ID.nl logo
Wat is de beste wachtwoordmanger?
© Reshift Digital
Huis

Wat is de beste wachtwoordmanger?

In 2004 voorspelde Bill Gates het einde van het wachtwoordgebruik, maar vijftien jaar later worstelen we nog steeds met talrijke accounts die elk een gebruikersnaam en een wachtwoord vereisen. Die zijn lastig te onthouden en dus noteren we die ijverig op post-itjes of kiezen we gemakshalve voor dezelfde wachtwoorden. Veilig is dat allemaal niet, maar gelukkig bieden goede wachtwoordbeheerders een uitweg.

Het heeft iets paradoxaals: hoe langer en complexer een wachtwoord, hoe veiliger het meestal is, maar tegelijk ook hoe groter het risico dat we het vergeten. En omgekeerd: hoe makkelijker zo’n wachtwoord te onthouden is, hoe minder veilig het doorgaans is. Om te vermijden dat je je inloggegevens dan maar ergens opschrijft, bestaan er verschillende workarounds (zie kader). Het blijft echter maar wat aanmodderen op deze manier, écht veilig worden je wachtwoorden vaak niet en je moet nog steeds van alles zelf onthouden.

Onthoudhulp

Een betere oplossing is een wachtwoordbeheerder: een applicatie die je inloggegevens in een versleutelde database bewaart. De meeste browsers hebben weliswaar een ingebouwde functie die wachtwoorden kan opslaan en synchroniseren, maar die functie is niet altijd erg gebruiksvriendelijk en de functionaliteit is doorgaans ook beperkt. Zo ontbreekt vaak een degelijke wachtwoordgenerator.

Toegegeven: ook de veiligheid van een wachtwoordwoordbeheerder staat of valt vaak met het geheim houden van het ‘masterpassword’ … maar in afwachting van solide en makkelijk te gebruiken biometrische oplossingen, bieden wachtwoordbeheerders vooralsnog de handigste en veiligste uitweg.

©PXimport

Workarounds

Lange, complexe wachtwoorden zijn doorgaans veiliger dan korte, eenvoudige exemplaren. Maar hoe onthoud je die allemaal? Een ezelsbruggetje kan helpen: je start bijvoorbeeld met een zin en je vormt een wachtwoord met het eerste teken van elk woord uit die zin. Eventueel vervang je hierbij sommige letters door cijfers, zoals een S door een 5 of een E door een 3 – ook wel leetspeak of haxor genoemd. Een andere methode is dat je één basiswachtwoord gebruikt, waarna je een formule bedenkt om daar enkele tekens aan toe te voegen, bijvoorbeeld gebaseerd op de servicenaam. Een tekenmatrix met cijfers en letters is nog een andere workaround. Je bepaalt voor de service of app eerst een begincel (in dit voorbeeld driehoek, 5). Daarna pas je een ‘leesformule’ toe voor de rest van het wachtwoord, bijvoorbeeld: 4 cellen naar onderen en 8 naar rechts. In ons voorbeeld zou dat worden: p7WQBXj5uT3Q, kijk maar naar de gemarkeerde afbeelding.

©PXimport

Basiscriteria

Als je inloggegevens uitsluitend nodig hebt op je pc of hooguit binnen je thuisnetwerk, dan volstaat lokale opslag van de wachtwoorddatabase, zoals op je schijf of nas. We gaan er echter van uit dat je op zijn minst een aantal van die login-id’s ook onderweg nodig hebt, op meerdere computers én op mobiele apparaten. In dat geval bewaart een wachtwoordbeheerder je login-gegevens dus bij voorkeur in de cloud – of laat bijvoorbeeld via webDAV externe toegang tot je nas toe – wat synchronisatie mogelijk maakt. Uiteraard moeten zowel de overdracht van gegevens als de opslag ervan versleuteld gebeuren, minimaal met aes-256-bit of een evenwaardig encryptieprotocol. Voor gebruik onderweg dient tevens een mobiele app beschikbaar te zijn, minimaal voor Android en iOS.

