Gezond eten is belangrijk, dat weten we allemaal. Een gezonde maaltijd kan gelukkig ook erg lekker zijn. Om je te helpen zijn er ook nog eens allerlei slimme huishoudelijke apparaten die je helpen met gezond koken. Die doorgekookte broccoli kun je vanaf nu voorgoed vergeten, net als ingewikkelde recepten en kooktechnieken.

Gezond koken, wat is dat?

Als je voedingswaren kookt, bakt of braadt, gaan er voedingsstoffen verloren. Toch is het niet per se gezonder om rauw te eten. Door eten met warmte te bereiden, maak je het je lichaam makkelijker om de voedingsstoffen op te nemen, vooral in het geval van groenten. Je verhoogt de biologische beschikbaarheid, bijvoorbeeld van vezels. Natuurlijk dood je ook bacteriën door eten te bereiden met warmte. Vlees bereid je omdat het lekkerder smaakt, maar ook om mogelijke bacteriën te doden (denk aan E. coli of salmonella). Koken zorgt er zoals gezegd wel voor dat er wat van de oorspronkelijke voedingsstoffen verloren gaan. Dat zien we vooral in groenten, want die koken we nog weleens in water. Maar het geldt ook voor vlees en vis.

De gezonde voedingsstoffen die verloren gaan, zijn vooral voor vitamine C, de B-vitaminen en mineralen zoals kalium, omdat deze in water oplosbaar zijn. Tijdens het koken in water lekken ze als het ware het kookwater in. Hitte breekt deze vitaminen bovendien af.

Gelukkig zijn er allerlei slimme apparaten op de markt die erop gericht zijn om zo veel mogelijk gezonde voedingsstoffen te behouden. Door eten (vooral groenten) te bereiden, maak je die stoffen voor je lichaam toegankelijk en dankzij deze slimme technologie ook nog eens zo goed mogelijk. Welke huishoudelijke apparaten helpen je bij gezond koken?

Oven met stoomfunctie

Stomen is een van de beste bereidingswijzen voor het behoud van belangrijke nutriënten, waaronder in water oplosbare vitaminen die gevoelig zijn voor warmte en water. Stomen is een kooktechniek waarbij groenten en ander voedsel worden blootgesteld aan stoom die opstijgt uit heet water. Door eten te stomen, blijven de meeste voedingsstoffen behouden. Ze lekken niet weg in kookvocht, want er is geen direct contact met water. Daarnaast is er geen olie of vet nodig. Bonus: stomen maakt je maaltijd lekker mals.

De beste kookmethode om de voedingswaarde in groenten te maximaliseren, hangt uiteindelijk af van de groente zelf. Vooral de kwetsbare vitamine C lijkt een stoombereiding goed te doorstaan, net als antioxidanten. Fijn voor wortels, broccoli, bleekselderij, champignons en paprika. Vlees en vis doet het in de stoomoven ook erg goed.

©nimito - stock.adobe.com

Bekijk en vergelijk alle stoomovens op Kieskeurig.nl

Airfryer

Frituren is niet goed voor je gezondheid, omdat er onnodige transvetten in je maaltijd terechtkomen. Maar een lekker knapperig patatje of stukje vlees is toch wel erg lekker. Gelukkig hoef je dankzij de airfryer niet langer te kiezen tussen lekker en gezond. Deze vervangt olie of vet door hete lucht. Doordat een airfryer het oppervlak van het voedsel droog houdt en gaart met circulerende hete lucht, blijven ook meer van de oorspronkelijke voedingsstoffen behouden. Hoelang je je eten in de airfryer bereidt, heeft nog wel invloed op de hoeveelheid voedingsstoffen die verloren gaan. Ook hier geldt: hoe langer en hoe heter, hoe minder vitaminen en mineralen er in je maaltijd overblijven.

©Nander de Wijk

Kijk voor alle airfryers op Bol.com!

Magnetron

Bereiding in de magnetron is niet populair, misschien vanwege de associatie met kant-en-klaarmaaltijden (die zijn inderdaad niet gezond). Toch is het vanwege de korte kooktijden eigenlijk een heel gezonde manier van eten koken. Hierdoor is het verlies aan voedingsstoffen minimaal. Er zijn zelfs studies die erop wijzen dat de magnetron de beste methode is om de antioxiderende werking van knoflook en champignons (en andere paddenstoelen) te behouden. Magnetrons koken voedsel door het van binnenuit te verhitten. Ze zenden radiogolven uit die de vochtdeeltjes in het voedsel ‘prikkelen’ (in beweging brengen), waardoor warmte ontstaat en het voedsel wordt gekookt.

Maaltijden die in de magnetron gekookt worden, zijn soms wat uitgedroogd. Dat kun je voorkomen door tijdens het opwarmen een natte theedoek of keukenpapier over de maaltijd te leggen. Dat werkt vooral goed bij voeding die vaak in water wordt gekookt, zoals groente, pasta of rijst.

Kijk voor alle magnetrons op Bol.com!

Slowcooker

Het gemak om thuis te komen terwijl er een warme maaltijd klaarstaat, is best een prettig vooruitzicht. Dat kan met een slowcooker. Dit handige apparaat geeft een gelijkmatige warmte af, die zorgt dat eten langzaam gaart. Langdurig koken op lage temperatuur kan het vlees malser maken en de smaak versterken. Slowcookers zijn ook minder energie-intensief dan de meeste ovens, en dus zuiniger. De lagere temperaturen kunnen helpen om voedingsstoffen te behouden die verloren kunnen gaan als voedsel snel en op hoog vuur wordt gekookt. Bovendien smaakt langzaam gekookt voedsel erg lekker.

©Amy Muschik

Bekijk alle slowcookers op Kieskeurig.nl

Roerbakken/wokken op de wokbrander

Bij wokken en roerbakken wordt voedsel gekookt in een pan op middelhoog tot hoog vuur in een kleine hoeveelheid olie of boter. Over het algemeen is dat een gezonde manier om voedsel te bereiden. Dat komt doordat je maaltijd slechts kort wordt verhit, zonder water. De toevoeging van vet verbetert de opname van plantaardige bestanddelen en antioxidanten. Het is dan wel belangrijk om de juiste olie te gebruiken. Avocado-olie of speciale wokolie zijn bijvoorbeeld bestand tegen hogere temperaturen. Olijfolie verbrandt vaak in de wok. Tijdens het roerbakken gaat wel wat vitamine C verloren, vooral in broccoli en rode kool.

Bekijk alle wokbranders en wokpannen op Kieskeurig.nl

Een goede koel- vriescombinatie

Oké, met een koelkast of koel- vriescombinatie kook je in feite niet. Maar het is wel een onmisbaar apparaat om een gezonde maaltijd op tafel te zetten. Het behouden van de voedingsstoffen begint hier namelijk. Wanneer voedingswaren niet op de juiste temperatuur bewaard worden, treedt verlies van goede nutriënten op. Bovendien loop je kans op ongewenste bacteriën, zeker in het geval van kip.

Wist je dat het invriezen van voedingswaren soms juist een goed idee is? Ingevroren levensmiddelen behouden hun vitaminen en mineralen en er is geen verandering in de hoeveelheid micronutriënten: koolhydraat, eiwit of vet. In sommige gevallen hebben diepvriesproducten meer vitaminen en mineralen dan verse, omdat verse producten na verloop van tijd vitaminen en mineralen verliezen, terwijl bij invriezen de voedingsstoffen behouden blijven.

Kijk voor alle koel- vriescombinaties op Kieskeurig.nl

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.