‘Adaptive sync’ moet een einde maken aan stotterende beelden door de grafische kaart en monitor te laten samenwerken. Nvidia en AMD hebben met respectievelijk G-Sync en FreeSync concurrerende standaarden. AMD’s FreeSync is gebaseerd op open standaarden en goedkoper te implementeren. Een poosje terug gebeurde het ondenkbare: Nvidia gaat ook FreeSync ondersteunen, waarmee deze standaard nog dominanter wordt.

Normaal gesproken heeft een monitor een vaste verversingsfrequentie, vaak 60 Hz. Wanneer de pc in staat is om die verversingsfrequentie netjes te halen, dan zul je een vloeiend beeld ervaren. Bij desktoptoepassingen is dat geen probleem. Anders is het bij spellen. Het is lastig om een grafisch ingewikkeld spel zo te maken dat er altijd precies 60 frames per seconde berekend kunnen worden. Sommige scènes zullen lichter zijn om te berekenen, waardoor er meer dan 60 frames per seconde zijn, terwijl scènes met bijvoorbeeld buitengebieden en veel vijanden weer zwaarder zijn om te berekenen, waardoor er minder frames per seconde zijn.

Wanneer niet hetzelfde aantal frames per seconde berekend wordt als er op het beeldscherm getoond kunnen worden, kun je last krijgen van tearing. Hierbij worden frames door elkaar getoond met duidelijke horizontale scheuren in het beeld. Een oplossing voor dit probleem is v-sync. Hierbij wordt gewacht met het versturen van het beeld totdat er een compleet frame gerenderd is. Het nadeel is wel dat er dan nooit meer dan 60 beelden per seconde getoond kunnen worden. Als de grafische kaart juist te weinig beelden kan berekenen om de verversingssnelheid van het scherm bij te houden, wordt het huidige frame herhaald. Dit kan leiden tot stotterende beelden.

Adaptive sync

Er zijn kortom nogal wat kunstgrepen nodig om onder alle omstandigheden een vloeiend beeld op het scherm te tonen. De aanpak kan ook omgedraaid worden: pas niet het beeld van de grafische kaart aan de monitor aan, maar de verversingssnelheid van de monitor aan de output van de grafische kaart. Is de grafische kaart bijvoorbeeld slechts in staat om 40 beelden per seconde te berekenen, dan wordt de verversingssnelheid van de monitor gewijzigd naar 40 Hz. Hierdoor worden beelden altijd vloeiend weergegeven, omdat het getoonde aantal beelden past bij het aantal beelden dat de monitor daadwerkelijk kan weergeven. Dit wordt ‘adaptive sync’ genoemd.

©PXimport

Nvidia was de eerste die dergelijke adaptive sync-technologie voor gaming onder de noemer G-Sync naar de markt bracht. Voor G-Sync is behalve een ondersteunde grafische kaart ook een in de monitor geïntegreerde G-Sync-module nodig. Dit is een scaler (de chip die in de monitor de beelden verwerkt) die door Nvidia verkocht wordt aan de monitorfabrikanten. Het nadeel van deze chip is dat deze behoorlijk duur is, waardoor G-Sync-monitoren een veel hogere prijs hebben dan gamingmonitoren zonder G-sync.

FreeSync: open standaard

AMD bracht snel na Nvidia zijn eigen adaptive sync-technologie op de markt in de vorm van FreeSync. Waar Nvidia gebruikmaakt van eigen hardware, heeft AMD FreeSync gebaseerd op VESA Adaptive-Sync, een mogelijkheid die in 2014 werd toegevoegd aan DisplayPort 1.2a. De techniek bestond overigens al eerder, maar werd in laptops gebruikt voor energiebesparing op interne beeldschermen. Het voordeel van het volgen van de VESA-standaard is dat voor de implementatie geen royalty’s betaald hoeven te worden of een speciale chip bij AMD hoeft te worden gekocht. Fabrikanten van scalers kunnen naar wens ondersteuning voor VESA Adaptive-Sync toevoegen.

In de praktijk noemen monitorfabrikanten dit doorgaans FreeSync-ondersteuning. Omdat FreeSync gebaseerd is op een onderdeel van de DisplayPort-standaard, werkte het aanvankelijk alleen over DisplayPort. Tegenwoordig wordt FreeSync ook over hdmi ondersteund via een eigen aanvulling van AMD op hdmi, die door AMD-kaarten en monitoren ondersteund wordt.