Voor pc’s en laptops kan in principe een desktopapplicatie volstaan, maar een browserextensie biedt doorgaans extra voordelen die je al snel als onmisbaar gaat beschouwen. Immers, zo’n extensie kan bijvoorbeeld volautomatisch het vereiste id invullen zodra je op de betreffende website belandt. En vul je hier een nieuw id in, dan zal de extensie die automatisch (na bevestiging van jou) aan de database toevoegen.

©PXimport

Zinvolle extra’s

©PXimport

Het kan ook handig zijn als je in de tool extra informatie kunt toevoegen, die dan samen met de login-gegevens versleuteld wordt bewaard. Denk daarbij aan gegevens als hotelboekingen, verzekeringspolissen enzovoort. En het is helemaal handig als het programma niet alleen inlogdata maar ook adres- en betaalgegevens kan opslaan en automatisch voor je kan invullen.

Wie voor rampscenario’s vreest, zoals het vergeten van het masterpassword, zal het aanmaken van noodcontacten ongetwijfeld zinvol vinden. Zo’n contact krijgt dan een eigen wachtwoord waarmee hij, na je expliciete vraag en goedkeuring, tijdelijk bij je database kan.

Verder is ook een geïntegreerde wachtwoordgenerator best nuttig, evenals een functie die aangeeft hoe (on)veilig een door jezelf voorgesteld wachtwoord is. Uiteraard vind je voor beide functies ook online gratis tools (zoals hier en hier) maar netjes geïntegreerd werkt dat toch wat handiger.

Tot slot, gezien een gekraakt masterpassword zware consequenties kan hebben, vinden we ondersteuning van tweefactor-authenticatie verstandig. Hoewel dit geen essentieel onderdeel van een wachtwoordbeheerder is, is het wel een belangrijk pluspunt. Bij tweefactor-authenticatie heb je voor toegang tot de database niet alleen een wachtwoord nodig, maar is ook een andere verificatiemethode vereist, zoals een sms of een YubiKey-token.

Dashlane

Bij het installeren van Dashlane krijg je de gelegenheid aan te geven welke wachtwoorden van welke browser(s) je wilt laten importeren. Dashlane tracht die meteen zelf al in zinvolle categorieën onder te brengen, zoals Winkelen en Amusement, maar dat is aan te passen als je er niet tevreden mee bent.

Het is duidelijk dat Dashlane veel aandacht schenkt aan veiligheid. Je krijgt direct een analyserapport waarin je leest hoeveel (geïmporteerde) wachtwoorden worden hergebruikt, welke zwak zijn en welke eventueel al misbruikt zijn. In de betaalde Premium-versie wordt hiervoor zelfs Darknet uitgeplozen en krijg je er een vpn-service bovenop. Jammer genoeg voorziet alleen deze betaalde versie ook in synchronisatie met meerdere apparaten. Je kunt met die premium-versie ook gebruikmaken van een handige ‘password changer’: die laat je toe in één keer een reeks zwakke wachtwoorden naar sterke exemplaren om te zetten, althans voor een paar honderd ondersteunde sites. Een nuttig extra die de gratis versie ook bevat, is de rubriek Ontvangstbewijzen: hier kun je allerlei online aankoopbewijzen bewaren, zowel automatisch als handmatig.

©PXimport

Dashlane

Prijs
Gratis; Premium: € 39,99 per jaar
Taal
Nederlands
Websitewww.dashlane.com/nl9Score90

  • Pluspunten

  • Focus op beveiliging

  • Automatische ‘password changer’ in batch

  • Minpunten

  • Geen multi-apparaat synchronisatie in gratis versie

Enpass

Enpass valt op omdat je de tool ook zonder registratie kunt gebruiken, althans zolang je de database lokaal bewaart en dus geen behoefte hebt aan synchronisatie. Wat dit laatste betreft: je kunt zelf aangeven via welke cloudprovider of -methode die synchronisatie moet gebeuren. Je kunt wachtwoorden uit diverse andere wachtwoordbeheerders importeren, en helaas alleen uit de browser Google Chrome.

Enpass beschikt over een ingebouwde functie die automatisch naar dubbele, verouderde of zwakke wachtwoorden zoekt. Handig is ook dat je aan alle toegevoegde items, zoals wachtwoorden en notities, tags kunt koppelen. Dat maakt het wat makkelijker om specifieke items snel terug te vinden.

