ID.nl logo
Zelf een groendak aanleggen
© Bert - stock.adobe.com
Huis

Zelf een groendak aanleggen

Je huis koeler in de zomer en warmer in de winter? Een groendak is goed voor het milieu én voor je portemonnee. In dit artikel leggen we uit hoe je zelf zo'n groen ecologisch dak aanlegt, beplant en onderhoudt.

Dit artikel in het kort: 🍀 Waarom een groendak aanleggen? 🍀 Constructie en materialen voor de aanleg van een groendak: Draagkracht dak en bouwkundige vereisten | Waterdichting en wortelwerende laag 🍀 Het kiezen van de juiste vegetatie voor een groendak: Welke beplanting aanleggen op een groendak? | Welke klimaat- en omgevingsfactoren zijn van belang bij de aanleg? 🍀 Onderhoud en verzorging van een groendak: Inspectie en onderhoud | Water geven en bemesten | Snoeien en onkruid verwijderen | Wat kost een groendak?

Lees ook: De onverwachte voordelen van een groen dak

Waarom een groendak aanleggen?

Groendaken lijken de nieuwste trend op het gebied van het verfraaien van je woonomgeving, maar het is meer dan dat. Groendaken worden gezien als dé remedie tegen steeds heter wordende zomers en de daarmee gepaard gaande opwarmende leefomgeving. In de winter heb je er ook profijt: dan benut je juist de isolerende werking van deze groene laag op je dak. 

Zoals gezegd is je huis op een natuurlijke wijze koel houden voor veel bewoners en eigenaren ‘the next best thing’ in de ontwikkeling naar een betere en duurzamere leefomgeving. Met een fraai ogend groendak ben je heel groen bezig en je schept bovendien de voorwaarden voor het nog beter beheersen van je eigen microklimaat. Voor woningbezitters levert dit ook nog een waardevermeerdering op, die je vaak met een gemeentelijke subsidie kunt realiseren. Wil je weten of jouw gemeente hiervoor geld beschikbaar stelt? Dat kun je onder andere hier checken.

Voor je het dak op gaat ...

  • Neem je voorzorgsmaatregelen voor je eigen veiligheid en je omgeving. Ga niet onvoorbereid of onbeschermd het dak op. Je kunt jezelf zekeren, een helm dragen en zorgen voor een veilige op- en afstap. 
  • Zorg dat je inzichtelijk hebt waar je afvoerleidingen voor het dak zich bevinden: dit scheelt zoeken na afloop. 
  • Als er water of elektra onder het dak loopt, zorg dan dat deze goed beschermd tegen water zijn én dat ze goed bereikbaar blijven. 

Constructie en materialen voor de aanleg van een groendak 

Je constructie is de basis en fundamenteel voor het goed aanleggen van een groendak. Je hebt te maken met een aantal factoren, zoals: bouwkundige aspecten, gewicht van het dak en belasting, de dakbedekking en waterdichtheid ervan. Waar moet je allemaal op letten?

Bouwkundige aspecten, gewicht van het dak en belasting

Voor je het dak daadwerkelijk kunt belasten, is het goed om na te gaan of je dak geschikt is en het ook het totale gewicht dragen van je groene dak kan dragen. Dit is sterk afhankelijk van jouw dak en luistert nauw. Hiervoor heb je de materialen van jouw dakconstructie nodig en kun je aan de hand hiervan de draagkracht berekenen. Heb je nog bouwtekeningen in je bezit? Mogelijk vind je hier ook de informatie hoeveel de constructie belast kan worden. Ga je zelf aan de slag met de berekening, bedenk dan dat je goed thuis moet zijn in de belastbaarheid van gebruikte bouwmaterialen. Wij raden je aan om je informatie te verzamelen en een bouwkundig expert in te schakelen, zodat je er zeker van bent dat je constructie niet onverhoopt instort. 

©Jonathan Law

Om de draagkracht te kunnen (laten) berekenen heb je de volgende informatie nodig; 

  • Welk constructiemateriaal is er gebruikt? Zo kun je een betondak veel zwaarder belasten dan een dak met een houten balkenconstructie. In dat laatste geval is het helemaal van belang dat je de draagkracht kent (laat berekenen).

