch bereik en een mooi scherpte-diepte-effect. Oftewel: de foto’s zijn inderdaad net zo goed als wanneer je de camera’s naar achter richt. Hieronder een paar voorbeelden.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Veel videomogelijkheden

Wie liever filmpjes maakt dan foto’s, profiteert ook van de geavanceerde selfiecamera. De Zenfone 6 kan dankzij de IMX586-sensor en klapcamera namelijk betere video’s maken dan een normale selfiecamera. Waar de meeste frontcamera’s gelimiteerd zijn tot filmen in full-hd met 30 frames per seconde, filmt de Zenfone maximaal in 4K-resolutie met 60 frames per seconde. Het beeld heeft dus niet alleen een hogere resolutie, maar oogt de extra frames ook vloeiender. De camera kan ook filmen in full-hd (30 of 60 fps) en hd. Daarnaast kan je slowmotion-video’s maken in full-hd (240 fps) of hd (480 fps). Grappig tot handig, al zijn er duurdere smartphones die met de camera achterop slowmo’s kunnen maken met duizend frames per seconde. Die video’s spelen dus nog langzamer af. De eerste normale en slowmo-video’s van de Zenfone 6 zien er goed uit en zijn zeker bruikbaar voor YouTube en andere sociale media.

©PXimport

Voorlopige conclusie van de Asus Zenfone 6 camera

De klapcamera op de smartphone is een interessante vernieuwing Het maakt een voorkantvullend scherm mogelijk en moet resulteren in betere selfies en video’s. Dat klopt: de beelden van de Zenfone 6 zien er bij genoeg (dag)licht erg goed uit. En dan heb ik het niet alleen over de primaire camera, maar ook over de groothoeklens en de portretstand. De uitgebreide filmmogelijkheden zijn ook mooi meegenomen, al zal niet iedereen daar evenveel waarde aan hechten. In het donker loopt de fotokwaliteit van de Zenfone 6 helaas flink terug en biedt de speciale nachtmodus vooralsnog weinig soelaas. Duurdere toestellen maken dan betere beelden.

Het klapmechanisme zelf weet mij nog niet helemaal te overtuigen. Asus’ concept is duidelijk, maar werkt in de praktijk niet feilloos. De cameramodule hapert soms met kantelen en de camera-app loopt weleens vast. Hopelijk kan Asus deze punten oplossen met een software-update. Ik heb ook mijn twijfels over de degelijkheid van de cameramodule. De minimale beloofde levensduur is met 100 duizend keer relatief laag en de cameralenzen op mijn toestel zijn al na één dag licht bekrast.

De komende weken test ik de Asus Zenfone 6 camera verder uit. In de uitgebreide review ga ik dieper in op de bouwkwaliteit en foto- en videomogelijkheden en praktijkresultaten. Uiteraard besteed ik dan ook aandacht aan de andere kenmerken van de smartphone, waaronder het ontwerp, de accuduur en de software. Houd Computer!Totaal.nl dus in de gaten en laat het vooral weten als je vragen hebt over de Zenfone 6.

Je laptop maakt lange dagen. Of je nu thuiswerkt, films kijkt of schoolopdrachten maakt, hij staat vaak uren aan. Wil je dat hij zo lang mogelijk goed blijft werken? Dan zijn er een aantal dingen die je beter niet kunt doen – omdat ze op termijn voor problemen kunnen zorgen. Van slechte ventilatie tot verkeerd opladen: zorg dat je deze fouten voortaan vermijdt.

Lees ook: Zo zorg je dat je laptop zo lang mogelijk blijft werken op één acculading

1. Laptop veel op bed of schoot gebruiken

Een laptop heeft lucht nodig. Via kleine openingen aan de zijkant of onderkant voert hij warmte af, en die luchtstroom raakt geblokkeerd als je het apparaat op een zacht oppervlak gebruikt. Op bed, een dekentje of je schoot raakt hij die warmte moeilijk kwijt, waardoor onderdelen onnodig heet worden. Op de korte termijn merk je dat aan een luidruchtige ventilator, op de lange termijn aan snellere slijtage. Gebruik je je laptop vaak op schoot? Leg er dan iets hards onder, zoals een plankje of laptopstandaard. Zo voorkom je oververhitting. Bovendien werkt het vaak ook prettiger.