In Enpass kun je overigens niet alleen inloggegevens bewaren, maar ook heel wat andere informatie, zoals reserveringen, recepten en meer. Hiervoor zijn enkele tientallen sjablonen beschikbaar. In de betaalde Premium-versie kun je bovendien eigen categorieën en sjablonen ontwerpen. Echter, terwijl je met de gratis desktopversie een heel eind vooruit kunt, geldt dat niet voor de gratis versie van de mobiele apps: die beperkt je tot twintig items. Bovendien botsten we op het internet op klachten van enkele gebruikers die blijkbaar plots moesten betalen voor updates van Enpass.

©PXimport

Enpass

Prijs
Gratis; Premium: $ 11,99 eenmalig (ca. € 10,60) per OS
Taal
Nederlands
Websitewww.enpass.io6Score60

  • Pluspunten

  • Geen account vereist (lokaal)

  • Talrijke sjablonen voor gegevenstypes

  • Ondersteunt diverse cloudaanbieders en WebDAV

  • Minpunten

  • Gratis mobiele app is erg beperkt

KeePass

KeePass is niet alleen een opensource-programma, het is ook nog eens helemaal gratis, er zit zelfs geen betaalde variant in het aanbod. Dankzij een actieve community zijn er bovendien tal van plug-ins en extensies beschikbaar. Meer zelfs, het is de community die ook voor mobiele apps, macOS- en Linux-varianten, browserextensies en synchronisatiefuncties heeft gezorgd. Al deze plug-ins en aanverwanten zorgen natuurlijk voor een uitgebreide functionaliteit, maar maken de tool meteen een stuk complexer.

De interface van de tool getuigt van een ietwat klassieke maar in elk geval no-nonsense aanpak. Er zijn diverse menu’s en submenu’s, maar ook vanuit het contextmenu zijn allerlei opties beschikbaar, waaronder het toekennen van eigen tags en het indelen in rubrieken. Dit laatste moet je dus wel zelf afhandelen – een behoorlijke klus als je bijvoorbeeld een hele reeks gegevens uit je browser importeert. De versleutelde database van KeePass laat zich vergrendelen zowel met een masterpassword als met een sleutelbestand.

©PXimport

KeePass

Prijs
Gratis
Taal
Nederlands
Websitewww.keepass.info7Score70

  • Pluspunten

  • Geheel gratis en opensource

  • Talrijke plug-ins en extensies

  • Minpunten

  • Ietwat complex (met plug-ins)

LastPass

Het eerste wat opvalt bij LastPass is dat je geen programma downloadt, maar een browserplug-in installeert. Een desktopapplicatie ontbreekt bij deze tool namelijk. LastPass blijkt gelukkig wel gebruiksvriendelijk en overzichtelijk. Geïmporteerde id’s, zoals uit de browser zelf, worden automatisch gerubriceerd. Dat valt niet meteen op, maar dat merk je wel als je in de zoekbalk termen als social of travel intikt. Vanuit het contextmenu kun je deze rubricering overigens nog wel zelf wijzigen.

Je kunt items als logingegevens ook met andere LastPass-gebruikers delen, waarbij je aangeeft of die het bijhorende wachtwoord te zien mogen krijgen. Mappen delen is eveneens mogelijk, maar dan alleen via LastPass Families (48 dollar per jaar, maximaal 6 gebruikers). Een ingebouwde veiligheidstest checkt de kwaliteit van je wachtwoordbeleid en wijst je onder meer op zwakke, oude, dubbele of misbruikte login-gegevens. Je kunt de wachtwoorden voor ondersteunde sites ook automatisch door een sterker exemplaar laten vervangen. Een automatische back-up en herstelfunctie ontbreekt, dus je doet er wellicht goed aan de wachtwoordkluis af en toe te exporteren en op een veilige locatie te bewaren.

©PXimport

LastPass

Prijs
Premium: $ 36,- per jaar (ca. € 32,-)
Taal
Nederlands
Websitewww.lastpass.com8Score80

  • Pluspunten

  • Doordachte interface

  • Ook synchronisaties in gratis versie

  • Minpunten

  • Geen desktopapplicatie beschikbaar

RoboForm

Tijdens de installatie van RoboForm viel ons al meteen de optie Fill and Save Forms in Windows Applications op. RoboForm blijkt zich inderdaad niet te beperken tot invulformulieren in browsers, maar pikt die ook netjes in allerlei andere toepassingen op. In tegenstelling tot de andere wachtwoordbeheerders kun je nieuwe login-id’s wel alleen toevoegen door die in de browser in te vullen en aan te geven dat je die in RoboForm wilt bewaren. Het bewerken van toegevoegde id’s blijft overigens wel mogelijk.

