‘Adaptive sync’ moet een einde maken aan stotterende beelden door de grafische kaart en monitor te laten samenwerken. Nvidia en AMD hebben met respectievelijk G-Sync en FreeSync concurrerende standaarden. AMD’s FreeSync is gebaseerd op open standaarden en goedkoper te implementeren. Een poosje terug gebeurde het ondenkbare: Nvidia gaat ook FreeSync ondersteunen, waarmee deze standaard nog dominanter wordt.

Normaal gesproken heeft een monitor een vaste verversingsfrequentie, vaak 60 Hz. Wanneer de pc in staat is om die verversingsfrequentie netjes te halen, dan zul je een vloeiend beeld ervaren. Bij desktoptoepassingen is dat geen probleem. Anders is het bij spellen. Het is lastig om een grafisch ingewikkeld spel zo te maken dat er altijd precies 60 frames per seconde berekend kunnen worden. Sommige scènes zullen lichter zijn om te berekenen, waardoor er meer dan 60 frames per seconde zijn, terwijl scènes met bijvoorbeeld buitengebieden en veel vijanden weer zwaarder zijn om te berekenen, waardoor er minder frames per seconde zijn.

Wanneer niet hetzelfde aantal frames per seconde berekend wordt als er op het beeldscherm getoond kunnen worden, kun je last krijgen van tearing. Hierbij worden frames door elkaar getoond met duidelijke horizontale scheuren in het beeld. Een oplossing voor dit probleem is v-sync. Hierbij wordt gewacht met het versturen van het beeld totdat er een compleet frame gerenderd is. Het nadeel is wel dat er dan nooit meer dan 60 beelden per seconde getoond kunnen worden. Als de grafische kaart juist te weinig beelden kan berekenen om de verversingssnelheid van het scherm bij te houden, wordt het huidige frame herhaald. Dit kan leiden tot stotterende beelden.

Adaptive sync

Er zijn kortom nogal wat kunstgrepen nodig om onder alle omstandigheden een vloeiend beeld op het scherm te tonen. De aanpak kan ook omgedraaid worden: pas niet het beeld van de grafische kaart aan de monitor aan, maar de verversingssnelheid van de monitor aan de output van de grafische kaart. Is de grafische kaart bijvoorbeeld slechts in staat om 40 beelden per seconde te berekenen, dan wordt de verversingssnelheid van de monitor gewijzigd naar 40 Hz. Hierdoor worden beelden altijd vloeiend weergegeven, omdat het getoonde aantal beelden past bij het aantal beelden dat de monitor daadwerkelijk kan weergeven. Dit wordt ‘adaptive sync’ genoemd.

©PXimport

Nvidia was de eerste die dergelijke adaptive sync-technologie voor gaming onder de noemer G-Sync naar de markt bracht. Voor G-Sync is behalve een ondersteunde grafische kaart ook een in de monitor geïntegreerde G-Sync-module nodig. Dit is een scaler (de chip die in de monitor de beelden verwerkt) die door Nvidia verkocht wordt aan de monitorfabrikanten. Het nadeel van deze chip is dat deze behoorlijk duur is, waardoor G-Sync-monitoren een veel hogere prijs hebben dan gamingmonitoren zonder G-sync.

FreeSync: open standaard

AMD bracht snel na Nvidia zijn eigen adaptive sync-technologie op de markt in de vorm van FreeSync. Waar Nvidia gebruikmaakt van eigen hardware, heeft AMD FreeSync gebaseerd op VESA Adaptive-Sync, een mogelijkheid die in 2014 werd toegevoegd aan DisplayPort 1.2a. De techniek bestond overigens al eerder, maar werd in laptops gebruikt voor energiebesparing op interne beeldschermen. Het voordeel van het volgen van de VESA-standaard is dat voor de implementatie geen royalty’s betaald hoeven te worden of een speciale chip bij AMD hoeft te worden gekocht. Fabrikanten van scalers kunnen naar wens ondersteuning voor VESA Adaptive-Sync toevoegen.

In de praktijk noemen monitorfabrikanten dit doorgaans FreeSync-ondersteuning. Omdat FreeSync gebaseerd is op een onderdeel van de DisplayPort-standaard, werkte het aanvankelijk alleen over DisplayPort. Tegenwoordig wordt FreeSync ook over hdmi ondersteund via een eigen aanvulling van AMD op hdmi, die door AMD-kaarten en monitoren ondersteund wordt.

