We hebben lang moeten wachten op een nieuwe Apple TV, maar hij ligt nu toch echt in de winkel. De vierde generatie Apple TV heeft een A8 chip, nieuwe geavanceerde afstandsbediening en een App Store. Apple noemt het zelf "de toekomst van televisie", maar is dit het ook?

"De toekomst van televisie is begonnen."

Niet de meest terughoudende slogan voor een nieuw product, zeker niet als dit product van Apple komt. Zo'n slogan gebruiken na Steve Jobs voor zijn overlijden al hintte naar een revolutie in de manier waarop we televisie kijken (Jobs "finally cracked it", aldus zijn biografie) is gedurfd. Aan het scheppen van torenhoge verwachtingen dus geen gebrek. Des te meer reden voor Apple om deze verwachtingen waar te maken. Lees ook: De nieuwe Apple TV: Dit zit er allemaal (niet) in de doos.

Tot nu toe heeft vrijwel elke poging om een computer het middelpunt van de woonkamer te maken miserabel gefaald, en concurrenten als Microsoft en Google hebben hierdoor al een paar keer flink spaak gelopen. Als we alles bij elkaar optellen - torenhoge verwachtingen, de kracht van Apple als merk, en de chaos die de huidige entertainment industrie is waar Apple orde in gaat scheppen - is de toekomst van televisie inderdaad begonnen. Toch?

©PXimport

Bevat dit kleine doosje de toekomst van televisie?

Eerste indrukken

Op het eerste gezicht is de nieuwe Apple TV een prima apparaat. Het opstarten en instellen gaat snel en kan met behulp van je iPhone, wat erg handig is. Binnen no-time bevind je je op het startscherm en kun je beginnen. Het menu is overzichtelijk en de afstandsbediening werkt intuïtief. Scrollen door content gaat snel, maar kan ook erg precies dankzij het kleine trackpad van de Apple TV Remote. Alles werkt zoals het zou moeten werken, zoals van Apple mag worden verwacht.

De beste afstandsbediening op de markt

De nieuwe Apple TV Remote werkt als een zonnetje. Het is een slanke zwarte rechthoek met een trackpad aan de bovenkant. Er zijn slechts zes knoppen (Menu, Home, Siri, Play/Pauze, en volume op en neer) wat het heel overzichtelijk maakt. Waar we met de oude Apple Remote door onze content moesten klikken (wat lang kon duren als het een lange lijst betrof), kunnen we nu swipen - zoals we gewend zijn van onze iPhone en iPad. Hierdoor kun je heel snel door je films, muziek, foto's, apps en instellingen scrollen, en tevens heel precies wanneer dit nodig is.

©PXimport

De nieuwe Remote is misschien wel het beste wat deze Apple TV te bieden heeft.

De afstandsbediening heeft een gyroscoop en snelheidsmeter, wat gebruikt kan worden tijdens het gamen. Tevens heeft het twee microfoons die met de Siri-knop kunnen worden gebruikt. Kort samengevat is het alle hardware van een iPhone aangepast voor een beleving op televisie (hij is zelfs op te laden via Lightning).

Door de ingebouwde infraroodsensor kun je de Apple TV Remote ook gebruiken om het volume van je televisie te regelen. Hier was geen extra instelling voor nodig, en het zorgt ervoor dat het de enige afstandsbediening is die je ooit nog hoeft te gebruiken.

tvOS is iOS, maar dan anders

De vorige generaties Apple TV werkten met een vreemde versie van iOS, bijgewerkt voor televisie. Nu draait de settopbox op tvOS, een alleenstaand besturingssysteem dat heel erg lijkt op iOS, maar dan anders. Het grootste voordeel van tvOS op de nieuwe Apple TV is dat het een eigen App Store heeft. De potentie hiervan is enorm: je hebt eigenlijk een computer onder je TV. Het probleem is dat de potentie van de App Store volledig afhankelijk is van ontwikkelaars, en die zijn vaak - terecht - afwachtend.

