ID.nl logo
13 tips voor het organiseren van je werkbladen in Excel
© Reshift Digital
Huis

13 tips voor het organiseren van je werkbladen in Excel

Een werkblad in Excel kan duizenden kolommen en meer dan een miljoen rijen bevatten. Dit voordeel is gelijk een nadeel, want als je heel veel gegevens op één werkblad samenbrengt, wordt het al snel een onoverzichtelijke brij. Voor het verwerken van allerlei soorten gegevens, formules en grafieken gebruik je beter afzonderlijke werkbladen binnen hetzelfde bestand.

Tip 01: Benoemen

Iedere werkmap in Excel bestaat uit één of meerdere werkbladen. Wanneer je met een grote hoeveelheid gegevens werkt, kun je ze het best in verschillende werkbladen van dezelfde werkmap onderbrengen. Op die manier houd je alle gegevens samen, terwijl de verschillende datagroepen toch overzichtelijk verdeeld zijn. Maak je diverse werkbladen aan, dan zal Excel ze als volgt nummeren: Blad 1, Blad 2, Blad 3, ... Maar om ze beter te kunnen beheren, kun is het verstandiger ze een onderscheidende naam te geven. Dat kunnen jaartallen, steden of maanden zijn, zolang de naam maar aangeeft wat er precies in het werkblad staat. Houd er rekening mee dat elk werkblad een unieke naam moet hebben. Klik met de rechtermuisknop op de bladtab die je wilt hernoemen en selecteer Naam wijzigen. Typ de gewenste naam en klik daarna ergens buiten het werkblad. Je kunt ook dubbelklikken op een bladtab om de naam te wijzigen.

©PXimport

Bladtabs weergeven

Ontvang je van iemand een Excel-bestand, maar zie je geen werkbladtabs, dan is de optie Bladtabs weergeven voor dit document hoogstwaarschijnlijk uitgeschakeld. Ga naar Bestand / Opties / Geavanceerd. Controleer onder Weergaveopties voor deze werkmap of het selectievakje bij Bladtabs weergeven is ingeschakeld.

©PXimport

Er is weinig zo makkelijk als het verplaatsen van een werkblad binnen dezelfde werkmap

-

Tip 02: Blad invoegen

Naast de tabs van de werkbladen vind je een knop met een plusteken. Dit is de knop waarmee je een nieuw werkblad maakt. Je kunt ook in het lint naar het tabblad Start gaan. Daar kies je in de groep Cellen de opdracht Invoegen / Blad invoegen. Om een werkblad te verwijderen, klik je met de rechtermuisknop op de bladtab en kies je Verwijderen. Of je gaat opnieuw naar het tabblad Start waar je Verwijderen / Blad verwijderen selecteert.

Veronderstel dat je al vier werkbladen hebt en je er nog drie nieuwe werkbladen aan wilt toevoegen, dan doe je dat het snelst door de Shift-toets in te drukken en onderaan het werkblad het aantal bestaande bladtabs te selecteren dat je nodig hebt. Vervolgens klik je met de rechtermuisknop op de geselecteerde bladtabs en kies je voor Invoegen. Excel voegt hiermee in één keer het geselecteerde aantal werkbladen toe.

©PXimport

Tip 03: Werkbladen kopiëren

Er is weinig zo makkelijk als het verplaatsen van een werkblad. Klik met je muis op de bladtab en sleep het bladpictogram naar de gewenste plaats in de rij met bladtabs. Je kunt ook een werkblad kopiëren. Druk daarvoor Ctrl in en sleep dan de bladtab naar de juiste locatie in de rij met bladtabs. Er zal een plusteken verschijnen in het bladpictogram. Laat de muisknop los voordat je de Ctrl-toets loslaat zodat Excel op die plaats een kopie van het geselecteerde werkblad plaatst. In de macOS-versie van Excel moet je de Alt-toets in plaats van de Ctrl-toets gebruiken om een kopie van het werkblad te maken.