2. Altijd aan de oplader laten hangen

Veel mensen laten hun laptop de hele dag aan de stroom hangen. Dat lijkt handig – je zit nooit zonder stroom – maar voor de accu is het minder ideaal, vooral bij oudere laptops. Die kunnen sneller slijten als ze continu volgeladen blijven. Moderne laptops hebben gelukkig vaak slimme batterijmanagementsystemen die overladen voorkomen, maar zelfs dan is het beter om de batterij niet constant op 100% te houden. Je verlengt de levensduur door de accu regelmatig te gebruiken: haal de stekker er af en toe uit, laat de lading zakken tot zo’n 30 à 40 procent en laad dan weer op. Veel modellen bieden ook een instelling om het laden automatisch te beperken tot bijvoorbeeld 80%. Werk je veel op netstroom? Dan is het zeker de moeite waard om die functie in te schakelen. Zo houd je de accu langer gezond, zonder dat je er iets van merkt in het dagelijks gebruik.

3. Updates telkens uitstellen

Je krijgt een melding, maar klikt op 'nu niet'. En een dag later nog een keer. En nog een keer. Omdat je net lekker bezig bent en geen zin hebt om de laptop opnieuw op te starten, of omdat je denkt dat updates er alleen voor nieuwe functies zijn. Maar juist in die updates zitten vaak beveiligingsverbeteringen en foutoplossingen. Door lang te wachten blijf je kwetsbaar voor lekken of bugs die allang zijn verholpen. Laat updates daarom uitvoeren op een moment dat je je laptop niet nodig hebt – bijvoorbeeld tijdens de lunch of 's avonds. En stel automatische updates in als dat mogelijk is.

©Daniel CHETRONI - stock.adobe.com

4. Geen ruimte voor ventilatie laten

Wie foto's bewerkt, veel tabbladen open heeft of werkt met grote bestanden, vraagt meer van zijn laptop. De processor warmt op en de ventilator springt aan. Als je laptop dan in een afgesloten kastje, tegen een muur aan of tussen stapels papier staat, kan hij die warmte moeilijk kwijt. De temperatuur loopt verder op, wat invloed heeft op de prestaties en de levensduur. Zorg bij intensief gebruik voor voldoende ruimte rondom het apparaat. Zorg dat je hem op een plek neerzet waar niet allerlei spullen liggen en overweeg een laptopstandaard of -koeler als je merkt dat de temperatuur snel oploopt. 

5. Ventilatieopeningen niet schoonhouden

Een beetje in het verlengde van de fout hierboven: kan je laptop zijn warmte sowieso kwijt, ook als er genoeg ruimte omheen is? In de loop van de tijd verzamelt zich stof in je laptop, vooral rond de ventilator en de luchtkanalen. Zeker als je laptop in een stoffige kamer staat of je veel huisdieren hebt, kan dat snel gaan. Dat stof belemmert de luchtstroom, waardoor warmte blijft hangen en onderdelen sneller slijten. Je merkt het aan een ventilator die vaker aanslaat, of of doordat je laptop langzamer reageert dan je gewend bent. Gebruik af en toe een busje perslucht om de ventilatieopeningen voorzichtig schoon te blazen. 

©Studiomiracle

6. Klikken op verdachte links of bestanden

We weten allemaal dat je niet zomaar ergens op moet klikken. Maar het kan toch gebeuren dat je nieuwsgierig wordt naar die 'gratis update' of dat je denkt dat die mail echt van je bank afkomstig is (want cybercriminelen worden steeds slimmer in het nabootsen van bekende websites en bedrijven). Voordat je het weet heb je dan iets gedownload wat helemaal niet deugt. Malware kan van alles doen: meekijken wat je typt, je bestanden versleutelen, of persoonlijke gegevens stelen.

Een garantie dat je het helemaal kunt voorkomen kan niemand je geven. Wat je in ieder geval wél kunt doen is software altijd alleen via de officiële website downloaden, alleen bijlagen openen van afzenders die je vertrouwt en niet op meldingen klikken die je onder druk zetten. Een goede virusscanner helpt uiteraard ook, maar alert blijven is minstens zo belangrijk.

7. Geen back-ups maken van je bestanden

Je denkt er pas aan als het te laat is: een laptop die niet meer opstart, een harde schijf die crasht of een diefstal. Als je geen back-up hebt en er gebeurt iets met je laptop, dan ben je alles kwijt: je foto's, werk en documenten. Zorg daarom dat je regelmatig een back-up maakt. Dat kan automatisch via een clouddienst, of handmatig met een externe harde schijf. Het instellen kost je hooguit een kwartier. Doen, want de opluchting die je voelt wanneer je een back-up kunt gebruiken op het moment dat je die nodig hebt, is onbetaalbaar! 