FreeSync-range

FreeSync zorgt ervoor dat de verversingsnelheid van je monitor wordt aangepast aan het aantal beelden dat je grafische kaart kan tonen. Idealiter zou een monitor hiervoor alle verversingssnelheden aan moeten kunnen. FreeSync voorziet daarin en ondersteunt een bereik van 9 tot 240 Hz. Helaas betekent ondersteuning voor FreeSync niet automatisch een vloeiende game-ervaring. Fabrikanten krijgen bij FreeSync een hoop vrijheid, er is bijvoorbeeld geen verplichte minimale FreeSync-range die een scherm moet ondersteunen.

Een monitor met een FreeSync-range van bijvoorbeeld 48 tot 60 Hz gebruikt technisch gezien adaptive sync, maar of deze implementatie in de praktijk erg nuttig is? In het geval van G-Sync zorgt Nvidia er met zijn eigen chip voor dat deze technologie met elke framerate tot aan de maximale verversingssnelheid van het scherm goed werkt en certificeert de monitoren hiervoor.

©PXimport

AMD heeft met Low Framerate Compensation (LFC) wel een trucje bedacht om toch vloeiend beeld te krijgen bij een lage framerate die buiten het bereik van FreeSync valt. Hierbij wordt een frame simpelweg twee keer weergegeven. Is er dus een framerate van 30 frames per seconde nodig, maar ondersteunt het scherm 40 als ondergrens voor FreeSync, dan wordt er gebruikgemaakt van 60 Hz. Een voorwaarde voor LFC is wel dat de bovengrens van het FreeSync-bereik tweeënhalf keer de ondergrens moet zijn, bijvoorbeeld een bereik van 30 tot 75 Hz.

De toekomst

Tot voor kort moest je kiezen voor een specifiek adaptive sync-systeem: op een Nvidia-kaart werkte enkel G-Sync, terwijl bezitters van een AMD-kaart bij FreeSync terecht konden. FreeSync-monitoren waren daarbij beduidend goedkoper dan hun G-Sync-tegenhangers. Inmiddels is Nvidia overstag en wordt op de nieuwe kaarten (GTX 1000- en RTX 2000-reeks) naast het eigen G-Sync ook VESA Adaptive-Sync oftewel FreeSync via DisplayPort ondersteund.

Wel vermijdt Nvidia het woord FreeSync en wordt er over G-Sync Compatible gesproken. Omdat Nvidia de VESA-standaard volgt, wordt FreeSync over hdmi niet ondersteund, dat is een eigen implementatie van AMD.

Nvidia heeft een aantal FreeSync-monitoren officieel goedgekeurd waarvoor adaptive sync automatisch via de driver wordt ingeschakeld, maar adaptive sync is voor alle FreeSync-monitoren in te schakelen. De volgende stap is een gestandaardiseerde adaptive sync over hdmi. AMD maakte het al mogelijk om FreeSync over hdmi te gebruiken en Samsung heeft FreeSync al geïntegreerd in sommige modellen televisies.

Het HDMI Forum heeft inmiddels een standaard bedacht voor adaptive sync via hdmi 2.1 in de vorm van HDMI VRR (Variable Refresh Rate). AMD heeft al aangegeven HDMI VRR te gaan ondersteunen.

Wellicht merk je er zelf wel wat van en anders heb je het vast wel eens om je heen gehoord: smartphones die mettertijd trager worden. En dat terwijl de hardware toch echt razendsnel was op het moment dat je het toestel kocht. Dit is waarom ze toch minder snel worden.

Niet iedereen heeft het geld ervoor (over) om ieder jaar of misschien om de twee jaar een nieuwe smartphone te kopen. De meeste toestellen kunnen minimaal vijf jaar meegaan, maar toch proberen fabrikanten ons ertoe te verleiden een nieuw model te kopen. Want je hebt vast wel gemerkt dat je huidige telefoon trager is dan eerst, toch? Toch?! Aangezien we collectief een hekel lijken te hebben aan trage toestellen, gaan we vaak overstag. Maar als je begrijpt waarom smartphones trager worden, dan kun je daar misschien ook iets tegen doen.

Algemene of geplande veroudering

Eén van de eerste redenen die hieraan ten grondslag liggen is algemene of geplande veroudering. Het idee daarachter is dat techbedrijven producten met een beperkte levensduur uitbrengen. Dergelijke apparaten lopen dan achter op nieuwe producten, kunnen recente technologische ontwikkelingen niet ondersteunen of verslechteren na iedere update.