©PXimport

Tip 04: Naar andere werkmap

We hebben het tot nu toe gehad over het verplaatsen en kopiëren van werkbladen binnen dezelfde werkmap. Maar je kunt een werkblad ook naar een andere werkmap verplaatsen. Zorg ervoor dat beide werkmappen open zijn. Voor de duidelijkheid noemen we de werkmap waarvan we een werkblad willen kopiëren WerkmapBron.xlsx. De werkmap waar het werkblad in willen plakken, noemen we WerkmapDoel.xlsx. Klik in WerkmapBron.xlsx met de rechtermuisknop op de bladtab die je wilt kopiëren en kies de opdracht Verplaatsen of kopiëren. Er zal een klein venstertje openen, waar je in het vak Naar map de optie WerkmapDoel.xlsx selecteert. Onder Voor blad bepaal je op welke positie dat werkblad moet komen te staan. En onderaan kun je aangeven of Excel een kopie van het geselecteerde werkblad moet maken. Vink je dat niet aan, dan zal Excel het werkblad niet kopiëren, maar van de ene naar de andere map verplaatsen.

©PXimport

Even controleren

Wanneer je een werkblad naar een andere werkmap verplaatst, moet je letten op eventuele formules die verwijzen naar cellen in de huidige werkmap. Zolang de formules zijn opgebouwd met gegevens van hetzelfde werkblad is er niets aan de hand. Worden er echter formules gebruikt die verwijzen naar data op andere werkbladen, dan kloppen die formules na het verplaatsen van het werkblad niet meer.

Aanpassingen kun je op verschillende werkbladen tegelijk toepassen door ze te groeperen

-

Tip 05: Kleuren

Om het overzichtelijk te houden, kun je de tabbladen niet alleen van een geschikte naam maar ook van een kleurtje voorzien. Klik met de rechtermuisknop op de tab van het werkblad en selecteer de optie Tabkleur. Hierdoor opent het palet met de themakleuren en de standaardkleuren. Met de optie Meer kleuren opent de kleurenkiezer van Windows waar in je iedere mogelijke kleur kunt selecteren. Als de bladtab een licht kleurverloop naar de betreffende kleur heeft, betekent dat dat het werkblad geselecteerd is. Klik op een tab van een ander werkblad om de daadwerkelijke kleurverandering te zien.

©PXimport

Tip 06: Groeperen

Je kunt aanpassingen op verschillende werkbladen tegelijk toepassen door ze tijdelijk te groeperen. Om de werkbladen te groeperen, druk je de Ctrl-toets in terwijl je één voor één op de verschillende bladtabs klikt. Wanneer je daarna in één blad van de groep de gegevens van cellen opmaakt in een bepaalde kleur of lettertype, zullen dezelfde cellen in de overige gegroepeerde werkbladen dezelfde opmaak overnemen. Ook kun je gegevens op dat ene tabblad typen waarna diezelfde gegevens ook op de andere tabbladen zullen verschijnen. Vergeet de groepering niet op te heffen, anders zul je, zonder dat je er erg in hebt, gegevens blijven aanpassen op alle gegroepeerde werkbladen. Om de groepering op te heffen, klik je met de rechtermuisknop op een van de tabs en kies je voor Groepering bladen opheffen.

©PXimport

Tip 07: Schakelen

Werk je met veel werbkladen, dan passen de tabs misschien niet allemaal in het Excel-venster. Je kunt op een aantal manieren door de werkbladen bladeren. In Windows zie je drie horizontale stippen aan een of beide uiteinden van de taakbalk. Klik op de drie stippen om door de bladtabs in die richting te bladeren. Ook kun je de rechter- en linkerpijlen van de tabbladbalk gebruiken. Klik je op de linkerpijl terwijl je Ctrl ingedrukt houdt, dan flits je naar het eerste blad.