Ik zou graag een app zien van bijvoorbeeld Ziggo of KPN waarmee ik via mijn Apple TV naar 'normale' televisie kan kijken, uitzending gemist op kan roepen en programma's op kan nemen. Software waardoor mijn Apple TV het huidige kastje dat interactieve TV biedt vervangt. Omdat de Apple TV zich nog moet bewijzen, zijn veel ontwikkelaars terughoudend. Nu zal in de 'toekomst van televisie' vrijwel geen live televisie meer te vinden zijn, maar ook NPO Gemist of RTL XL zien we voorlopig niet op de Apple TV verschijnen. Nu is het mogelijk om via AirPlay deze content toch op je Apple TV te streamen, maar dit voelt nog als een enorme omweg en past niet in iets wat de 'toekomst van televisie' zou moeten zijn.

©PXimport

Aan de 'toekomst van televisie' moet nog even gewerkt worden.

Deze verantwoordelijkheid ligt uiteindelijk bij ontwikkelaars, maar van een bedrijf als Apple verwachtte ik eigenlijk een agressievere push. Al is het enkel in de Verenigde Staten, waarna Nederlandse omroepen en kabelaars dit voorbeeld kunnen volgen. Het is niet alsof Apple hier de financiële middelen niet voor zou hebben.

Gamen

In de App Store op de Apple TV zijn tevens een aantal games te vinden. Hierdoor is de Apple TV ook een game console. Dankzij de A8-chip draaien games erg stabiel en zien de graphics er verrassend goed uit.

Simpele spellen zoals Crossy Road werken prima, maar ook grafisch zwaardere games zoals Disney Infinity 3 zijn uitstekend te spelen. Met de Apple TV Remote bestuurde ik een T-65 X-Wing Starfighter met de missie de Death Star te vernietigen door mijn lasers in de Thermal Exhaust Port te schieten (liefhebbers van Star Wars weten precies waar ik het over heb). De Remote is verbonden via Bluetooth 4.0 en er is bijna geen vertraging tussen de handelingen die ik met de Remote uitvoer en het resultaat op het scherm.

Ook Wii Sports-achtige spellen werken goed met de Apple TV Remote. Nu ben ik niet zo'n ster in tennis - en dat was op het scherm goed te zien - maar dat lag niet aan de techniek. Dankzij het polsbandje vloog m'n afstandbediening niet door het huis, wat een veilig idee was aangezien een nieuwe Remote zo'n negentig euro kost.

Aan de Apple TV kunnen via Bluetooth ook externe controllers worden gekoppeld. Als er wat meer serieuze spellen in de App Store verschijnen kunnen deze hier wel eens baat bij hebben. Ook is het zo mogelijk met meerdere mensen een spel te spelen. Op de Apple TV kun je maximaal drie controllers en/of afstandsbedieningen aansluiten.

Waarom hebben wij geen Siri, Apple?

Eén van de unique-selling-points van de nieuwe Apple TV in voornamelijk engelstalige landen is Siri. Met een druk op de Siri-knop activeer je het en kun je vragen om films met bijvoorbeeld Arnold Schwarzenegger, de aflevering van Doctor Who met Kylie Minogue, of de nieuwste films die leuk zijn om te kijken met kinderen. Dit maakt al het scrollen en klikken overbodig.

©PXimport

'Find me some funny TV shows.'

Als je een film of serie geselecteerd hebt, laat Siri je direct zien waar deze te bekijken is. Hierbij kijkt het naar content in iTunes, maar ook naar Netflix en bijvoorbeeld HBO. Zo kun je zonder na te denken je favoriete films en series zien. Dit klinkt fantastisch (en dat is het ook), maar er is een klein probleem: Siri werkt niet in Nederland. Zelfs niet in het Engels.

Kom op Apple... waarom niet? Dat Siri niet in het Nederlands beschikbaar is op de Apple TV kan ik begrijpen. Het is bijvoorbeeld lastig om in het Nederlands naar Engelse titels te zoeken. Hier moet veel werk in gestopt worden en dat het niet Apple's grootste prioriteit is lijkt me logisch. Nederland is immers niet een enorme markt voor Apple. Op de iPhone duurde het ook een aantal jaar voordat Siri in het Nederlands beschikbaar was, maar het was wel te gebruiken in het Engels.