Met dat soort tactieken proberen fabrikanten er alles aan te doen om je aan het upgraden te krijgen. Maar eerlijk is eerlijk, soms is een apparaat ook aan vervanging toe. Kijk eerst of je nog iets zelf (kunt laten) maken en bedenk dan pas of upgraden echt nodig is. Als je smartphone echt te oud wordt, merk je dat vanzelf en dan kun je het beste upgrademoment zelf inplannen.

©fizkes

Systeemupdates nemen meer ruimte in beslag

In het verlengde van het vorige punt kan het ook zijn dat de systeemupdates voor je smartphone simpelweg meer ruimte in beslag nemen. Nieuwe hardware beschikt over geoptimaliseerde software, die perfect aansluit bij hoe het toestel op dat moment in de markt gezet wordt. Maar na jaren updates en upgrades ontvangen, loopt de systeemopslag al snel vol.

En omdat oudere apparaten ook nieuwere functies ontvangen, blijft die opslag alsmaar vollopen. Het kan ook zijn dat recente functies meer vragen van verschillende systeemonderdelen, waardoor het toestel het gebruik niet meer kan bijbenen. Het kan hierbij helpen om af en toe je toestel terug te zetten naar de fabrieksinstellingen.

Systeemopslag raakt vol

En tot slot spelen andere opgeslagen bestanden hier ook vaak een rol in. Hoe meer apps je downloadt, hoe meer opslag er nodig is. En hoe meer apps je gebruikt, hoe voller het cachegeheugen zit. Bovendien brengen appmakers ook steeds updates uit die ruimte in beslag nemen, om nog maar te zwijgen over alle foto's en video's die we tegenwoordig zelf maken in hoge resoluties.

Wat je hiertegen kunt doen is gelukkig simpel. Leeg af en toe het cache van je Android-apparaat of de apps die je gebruikt en sla beeldmateriaal (foto's) op in de cloud of een pc. Het kan daarnaast geen kwaad om kritisch te zijn op de apps die je gebruikt. Verwijder alle apps die al een tijdje digitaal stof verzamelen en voor je het weet voelt je smartphone alweer een stuk sneller aan.

Lees meer: Cache leegmaken en data verwijderen op Android is belangrijk

'Van je fouten kun je leren.’ Deze uitspraak is nogal een dooddoener, want vaak realiseer je niet eens waar het misging. Laten we daarom eens de meest voorkomende missers bekijken bij het gebruik van Microsoft Word. En vooral: hoe kun je het dan wél goed en efficiënt doen?

Microsoft Word wordt al 38 jaar gebruikt voor het opstellen van de meeste tekstdocumenten. Veel mensen gebruiken dit programma vanaf de dag dat ze een computer hebben. Maar het gebruik is te vergelijken met het rijden van een auto. Zonder dat je het door hebt, ontwikkel je een aantal slechte gewoontes. Daardoor verlies je tijd en werk je minder efficiënt. Wat zijn de meest voorkomende fouten die je kunt vermijden bij het maken van nieuwsbrieven, verslagen en andere documenten? Laten we ze eens doornemen.

1 Stijlen voor kopjes

Waarschijnlijk heeft je document een titel en verdeel je de inhoud in logische onderdelen die telkens beginnen met een kopje. Uiteraard wil je dat zo’n kop in het oog springt en daarom zet je hem in een groter of ander lettertype en misschien maak je hem ook vet. Door de kopjes handmatig op te maken, zorg je helaas dat een aantal automatische functies in Word niet goed functioneren.

Voor de tekst en vooral voor kopjes gebruik je beter de groep Stijlen op het tabblad Start. Plaats de muisaanwijzer op de eerste kop van de tekst en kies in de groep Stijlen of in het deelvenster Stijlen de stijl Kop 1. Wanneer er een subkop is, krijgt die daarna de stijl Kop 2. Op die manier voorzie je alle kopjes van een zogeheten kopstijl.

Bevalt de stijl je niet? Je kunt elke kopstijl aanpassen. De wijzing wordt automatisch in het volledige document doorgevoerd. In de groep Stijlen van het tabblad Start klik je met rechts op de stijl Kop 1 en je selecteert de opdracht Wijzigen. Daarna pas je in het dialoogvenster Stijl wijzigen het lettertype, de lettergrootte en -kleur aan. Pas dit toe en sla de stijl op, zodat die meteen wordt doorgevoerd in de volledige inhoud van het document.