©PXimport

Sneltoetsen

Liefhebbers van sneltoetsen geven we nog een handigheidje mee om snel tussen de werkbladen te kunnen schakelen. De sneltoets om het volgende blad te selecteren, is Ctrl+Page Down. Logischerwijs is de sneltoets om het vorige blad te selecteren dan Ctrl+Page Up. Je kunt de Ctrl- en Shift-toets ook gebruiken om meerdere bladen te selecteren. De werkwijze met Ctrl hebben we in tip 6 al uitgelegd. Met Shift ingedrukt kun je een aaneengesloten reeks bladen selecteren terwijl je op de eerste en laatste tabbladen in het bereik klikt.

Tip 08: Extra ruimte

In Windows zit onder aan in het Excel-venster een schuifbalk die nogal wat plaats inneemt. Als je met veel werkbladen werkt, kom je daardoor ruimte tekort om alle bladtabs te zien. Dan is het fijn om te weten dat je de tabblad-balk langer kunt maken. Klik daarvoor met je muisaanwijzer op de drie verticale stippen links van de schuifbalk. Sleep vervolgens de drie stippen naar rechts om de schuifbalk in te korten.

©PXimport

Met een eenvoudig trucje is het mogelijk meerdere werkbladen tegelijk in beeld te hebben

-

Tip 09: Meer bladen in venster

Wanneer je met meerdere werkbladen werkt, zie je normaal gesproken slechts één werkblad op het scherm. Maar met een eenvoudig trucje is het mogelijk om meerdere werkbladen tegelijk in beeld te hebben. We tonen dit met de werkbladen: Kopenhagen, Brussel, Amsterdam. Zorg dat het eerste werkblad (Kopenhagen) in beeld is en ga via het lint naar het tabblad Beeld. Klik in dit tabblad op de knop Nieuw venster. Hierdoor zie je hetzelfde werkblad in een tweede venster. In dat tweede venster klik je op de bladtab Brussel, zodat die in beeld komt. Omdat je nog een derde werkblad wilt weergeven, gebruik je de knop Nieuw venster nog een keer. En in dit derde venster klik je op de bladtab Amsterdam. Het derde venster is herkenbaar aan de aanduiding 3 achter de bestandsnaam in de titelbalk. Nu kun je de drie openstaande vensters combineren door via het lint in het tabblad Beeld op de knop Alle vensters te klikken. Er verschijnt een klein dialoogvenster dat vraagt hoe je de vensters wilt combineren. Kies Naast elkaar en bevestig met OK. Alle openstaande vensters worden nu netjes naast en onder elkaar gerangschikt.

©PXimport

Tip 10: Verbergen

Wil je bepaalde werkbladen verbergen? Dat kan. Klik met de rechtermuisknop op tabblad dat uit het zicht moet verdwijnen en kies Verbergen in het contextmenu. Om een verborgen werkblad weer terug naar de oppervlakte te brengen, klik je met de rechtermuisknop op een van de andere tabbladen en selecteer je de opdracht Zichtbaar maken. Waren er meerdere werkbladen verborgen, dan zal Excel in een pop-upvenstertje vragen welk werkblad je tevoorschijn wilt halen.

©PXimport

Tip 11: Bladlijst

Waar we in tip 7 besproken hoe je tussen de verschillende tabbladen kunt schakelen, is er nog een andere manier, namelijk de bladlijst. Dat is een lijst van alle zichtbare bladen. Hoe je de bladlijst opent? Klik met de rechtermuisknop op de tabnavigatieknoppen, dat is een mondvol voor de twee navigatiepijltjes die je links onderaan bij de bladtabs ziet. Er verschijnt een lijst met de werkbladen uit de werkmap waar je gewoon kunt dubbelklikken op de naam van het blad dat je actief wilt maken.

