Een browser gebruik je om te surfen. Adres intikken en gaan met die banaan. Zo’n minimalistische aanpak werkt, maar dan ga je wel voorbij aan een aantal ingebouwde mogelijkheden en opties die je surfomgeving prettiger, efficiënter of veiliger kunnen maken.

Tip 01: Chromium-thema’s

Met thema’s kun je je browser een ander uiterlijk geven. Open een nieuw tabblad in Chrome en selecteer onderaan Chrome aanpassen. Aan de rechterkant kun je kleuren wijzigen en zelfs specifieke schermkleuren kiezen met een pipet. Je kunt ook op Thema wijzigen klikken en een thema selecteren uit de beschikbare categorieën. Indien gewenst, schakel je rechtsboven Dagelijks vernieuwen in. Kies Een afbeelding uploaden als je een eigen afbeelding aan het thema wilt toevoegen. Onderaan kun je op Chrome Web Store drukken of direct de themabibliotheek bezoeken. Selecteer Toev. aan Chrome om een thema te gebruiken.

De mogelijkheden in andere Chromium-browsers zijn soortgelijk. In Edge bijvoorbeeld kun je thema’s aanpassen via Instellingen / Uiterlijk. Klik hier onderaan op Meer thema’s ontdekken of op Chrome Web Store voor meer thema’s in online bibliotheken.

Je kunt in Chromium-browsers ook per gebruikersprofiel een ander thema installeren, bijvoorbeeld een voor thuis en een voor het werk.

Met een thema geef je Chrome een ander uiterlijk.

Je kunt je eigen browserthema ook helemaal zelf opbouwen.

Tip 02: Firefox-thema’s

In Firefox kun je ook je eigen thema’s gebruiken. Open het Toepassingsmenu, selecteer Add-ons en thema’s, ga naar Thema’s en kies een geschikt thema of bezoek deze webpagina voor meer opties. Hier vind je ook de link Bouw uw eigen thema met Firefox Color, waarmee je de extensie kunt downloaden en installeren om snel je eigen thema’s te ontwerpen en aan Firefox toe te voegen.

Op tabbladen als Custom colors, Advanced colors en Custom backgrounds kun je verschillende ontwerpelementen aanpassen, inclusief een eigen afbeelding als achtergrond. Sla het thema op met Save als je klaar bent.

Desnoods haal je er in Firefox de extensie Firefox Color bij.

Tip 03: Chromium-profielen

Browserprofielen kunnen handig zijn bij meerdere gebruikers of verschillende projecten. In Chrome klik je rechtsboven op het profielpictogram. Kies Gast als je tijdens deze sessie geen cookies, zoek- of surfgeschiedenis wilt bewaren.

Voor een echt profiel kies je +Toevoegen. Klik op Inloggen om met een Google-account dit profiel te koppelen of op Doorgaan zonder account om bladwijzers, wachtwoorden en surfgeschiedenis alleen lokaal in dit profiel te bewaren. Het nieuwe profiel wordt toegevoegd; klik erop om het te activeren.

Ga naar Instellingen / Jij en Google en kies Synchronisatie aanzetten als je gegevens wilt synchroniseren met andere computers via je Google-account. Klik op Je Chrome-profiel aanpassen om onder meer de themakleur en de avatar van je profiel te wijzigen. Vroeger kon je in Chrome een profiel met een wachtwoord beveiligen, maar nu heb je daar helaas een extensie voor nodig: LockPW. Edge biedt vergelijkbare mogelijkheden, inclusief dezelfde LockPW-extensie.

Browserprofielen: ook handig voor verschillende projecten.

Tip 04: Firefox-profielen

Firefox heeft een eigen profielbeheerder, hoewel deze minder uitgebreid is dan in Chromium-browsers. Als de browser is opgestart, typ je about:profiles in de adresbalk en klik je op Een nieuw profiel aanmaken. Klik in de wizard op Volgende, voer een profielnaam in en kies eventueel een (lege) map om alle profielgegevens in op te slaan. Klik op Voltooien om het profiel toe te voegen. Je kunt dit profiel dan opstarten in een nieuw browservenster, of het hernoemen of verwijderen.

Als Firefox nog niet is geopend, start je de profielbeheerder door op Windows-toets+R te drukken en firefox.exe -p in te voeren. Ook hier kun je gebruikersprofielen aanmaken, hernoemen en verwijderen. Als je wilt dat Firefox bij het opstarten altijd vraagt met welk profiel je wilt starten, verwijder je het vinkje bij Geselecteerd profiel gebruiken zonder te vragen bij het opstarten.

Je kunt ook zelf een snelkoppeling op je bureaublad maken om Firefox met een specifiek profiel te starten. Klik met de rechtermuisknop op je bureaublad en kies Nieuw / Snelkoppeling. Vul bij Geef de locatie van het item op het volgende in:

Bevestig met Volgende en Voltooien.

