AI heeft op veel manieren invloed op onze wereld en ons dagelijks leven. Chatbots brengen kunstmatige intelligentie zelfs direct in onze huiskamers. ChatGPT is gratis te gebruiken, maar de betaalde Plus-versie biedt enkele aantrekkelijke extra’s. In dit artikel richten we ons op de mogelijkheden van persona’s, alias GPT’s, en plug-ins.

Het veelbesproken ChatGPT is ontwikkeld door het Amerikaanse bedrijf OpenAI dat wordt geleid door Sam Altman. Het programma ontvangt aanzienlijke steun van Microsoft dat de technologie ook inzet in de eigen AI-projecten, zoals Copilot en Bing Chat. Om ChatGPT te gebruiken, ga je naar https://chat.openai.com. Hier klik je op Sign up en meld je je aan met je e-mailadres of je Google-, Microsoft- of Apple-account. Na verificatie, onder meer via je mobiele telefoonnummer, kom je in het chatvenster waar je je eerste ‘prompt’ (vraag of verzoek) invoert. Houd er rekening mee dat de chatbot vooral getraind is met Engelstalige data, maar gesprekken in het Nederlands zijn zeker mogelijk. Er is inmiddels ook een officiële mobiele app van ChatGPT beschikbaar, zowel voor Android als iOS.

Lees ook: Dit kun je met de Windows 11 Copilot

ChatGPT Plus

ChatGPT is inderdaad gratis, maar er zijn goede redenen om de betaalde Plus-versie te overwegen. Deze kost 20 dollar per maand en kun je maandelijks opzeggen. In tegenstelling tot de gratis versie zijn de servers van de Plus-versie bijna nooit overbelast. Daarnaast kun je in de Plus-versie kiezen voor het taalmodel GPT-4, dat uitgebreider en krachtiger is dan GPT-3.5. Ook wordt de Nederlandse taal daarmee merkbaar beter ondersteund. Antwoorden worden wel iets trager gegenereerd.

Met de Plus-versie krijg je ook toegang tot de nieuwste versie van de beeldgenerator Dall-E (momenteel versie 3). Daarmee kun je eenvoudig in je prompt beschrijven welk type afbeelding je wilt. De tijdsbegrenzer van opgedane kennis (knowledge cutoff) van de gratis versie ligt op januari 2022. De Plus-versie heeft al data tot april 2023 verwerkt en kan via Bing zelfs actuele webinformatie ophalen. Bovendien kan de Plus-versie geavanceerde data-analysetechnieken toepassen op je ingevoerde data. Je kunt ook eigen documenten, zoals docx en pdf, uploaden en ChatGPT over bevragen.

Tot slot kan ChatGPT Plus werken met zogeheten Generative Pre-trained Transformers (GPT’s) en met talrijke plug-ins. We diepen beide mogelijkheden verder uit, met de focus op GPT’s. Om te upgraden naar ChatGPT Plus klik je in de gratis versie van ChatGPT linksonder op Upgrade. Selecteer vervolgens Plus en volg de verdere (betaal)instructies. Het is niet helemaal uitgesloten dat je tijdelijk op een wachtlijst belandt.

Wat is een GPT?

We beginnen met GPT’s. Je kunt deze beschouwen als virtuele persoonlijkheden of als beroepen, vergelijkbaar met de assistenten of persona’s bij Forefront. Daar kies je uit meer dan tientallen varianten, zoals Marketing Manager, Napoleon Bonaparte en Oprah Winfrey. Deze chatbots zijn geïnstrueerd om de geselecteerde persona te simuleren en antwoorden te genereren die kenmerkend zijn voor dat virtuele personage.

Bij ChatGPT Plus gaat het dus om GPT’s, zeg maar specifieke, aangepaste versies van ChatGPT. Je kunt direct experimenteren met door OpenAI ontwikkelde GPT’s. Ga naar https://chat.openai.com/gpts/discovery, scrol naar Made by OpenAI, klik op Load More en kies een GPT, bijvoorbeeld Santa, Tech Support Advisor of Sous Chef. Het wordt helemaal interessant wanneer je je eigen GPT’s maakt, voorzien van de nodige instructies of zelfs programmeerscripts.

Een GPT maken

De makkelijkste en snelste manier om zo’n GPT samen te stellen, is met behulp van een wizard. Ga naar https://chat.openai.com/gpts/editor of klik in het ChatGPT-venster op Explore en vervolgens op Create a GPT. Open het tabblad Create voor de wizard en vul bij Message GPT Builder een duidelijke taakomschrijving voor de GPT in.

Stel, je bent nog onervaren op het vlak van Python. Je wilt hiervoor hulp van ChatGPT op het niveau en in een stijl die op jou zijn toegespitst. Dan geef je dat aan. Na je omschrijving gaat GPT Builder meteen aan de slag en even later stelt hij een aangepaste naam voor je GPT voor. Je kunt gerust zelf een andere naam voorstellen.