©PXimport

Aantal bladen

Hoeveel werkbladen toont Excel wanneer je met een nieuwe werkmap begint? Dat hangt af van de instellingen. Klik op in het lint het tabblad Bestand. Daarna selecteer je onderaan de Opties. In het venster Opties voor Excel kies je in de linkerkolom Algemeen en dan zoek je in het onderdeel Wanneer nieuwe werkmappen worden gemaakt de opdracht Aantal op te nemen bladen. Gebruik het tellertje om aan te geven hoeveel werkbladen een nieuwe werkmap moet bevatten.

©PXimport

Tip 12: Sjabloon

Wanneer je een Excel-bestand opslaat als .xltx-bestand wordt het een sjabloon. Hierdoor zullen alle andere werkbladen van dit bestand ook in sjablonen veranderen. Het tegenovergestelde kan ook. Je kunt een sjabloon in een bestaande werkmap als nieuw werkblad invoegen. Klik hiervoor met de rechtermuisknop op een bestaande tab en kies de opdracht Invoegen. Dit opent een venster waarin je selecteert wat je wilt invoegen. Van hieruit kun je ook de online Office-sjablonen raadplegen en selecteren. Een sjabloon dat je op deze manier invoegt, wordt automatisch voor de bladtab geplaatst die je had geselecteerd.

©PXimport

Tip 13: Beveiligen

Een werkblad beveilig je om te voorkomen dat jij zelf of iemand anders er per ongeluk wijzigingen in aanbrengt. Ga daarvoor in het lint naar het tabblad Controleren en kies in de groep Beveiligen voor Blad beveiligen. In het pop-upvenster geef je aan wat de gebruiker nog wel mag doen. Als de gebruiker er niets in mag doen, haal je alle vinkjes weg. Vul vervolgens een wachtwoord in om ervoor te zorgen dat de beveiliging niet zomaar kan worden opgeheven. Ter bevestiging zal Excel vragen om het wachtwoord te herhalen.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 in hoogte verstelbare bureau's voor een ergonomische werkplek
© LIGHTFIELD STUDIOS - stock.adobe.com
Huis

Waar voor je geld: 5 in hoogte verstelbare bureau's voor een ergonomische werkplek

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar zulke deals. Dit keer een bijzondere categorie die nog niet eerder aan bod is geweest: verstelbare bureau's voor een ergonomische werkplek.

Veel mensen die thuiswerken heb niet altijd de mogelijkheid om een apart bureau te gebruiken en ziten bijvoorbeeld vaak aan de eet- of keukentafel. Toch kan het lonen om te investeren in een goed bureau, omdat daarmee - in combinatie met een goede stoel - je werkhouding een stuk beter wordt. Wij bekijken vijf handige bureaus 's die in hoogte verstelbaar zijn.

Casaria 160x75

Het tafelblad van dit bureau uit de Casaria‑lijn is in hoogte verstelbaar van 73 tot 118 cm en beweegt met een snelheid van 2,25 cm per seconde. Je bedient de motor via een lcd‑scherm en kan twee voorkeursstanden opslaan, zodat je met één druk op de knop naar je favoriete werkhoogtes gaat. Er zit ook een herinneringsfunctie in die je eraan herinnert om weer te gaan staan of juist te zitten. Met het robuuste stalen frame en een draagvermogen van 80 kg is het bureau geschikt voor zware monitoren. Handige details zijn de kabelgeleider, beker‑ en koptelefoonhouder en in hoogte verstelbare poten. Het blad van 160 × 75 cm bestaat uit twee delen en is afgewerkt met melamine zodat het tegen een stootje kan. Dit bureau komt inclusief montagebenodigdheden en is verkrijgbaar in verschillende kleurvarianten.