Ik kan geen reden verzinnen waarom Siri niet in het Engels te gebruiken is op de Nederlandse Apple TV. Een kleine waarschuwing dat Siri momenteel alleen in het Engels te gebruiken is, was voldoende geweest. Gebruikers die dit een probleem vinden, hoeven het niet te gebruiken. Maar geef de rest van ons gewoon toegang tot het - in mijn ogen - grootste voordeel van de nieuwe Apple TV.

Apple schept (te) hoge verwachtingen

Het beoordelen van de nieuwe Apple TV is lastig. Het is een hele goede settopbox, in mijn ogen zelfs de beste die momenteel op de markt is. Alles werkt zoals het zou moeten werken, en ik heb tijdens het gebruik geen enkele keer problemen gehad. Video en audio streamen zonder problemen, bestanden vanaf je Mac of pc zijn eenvoudig via de Apple TV af te spelen, de App Store heeft enorm veel potentie, en de apps en games die beschikbaar zijn werken stuk voor stuk heel goed. De nieuwe afstandsbediening is de beste afstandsbediening die ik ooit gebruikt heb, en ik mis hem als ik 'normaal' televisie kijk.

©PXimport

De Apple TV heeft veel potentie, maar is daardoor lastig te beoordelen.

Maar aan de andere kant voldoet de nieuwe Apple TV niet aan de verwachtingen. Verwachtingen die Apple nota bene zelf geschept heeft. "De toekomst van televisie is begonnen." Als we dit meenemen is de nieuwe Apple TV een enorme teleurstelling. Niet genoeg aanbod van (Nederlandse) kabelaars en omroepen, en geen universele zoekfunctie omdat Siri niet te gebruiken is in Nederland.

Conclusie

Als lijkt het alsof ik de Apple TV tegen een hogere standaard hou dan andere settopboxen, klopt dat. Apple heeft onderdelen van het streamen van media waar het direct invloed op heeft wel degelijk verbeterd. Maar als je denkt aan wat de Apple TV momenteel is wordt het al snel duidelijk dat Apple niet in staat is geweest om de kleine irritaties op te lossen of het verdeelde televisielandschap bijeen te brengen. Er is bijvoorbeeld geen universele log-in voor apps met verschillende abonnementen.

Voordat de toekomst van televisie werkelijkheid kan worden, moet dit soort onzin eerst de wereld uit geholpen zijn. Ik zou zelfs zo ver willen gaan om te stellen dat alleen een bedrijf met zoveel invloed en macht als Apple een kans heeft om het verdeelde en complexe medialandschap daadwerkelijk te veranderen. De toekomst van televisie is in ieder geval (nog) niet begonnen.

De Tapo Smart HomeBase H500 is een smarthomecontroller voor Tapo-smarthomeproducten. Hij doet voornamelijk dienst als centraal punt voor een beveiligingssysteem bestaande uit camera's en sensors. Wij hebben de H500 getest in combinatie met Tapo-camera's.

Tapo is het merk waaronder TP-Link smarthomeproducten zoals camera's en robotstofzuigers verkoopt. De Tapo Smart HomeBase H500 is gemaakt van wit kunststof en komt degelijk over. Alle aansluitingen vind je op de achterkant in de vorm van netwerk, HDMI, usb-a, usb-c en een voedingsaansluiting. De netwerkaansluiting kun je gebruiken om de HomeBase met je thuisnetwerk te verbinden, maar dat kan ook via wifi. De HDMI-poort is bedoeld om beelden van je camera's op je televisie te bekijken, terwijl je de usb-c-poort kunt gebruiken om een tablet op te laden. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Extra functies

De H500 is ontworpen om in het zicht in je woonkamer te zetten en heeft wat extra handigheidjes die dan van pas komen, zoals knoppen om te kunnen praten als iemand aanbelt. Ook vind je op de voorkant een klepje dat dienstdoet als tabletstandaard; handig als je een tablet gebruikt om je smarthome mee te bedienen. Je kunt de usb-c-poort, die maximaal 1,5 ampère levert, gebruiken om je tablet via de HomeBase op te laden.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Smart HomeBase H500 is voorzien van 16 GB ingebouwd geheugen. Dat is op zich genoeg voor een bescheiden systeem, omdat er alleen clips worden opgeslagen als er beweging gedetecteerd wordt. Bovendien loopt de opslag nooit echt vol omdat oudere opnames automatisch worden overschreven. Heb je meerdere camera's of wil je opnames langere tijd bewaren, dan kun je de opslag zelf uitbreiden. Op de zijkant vind je een klepje waarachter je een 2,5inch-uitbreidingslot vindt. Uitbreiden kan met een 2,5-inch SATA-schijf; dat kan ook een ssd zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Verwarrende koppeling