8. Ruw omgaan met je laptop

We zijn allemaal wel eens haastig met onze laptop. Snel een usb-stick erin duwen, het scherm met één hand vanaf de zijkant openklappen, wrikken om de oplaadkabel in de poort te steken: het lijkt onschuldig, maar kan schade veroorzaken. Poorten zijn gevoelig, net als de scharnieren van je scherm. Open je laptop altijd met twee handen vanuit het midden en ga voorzichtig om met alle poorten en uitgangen. Doe je dat niet, dan kunnen ze los komen te zitten, waardoor ze uiteindelijk minder goed of helemaal niet meer hun werk kunnen doen.

©Dan74 - stock.adobe.com

9. Alles opslaan op het bureaublad

Voor het gemak bewaren veel mensen bestanden standaard op het bureaublad. Foto's, documenten, downloads – zo heb je ze meteen bij de hand. Omdat elk bureaubladpictogram apart geladen moet worden, kan dat bij oudere laptops voor merkbare vertraging zorgen tijdens het opstarten. Bij moderne laptops speelt dat probleem niet. Maar of je laptop nu oud of nieuw is: door alles maar op het bureaublad te bewaren, raak je wel het overzicht kwijt. Dus dan geldt dat 'alles bij de hand' niet meer. Integendeel: het risico dat je per ongeluk iets belangrijks weggooit, wordt groter naarmate je bureaublad voller raakt. Maak daarom mappen aan, gebruik de standaard 'Documenten'-map en archiveer wat je niet meer nodig hebt.

10. Geen wachtwoord of vergrendeling instellen

Veel mensen gebruiken hun laptop thuis of op werk, en denken daardoor geen wachtwoord nodig te hebben. Maar bij diefstal of verlies ligt je hele digitale leven open. Je mail, documenten, foto's, inloggegevens en opgeslagen wachtwoorden zijn vaak met één klik bereikbaar. Een sterk wachtwoord of pincode op je account, automatische vergrendeling na inactiviteit en versleuteling van je harde schijf maken je laptop veel veiliger. Het kost je nauwelijks extra tijd bij het opstarten, maar voorkomt grote problemen als je laptop ooit in verkeerde handen valt.

Wanneer je internet gebruikt laat je sporen na, of je dat nu wilt of niet. Hoe kom je te weten welke (privacygevoelige) informatie over jou online wordt bewaard, hoe kun je ongewenste gegevens opschonen en hoe kun je verdere datalekken voorkomen?

Iedereen heeft online een digitale voetafdruk: sporen die je vaak onbewust achterlaat, zoals socialmediaprofielen, oude accounts, zoekresultaten en forumberichten. Dit kan niet alleen vervelend zijn, maar ook je reputatie schaden. Werkgevers, klanten of kennissen kunnen je immers googelen, en zulke gegevens kunnen bovendien misbruikt worden voor ongewenste reclame, identiteitsdiefstal of doxing (het openbaar maken van persoonlijke gegevens).

Voordat je gegevens kunt opschonen, moet je eerst weten wat er over jou online staat. We beginnen daarom met het in kaart brengen van je online aanwezigheid. Daarna zien we hoe je ongewenste informatie kunt verwijderen of anonimiseren. Tot slot gaan we nog wat proactiever te werk: we beveiligen actieve accounts beter, en verbeteren onze digitale anonimiteit met verschillende tools en technieken.

1 Egotrip

Een logische eerste stap om online informatie over jezelf op te sporen is een rondje ‘egosurfen’. Gebruik diverse zoekmachines en eventueel AI-chatbots met online zoekfunctionaliteit om te zoeken naar je eigen (bedrijfs)naam, e-mailadres, telefoonnummer en (oude) gebruikersnamen. Voeg extra termen toe zoals profielnaam, contact of cv om gerichter te zoeken. Doe dit zowel ingelogd als uitgelogd, of in incognitomodus om gepersonaliseerde zoekresultaten te omzeilen.

Er zijn ook enkele tools die je hierbij kunnen helpen, zoals Google Alerts. Meld je aan met je Google-account en vul een of meerdere termen in, zoals je naam of e-mailadres. Je krijgt dan automatisch een e-mail wanneer die termen op nieuwe websites verschijnen. Via Opties tonen kun je onder meer de frequentie en regio instellen.