In een volgende stap genereert ChatGPT al een passende profielafbeelding die je desgewenst nog kunt bijsturen. Je kunt onder andere nog aangeven met welke Python-topics en -vragen je vooral denkt te worstelen en welke interactiestijl je wilt. Denk aan uitgebreid en stap-voor-stap met voorbeelden en commentaarregels. Via prompts kun je gerust nog een en ander bijsturen aan de GPT.

Je GPT testen

Controleer of alles in orde is en bewaar je GPT met de knop Save, rechtsboven. Er zijn drie opties: Only me, Anyone with a link en Public. Deze laatste wordt vooral interessant zodra OpenAI een eigen store lanceert, mogelijk al tegen de tijd dat je dit leest. Bevestig je keuze met Confirm. Als het goed is, verschijnt je GPT vervolgens in het linkerdeelvenster.

Je kunt je GPT direct testen en desgewenst aanpassen. Ga naar https://chat.openai.com/gpts/discovery en klik op het potlood-icoon bij de GPT. Op het tabblad Create pas je je GPT met prompts aan, terwijl je op Configure als het ware achter de schermen kunt sleutelen aan een naam, omschrijving, (Engelstalige) instructies en voorbeeldprompts.

Je vindt hier ook drie extra onderdelen. Zo tref je bij Knowledge de knop Upload files aan. Daarmee kun je de GPT uit eigen documenten laten leren. Bij Capabilities stel je in of je GPT toegang moet hebben tot het web (via Bing), beelden moet kunnen genereren (via Dall-E) en/of code moet kunnen uitvoeren. Het onderdeel Actions komt hieronder uitvoerig aan bod, in combinatie met geautomatiseerde taken op basis van de dienst Zapier. Leg je wijzigingen vast met de knop Update.

Je GPT configureren

Op het tabblad Create leidt een dialoog je naar een geschikte GPT, maar het gaat sneller via Configure. We illustreren dit met een voorbeeld. We creëren een GPT die in een tekst, bijvoorbeeld een e-mail, eerst op zoek gaat naar een mogelijke kalendergebeurtenis. Daarna wordt deze automatisch in je Google Agenda gezet.

Voer een passende Name en Description in. Bij Instructions noteer je bijvoorbeeld:

Zodra er tekst wordt ingevoerd: 1) geef een korte samenvatting van de tekst 2) detecteer of er een gebeurtenis of taak is vermeld 3) indien niet, meld alleen "Geen agendapunten!" 4) indien wel, schrijf de gebeurtenis als volgt uit.:

- Titel: [titel hier]

- Datum: [datum hier]

- Tijdstip: [tijdstip of duur hier]

- Details: [andere agendagegevens hier]

Klik vervolgens op de cirkel met het plusteken en selecteer Use DALL·E voor een geschikt GPT-profielicoon. Dit kan even duren. Test (het eerste deel van) je GPT door een (verzonnen) tekst in het rechterdeelvenster in te voeren. Als het goed is, worden je instructies goed uitgevoerd.

Zapier

We zijn er natuurlijk nog niet, want we moeten nog een koppeling tussen onze GPT en Google Agenda realiseren. Daarbij zetten we Zapier in. Dit vereist enige voorbereiding. Klik onderaan het tabblad Configure op Create new action en gebruik de knop Import from URL.

Ga via deze link naar de site en scrol naar Get started. Kopieer de url in de zwarte balk met Ctrl+C en plak deze met Ctrl+V op het tabblad Configure, links van de knop Import. Zodra je op Import hebt geklikt, wordt de benodigde tekst aan het venster Schema toegevoegd en komt een aantal acties beschikbaar.

Koppelen aan Google Agenda

Je GPT kan nu samenwerken met de Zapier-acties (ook wel zaps genoemd). Je moet nu nog specificeren welke actie je wilt en hoe de GPT hierop moet reageren. Hiervoor maak je eerst een gratis account aan op www.zapier.com. Na je aanmelding ga je naar deze pagina. Hier geef je desgevraagd met Allow toestemming aan OpenAI om AI-acties via je Zapier-account te doen.

Klik daarna op Add a new action. Je hebt de keuze uit een breed scala aan acties van diverse diensten, waarmee je uiteenlopende acties automatiseert en aan ChatGPT koppelt. Er wordt gezegd dat er in Zapier meer dan zesduizend apps met zo’n dertigduizend acties beschikbaar zijn.

Wij tikken alvast Google Calendar in het zoekveld in, waarmee een uitklapmenu verschijnt. Selecteer hier Google Calendar: Quick Add Event. Klik op Connect a new Google Calendar account en ga akkoord met Yes, Continue to Google Calendar. Log nu in met je Google Account en sta Zapier toe om je agenda te beheren.