De H500 moet aan je Tapo-camera's worden gekoppeld. Dat is enigszins verwarrend, want dat kan als je al camera's hebt op twee manieren. Onze camera's (de C410 en C460) stonden niet in de lijst die je ziet als je eerst op de H500 klikt, maar wel in de andere lijst. Begin je met de H500, dan speelt dat probleem niet en worden ondersteunde camera's automatisch gekoppeld.

Na koppeling worden video’s op de H500 opgeslagen. De H500 kan daarnaast tot zes camera's AI-herkenning geven voor personen, gezichten, voertuigen en huisdieren. Na het inschakelen hiervan wordt een database met herkende personen opgebouwd. Verwarrend is dat je om opnames op de H500 te bekijken op het pictogram 'microSD' moet klikken. Je kunt beelden downloaden om ze veilig te stellen.

Extra AI-functies

Behalve opnemen kan de Smart HomeBase H500 ook AI-functies toevoegen aan Tapo-camera's. De HomeBase kan maximaal zes camera's betere herkenningsmogelijkheden geven op basis van AI, maar dat wordt ook als je minder dan zes camera's hebt niet automatisch ingeschakeld. Je kunt dat zelf doen door in de app op de tegel AI Empowerment te klikken. De camera's kunnen dankzij AI personen, gezichten, voertuigen en huisdieren herkennen. Je kunt zelf bepalen welke herkenningsmogelijkheden actief zijn. Herkende personen verschijnen vervolgens automatisch in de app waarna je eventueel kunt aangeven wie die personen zijn.

Opnames terugkijken

In de Tapo-app kun je per camera zowel livebeelden bekijken als opgeslagen fragmenten vanaf de Smart HomeBase terugzien. Verwarrend is dat je daarvoor moet kiezen tussen de pictogrammen cloud en microSD. Ook al gebruik je de HomeBase, toch valt die onder het microSD-symbool. Logischer zou zijn als TP-Link een apart pictogram toevoegt voor de HomeBase. De door ons geteste batterijcamera's nemen korte clips op zodra beweging wordt gedetecteerd. Zodra de opslag vol raakt, worden automatisch de oudste opnames overschreven. Clips kun je desgewenst ook downloaden.

Beperkt nut HDMI

De Tapo Smart HomeBase H500 is voorzien van een HDMI-uitgang waarmee je de hub kunt aansluiten op een televisie of monitor. Je kunt in de app een dashboard configureren bestaande uit één of vier secties. Zo kun je maximaal vier camera's tegelijkertijd bekijken. Heb je minder dan vier camera's, dan kun je ook kiezen voor een klok. Dat klinkt op zich handig, maar met batterijgevoede camera's zoals wij tijdens de test hebben gebruikt, heb je daar niet zoveel aan. Je ziet in het dashboard alleen beeld als de camera op dat moment beweging detecteert. Het is dus niet mogelijk om naar wens live mee te kijken. Het is ook niet mogelijk om via de televisie oudere opnames te bekijken die op de Smart HomeBase staan. Deze functie heeft kortom alleen enigszins nut als je op netstroom gevoede camera's hebt.

Conclusie

De Tapo Smart HomeBase H500 is een praktisch basisstation voor gebruikers van Tapo-camera’s, zoals beveiligingscamera’s en de videodeurbel. Met dit kastje sla je opnames centraal op, zonder dat je een cloudabonnement nodig hebt. De ingebouwde opslag biedt ruimte voor enkele weken aan beeldmateriaal en kan eenvoudig worden uitgebreid als je meer capaciteit wilt. Toch zijn er nog wat kinderziektes. Zo kan de koppeling met camera’s verwarrend verlopen, afhankelijk van de volgorde waarin je apparaten installeert. Ook wekt het gebruik van een SD-kaartpictogram voor lokaal opgeslagen beelden snel verkeerde verwachtingen.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.