We raden je ook aan diensten als Scattered Secrets en Have I Been Pwned te gebruiken om na te gaan of je e-mailadres voorkomt in een gehackte database. Bij deze laatste kun je je via Notify me via e-mail op de hoogte laten houden.

Helaas: dit e-mailadres (onleesbaar gemaakt voor onze eigen privacy) komt voor in minstens zestien datalekken.

2 Accounts

Zoek ook (varianten van) je naam op socialmediaplatformen waarop je actief bent geweest en in forums waarop je ooit hebt gepost. Maak hiervoor ook gebruik van www.namechk.com: vul je gebruikersnaam of e-mailadres in en controleer in één keer of deze voorkomt in onder meer negentig socialmedia-accounts.

Klik hiervoor op Check Username en indien van toepassing op Show more: rode items geven aan de deze naam of dit adres al in gebruik is. Controleer tevens je oude e-mails op mogelijke accounts door naar termen als welkom, account, bevestiging en registratie te zoeken. Je kunt ook filters in je e-mailclient gebruiken om accounts van specifieke domeinen te vinden.

Ga na bij welke sociale media je naam of e-mailadres voorkomt.

3 Handmatig verwijderen

Kom je informatie tegen die je liever niet online ziet, dan kun je deze handmatig verwijderen na aanmelding bij sociale media of forums.

Bij Facebook meld je je aan via de site of app, klik je op je profielfoto en kies je Instellingen en privacy / Activiteitenlogboek. Met de filters zoek je snel naar Je berichten, foto’s en video’s of Opmerkingen en reacties. Ongewenste items verwijder of archiveer je hier, zodat ze niet langer zichtbaar zijn op je tijdlijn.

Ook bij Instagram kun je berichten en video’s handmatig weghalen. Klik op het menu met de drie puntjes bij een foto en kies Verwijderen. Controleer meteen je tag-instellingen via Instellingen en privacy, ga naar Tags en vermeldingen en activeer Tags handmatig goedkeuren.

Oude tweets verwijderen op X werkt vergelijkbaar. Gebruik in de zoekbalk een zoekterm zoals deze om snel oude tweets te vinden en verwijderen:

Bij LinkedIn gaat dit op vergelijkbare manier, met Bijdrage Verwijderen. Met een zoekterm als from:<je_gebruikersnaam> zoek je hier gericht naar oudere berichten.

Ga ook na of je oude berichten, zoals reacties op nieuwswebsites of blogs, kunt aanpassen of verwijderen.

Je kunt de filters van het activiteitenlogboek in Facebook gebruiken.

4 In bulk verwijderen

Handmatig berichten verwijderen op sociale media kost veel tijd als je meerdere items tegelijk wilt wissen. In dat geval kun je tools gebruiken die dit proces in bulk automatiseren. Let op dat sommige sociale media je account (tijdelijk) kunnen beperken als je te veel acties in korte tijd uitvoert. Doe dit dus stapsgewijs.

Een tool die dit ondersteunt voor bijna dertig sociale media is Redact (gratis met beperkingen, de Premium-versie kost circa omgerekend zo’n 7,50 euro per maand). Installeer de app en meld je aan. Klik op Delete from + Services en voeg de gewenste diensten toe, zoals Facebook of Twitter (X). Selecteer een dienst en log in. Via Scan Browser kan Redact mogelijk automatisch inloggen.

We nemen X als voorbeeld: kies de categorieën die je wilt verwijderen, zoals Tweets, Retweets en Likes, en bepaal de gewenste periode. Selecteer veiligheidshalve Select & Delete en klik op Start Selecting. Bevestig je keuze, selecteer de items (of klik op Select All) en klik op Delete x items.

Andere tools richten zich op bulkverwijderingen voor een specifiek platform, zoals TweetDelete voor X (de gratis versie heeft wel beperkingen).

Voor Instagram is eigenlijk geen externe tool nodig. Open de Instagram-app, tik op je profielfoto onderaan, open het menu en scrol naar Je Activiteit. In de rubriek Inhoud die je hebt gedeeld kun je onder meer alle gewenste Berichten en Reels selecteren en vervolgens archiveren of verwijderen.

Redact laat bulkverwijderingen toe op een groot aantal socialmediaplatformen.