We zijn weer terug in het venster. Vernieuw de pagina met Refresh en kies het juiste Google-account. Gebruik het pijlknopje bij Calendar om Set a Specific value for this field te selecteren en kies de agenda die je wilt gebruiken. Klik op Show all options onderaan en voer een Action Name in, zoals Creëer agendapunt uit tekst. Bevestig met Enable action, zodat de actie aan je lijst wordt toegevoegd.

GPT koppelen met Zapier

Je moet nu vanuit je GPT wel nog naar de specifieke Zapier-actie linken via deze pagina. Scrol naar Instructions Template for AI Actions en kopieer de tekst tot en met REQUIRED_ACTIONS: naar het klembord. Ga vervolgens naar het tabblad Configure van je GPT en plak de tekst onder de instructies die je al hebt ingevoerd. Onder de gekopieerde instructies (die eindigen met REQUIRED_ACTIONS:) voeg je de volgende twee regels toe.

Action:

Confirmation Link:

Geef dit vervolgens de naam en de link van je specifieke Google Calendar-actie. Deze vind je via deze link. Klik hier op de toegevoegde actie, kopieer de bijbehorende url (zoiets als https://actions.zapier.com/gpt/action/<lange_codestring>/) en plak deze achter Confirmation Link: in je GPT-Instructions. Ga terug naar de webpagina, klik op Show all Options, kopieer je Action Name en plak deze achter Action: in je GPT-Instructions. Sla je GPT op met Save, rechtsboven, kies bij voorkeur Only me en bevestig met Confirm.

Test je GPT door een tekst met een agendapunt in te voeren. GPT zou nu Sign in with actions.zapier.com moeten tonen. Klik hierop, geef toestemming met Allow en de authenticatie wordt goedgekeurd. De actie wordt na je bevestiging met Confirm uitgevoerd en GPT voegt het agendapunt aan je Google Agenda toe.

Plug-ins (store)

We toonden je hoe je op een vrij handmatige manier een koppeling legt tussen Zapier en ChatGPT. Er is ook een alternatieve methode. ChatGPT Plus ondersteunt namelijk plug-ins en Zapier is een van de vele diensten en apps met een beschikbare ChatGPT-plug-in. We laten je eerst zien hoe je zo’n plug-in selecteert en toevoegt aan je ChatGPT Plus-account.

Klik op je accountnaam linksonder, ga naar Settings & Beta, en activeer Plugins bij Beta features. Nu kun je bij het pijlknopje linksboven, waar je tussen GPT-3.5 en GPT-4 schakelt, ook Plugins kiezen. Klik op No plugins installed en scrol tot bij Plugin store. Na bevestiging met OK krijg je toegang tot talrijke plug-ins. Wij telden er iets meer dan duizend. Er zijn categorieën als Popular en New, en er is gelukkig ook een handige zoekfunctie. Zoek je bijvoorbeeld naar Zapier, dan vind je de betreffende plug-in.

Eenmaal geïnstalleerde plug-ins kun je via hetzelfde pijlknopje links altijd weer in- of uitschakelen. Vanuit de categorie Installed in de Store kun je een plug-in ook definitief de-installeren met de knop Uninstall.

Houd er wel rekening mee dat plug-ins door derde partijen worden aangeleverd en dat ze zich met externe apps verbinden. Dit houdt ook in dat je ChatGPT-conversaties en eventuele uploads naar deze apps kunnen worden gestuurd. Iets wat je om privacyredenen misschien in de gaten wilt houden. Besef ook dat het systeem van plug-ins zich nog steeds in een bètastadium bevindt. Niet alle plug-ins werken dus (altijd) even goed.

Lees ook: Meer doen met ChatGPT: 5 plug-ins en hoe je ze downloadt

Plug-ins (gebruik)

De keuze voor nuttige plug-ins hangt natuurlijk vooral af van je interesses. Enkele populaire plug-ins zijn Wolfram voor complexe berekeningen, realtime data en analytische visualisaties, en Diagrams voor schema’s, diagrammen, flow-charts en mindmaps. Earth genereert kaarten op basis van locatie en stijl, Make A Sheet creëert een exporteerbaar csv-bestand van aangeleverde data, en ScholarAI doorzoekt miljoenen gecontroleerde papers.

ChatGPT is vaak slim genoeg om te weten wanneer het gebruik van een geïnstalleerde en geactiveerde plug-in zinvol is. Bij een berekeningsverzoek gebruikt ChatGPT normaal gesproken automatisch Wolfram. Toch is het aan te raden de instructies en eventuele voorbeelden van de plug-inproducent te raadplegen.