Iets wat beginnende gebruikers wellicht afschrikt, is dat RoboForm heel wat instellingen en opties herbergt.

De tool laat je tevens toe offline te werken: synchronisatie via de cloud is dus geen verplichting. Wil je dat toch, dan kun je eigenlijk nauwelijks anders dan voor de betaalde Everywhere-formule te kiezen, aangezien de gratis versie geen synchronisatie tussen meerdere apparaten ondersteunt. Wel beschikbaar in de gratis versie is de mogelijkheid om mappen met items als log-ins en notities met medegebruikers te delen, waarbij je zelf de machtigingen vastlegt.

Vanuit het ingebouwde Security Center kun je zwakke of dubbele wachtwoorden laten opsporen, maar daar houdt het ongeveer bij op. Het automatisch (in batch) laten vervangen van zwakke door sterke wachtwoorden zit er bijvoorbeeld niet bij.

©PXimport

RoboForm

Prijs
Gratis; Everywhere: € 23,88 per jaar
Taal
Nederlands
Websitewww.roboform.com/nl6Score60

  • Pluspunten

  • Pikt invoervelden in formulieren vlot op

  • Bookmark-synchronisatie

  • Minpunten

  • Behoorlijk complex

SafeInCloud

We konden ons meteen vinden in de uitnodigende interface van de desktopapplicatie. Geïmporteerde logingegevens en aanverwanten belanden in een of andere rubriek, maar je kunt ook eigen categorieën creëren en items naar willekeur verplaatsen of kopiëren. Vanuit de browserextensie kun je overigens weinig meer dan login-id’s oproepen en nieuwe exemplaren bewaren.

Vanuit de desktopapplicatie kun je ook zelf items toevoegen, waarbij je uit diverse sjablonen kunt selecteren, zoals Bankrekening, Creditcard, E-mail account en Login/wachtwoord. Eigen sjablonen voor deze items creëren is eveneens mogelijk. Aan elk item kun je meerdere labels koppelen, wat het makkelijker maakt om die terug te vinden en te sorteren. Eigen notities bewaren kan ook, inclusief afbeeldingen en databestanden (maximaal 150 kB). Houd er evenwel rekening mee dat de synchronisaties hierdoor flink kunnen vertragen. Overigens is het ook mogelijk SafeInCloud alleen lokaal (offline) te gebruiken: een back-up- en terugzetfunctie zorgen voor extra gemoedsrust.

©PXimport

SafeInCloud

Prijs
Gratis; Mobiele apps: € 5,49
Taal
Nederlands
Websitewww.safe-in-cloud.com8Score80

  • Pluspunten

  • Prettige, overzichtelijke interface

  • Ondersteunt diverse cloudaanbieders en WebDAV

  • Minpunten

  • 2fa en noodcontacten ontbreken

Conclusie

Wachtwoordbeheerders zijn een prima oplossing om je vele logingegevens op een veilige manier te beheren, ook vanaf mobiele apparaten. De meeste browsers voorzien weliswaar in een ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie, maar die bieden niet de functionaliteit van de meer gespecialiseerde tools uit dit artikel aan.

Geen enkele van de zes besproken toepassingen stelt teleur, maar Dashlane vinden we alles bij elkaar toch net het betere programma. Het is zeer gebruiksvriendelijk en bevat zeer veel functies. Jammer genoeg is het meteen ook de duurste tool. Iets goedkoper en ook met een zeer goede kwaliteit of gebruiksvriendelijkheid is LastPass, met als extra pluspunt dat de gratis versie hiervan ook synchronisatie met mobiele apps ondersteunt. SafeinCloud vinden we overigens ook een prima keuze, maar dan moet je wel een afzonderlijke cloudopslagservice aanspreken en bereid zijn tot een eenmalige (erg betaalbare) aankoop van de mobiele app.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!