5 Account verwijderen

Verwijder oude accounts, zeker als ze zwakke wachtwoorden gebruiken en daardoor kwetsbaar zijn voor hackers. Eerder is al besproken hoe je deze kunt opsporen. Controleer ook je wachtwoordmanager, of dit nu een externe beheerdienst is of de ingebouwde functie van je browser. Loop al je browsers na als je er meerdere gebruikt.

In Chrome bijvoorbeeld vind je deze via Instellingen /Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager en in Edge via Instellingen / Profielen / Wachtwoorden.

Controleer daarnaast het referentiebeheer van Windows zelf: open Configuratiescherm, ga naar Gebruikersaccounts en klik op Referentiebeheer. Bij Webreferenties kun je de opgeslagen accounts bekijken.

Op www.justdelete.me staan instructies voor het verwijderen van accounts bij bijna vijfhonderd webdiensten. Kleurcodes geven aan hoe eenvoudig het proces is, variërend van groen (eenvoudig), over geel en rood tot zwart (zeer moeilijk).

Een meer geautomatiseerde optie is bijvoorbeeld Mine. Na je autorisatie doorzoekt die bijvoorbeeld je Gmail-berichten om diensten te vinden waar je mogelijk een account hebt. Vervolgens kun je deze snel (laten) afsluiten. Je moet Mine uiteraard vertrouwen en op een demo na is de dienst niet gratis (circa 14 euro per jaar).

Kleurcodes geven aan hoe lastig het is om een account te verwijderen.

6 Ontkoppeling

Bij het opruimen van oude en overtollige accounts is het ook verstandig om te controleren welke diensten of webapps aan je Google-, Microsoft- of Facebook-account zijn gekoppeld. Sommige apps verzamelen namelijk onnodig veel gegevens of verhogen het risico op datalekken en ongewenste toegang.

Voor Google meld je je aan via https://myaccount.google.com/permissions, selecteer je een app of dienst, en bevestig je dat je alle connectie hiermee wilt verwijderen. Bij Microsoft ga je naar https://account.live.com/consent/manage en verwijder je ongewenste diensten. Voor Facebook ga je naar https://www.facebook.com/settings?tab=applications en klik je tweemaal op Verwijderen bij een app of dienst.

Overbodige koppelingen haal je het best zo snel mogelijk weg.

7 Anonimiseren

Als volledig verwijderen niet lukt, kun je proberen informatie te anonimiseren of in ieder geval minder zichtbaar te maken. Je kunt bijvoorbeeld initialen of een alternatieve naam gebruiken in plaats van je volledige naam, en overtollige persoonsgegevens schrappen. Sommige diensten, zoals Google en Facebook, bieden een privacy-tool om je instellingen te beheren.

Bij Facebook doorloop je via vijf knoppen de belangrijkste privacy-instellingen. Klik in het startvenster op het menu met de drie puntjes en selecteer Herinnering instellen om de meldingsfrequentie voor deze controle te bepalen.

Bekijk bij Google je tijdlijngegevens en YouTube-geschiedenis, en geef aan wat er met je gegevens moet gebeuren als je je account niet langer gebruikt (je zogeheten inactiviteitsvoorkeuren).

De privacycontrole van Facebook is een goed uitgangspunt om bepaalde informatie minder zichtbaar te maken.

8 Wachtwoordbeheer

Je weet nu hoe je persoonsinformatie op sites en webapps kunt verwijderen of minder zichtbaar maken, maar het is minstens zo belangrijk om te voorkomen dat je digitale voetafdruk opnieuw groeit door ongewenste tracking, datalekken of hacks. In de rest van dit artikel belichten we enkele technieken die preventief werken en je digitale anonimiteit verbeteren door zo weinig mogelijk sporen achter te laten.

Een sterke accountbeveiliging is daarbij essentieel. Dit betekent unieke, sterke wachtwoorden voor elk account. In de praktijk is dat lastig, maar wachtwoordmanagers kunnen helpen. Goede en ook gratis tools zijn bijvoorbeeld Bitwarden, KeePassXC en NordPass.

KeePassXC is volledig gratis en opensource, maar heeft geen ingebouwde cloudsync. Dit kun je oplossen door je digitale kluis met accountgegevens in een gesynchroniseerde map van Google Drive of OneDrive te plaatsen. In KeePassXC kun je ook inlogaccounts uit de wachtwoordmanager van je browser importeren. Hiervoor exporteer je ze doorgaans eerst naar een csv-bestand (in Chrome via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager waar je Instellingen kiest en op Bestand downloaden klikt).