    Bij een houten constructie hou je vervolgens rekening met het dakoppervlak en waar deze op steunt (muren, balken, pilaren enzovoorts). Worden er steunbalken of pilaren gebruikt, dan is de maat van deze balken ook van belang. Meet ook de afstand tussen de balken of steunpilaren. 

  • Hoe oud is de constructie? Elke bouwperiode heeft te maken met materialen die toen veel gebruikt werden of net ontwikkeld waren. Door voortschrijdende inzichten en innovaties is er door de tijd heen op nieuwe materialen overgestapt. Bouwprojecten of aanbouwprojecten van na 1970 beschikken vaak wel over voldoende draagkracht om een groendak te dragen. Veel aanbouwschuurtjes uit vurenhout panelen van voor die tijd zullen dit veelal niet goed kunnen dragen.  

  • Tot slot is het onderhoud van het pand of constructie ook niet onbelangrijk. Zit er vocht in de muren? Is het hout aangetast? Enzovoorts. Bij twijfel niet belasten, maar nader onderzoeken en/ of vervangen! 

Vraag een expert Om er zeker van te zijn dat jouw dak sterk genoeg is voor een groen dak, kun je het beste een constructeur of bouwkundig adviseur inschakelen. Deze kunnen je helpen met een constructieberekening, maar ook met een inspectie en inmeting van je dak. Bij een dergelijke dakinspectie wordt de staat van het dak en de constructie beoordeeld. Soms is dit slechts een visuele inspectie, waarbij enkel van buitenaf gekeken wordt naar zaken zoals dakbedekking, gevels, waterhuishoudin en eventuele lichtkoepels en dergelijke. Deze inspecties worden door sommige bedrijven zelfs gratis aangeboden. Bij een uitgebreider onderzoek wordt er ook een uitgebreide constructieberekening gemaakt. In dit geval kunnen de kosten voor een dergelijke dakcheck oplopen tot in de honderden euro's.

De belasting van het groendak

Na de constructie, de geschiktheid ervan en de draagkracht, vormt het totale gewicht van het groendak een allesbepalende rol.  Een groendak bestaat uit een aantal lagen: Dak en afdeklaag | Voedingsbodemlaag (hierna substraatlaag genoemd) | Beplantingslaag, bestaande uit de planten, mos of grassoorten.

Dak en afdeklaag

Om te zorgen dat je geen lekkend dak ontwikkeld, is het van belang om voor een goede afdekkingslaag te kiezen. De meest gebruikte materialen hiervoor zijn bitumen, PVC en EPDM

De meeste bestaande platte daken in Nederland zijn voorzien van bitumen, een op aardolie gebaseerde dakafdichting. Betreft het een ouder dak met een grijze/ zwarte kleur, dan gaat het hoogstwaarschijnlijk om dit materiaal. Een dergelijke (oudere) laag is vaak niet geschikt om direct een groenlaag op te leggen; de wortels kunnen dan doordringen in de dakbedekking, met lekkage als gevolg. Heb je zo'n oud bitumendak? Breng dan eerst een wortelwerende folie aan. Recent aangebrachte bitumenlagen zijn overigens wél wortelwerend. Check dit in je bouwspecificaties of bij je woningbouwvereniging.

©Luise123 - stock.adobe.com

Meteen een groendak aanleggen op bitumen? Liever niet: de wortels kunnen schade aanbrengen aan de dakbedekking.

PVC staat voor PolyVinylChloride, een kunststofsoort die vrij goedkoop is en hierdoor een betaalbare keuze ten opzichte van andere bedekkingen. Het is sterk maar toch licht in gewicht en daardoor makkelijk te verwerken. Als je voor PVC als onderlaag kiest is het belangrijk om te letten op een voldoende dikke, stevige en wortelwerende PVC-soort geschikt voor groendaken. Bijvoorbeeld: Sikaplan SG 1.5, Trocal SGmA en Protan G(G). Houd er wel rekening mee dat PVC niet heel lang meegaat: zo’n 10 tot 15 jaar. 

©Caporusso Vitantonio

PVC dakbedekking is sterk, licht en goedkoop, maar moet wel na 10 tot 15 jaar vervangen worden.

EPDM (Ethyleen, Propyleen, Dieën en Monomeer) is een duurzame, synthetische rubbersoort en zeer geschikt als ondergrond voor je groendak. Door deze rubbersoort dringen fijne wortels niet door. Het materiaal is bovendien nog het meest duurzaam van de drie hier genoemde materialen: het gaat zo’n 50 jaar mee.  

