Energie besparen is belangrijker dan ooit: de planeet gaat er flink op achteruit en energie is inmiddels bijna een luxeproduct. Je kunt veel dingen doen om energie te besparen. Slimme apparaten kunnen je daar bij helpen. ID.nl zet er een aantal voor je op een rij.

Infraroodpanelen

Wil je niet te veel gas gebruiken om je huis warm te houden, dan zijn infraroodpanelen een goede mogelijkheid. Een infraroodpaneel zet stroom om in infraroodstraling en in convectiewarmte. Erg fijn, want deze panelen zijn heel plaatselijk te gebruiken. In tegenstelling tot je centrale verwarming kun je met een infraroodpaneel dus precies verwarmen op de plek waar je (stil)zit. Denk aan je bureau in je werkkamer, of juist de bank als je ‘s avonds televisie kijkt. In veel gevallen volstaat een paneel van 350 tot 500 Watt. Infraroodpanelen zijn er in de vorm van plafondpanelen die je voor langere tijd bevestigt, of in de vorm van staande panelen die je kunt verplaatsen. 

Natuurlijk hoef je niet te kiezen tussen centrale verwarming en een infraroodpaneel. Het is ook mogelijk om een infraroodpaneel te gebruiken als een extraatje op je normale verwarming. Je normale verwarming kan dan een paar graden lager en zo vang je de rest van de verwarming op met je infraroodpaneel. Op die manier kun je de aanschaf van je infraroodpaneel er vaak al binnen een half jaar uithalen. Houd er wel rekening mee dat een infraroodpaneel vrij veel elektriciteit verbruikt, maar daarvoor krijg je veel warmte terug: de frontplaat kan wel 100 graden worden (en heeft daar maar 5 tot 10 minuten voor nodig).

Ook lezen: Infraroodverwarming: dit zijn de voor- en nadelen

©magraphics

Slimme radiatorknop

De slimme thermostaat ken je waarschijnlijk al, maar in het verlengde van de slimme thermostaat is er de slimme radiatorknop. Dit is een gadget die je op de radiator zet en die de temperatuur meet en anders kan instellen. Je kunt deze slimme knoppen alleen gebruiken op radiatoren die al een temperatuurmeter hebben.

Wil je dat het in bepaalde kamers wel warm is, maar in andere niet, dan kun je je slimme radiatorknop op een afstand instellen. Op die manier gebruik je de warmte veel efficiënter. Als je alleen al de verwarming in bijvoorbeeld de slaapkamer het hele jaar helemaal uit zou zetten, dan bespaar je daarmee ongeveer 300 euro op de huidige gasprijzen (via Milieucentraal): het scheelt dus ook al als je het maar in één ruimte regelt.

Slimme stekker

Een televisie op standby laten staan doet bijna iedereen, terwijl het zeker niet het meest milieuvriendelijke is om te doen. Het standby-sluipverbruik is jaarlijks ruim 250 kWh. Als energie 0,79 euro kost per kWh, dan zou je door de televisie en de HD-ontvanger op die slimme stekker aan te sluiten en uit te schakelen wanneer je ze niet gebruikt 200 euro per jaar kunnen besparen. Slimme stekkers zijn al verkrijgbaar voor minder dan een tientje. Dat haal je er met de huidige prijzen dus echt zo uit!

©Vit - stock.adobe.com

Telefoonlader op zonne-energie

Het zou op jaarbasis maar een paar euro kosten om een iPhone op te laden en voor een tablet ook, maar als je met je hele gezin gebruikmaakt van een telefoonlader op zonne-energie, dan scheelt dat toch op jaarbasis weer een klein beetje. Bovendien is het voordeel dat je de stroom ook kunt ‘meenemen’, mocht je bijvoorbeeld naar een festival gaan zonder stopcontacten in de buurt. Een powerbank op zonne-energie kost waarschijnlijk wel zo’n 40 euro, maar die investering heb je er al snel uit als iedereen de oplader gebruikt. Alle kleine beetjes helpen, en sowieso is een powerbank erg handig voor de telefoons van nu, die regelmatig het einde van de dag op één keer opladen niet halen.

Slimme douchekop

Zorgen dat je minder water gebruikt bij het douchen, dat lukt mensen vaak zelf wel. Maar heb je kinderen in huis, dan is er vaak wat meer overtuigingskracht nodig. Er bestaan slimme douchekoppen die de waternevel verlichten met ledlampen. Elke kleur staat voor de hoeveelheid water die wordt verbruikt. Groen is 10 liter, blauw is 20 liter, paars is 30 liter, rood is 40 liter en knipperend rood volgt als je meer dan 40 liter verbruikt. De lamp is gelinkt aan een app waarmee je deze functie al dan niet kunt inschakelen. Op die manier wordt het hele gezin geïnspireerd om minder water te gebruiken, omdat het een soort spel wordt.