Specificaties

Bladformaat: 160x75cm
Hoogte: 73 tot 118cm
Belastbaar tot: 80kg

Avalo 140x60

Avalo levert dit elektrisch verstelbaar bureau (de P58) met een compact blad van 140 × 60 cm. De hoogte is traploos verstelbaar van 73 tot 117 cm en kun je drie verschillende hoogtestanden opslaan. Dat is handig als je het bureau deelt met collega's of medethuiswerkers, of wanneer je snel wilt wisselen tussen zit‑ en stahouding. De bediening gebeurt via een bedieningspaneeltje aan de voorkant; met één druk op de knop gaat het blad naar de gewenste stand. Het frame is gemaakt van staal, het blad van P2‑melamine en de rand is afgewerkt met hittebestendig ABS. Verder wordt benadrukt dat het bureau plug‑and‑play is: je hoeft alleen de stekker in het stopcontact te steken en kunt meteen aan de slag. Door het smalle ontwerp past het bureau goed in kleinere kamers, maar biedt het toch voldoende ruimte voor een monitor, toetsenbord en documenthouder. Voor wie een elektrische zit‑sta‑oplossing zoekt met geheugenfunctie en solide materialen is dit model een optie.

Specificaties

Bladformaat: 140x60cm
Hoogte:73 t/m 117cm
Belastbaar tot: onbekend

Avalo 120x60

Dit is een kleinere variant van de hierboven besproken Avalo AP58. Dit model heeft een 20 cm minder breed blad, maar uiteraard ook elektrisch verstelbaar. Net als de grotere uitvoering varieert de hoogte van 73 tot 117 cm en kan het bureau drie standen onthouden. Voor het instellen gebruik je een eenvoudige bediening waarbij je een favoriete zit‑ en stahoogte opslaat en later oproept. Het frame bestaat uit staal en het blad uit melamine met een rand van warmtebestendig ABS. D tafel weegt 27 kg en is het daardoor stabiel zonder moeilijk te verplaatsen. Ook deze uitvoering is plug‑and‑play; je hoeft geen ingewikkelde montage uit te voeren. Door de compactere afmetingen is dit model ideaal voor kleinere werkplekken of voor wie extra apparatuur (zoals een printer) op een tweede tafel wil plaatsen. De strakke vormgeving past in verschillende interieurs en de elektrische motor zorgt ervoor dat je eenvoudig van houding wisselt.

Specificaties

Bladformaat: 120x60cm
Hoogte: 73 t/m 110 cm
Belastbaar tot: onbekend

VDD Gaming 118x58cm

Het frame van deze VDD is elektrisch in hoogte verstelbaar van 73 tot 118 cm. Hiermee wissel je gemakkelijk tussen zitten en staan en kun je de juiste houding aannemen voor langdurige sessies. Het witte werkblad van 118 × 58 cm biedt voldoende ruimte voor een monitor en toetsenbord en dankzij de krachtige motor is het maximaal belastbaar tot 60 kg. De tafel wordt geleverd met instructies en alle benodigde onderdelen, waardoor je de montage zelf kunt uitvoeren. Er worden geen extra functies zoals geheugenstanden vermeld, waardoor je elke gewenste hoogte handmatig instelt. Voor wie een elektrisch verstelbaar bureau zoekt dat weinig ruimte inneemt, is dit een praktische optie; vooral gamers zullen baat hebben bij het kunnen aanpassen van de werkhoogte tijdens een sessie.

Specificaties

Formaat: 118x58cm
Hoogte: 73 tot 118cm
Belastbaar tot: 60kg

Schaffenburg Linesto Plus 140x80

Het Schaffenburg Linesto Plus‑bureau is een rechthoekige tafel met een T‑poot. Het frame is zonder gereedschap te monterenen in hoogte verstelbaar met een drukknop tussen 65,5 en 85,5 cm. De maximale belasting bedraagt 70 kg. De hoogtebediening gebeurt via een knop aan het onderstel; er zijn geen geheugenstanden. De tafel is voorzien van een 25mm dik melamine blad, een metalen onderstel en stelvoeten om de tafel waterpas te zetten. Kabelbeheer is mogelijk via accessoires, en er zijn diverse blad‑ en framekleuren beschikbaar. Het Schaffenburg-bureau heeft verder een stalen frame met twee telescoperende buisdelen en een krasvaste coating. Als enige in dit overzicht is deze Linestor geen zit/sta-bureau, maar kan hij in zithoogte tot maximaal 85,5 cm worden gebracht.