©Ambiance chaleur - stock.adobe.com

EPDM gaat 50 jaar mee: een duurzame keuze dus.

Ga voor de aanleg en bescherming van je daklaag uit van een van deze drie dakbedekkingssoorten. Zinken daken of golfplaten kunnen de zuurgraad of het gewicht van de bodem niet aan, met als gevolg lekkage en andere ongemakken.

Goede optie: Groendakpannen Speciale groendakpannen zijn ook nog een optie. Ze zijn net zo zwaar als een normale dakpan en kunnen in een maximale helling van 20 tot 55 graden staan. Ze hebben een speciale substraatlaag en sedummixmat zodat je vegetatie er niet afglijdt. 

De substraatlaag

Deze laag neemt een belangrijk deel voor zijn rekening qua gewicht. Het neemt neerslag, zoals regen of sneeuw, als een spons op. Dit vormt meteen de waterbuffer voor de beplanting. Samen staat dit voor een waterverzadigd gewicht. Bij extreme regenbuien of vorst kan in deze laag tijdelijk wat volume ontstaan. Hoe dikker de substraatlaag, hoe hoger het gewicht ervan zal zijn. Een natgeregende of bevroren sedumlaag weegt al gauw zo’n 80 kilo per vierkante meter. Afhankelijk van de beplanting kan dit gewicht nog verder oplopen tot 150 kilo per vierkante meter. Samen met de constructie kan dit gewicht dus substantieel zijn. Het is dus belangrijk dat je van tevoren goed in kaart brengt wat jouw dak kan dragen. Ga in de berekeningen uit van de zwaarste belasting voor je groendak, dan zit je altijd goed. 

Helling van het dak 

Ook de helling van je dak kan de belasting beïnvloeden ,omdat er door stapeling van het gewicht een kans is op schuiven van het groendak. Dit kun je ondervangen door hier in je calculaties rekening mee te houden, of te kiezen voor lichtgewicht oplossingen. Deze zijn met hun gewicht van 45-50 kilo per m² aanzienlijk lichter dan een regulier groendak. De substraatlaag is dunner, er is dus wel meer verzorging nodig (water en bemesten) en kan het minder water opnemen. 

De juiste vegetatie kiezen voor je groendak

Bedenk van tevoren met welk doel je groendak wilt aanleggen. Het onderscheid wordt in deze fase vooral gemaakt op basis van het onderhoud. 

Moet het dak groen ogen en weinig onderhoud hebben? Ga dan voor een extensief groendak. Dat heeft weinig onderhoud, water en voedingsstoffen nodig, is ongevoelig voor ziekten en insectenplagen en is toch groen! Op dit dak leg je een mix aan van mos, sedum, kruiden en gras. In deze categorie valt ook het sedumdak; je plant er dus sedumplanten, eventueel in combinatie met mos in aan.  Sedum wortelt ondiep. Ideaal dus voor een extensief groendak met een geringe diepte voor de substraatlaag. Zo'n dunnere substraatlaag betekent ook dat het gewicht niet enorm hoeft op te lopen.

Wil je het dak laten bijdragen aan de biodiversiteit en / of wil je een goede waterbuffer aanleggen?  Dan spreek je over een intensief groendak

Extensief dakIntensief dak
Weinig onderhoud, toch groenArbeidsintensiever, bijdrage aan biodiversiteit
Bevat mossen en sedumBevat maximaal 50% mossen en sedum, de rest is overige beplanting
Natgeregend weegt het tussen 40-200 kg per m²Natgeregend kan dit meer dan 200 kg per m² wegen
Waterbuffer van minimaal 15 liter per m²Waterbuffer van minimaal 45 liter per m² wegen
NB: Er zijn ook kant-en-klare lichtgewicht groendakpakketten beschikbaar, nat wegen deze zo'n 45-55 kg.NB: Ook hier zijn speciale biodiversiteitspakketten beschikbaar.

