In 2004 voorspelde Bill Gates het einde van het wachtwoordgebruik, maar vijftien jaar later worstelen we nog steeds met talrijke accounts die elk een gebruikersnaam en een wachtwoord vereisen. Die zijn lastig te onthouden en dus noteren we die ijverig op post-itjes of kiezen we gemakshalve voor dezelfde wachtwoorden. Veilig is dat allemaal niet, maar gelukkig bieden goede wachtwoordbeheerders een uitweg.

Het heeft iets paradoxaals: hoe langer en complexer een wachtwoord, hoe veiliger het meestal is, maar tegelijk ook hoe groter het risico dat we het vergeten. En omgekeerd: hoe makkelijker zo’n wachtwoord te onthouden is, hoe minder veilig het doorgaans is. Om te vermijden dat je je inloggegevens dan maar ergens opschrijft, bestaan er verschillende workarounds (zie kader). Het blijft echter maar wat aanmodderen op deze manier, écht veilig worden je wachtwoorden vaak niet en je moet nog steeds van alles zelf onthouden.

Onthoudhulp

Een betere oplossing is een wachtwoordbeheerder: een applicatie die je inloggegevens in een versleutelde database bewaart. De meeste browsers hebben weliswaar een ingebouwde functie die wachtwoorden kan opslaan en synchroniseren, maar die functie is niet altijd erg gebruiksvriendelijk en de functionaliteit is doorgaans ook beperkt. Zo ontbreekt vaak een degelijke wachtwoordgenerator.

Toegegeven: ook de veiligheid van een wachtwoordwoordbeheerder staat of valt vaak met het geheim houden van het ‘masterpassword’ … maar in afwachting van solide en makkelijk te gebruiken biometrische oplossingen, bieden wachtwoordbeheerders vooralsnog de handigste en veiligste uitweg.

©PXimport

Workarounds

©PXimport

Basiscriteria

Als je inloggegevens uitsluitend nodig hebt op je pc of hooguit binnen je thuisnetwerk, dan volstaat lokale opslag van de wachtwoorddatabase, zoals op je schijf of nas. We gaan er echter van uit dat je op zijn minst een aantal van die login-id’s ook onderweg nodig hebt, op meerdere computers én op mobiele apparaten. In dat geval bewaart een wachtwoordbeheerder je login-gegevens dus bij voorkeur in de cloud – of laat bijvoorbeeld via webDAV externe toegang tot je nas toe – wat synchronisatie mogelijk maakt. Uiteraard moeten zowel de overdracht van gegevens als de opslag ervan versleuteld gebeuren, minimaal met aes-256-bit of een evenwaardig encryptieprotocol. Voor gebruik onderweg dient tevens een mobiele app beschikbaar te zijn, minimaal voor Android en iOS.

Voor pc’s en laptops kan in principe een desktopapplicatie volstaan, maar een browserextensie biedt doorgaans extra voordelen die je al snel als onmisbaar gaat beschouwen. Immers, zo’n extensie kan bijvoorbeeld volautomatisch het vereiste id invullen zodra je op de betreffende website belandt. En vul je hier een nieuw id in, dan zal de extensie die automatisch (na bevestiging van jou) aan de database toevoegen.

©PXimport

Zinvolle extra’s

©PXimport

Het kan ook handig zijn als je in de tool extra informatie kunt toevoegen, die dan samen met de login-gegevens versleuteld wordt bewaard. Denk daarbij aan gegevens als hotelboekingen, verzekeringspolissen enzovoort. En het is helemaal handig als het programma niet alleen inlogdata maar ook adres- en betaalgegevens kan opslaan en automatisch voor je kan invullen.

Wie voor rampscenario’s vreest, zoals het vergeten van het masterpassword, zal het aanmaken van noodcontacten ongetwijfeld zinvol vinden. Zo’n contact krijgt dan een eigen wachtwoord waarmee hij, na je expliciete vraag en goedkeuring, tijdelijk bij je database kan.

Verder is ook een geïntegreerde wachtwoordgenerator best nuttig, evenals een functie die aangeeft hoe (on)veilig een door jezelf voorgesteld wachtwoord is. Uiteraard vind je voor beide functies ook online gratis tools (zoals hier en hier) maar netjes geïntegreerd werkt dat toch wat handiger.

Tot slot, gezien een gekraakt masterpassword zware consequenties kan hebben, vinden we ondersteuning van tweefactor-authenticatie verstandig. Hoewel dit geen essentieel onderdeel van een wachtwoordbeheerder is, is het wel een belangrijk pluspunt. Bij tweefactor-authenticatie heb je voor toegang tot de database niet alleen een wachtwoord nodig, maar is ook een andere verificatiemethode vereist, zoals een sms of een YubiKey-token.