Specificaties

Formaat: 140x80cm
Hoogte: 65 tot 85,5 cm
Belastbaar tot: 70kg

▼ Volgende artikel
Zo werkt het energielabel voor smartphones en tablets
Huis

Zo werkt het energielabel voor smartphones en tablets

Sinds juni 2025 is het voor fabrikanten van smartphones verplicht om een energiebabel voor hun apparaten te voeren. De consument kan aan de hand van het energielabel zien hoe energiezuinig een telefoon is, maar ook hoe makkelijk het is om de telefoon te (laten) repareren en wat het updatebeleid voor de software is. Door middel van het nieuwe energielabel kun je dus veel bewuster kiezen voor een bepaalde telefoon.

Het energielabel werd ooit bedacht om apparaten op een uniforme manier te vergelijken, los van marketingclaims. Door elk product in te delen op een schaal van A tot en met G ontstaat ruimte om echte koplopers te herkennen en achterblijvers aan te sporen. Smartphones waren nog niet eerder voorzien van een energielabel, maar hebben dat vanaf juni 2025 wel gekregen. Dat is logisch, want bij smartphones draait energie-efficiëntie niet alleen om het stopcontact, maar vooral om hoe slim hardware en software met de energie van een accu omgaan en hoeveel jaren je uit dezelfde telefoon haalt. Door die informatie eenduidig te tonen, verschuiven de argumenten over de oplaadtijd en de schermgrootte naar hoelang een telefoon meegaat en hoe makkelijk hij te repareren is.

Ter illustratie: het nieuwe energielabel voor smartphones en tablets toont de batterijduur bij gemiddeld gebruik, maar ook of hij valbestendig is en hoe makkelijk hij gerepareerd kan worden.

Energie en duurzaamheid

Een smartphone gaat gemiddeld gezien wel een dagje mee op een enkele acculading, afhankelijk natuurlijk van het gebruik door de eigenaar. Erg veel energie wordt er dus niet verspild, maar de grootste winst wat betreft het klimaat is vooral te behalen uit de levensduur van de smartphone en of deze makkelijk te repareren is. De EU koppelt het nieuwe energielabel aan het eco-design van de telefoon. Het label dat de telefoon krijgt, is afhankelijk van een aantal factoren en is een gemiddelde van de prestaties van al deze factoren. Welk factoren dat zijn, lichten we je hieronder verder toe.

Waar vind je het nieuwe energielabel?

Wanneer je online een nieuwe telefoon koopt, vind je het algemene energielabel doorgaans bij het product zelf. Je ziet echter niet direct de andere onderdelen waarop de telefoon is beoordeeld. In een fysieke winkel is het de bedoeling dat er bij de telefoon een kaartje of bordje is geplaatst, met daarop een QR-code waarmee je direct op de juiste informatiepagina van EPREL komt.

In een webwinkel zul je meestal geen QR-code tegenkomen, maar alleen het energielabel zelf. Vaak kun je – zoals bij Mediamarkt – een productspecificatie-pdf downloaden met de extra informatie, waarin ook weer een QR-code is opgenomen, waarmee je naar de EPREL-site wordt doorgestuurd.

Levensduur accu

Het nieuwe energielabel laat zien wat de gemiddelde levensduur van de accu van de telefoon is. Dat wordt bekeken aan de hand van het aantal laadcycli: hoe vaak kan een telefoon opnieuw worden opgeladen voordat de kwaliteit van de accu achteruit gaat? Daarbij wordt een capaciteitsvermindering van 80 procent aangehouden: na hoeveel keer laden is de capaciteit tot 80 procent gedaald? Hoe hoger dit getal, des te betrouwbaarder is de accu.

Op het uitgebreide energielabel zie je hoe vaak een accu opnieuw kan worden opgeladen totdat de totale capaciteit tot 80 procent daalt.