Je bespaart er veel energie mee: 80 procent van je warme water stroomt namelijk door je douche. Douche je in plaats van 7,4 minuten maar 5 minuten, dan kan dat met de huidige gasprijzen 130 euro per jaar schelen. Een waterbesparende douchekop helpt daarbij, waarbij je net zo prettig doucht, maar 20 procent minder water gebruikt. Stap ook af van de regendouche, want die douchekop verbruikt 60 procent meer dan een spaardouchekop.

Ook lezen: bespaar tot wel 6000 liter water met deze simpele tips

©yunava1 - stock.adobe.com

Wil je nog meer energie besparen? Lees dan ook onze artikelen over bijvoorbeeld het voorkomen van koudeval en welke slimme thermostaat het beste is om kosten te besparen.

🔒Breng je slimme woning naar een hoger niveau met een beveiligingssysteem!

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.

Bij veel moderne stofzuigers kom je de term HEPA-filter tegen. Dat is niet voor niets: het speelt een grote rol in het filteren van kleine, schadelijke deeltjes uit de lucht. Maar wat doet zo'n uitblaasfilter precies, waar moet je op letten en is zo'n filter echt nodig?

Wat is een HEPA-filter?

HEPA staat voor High-Efficiency Particulate Air. Het is een type luchtfilter dat extreem kleine deeltjes uit de lucht kan halen. Deze filters werden in de jaren veertig ontwikkeld voor laboratoria en militaire toepassingen, oorspronkelijk om de verspreiding van radioactieve verontreinigingen via de lucht te voorkomen. Tegenwoordig worden ze vooral gebruikt voor het filteren van pollen, fijnstof, schimmelsporen, huisstofmijt, bacteriën en in sommige gevallen zelfs virussen.

Een filter krijgt het label HEPA alleen als het voldoet aan de Europese norm EN 1822. Die schrijft voor dat het filter minimaal 99,95% van alle deeltjes van 0,3 micrometer moet tegenhouden. Filters die daaraan voldoen, krijgen een H-waarde: hoe hoger deze waarde (bijvoorbeeld H13 of H14), hoe fijner het filter werkt.

Waarom is een HEPA-filter belangrijk in een stofzuiger?

Bij het stofzuigen komt onvermijdelijk lucht vrij. Zonder goed filter worden kleine stofdeeltjes en allergenen weer terug de kamer in geblazen. Met een HEPA-filter in je stofzuiger wordt juist die uitblaaslucht gezuiverd. Zo blijft het stof in de opvangbak, en adem je tijdens het schoonmaken geen ongezonde deeltjes in.

Voor mensen met astma, allergieën of hooikoorts is dat een groot voordeel. Maar ook wie geen klachten heeft, profiteert van schonere lucht in huis. Vooral in goed geïsoleerde woningen, waar lucht minder makkelijk circuleert, kan zo'n filter verschil maken.

Waar moet je op letten bij aankoop?

Bij stofzuigers is het niet alleen belangrijk dat er een HEPA-filter in zit, maar dat het ook goed geïntegreerd is in het ontwerp. Bij oudere of goedkope modellen lekt er soms nog lucht weg langs het filter, waardoor de werking niet optimaal is. Kies liever voor een model dat volledig luchtdicht is gebouwd en waarin het filter daadwerkelijk de volledige luchtstroom zuivert.

Let op de H-waarde van het filter. H13 is meestal de standaard bij huishoudelijke toepassingen. H14 biedt nog meer filtering, maar is vaak prijziger. In praktijk merk je het verschil vooral als je erg gevoelig bent voor allergenen.

Controleer of het filter wasbaar is . Kan dat niet, dan zul je om de zoveel tijd een nieuw filter moeten kopen ter vervanging. Spoel wasbare filters minstens één keer per maand schoon onder de kraan, met koud water. Laat ze daarna goed drogen (minstens 24 uur) voordat je ze terugplaatst. Niet-wasbare filters moet je meestal elke zes tot twaalf maanden vervangen, afhankelijk van hoe vaak je de stofzuiger gebruikt.

Hoe zit het met onderhoud?

Als het filter vol zit, kan de lucht minder goed doorstromen en neemt de zuigkracht af. Ook houdt het filter dan minder stofdeeltjes tegen. Controleer het daarom regelmatig. Zie je dat het vies is, verstopt raakt of merk je dat de stofzuiger minder goed werkt? Spoel het dan schoon of vervang het als dat nodig is.

©M. Shamil

Wanneer is een HEPA-filter écht nodig?

Voor mensen met een allergie, luchtwegproblemen of een gevoeligheid voor stof heeft een HEPA-filter echt nut. Het helpt klachten te verminderen en zorgt voor een merkbaar frissere lucht in huis. Maar ook zonder medische noodzaak kan het bijdragen aan een gezonder binnenklimaat. Zeker als je in een drukke stad woont of een huisdier hebt, loont het om te kiezen voor een apparaat met HEPA-filter.

Tot slot

Een HEPA-filter is geen luxe, maar een slimme manier om je leefomgeving schoner en gezonder te maken. Kies wel het juiste type, let op de inbouw en vergeet het onderhoud niet. Bij de meeste stofzuigerverkopers kun je bij de specificaties selecteren op de aanwezigheid van een HEPA-filter.