Dashlane

Bij het installeren van Dashlane krijg je de gelegenheid aan te geven welke wachtwoorden van welke browser(s) je wilt laten importeren. Dashlane tracht die meteen zelf al in zinvolle categorieën onder te brengen, zoals Winkelen en Amusement, maar dat is aan te passen als je er niet tevreden mee bent.

Het is duidelijk dat Dashlane veel aandacht schenkt aan veiligheid. Je krijgt direct een analyserapport waarin je leest hoeveel (geïmporteerde) wachtwoorden worden hergebruikt, welke zwak zijn en welke eventueel al misbruikt zijn. In de betaalde Premium-versie wordt hiervoor zelfs Darknet uitgeplozen en krijg je er een vpn-service bovenop. Jammer genoeg voorziet alleen deze betaalde versie ook in synchronisatie met meerdere apparaten. Je kunt met die premium-versie ook gebruikmaken van een handige ‘password changer’: die laat je toe in één keer een reeks zwakke wachtwoorden naar sterke exemplaren om te zetten, althans voor een paar honderd ondersteunde sites. Een nuttig extra die de gratis versie ook bevat, is de rubriek Ontvangstbewijzen: hier kun je allerlei online aankoopbewijzen bewaren, zowel automatisch als handmatig.

©PXimport

Dashlane

Prijs
Gratis; Premium: € 39,99 per jaar
Taal
Nederlands
Website
www.dashlane.com/nl9Score90

Enpass

Enpass valt op omdat je de tool ook zonder registratie kunt gebruiken, althans zolang je de database lokaal bewaart en dus geen behoefte hebt aan synchronisatie. Wat dit laatste betreft: je kunt zelf aangeven via welke cloudprovider of -methode die synchronisatie moet gebeuren. Je kunt wachtwoorden uit diverse andere wachtwoordbeheerders importeren, en helaas alleen uit de browser Google Chrome.

Enpass beschikt over een ingebouwde functie die automatisch naar dubbele, verouderde of zwakke wachtwoorden zoekt. Handig is ook dat je aan alle toegevoegde items, zoals wachtwoorden en notities, tags kunt koppelen. Dat maakt het wat makkelijker om specifieke items snel terug te vinden.

In Enpass kun je overigens niet alleen inloggegevens bewaren, maar ook heel wat andere informatie, zoals reserveringen, recepten en meer. Hiervoor zijn enkele tientallen sjablonen beschikbaar. In de betaalde Premium-versie kun je bovendien eigen categorieën en sjablonen ontwerpen. Echter, terwijl je met de gratis desktopversie een heel eind vooruit kunt, geldt dat niet voor de gratis versie van de mobiele apps: die beperkt je tot twintig items. Bovendien botsten we op het internet op klachten van enkele gebruikers die blijkbaar plots moesten betalen voor updates van Enpass.

©PXimport

Enpass

Prijs
Gratis; Premium: $ 11,99 eenmalig (ca. € 10,60) per OS
Taal
Nederlands
Website
www.enpass.io6Score60

KeePass

KeePass is niet alleen een opensource-programma, het is ook nog eens helemaal gratis, er zit zelfs geen betaalde variant in het aanbod. Dankzij een actieve community zijn er bovendien tal van plug-ins en extensies beschikbaar. Meer zelfs, het is de community die ook voor mobiele apps, macOS- en Linux-varianten, browserextensies en synchronisatiefuncties heeft gezorgd. Al deze plug-ins en aanverwanten zorgen natuurlijk voor een uitgebreide functionaliteit, maar maken de tool meteen een stuk complexer.

De interface van de tool getuigt van een ietwat klassieke maar in elk geval no-nonsense aanpak. Er zijn diverse menu’s en submenu’s, maar ook vanuit het contextmenu zijn allerlei opties beschikbaar, waaronder het toekennen van eigen tags en het indelen in rubrieken. Dit laatste moet je dus wel zelf afhandelen – een behoorlijke klus als je bijvoorbeeld een hele reeks gegevens uit je browser importeert. De versleutelde database van KeePass laat zich vergrendelen zowel met een masterpassword als met een sleutelbestand.

©PXimport

KeePass

Prijs
Gratis
Taal
Nederlands
Website
www.keepass.info7Score70

LastPass

Het eerste wat opvalt bij LastPass is dat je geen programma downloadt, maar een browserplug-in installeert. Een desktopapplicatie ontbreekt bij deze tool namelijk. LastPass blijkt gelukkig wel gebruiksvriendelijk en overzichtelijk. Geïmporteerde id’s, zoals uit de browser zelf, worden automatisch gerubriceerd. Dat valt niet meteen op, maar dat merk je wel als je in de zoekbalk termen als social of travel intikt. Vanuit het contextmenu kun je deze rubricering overigens nog wel zelf wijzigen.