Uithoudingsvermogen

Uiteraard wordt er ook gekeken naar de gebruiksduur van een telefoon of tablet als deze volledig is opgeladen. Door het uitvoeren van een zogeheten reallife-situatie wordt het gemiddelde gebruik van een smartphone geëmuleerd. Hoeveel uur en minuten je met de smartphone kunt werken op die enkele lading, wordt op het label getoond.

Hoelang houdt de batterij van de telefoon of accu het vol bij gemiddeld gebruik? Ook dat zie je op het energielabel terug.

Vrije val

Een van de andere eigenschappen waarop wordt getest, is de vrije val-test. Hoe snel gaat een telefoon kapot als je deze vanaf een bepaalde hoogte op een harde ondergrond laat vallen? Misschien vraag je je af wat dit met duurzaamheid te maken heeft? Nou, heel veel: als je telefoon snel kapot gaat als je hem laat vallen, moet je al snel een nieuwe. Niet heel duurzaam dus. Op het energielabel vind je de valbestendigheid tussen de A en E. Hoe lager de letter (A), des te beter kan zo'n telefoon een val overleven. De test is gebaseerd op een val van 1 meter boven een verharde ondergrond en wordt met vijf modellen van hetzelfde toestel tot wel 270 keer uitgevoerd.

Valtest vanaf 1 meter, hoe minder snel een telefoon stuk gaat, des te hoger is het label dat hij toegekend krijgt.

Elke keer dat een telefoon is gevallen, wordt gecontroleerd of het scherm nog functioneert en reageert op aanrakingen, of de camera het nog doet, of de mobiele functies als wifi en mobiel nog werken, of de telefoon kan worden opgeladen en of de audio nog goed functioneert. Barsten in het frame of het glas worden wel geaccepteerd, mits de telefoon nog veilig kan worden gebruikt. Bijvoorbeeld als het glas wel gebarsten is, maar geen splinters heeft.

Hoe goed een telefoon beschermd is tegen valschade is ook onderdeel van het energielabel. Het scherm mag daarbij overigens wel gebarsten zijn, het is geen glastest.

Bescherming tegen stof of water

Ook de zogeheten IP-tests (IP = Ingression Protection, of indringbescherming) worden uitgevoerd bij de telefoons en zijn een belangrijk onderdeel van de algehele score die een telefoon krijgt. De apparaten worden getest op het binnendringen van stof en water. De waterbestendigheidstest controleert bijvoorbeeld of een smartphone bestand is tegen spatwater vanuit verschillende richtingen, zonder dat de werking of veiligheid van het toestel wordt aangetast. Hiermee wordt gegarandeerd dat een telefoon in elk geval bestand is tegen vocht, bijvoorbeeld bij het gebruik tijdens een regenbui, het morsen van vloeistof of het gebruik van natte handen.

Of een telefoon waterdicht is, wordt ook getest.

Repareerbaarheid

Een ander duurzaamheidsonderdeel waar de EU goed naar kijkt, is de repareerbaarheid van een smartphone. Dat omvat een groot aantal parameters, zoals welke onderdelen makkelijk te vervangen zijn, in hoeverre een consument bepaalde onderdelen zelf kan vervangen, en hoelang en hoe goed bepaalde onderdelen van de telefoon op voorraad zijn.

Zelf zoeken op de EPREL-site is lastig

Het zelf zoeken van gegevens van smartphones en tablets op de EPREL-site is niet heel eenvoudig. Dat komt omdat de algemene productwebsite gemaakt is om te zoeken op merk of op typenummer. Dat is prima voor wasmachines of koelkasten, die je vaak aantreft als merk+typenummer, maar bij smartphones werkt dat anders. Een model als de Samsung Galaxy S25 bijvoorbeeld zul je niet vinden met een zoekopdracht op 'S25 'of 'Galaxy S25', maar alleen op het typenummer SM-S931B. Dat typenummer wordt echter bijna nergens gecommuniceerd en is ook niet wat Samsung communiceert in bijvoorbeeld marketing-uitingen.