FreeSync-range

FreeSync zorgt ervoor dat de verversingsnelheid van je monitor wordt aangepast aan het aantal beelden dat je grafische kaart kan tonen. Idealiter zou een monitor hiervoor alle verversingssnelheden aan moeten kunnen. FreeSync voorziet daarin en ondersteunt een bereik van 9 tot 240 Hz. Helaas betekent ondersteuning voor FreeSync niet automatisch een vloeiende game-ervaring. Fabrikanten krijgen bij FreeSync een hoop vrijheid, er is bijvoorbeeld geen verplichte minimale FreeSync-range die een scherm moet ondersteunen.

Een monitor met een FreeSync-range van bijvoorbeeld 48 tot 60 Hz gebruikt technisch gezien adaptive sync, maar of deze implementatie in de praktijk erg nuttig is? In het geval van G-Sync zorgt Nvidia er met zijn eigen chip voor dat deze technologie met elke framerate tot aan de maximale verversingssnelheid van het scherm goed werkt en certificeert de monitoren hiervoor.

©PXimport

AMD heeft met Low Framerate Compensation (LFC) wel een trucje bedacht om toch vloeiend beeld te krijgen bij een lage framerate die buiten het bereik van FreeSync valt. Hierbij wordt een frame simpelweg twee keer weergegeven. Is er dus een framerate van 30 frames per seconde nodig, maar ondersteunt het scherm 40 als ondergrens voor FreeSync, dan wordt er gebruikgemaakt van 60 Hz. Een voorwaarde voor LFC is wel dat de bovengrens van het FreeSync-bereik tweeënhalf keer de ondergrens moet zijn, bijvoorbeeld een bereik van 30 tot 75 Hz.

De toekomst

Tot voor kort moest je kiezen voor een specifiek adaptive sync-systeem: op een Nvidia-kaart werkte enkel G-Sync, terwijl bezitters van een AMD-kaart bij FreeSync terecht konden. FreeSync-monitoren waren daarbij beduidend goedkoper dan hun G-Sync-tegenhangers. Inmiddels is Nvidia overstag en wordt op de nieuwe kaarten (GTX 1000- en RTX 2000-reeks) naast het eigen G-Sync ook VESA Adaptive-Sync oftewel FreeSync via DisplayPort ondersteund.

Wel vermijdt Nvidia het woord FreeSync en wordt er over G-Sync Compatible gesproken. Omdat Nvidia de VESA-standaard volgt, wordt FreeSync over hdmi niet ondersteund, dat is een eigen implementatie van AMD.

Nvidia heeft een aantal FreeSync-monitoren officieel goedgekeurd waarvoor adaptive sync automatisch via de driver wordt ingeschakeld, maar adaptive sync is voor alle FreeSync-monitoren in te schakelen. De volgende stap is een gestandaardiseerde adaptive sync over hdmi. AMD maakte het al mogelijk om FreeSync over hdmi te gebruiken en Samsung heeft FreeSync al geïntegreerd in sommige modellen televisies.

Het HDMI Forum heeft inmiddels een standaard bedacht voor adaptive sync via hdmi 2.1 in de vorm van HDMI VRR (Variable Refresh Rate). AMD heeft al aangegeven HDMI VRR te gaan ondersteunen.

Met een prijskaartje van 399 euro is de Dyson V8 Cyclone een van de meest betaalbare draadloze steelstofzuigers van het Britse merk. Je haalt hiervoor een redelijk compacte maar krachtige huishoudhulp in huis, die een aantal duidelijke kanttekeningen heeft.

De Dyson V8 heeft een nieuw ontwerp gekregen. Weg is de trekker die je constant moet indrukken om het apparaat te laten zuigen. In plaats daarvan beschikt hij voortaan over een handige aan-uitknop. Daarnaast zit een moduswisselaar, die met verschillende kleuren aangeeft welke zuigstand je gebruikt. Opvallend is ook dat Dyson voor de V8 Cyclone geen spannende kleuren voor de plastic onderdelen gebruikt. In plaats daarvan zien we een combinatie van kaki, rood, grijs en zwart; het geheel valt daardoor minder op.