Je kunt items als logingegevens ook met andere LastPass-gebruikers delen, waarbij je aangeeft of die het bijhorende wachtwoord te zien mogen krijgen. Mappen delen is eveneens mogelijk, maar dan alleen via LastPass Families (48 dollar per jaar, maximaal 6 gebruikers). Een ingebouwde veiligheidstest checkt de kwaliteit van je wachtwoordbeleid en wijst je onder meer op zwakke, oude, dubbele of misbruikte login-gegevens. Je kunt de wachtwoorden voor ondersteunde sites ook automatisch door een sterker exemplaar laten vervangen. Een automatische back-up en herstelfunctie ontbreekt, dus je doet er wellicht goed aan de wachtwoordkluis af en toe te exporteren en op een veilige locatie te bewaren.

©PXimport

LastPass

Prijs
Premium: $ 36,- per jaar (ca. € 32,-)
Taal
Nederlands
Website
www.lastpass.com8Score80

RoboForm

Tijdens de installatie van RoboForm viel ons al meteen de optie Fill and Save Forms in Windows Applications op. RoboForm blijkt zich inderdaad niet te beperken tot invulformulieren in browsers, maar pikt die ook netjes in allerlei andere toepassingen op. In tegenstelling tot de andere wachtwoordbeheerders kun je nieuwe login-id’s wel alleen toevoegen door die in de browser in te vullen en aan te geven dat je die in RoboForm wilt bewaren. Het bewerken van toegevoegde id’s blijft overigens wel mogelijk.

Iets wat beginnende gebruikers wellicht afschrikt, is dat RoboForm heel wat instellingen en opties herbergt.

De tool laat je tevens toe offline te werken: synchronisatie via de cloud is dus geen verplichting. Wil je dat toch, dan kun je eigenlijk nauwelijks anders dan voor de betaalde Everywhere-formule te kiezen, aangezien de gratis versie geen synchronisatie tussen meerdere apparaten ondersteunt. Wel beschikbaar in de gratis versie is de mogelijkheid om mappen met items als log-ins en notities met medegebruikers te delen, waarbij je zelf de machtigingen vastlegt.

Vanuit het ingebouwde Security Center kun je zwakke of dubbele wachtwoorden laten opsporen, maar daar houdt het ongeveer bij op. Het automatisch (in batch) laten vervangen van zwakke door sterke wachtwoorden zit er bijvoorbeeld niet bij.

©PXimport

RoboForm

Prijs
Gratis; Everywhere: € 23,88 per jaar
Taal
Nederlands
Website
www.roboform.com/nl6Score60

SafeInCloud

We konden ons meteen vinden in de uitnodigende interface van de desktopapplicatie. Geïmporteerde logingegevens en aanverwanten belanden in een of andere rubriek, maar je kunt ook eigen categorieën creëren en items naar willekeur verplaatsen of kopiëren. Vanuit de browserextensie kun je overigens weinig meer dan login-id’s oproepen en nieuwe exemplaren bewaren.

Vanuit de desktopapplicatie kun je ook zelf items toevoegen, waarbij je uit diverse sjablonen kunt selecteren, zoals Bankrekening, Creditcard, E-mail account en Login/wachtwoord. Eigen sjablonen voor deze items creëren is eveneens mogelijk. Aan elk item kun je meerdere labels koppelen, wat het makkelijker maakt om die terug te vinden en te sorteren. Eigen notities bewaren kan ook, inclusief afbeeldingen en databestanden (maximaal 150 kB). Houd er evenwel rekening mee dat de synchronisaties hierdoor flink kunnen vertragen. Overigens is het ook mogelijk SafeInCloud alleen lokaal (offline) te gebruiken: een back-up- en terugzetfunctie zorgen voor extra gemoedsrust.

©PXimport

SafeInCloud

Prijs
Gratis; Mobiele apps: € 5,49
Taal
Nederlands
Website
www.safe-in-cloud.com8Score80

Conclusie

Wachtwoordbeheerders zijn een prima oplossing om je vele logingegevens op een veilige manier te beheren, ook vanaf mobiele apparaten. De meeste browsers voorzien weliswaar in een ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie, maar die bieden niet de functionaliteit van de meer gespecialiseerde tools uit dit artikel aan.

Geen enkele van de zes besproken toepassingen stelt teleur, maar Dashlane vinden we alles bij elkaar toch net het betere programma. Het is zeer gebruiksvriendelijk en bevat zeer veel functies. Jammer genoeg is het meteen ook de duurste tool. Iets goedkoper en ook met een zeer goede kwaliteit of gebruiksvriendelijkheid is LastPass, met als extra pluspunt dat de gratis versie hiervan ook synchronisatie met mobiele apps ondersteunt. SafeinCloud vinden we overigens ook een prima keuze, maar dan moet je wel een afzonderlijke cloudopslagservice aanspreken en bereid zijn tot een eenmalige (erg betaalbare) aankoop van de mobiele app.

©PXimport

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!