Ook kun je niet zoeken op EAN-code, terwijl die code juist kan worden gebruikt om een exact model van een bepaald product te kunnen vinden. Kortom: wat het zoeken van de gegevens van een smartphone betreft kan de EU nog wel wat verbeteren.

De EU wil dat smartphones langer meegaan en eenvoudiger te herstellen zijn – zowel door professionele reparateurs als (in bepaalde gevallen) door consumenten zelf. De eisen met betrekking tot repareerbaarheid blijven minimaal zeven jaar gelden na het einde van de verkoop van een model.

©WICHAN SHOP

Als het aan de EU ligt, moeten consumenten ook zelf telefoons kunnen repareren.

Een fabrikant van een smartphone moet garanties kunnen geven met betrekking tot de ondersteuning van een telefoon. Als een toestel op de Europese markt wordt uitgebracht, mag de consument verwachten dat een telefoon zeven jaar na het verschijnen van de telefoon op de markt nog steeds gerepareerd kan worden.

Onderdelen

De reparatie- of 'vervangarantie' geldt voor alle essentiële onderdelen van een smartphone of tablet, zoals de accu, camera's, externe poorten voor audio en opladen, de microfoons en luidsprekers, de knoppen en de scharnieren als het een opklapbare telefoon betreft. De fabrikant moet zelfs de schroefjes op voorraad hebben als de originele niet meer kunnen worden gebruikt.

De bovenste onderdelen kunnen door een fabrikant of een telefoonreparateur worden gerepareerd, maar de EU vindt dat ook consumenten zelf onderdelen moeten kunnen bestellen en vervangen, zoals de accu, de achterzijde, de hele beeldschermunit en de oplader. Voor die zelfrepareerbaarheid krijgt een telefoon ook een waardering van A t/m E. De fabrikant is daarnaast verplicht om aan te geven waar reserveonderdelen te verkrijgen zijn, welk gereedschap er nodig is om de reparatie te kunnen uitvoeren en waar je de benodigde handleidingen kunt vinden.

Hoelang de telefoon wordt ondersteund qua software-updates en interne onderdelen wordt ook vermeld en de telefoon krijgt hiervoor een eigen classificatie.

Reparatie-index

Telefoonfabrikanten moeten dus uitgebreide informatie geven over hoe je je smartphone kunt repareren, maar ook over de complexiteit van de reparatie. Zijn de onderdelen die je wilt vervangen bijvoorbeeld makkelijk te bereiken, of moet je eerst andere onderdelen verwijderen om erbij te kunnen? Ook dat wordt allemaal opgenomen in de uiteindelijke classificering van de telefoon: hoe minder stappen er nodig zijn, des te hoger is de score die wordt toegekend.

Hoe makkelijk is een telefoon te repareren en hoelang zijn reserve-onderdelen beschikbaar? Dat geeft dit onderdeel van het energielabel aan.

Tot slot

De Europese Unie heeft met het nieuwe energielabel voor smartphones een goede stap gezet in de richting van duurzaamheid. Het uiteindelijke doel is om ervoor te zorgen dat fabrikanten meer hun best gaan doen om een zo makkelijk mogelijk te repareren telefoon uit te brengen. Deze strengere regels in de EU betekenen ook dat deze toestellen in andere landen buiten de EU makkelijker te repareren zullen zijn, omdat een telefoonfabrikant waarschijnlijk niet compleet verschillende uitvoeringen van een model smartphone gaat maken. Maar of consumenten in landen buiten de EU ook zo makkelijk zelf aan onderdelen kunnen komen, is dan nog maar de vraag; deze mate van tegemoetkoming aan of bescherming van de consument gelden vaak niet in andere landen. Fabrikanten hoeven deze informatie dus niet beschikbaar te stellen in landen buiten de EU.