©Wesley Akkerman

De nieuwe Dyson V8 Cyclone

De nieuwe V8 levert 30 procent meer zuigkracht en een 50 procent langere accuduur. In de laagste zuigstand houdt hij het tot 60 minuten vol. Helaas ontbreekt een handig lcd-scherm (dat wel op duurdere modellen zit) voor de resterende accutijd; ook hier moet je het doen met iets te simpele led-indicators. Onderop zit een nieuwe vloerzuigmond, die Dyson de 'Motorbar' noemt. Die moet dankzij het gebruik van speciale kammetjes effectief zijn tegen vastzittende haren, maar de stofzuiger moet het verder ook zonder moderne functies doen zoals lasers of stofsensoren.

Met slechts 2,7 kilogram is de Dyson V8 Cyclone lekker licht en wendbaar, waardoor je moeiteloos vloeren en zelfs hoekjes op het plafond schoonhoudt. Het stofreservoir (540 milliliter) heeft een handig uitwerpsysteem waarbij je het vuil niet hoeft aan te raken. Toch zijn we niet helemaal tevreden over alle eigenschappen van de zuigmodule. Het handvat is namelijk smal en klein, waardoor je grip bij langer gebruik oncomfortabel is. Ook kan het bij je duim gaan schuren. Dit is waarschijnlijk de minst ergonomische Dyson die we op de redactie hebben getest.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone in de praktijk

Gelukkig biedt de Dyson V8 Cyclone met 297 air-watts in de Boost-stand een flinke verbetering in zuigkracht (ten opzichte van zijn voorganger). De standaardmodus levert 79 aW en dat is voor ons ruim voldoende voor dagelijkse taken. Vooral het vloerkleed moet eraan geloven: haren, kruimels en ander vuil worden daar moeiteloos uit gezogen. Op hardere vloeren stelt de Cyclone eveneens niet teleur, al valt er wel één ding op. Wanneer je de stofzuiger oppakt nadat je bijvoorbeeld wat kruimels of korrels opzuigt, kan het zijn dat er een paar uit de mond vallen.

Daarnaast missen we een zachte(re) borstel op de Dyson V8 Cyclone. De huidige zuigmond ratelt namelijk hard over de vloer, wat niet zo prettig is voor (onder)buren in een flat- of appartementsgebouw of slapende kinderen. En dat terwijl de motor zelf stiller is dan verwacht. Gelukkig neemt de zuigmond moeiteloos allerlei soorten haren op en raken die niet in de borstel verstrengeld. Ook goed om te weten: de Cyclone past zijn zuigkracht niet automatisch aan, zoals duurdere modellen dat wel doen, waardoor je dat dus zelf in de gaten moet houden. Geen groot probleem, maar toch.

©Wesley Akkerman

Batterij en accessoires

Zoals gezegd gaat de batterij maximaal een uurtje mee wanneer je de zuinigste modus inschakelt. Anders moet je rekening houden met ongeveer een halfuur in de normale stand. Zet je de Boost-modus aan en laat je die aanstaan, dan is het binnen tien minuten wel gedaan. Geen vreemde scores als je kijkt naar het formaat en de behoorlijk indrukwekkende zuigkracht. Een groot pluspunt is daarnaast dat je de accu kunt verwisselen. Daardoor kun je de levensduur aanzienlijk verlengen door mettertijd een nieuwe batterij aan te schaffen.

Je krijgt trouwens twee accessoires bij aanschaf van de Dyson de V8 Cyclone: een kierenzuiger en een gemotoriseerde miniborstel. Hoewel dat misschien wat karig lijkt vergeleken met eerdere modellen, zijn oude V8-hulpstukken compatibel (mocht je die nog hebben). In de praktijk blijkt de basisset echter compleet genoeg. De kierenzuiger werkt goed voor meubels en lastige hoeken, terwijl de miniborstel onmisbaar is voor trappen, matrassen en bekleding. Ondanks het beperkte pakket biedt de stofzuiger dus voldoende opties voor de meeste huishoudens.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone kopen?

De Dyson V8 Cyclone is een geslaagde steelstofzuiger voor wie krachtige prestaties zoekt zonder overbodige luxe. Vooral op tapijt en bekleding komt hij sterk naar voren, en ook het verwijderen van haren gaat hem goed af. Het harde, smalle handvat en de wat stugge vloermond voelen niet altijd even prettig aan, maar dat past deels bij de prijsklasse. Jammer is ook het ontbreken van een lcd-display met handige informatie, al is dat net als het gebrek aan een automatische zuigstand goed te overzien. Alles bij elkaar is dit een betrouwbaar basismodel dat doet wat hij moet doen.

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.