Daarnaast bevat KeePassXC een browserextensie voor Firefox en Chromium-browsers, waarmee je wachtwoorden automatisch inlogvelden op een webpagina kunt laten invullen.

Stop al je inloggegevens in één digitale kluis met een stevig hoofdwachtwoord.

9 Cookies en fingerprinting

Je browser is waarschijnlijk je voornaamste toegangspoort tot internet, en veel websites proberen je (apparaat) te identificeren om je beter te traceren en gerichte advertenties te tonen. Hiervoor gebruiken ze onder meer trackingcookies en fingerprinting-technieken. Je kunt gerust zelf testen hoe uniek en herkenbaar je browser is via sites als Cover Your Tracks, AmIUnique en de diverse tests op BrowserLeaks.

Uitgelogd blijven bij diensten als Google helpt al om tracking te beperken, maar je kunt ook een specifieke browserextensie installeren die advertenties en trackers blokkeert. Een van de beste was uBlock Origin, al werkt deze door technische aanpassingen niet meer in de meeste Chromium-browsers. Alternatieven zijn uBlock Origin Lite en AdGuard, beide beschikbaar in de officiële webstores voor Chromium-browsers en Firefox.

Je kunt ook een browser gebruiken die meer privacygericht is dan standaardbrowsers, zoals Brave. Deze gebruikt standaard een privacyvriendelijke zoekmachine, zoals Brave Search of eventueel DuckDuckGo.

Het configuratiescherm van uBlock Origin Lite.

10 VPN

Veel trackers en diensten identificeren je (apparaat) ook op basis van je ip-adres. Om dit te voorkomen, kun je een VPN gebruiken. Dit maskeert je eigen ip-adres, zodat websites en online diensten alleen het ip-adres van de VPN-server zien. Een VPN lost niets op tegen traceercookies of fingerprinting, maar helpt dus wel om je locatie en identiteit te verbergen.

Zelf een VPN hosten op je eigen netwerk heeft voor dit doeleinde weinig zin, omdat je eigen publieke ip-adres dan nog steeds wordt doorgegeven. Een VPN op een externe VPS (Virtual Private Server) is een optie, maar vereist wel wat technische kennis.

Gebruiksvriendelijker en flexibeler zijn commerciële VPN-diensten zoals Mullvad VPN, NordVPN en Proton VPN. Deze kun je binnen enkele minuten installeren op zowel desktop als mobiel. Je hoeft hooguit een client-app te installeren, je aan te melden en een geschikte VPN-server te selecteren.

Het Zweedse Mullvad VPN kost 5 euro per maand (en is maandelijks opzegbaar).

11 E-mail

Bij registratie op een dienst of web-app moet je vaak persoonlijke gegevens opgeven, waaronder vaak je e-mailadres. Hoewel je minimale of zelfs valse informatie kunt gebruiken, worden inloggegevens of verificatiemails meestal naar je e-mail gestuurd. Je echte adres opgeven vergroot helaas het risico op spam of phishing, omdat zulke databanken verkocht of gehackt kunnen worden.

Sommige mailproviders bieden de mogelijkheid om e-mailaliassen aan te maken. Bij Gmail kan dit eenvoudig: als je adres mijnnaam@gmail.com is, kun je een alias maken met mijnnaam+<willekeurig_woord>@gmail.com en zo binnenkomende berichten filteren. Ook veel andere (vooral betaalde) mailproviders bieden aliassen aan, maar net als bij Gmail verraden die nog steeds je domeinnaam (<alias>@<je_domein>.nl).

Sommige providers, zoals Fastmail, ondersteunen gemaskeerde e-mailadressen. Hierbij wordt een willekeurig adres (iets@fastmail.com) gegenereerd dat alle binnenkomende mail naar je echte adres doorstuurt zolang je deze koppeling intact laat.

Er bestaan ook gratis wegwerpadressen, zoals www.trashmail.com (na registratie), maar je moet er wel op vertrouwen dat zo’n dienst je adres niet doorverkoopt. Een alternatief is bijvoorbeeld nog www.10minutemail.com of www.maildrop.cc, maar hier zijn ontvangen mails op de website tijdelijk openbaar zichtbaar.

Een wegwerpadres via Trashmail: je moet zo’n dienst dan wel vertrouwen.