©visuals-and-concepts - stock.adobe.com

Superheld sedum Sedum ken je waarschijnlijk beter onder de noemer vetplant, vetkruid of succulent (zoals de officiële Latijnse naam luidt). Het bezit de bijzondere eigenschap om vocht op te slaan in zijn bladeren. Hierdoor ogen deze vaak heel groen, dik en sappig. Daarnaast is er relatief weinig onderhoud nodig en stelt de plant geen hoge eisen aan de ondergrond. Een samenstelling van arme grond waar zand of steensplit doorheen is vermengd volstaat. Wel moet je zorgen dat jonge planten voldoende (regen)water krijgt en goed wortel kunnen schieten.  Droge of natte grond, zonnig, winter of schaduwopstelling: sedum vindt alles goed, zolang er maar drainage aanwezig is.

Geschikte planten voor een extensief groendak

• Sedum acre
• Sedum album Coral Carpet
• Sedum sexangulare
• Sedum hispanicum
• Sedum floriferum
• Sedum hybridum
• Sedum reflexum Blue Spruce
• Sedum reflexum Angelina
• Sedum spurium Coccineum
• Sedum spurium Summer Glory
• Sedum spurium John Creech
• Sedum takesimense

©Frans Blok / 3Develop

Een extensief groendak met vooral sedumsoorten.

Beplanting intensief groendak

In deze opzet kun je naar hartenlust combineren met sedums en verschillende bodembedekkers, bloemen, insectenhotels en zelfs bomen! Wil je een intensief groenak aanleggen, kjjk dan naar de volgende beplanting: 

• Sedums zoals Atlantis en Sunsparkler als bodembedekker
• Primula
• Akkerboterbloem (Ranunculus Arvensis)
• Kruiptijm
• Bieslook Allium
• Anemonen
• Bleke klaproos
• Alpine-aster
• Duizendblad
• Stekelnootjes
• Panicum (grassoort)
• Geel walstro
• Klokjesbloemen of Campanula
• Gewoon biggenkruid
• Kogeldistel of framboosdistel
• Sempervivum (winterhard)
• Gewoon struisgras
• Rhodohypoxis 'Beverly'
• Kleine tijm
• Anijsnetel
• Kleine klaver
• Aster 
• Zonnehoed

©Ulf Wittrock - stock.adobe.com

Een intensief groendak, met een grote diversiteit aan beplanting.

Welke klimaat en omgevingsfactoren zijn van belang voor de aanleg?

Bij de aanleg van een groendak is de ideale ligging een plat dak met veel zon (tenminste 4 tot 6 uur per dag). Sedum heeft weinig water nodig; door het zonlicht zullen de plantjes goed groeien en is het resultaat een gezond en vol ogend sedumbed. Als het groendak te weinig zonlicht krijgt, kan de substraatlaag te lang nat blijven. Hierdoor kunnen de wortels niet goed gedijen en mogelijk zelfs gaan rotten. Mocht je groendak minder zonlicht vangen, dan kun je ook kijken naar vetplanten zoals aloë, haworthias en gasterias: die gedijen ook goed zonder veel zonlicht. Daarnaast kun je ook siergrassen en kruiden gebruiken. Een combinatie van deze soorten zorgt voor de beste samenstelling. 

Onderhoud en verzorging 

Inspectie en onderhoud van een groendak

Inspecteer een groendak minimaal twee keer per jaar (voor- en najaar). Drainage van je groendak is essentieel, dus check of de waterafvoer nog naar behoren werkt en geen verstoppingen door blad of andere groenresten bevat.

Besproeien groendak 

Een sedumdak kan drie tot vier weken zonder water, de blaadjes kunnen misschien wel wat rood kleuren. Wanneer de droogte langer duurt, besproei de sedum dan twee keer per week in de avond. Het groendak is verzadigd wanneer je ziet dat het water in de afvoer begint te lopen. 

Bemesten groendak 

Een extensief groendak kun je twee keer per jaar bemesten, zo rond april en september, afhankelijk van het verloop van deze jaargetijden. Meststof bevat sporenelementen die groei van de wortels bevorderen. Het gaat bovendien niet de groei van mosgroei tegen. Strooi de mest gelijkmatig uit. Gebruik niet teveel, maar strooi liever nog wat na. Teveel kan namelijk soms averechts werken bij sedum. Gebruik bij voorkeur een biologische afbreekbare vorm en geef wel meteen water na het bemesten. 

Je groendak heeft ook kalk nodig. Kalk helpt de plant goede wortels te ontwikkelen en voedingsstoffen op te nemen. Een tekort kan leiden tot verzwakking en zo raken de planten meer gevoelig voor ziektes en plagen.  