De GPT- en plug-insystemen werken momenteel aanvullend, maar GPT’s kunnen uiteindelijk plug-ins overbodig maken. Dit proces zie je al op sites als www.whatplugin.ai waar je eerst naar thematische plug-ins kon zoeken, maar nu wordt omgeleid naar GPT’s. Er zijn er intussen al meer dan duizend beschikbaar. Je hoeft maar een GPT te selecteren en op Try it te klikken.

Het is Black Friday Week bij Expert. In de winkels én online vind je hoge kortingen op televisies, laptops, wasmachines, drogers, e-readers en slimme apparaten. Dit is dus hét moment om toe te slaan. Hieronder zetten we zeven producten in de spotlight – en je ziet meteen welke korting je krijgt!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Expert

LG 55QNED86A6A 55-inch: 4K QNED EVO-televisie

De LG 55QNED86A6A combineert QNED EVO-technologie met een 55-inch 4K-scherm voor helder beeld en nauwkeurige kleuren. De α8 AI Processor 4K optimaliseert beeld en geluid automatisch, terwijl HDR10 en HLG zorgen voor een breed dynamisch bereik. Dankzij WebOS 25 schakel je snel tussen apps, en met vier HDMI 2.1-poorten sluit je moeiteloos consoles of streamingapparaten aan. Een complete smart-tv voor films, series en gaming.

💡LG 55QNED86A6A: van 849 euro voor 675 euro

Samsung WW11DG6B25LB: grote en zuinige wasmachine

De Samsung WW11DG6B25LB heeft een ruime trommel van 11 kilo en centrifugeert met 1400 toeren. EcoBubble wast grondig op lage temperatuur en Hygiënisch Stomen verwijdert bacteriën en allergenen. Met SuperSpeed is een volle trommel in 39 minuten schoon. Het AI Display leert welke programma's je het meest gebruikt en zet die vooraan. Bovendien is het met een energieklasse van A -10% ook nog eens een zuinige wasmachine.

💡Samsung WW11DG6B25LB: van 819 euro voor 566 euro

Beko BM3T3823W: energiezuinige warmtepompdroger

De Beko BM3T3823W is een energiezuinige warmtepompdroger met een capaciteit van 8 kilo. Dankzij EcoGentle blijven kleuren mooi, terwijl het AquaWave-systeem zorgt voor een zachte trommelbeweging die slijtage beperkt. De vijftien programma's bieden opties voor uiteenlopende stoffen, van katoen tot fijne was. Het overzichtelijke LED-display toont de resterende tijd en maakt elke instelling eenvoudig.

💡Beko BM3T3823W: van 519 euro voor 433 euro

Inventum VVW6008AB: vrijstaande vaatwasser

De Inventum VVW6008AB is een praktische vrijstaande vaatwasser met ruimte voor twaalf couverts. Met een hoogte van 85 centimeter past hij onder de meeste aanrechtbladen. De indeling is overzichtelijk en de bestekmand houdt messen, vorken en lepels bij elkaar zodat alles goed schoon wordt. Een nuchtere, stille vaatwasser die ontworpen is voor dagelijks gebruik.

💡Inventum VVW6008AB: van 379 euro voor 299 euro

Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): allround laptop

De Acer Aspire Go 15 combineert een slank ontwerp met sterke prestaties. De AMD Ryzen 7 5825U-processor en 16 GB RAM zorgen voor soepele multitasking, terwijl de 512 GB SSD voor snelle opstarttijden zorgt. Het 15,6-inch Full HD IPS-scherm levert scherpe beelden en AMD Radeon Graphics zorgt voor verbeterde grafische prestaties. Een lichte, veelzijdige laptop voor thuis, studie en onderweg.

💡Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): van 599 euro voor 499 euro

Eufy Video Doorbell E340 + Chime: slimme deurbel

De Eufy Video Doorbell E340 toont wie er voor je deur staat in scherpe 1080p- of 1536p-modus. Dankzij de draadloze installatie heb je geen bedrading nodig. Via de Eufy-app bekijk je livebeelden en meldingen op je smartphone. De meegeleverde Chime zorgt dat je het signaal ook zonder telefoon hoort. Een eenvoudige manier om je huis slimmer en veiliger te maken.

💡Eufy Video Doorbell E340 + Chime: van 199 euro voor 119 euro

Kobo Libra Colour (zwart): e-reader met kleurenscherm

De Kobo Libra Colour heeft een 7-inch E Ink Kaleido 3-scherm dat omslagen, illustraties en notities in kleur weergeeft. De e-reader is waterbestendig (IPX8) en biedt 32 GB opslag voor duizenden boeken. ComfortLight PRO vermindert automatisch blauw licht voor prettig lezen. Wie met de Kobo Stylus 2 werkt (optioneel), kan notities en markeringen in kleur maken. Ideaal voor lezen thuis en onderweg.

💡Kobo Libra Colour (zwart): van 239 euro voor 209 euro

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.