Elke kopstijl kun je aanpassen naar jouw wensen.

2 Opvallende lettertypes

Of je nu Arial, Verdana of Avenir gebruikt, houd je aan hetzelfde lettertype door het hele document. Gebruik eventueel alleen een ander lettertype voor koppen, ondertitels, bijschriften of specifieke tekstsoorten. Als je wilt dat de kop eruit springt, kun je een meer opvallend lettertype gebruiken, maar houd het in ieder geval eenvoudig.

Het is niet de bedoeling dat de vormgeving de lezer afleidt van de inhoud. Je kunt bijvoorbeeld het lettertype iets groter maken dan de tekst die volgt, of bepaalde kleurnuances gebruiken, zoals tinten van blauw. Voor kopjes wordt vaak een schreefloos lettertype gekozen. Dit lettertype heeft geen dunne dwarsstreepjes aan de basislijn. Schreefloze lettertypes zien er moderner uit dan lettertypes met schreven, die een klassiekere uitstraling hebben.

Schreefletters hebben een streepje aan de basis.

3 Alinea’s laten inspringen

De opmaak waarbij je de eerste regel van een alinea laat inspringen, is tegenwoordig achterhaald. Als je hier toch aan vasthoudt, moet je de alineastijl aanpassen en zeker nooit de spatiebalk gebruiken. Als je dat toch doet, zul je merken dat het inspringen door de hele tekst verschilt.

Gebruik liever de optie Alineastijl. Klik in het tabblad Start op het kleine pijltje rechtsonder naast Alinea. Kies onder de sectie Inspringing bij Speciaal de optie Eerste regel en typ daarna de gewenste inspringingsafstand. Klik op OK en alle alinea’s met die stijl krijgen een consistente inspringing van de eerste regel.

Laat alinea’s inspringen met de Alineastijl.

4 Voldoende witruimte

Een Word-document is geen PowerPoint-presentatie waarin je per dia met een afbeelding en enkele steekwoorden een boodschap overbrengt. Vergeet alleen niet om voldoende witruimte te gebruiken om de tekst leesbaar te houden. Zorg voor voldoende ruimte in de tekst. Het is niet zo dat een pagina die volgepropt is met inhoud direct professioneler oogt. Als je wat ruimte laat, komt de boodschap veel aangenamer over. Voeg eventueel twee regelafbrekingen toe om extra witruimte te creëren en zorg ervoor dat de paginamarges breed genoeg zijn.

Klik in het lint op het tabblad Indeling en klik op Marges om deze in te stellen. Hier maak je een selectie uit vijf standaardinstellingen (Normaal, Smal, Gemiddeld, Breed en Gespiegeld) en de Laatste aangepaste instelling. De term Gespiegeld wordt gebruikt voor pagina’s die tegenover elkaar liggen. Dat is nuttig wanneer je documenten dubbelzijdig afdrukt. Met de optie Aangepaste marges voer je de breedte van de marges numeriek in.

Meer witruimte maakt een document altijd beter leesbaar.

5 Nieuwe pagina toevoegen

Een klassieke fout van de Word-gebruiker zonder opleiding is de manier waarop een nieuwe pagina wordt toegevoegd. Stel dat je halverwege een pagina bent en je wilt dat het volgende onderdeel op een nieuwe pagina begint. Het is een vergissing om dan meerdere keren op de Return- of Enter-toets te drukken totdat de cursor op de volgende pagina staat.

De tekststroom in Word hangt af van het gebruikte lettertype en de geselecteerde printer. Als je later iets in de tekst wijzigt, verandert de locatie waar je de nieuwe pagina had verwacht. Ook wanneer je bijvoorbeeld in een stukje tekst het lettertype of de lettergrootte verandert, brengen de returns je in moeilijkheden.

Om een nieuwe pagina toe te voegen, klink je eerst op de positie waar je deze wilt hebben. Daarna ga je naar het tabblad Invoegen in het lint en klik je op Pagina-einde. Of je gebruikt de toetscombinatie Ctrl+Return of Ctrl+Enter. De pagina wordt daarmee automatisch ingevoegd.

Om een nieuwe pagina te beginnen, voeg je een pagina-einde toe.