Snoeien en onkruid verwijderen

Er kan van buitenaf onkruid op je groendak zijn gewaaid. Trek dat er met de hand uit, het liefste tot aan de wortel. Dit blijft - hoe weinig voldoening gevend misschien - toch de beste bestrijding. Chemische bestrijdingsmiddelen zijn echt een no-go wanneer je doel is bijdragen aan de biodiversiteit! Het snoeien van je groendak doe je met een handsnoeischaar. Knip eventuele uitlopers weg, zodat je groendak weer mooi gelijkmatig oogt en groeit. 

Wat kost een groendak?

Afhankelijk van de grootte van je groendak (en daarmee het aantal aan te leggen vierkante meters) lopen de kosten voor een groendak uiteen van ongeveer 50 tot 65 euro per vierkante meter. Voor de aanleg van dit type groendak heb je relatief weinig gereedschap nodig. Er zijn zelfs kant-en-klare pakketten verkrijgbaar. Je kunt dan kiezen uit cassettes die de complete samenstelling voor je bevatten, of pakketten waarmee je de aanplant zelf kunt verzorgen. Daarnaast zijn er lichtgewicht oplossingen van goede kwaliteit, die je op schuurtjes of aanbouwen kunt gebruiken. Relatief gezien zijn deze oplossingen wel iets duurder dan zelf aanlegde en samengestelde groendaken.  


▼ Volgende artikel
Baas over bladzijdes: plaats paginanummers waar je wilt
© Anders Beier
Huis

Baas over bladzijdes: plaats paginanummers waar je wilt

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Plaats een sectie-einde voor de pagina waar de nummering moet beginnen.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Zorg dat de optie 'Aan vorige koppelen' is uitgeschakeld voordat je nummers toevoegt.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vanaf nu krijgt de vierde pagina het nummer 1.

▼ Volgende artikel
Slim en veilig delen: zo voorkom je dat vertrouwelijke bestanden uitlekken
© ID.nl
Huis

Slim en veilig delen: zo voorkom je dat vertrouwelijke bestanden uitlekken

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Wat gaan we doen

In deze workshop leer je stap voor stap hoe je gevoelige informatie digitaal kunt delen zonder risico. We laten zien hoe je metadata verwijdert, bestanden versleutelt met 7-Zip en toegang beperkt via OneDrive. Ook ontdek je hoe je e-mails extra beveiligt met Outlook, Gmail of Proton Mail. Zo weet je precies welke methode het beste past bij jouw situatie en houd je vertrouwelijke documenten echt vertrouwelijk.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

Je kunt ook selectief de metadata selecteren die je wilt verwijderen.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Installeer 7-Zip via de Opdrachtprompt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Voer een wachtwoord in om de container te beveiligen.

Uitpakken

Op het eerste gezicht lijkt het misschien alsof het bestand niet aan een programma is gekoppeld, maar 7-Zip herkent het formaat en pakt het zonder problemen uit. Houd er rekening mee dat de ontvanger ook over 7-Zip moet beschikken om het versleutelde archief te openen.

Deze opent het bestand in 7-Zip, selecteert het en klikt op de knop Uitpakken. Daarna vraagt 7-Zip waar het uitgepakte bestand moet worden opgeslagen en voert de ontvanger het juiste wachtwoord in. Stuur het wachtwoord nooit samen met het bestand. Verstuur het wachtwoord via sms, telefoon of een ander chatplatform.

Geef aan waar de container wordt uitgepakt en voer het wachtwoord in.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

Op deze manier wordt het bestand opgesplitst in pakketten van maximaal 10 MB.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

Mag de ontvanger het bestand alleen lezen of mag hij het ook wijzigen?

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Gebruik de knop Versleutelen in het tabblad Opties.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

Gebruikt de ontvanger geen Outlook, dan wordt hij verwezen naar de Microsoft 365 Portal.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.


Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Terwijl je de vervaltijd instelt, zie je ook de exacte einddatum.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Voer het gsm-nummer in van de ontvanger.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

View post on TikTok

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).

Bij Proton Mail geniet je van end-to-end-versleuteling, wachtwoordbeveiliging en automatische verwijdering.


Zeg je Zwitsers en handig, dan zeg je …

Zakmessen!