6 Controle met verborgen opmaaktekens

Microsoft Word heeft een manier om alle opmaaktekens te tonen. Deze tekens zijn normaal verborgen en worden niet afgedrukt. Door ze tevoorschijn te toveren, zie je waar de spaties, de tabs, de pagina-einden en de nieuwe alinea’s staan. Daarmee ontdek je waar en waarom het misgaat in de opmaak.

Je ziet bijvoorbeeld dat je meerdere spaties hebt geplaatst in plaats van een tab, of vier paragraaftekens in plaats van een pagina-einde. Om snel die opmaaktekens te zien, klik je in het tabblad Start op de knop Alles weergeven of gebruik je de toetscombinatie Ctrl+8. Deze knop vind je in de groep Alinea en heeft het pictogram van een paragraafteken.

Dit is knop om de verborgen opmaaktekens te tonen en te verbergen.

7 Raster maken met tabs

Om vergelijkende informatie in rijen en kolommen te ordenen, gebruik je vaak tabs. Maar met tabs krijg je soms problemen bij het uitlijnen van de gegevens. Dan begint bij veel mensen het improviseren met tabs in combinatie met spaties. Als je merkt dat je zowel tabs én spaties gebruikt om al deze informatie te ordenen, stop dan onmiddellijk en gebruik een tabel.

De tabtoetsen zijn een overblijfsel van de typmachine. Toen was er geen andere manier om een dataraster te maken. Tabellen maken het mogelijk om in de kolommen de gegevens op de juiste manier uit te lijnen. Als je de gegevens al in tabs hebt gezet, dan kun je die gemakkelijk omzetten naar een tabel.

Selecteer eerst alle gegevens en kies daarna voor Invoegen / Tabel / Tekst naar tabel converteren. Word vraagt vervolgens hoeveel kolommen en rijen je wilt. Je kunt ook een vaste kolombreedte hanteren, een kolombreedte aanpassen aan de inhoud, of een tabel kiezen die zich automatisch aangepast aan het venster.

Wanneer je zit te prutsen met tabs en spaties, kun je beter overschakelen naar een tabel.

8 Mijd WordArt en ClipArt

Eigenlijk is het verbazingwekkend dat Microsoft Word nog steeds WordArt aanbiedt, vooral omdat er zo’n rijke keuze aan lettertypes beschikbaar is. Wanneer je wilt laten zien dat je een minder goede smaak hebt en niet weet hoe je een document professioneel opmaakt, dan gebruik je WordArt. Kies Invoegen en vervolgens WordArt invoegen.

Je kunt de tekst nu een gloed geven, laten weerspiegelen, een schaduw toevoegen en meer. Hierdoor ziet de tekst er uit als neonreclame of als een snoepje. Als je een strak en professioneel document wilt, gebruik je dus geen WordArt of heel zuinig. Ook met ClipArt, de kleine tekeningen die je het internet vindt, ondermijn je je professionele waardigheid.

Laat je niet verleiden om WordArt te gebruiken.

9 Lage resolutie

Wil je afbeeldingen, zoals foto’s, toevoegen in je Word-document? Zorg dan dat deze voldoende resolutie hebben. Daarmee bedoelen we 300 pixels per inch (ppi). Een afbeelding op lagere resolutie ziet er op het scherm misschien goed uit, maar op de afdruk zie je alle losse pixels.

Je kunt de standaardresolutie wijzigen in de opties van Word. Klik op Bestand / Opties / Geavanceerd en wijzig in het onderdeel Grootte en kwaliteit van afbeelding de standaardresolutie naar 330 ppi of Hoge beeldkwaliteit. In de hoogste kwaliteit worden de afbeeldingen niet gecomprimeerd, tenzij ze groter zijn dan de canvasgrootte van het document. Het nadeel van de instelling Hoge beeldkwaliteit is dat het Word-document veel lijviger wordt en dat de verwerking iets trager aanvoelt op computers met weinig geheugen.

Je kunt de standaardresolutie van de afbeeldingen in het document instellen op 330 pixels per inch.

10 Te veel kleur

Iedereen houdt van een beetje kleur, maar net als met lettertypes moet je zuinig omgaan met het kleurenpalet. Je kunt je beperken tot een paar tinten, zeker als je volgens een bepaalde huisstijl werkt. Je kunt kleuren gebruiken om een onderscheid te maken tussen verschillende categorieën of hoofdstukken, maar probeer dan verschillende tinten te gebruiken van dezelfde kleur om het geheel samenhangend te houden, terwijl er toch variatie is.

Een voorbeeld van schreeuwerig kleurgebruik.