Je geeft zelf aan of Firefox bij het opstarten naar het gewenste profiel moet vragen.

Tip 05 Beveiliging (Chrome)

Je browser is een vaak gebruikte toegangspoort tot het internet en daarmee een doelwit voor hackers en malware. Browsers nemen daarom steeds meer veiligheidsmaatregelen. We kijken in Chrome naar enkele minder bekende functies op dit gebied, meestal te vinden via Instellingen / Privacy en beveiliging.

Het is aan te raden om af en toe op de blauwe Nu checken-knop te drukken, zeker als Chrome je wachtwoorden opslaat. Google controleert dan of je opgeslagen wachtwoorden ook voorkomen in bekende datalekken. Als dat zo is, verander deze wachtwoorden dan zo snel mogelijk. Handig om weten: om opgeslagen wachtwoorden te exporteren naar een csv-bestand, ga je naar Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden, klik je op Wachtwoordmanager en op het knopje met de drie puntjes naast Opgeslagen wachtwoorden, waar je Wachtwoorden exporteren selecteert.

Bij Privacy en Beveiliging vind je onder Beveiliging de functie Safe Browsing. Hiermee kun je laten controleren op mogelijke wachtwoordlekken en kwaadaardige url’s. Hoewel dit handig is, deel je hierdoor wel extra informatie zoals webadressen, paginasegmenten, extensiegebruik, downloads en meer met Google. Je zult dus moeten afwegen of je dit wilt. Wijzelf houden het hier bij Standaardbeveiliging, met ingeschakelde wachtwoordwaarschuwing.

Veiligheid, comfort en privacy; soms gaat het een ten koste van het andere.

Tip 06: Privacy (Chrome)

De balans tussen veiligheid, surfcomfort en privacy kan dus soms delicaat zijn. Neem bijvoorbeeld de Chrome-wizard bij Privacy en beveiliging / Privacygids. Het activeren van functies voor zoek- en browsekwaliteit, synchronisatie van surfgeschiedenis, Safe Browsing (zie tip 5) en cookies van derden kan je veiligheid of surfcomfort verhogen, maar tegelijkertijd ten koste gaan van je privacy. Dit vraagt om een persoonlijke afweging.

Het kan ook zijn dat je het niet prettig vindt dat je internetprovider je DNS-verzoeken kan zien en zo kan achterhalen welke sites je bezoekt, zelfs via een versleutelde https-verbinding. Om dit te omzeilen, kun je DoH (DNS over https) in je browser inschakelen om ook de eigenlijke DNS-verzoeken te versleutelen.

In Chrome doe je dit via Privacy en beveiliging / Beveiliging, waar je de optie Beveiligde DNS gebruiken inschakelt. Je kunt kiezen voor Met je huidige serviceprovider, mits je provider standaard DoH ondersteunt. Of je kiest voor Met en selecteert een DoH-provider zoals Cloudflare of (Cisco) OpenDNS. Deze functie is trouwens ook te vinden in andere Chromium-browsers.

Sinds Windows 10 21H2 kun je DoH via de instellingen van Windows ook op systeemniveau activeren (zie onder meer dit artikel, voor Windows 11).

Elk nadeel (minder privacy) heeft zijn voordeel (meer veiligheid).

Tip 07 Beveiliging (Firefox)

Firefox is vaak de favoriete browser van gebruikers die veel waarde hechten aan maatwerk, veiligheid en privacy. Een manier om je beveiliging tegen malware en phishing-sites te verhogen in Firefox is door naar Privacy & Beveiliging te gaan en vervolgens alle drie de vakjes aan te vinken onder Beveiliging / Bescherming tegen misleidende inhoud en gevaarlijke software.

Het klopt dat voor deze beveiligingsfuncties bepaalde informatie naar Mozilla en sommige partners, zoals de Google Safe Browsing-service, kan worden gestuurd, maar deze omvat niet het volledige webadres (stringparameters worden bijvoorbeeld uitgesloten), en ook voor de controle van potentiële downloads wordt niet het volledige bestand verzonden. Je kunt de werking van deze functie zelf uittesten door te surfen naar https://www.itisatrap.org/firefox/its-a-trap.html, https://www.itisatrap.org/firefox/its-an-attack.html en https://www.itisatrap.org/firefox/unwanted.html.

We hebben de beveiliging van Firefox aangescherpt.

Tip 08 Privacy (Firefox)

Firefox bevat heel wat interessante privacyinstellingen, die we hier helaas niet allemaal kunnen bespreken.

Stuur je liever geen persoonlijke data richting Mozilla, dan verwijder je het best de vier vinkjes bij Privacy en Beveiliging / Firefox-gegevensverzameling en -gebruik; standaard staan deze opties namelijk ingeschakeld.

Als je geen specifieke extensie zoals uBlock Origin of een DNS-filter zoals AdGuard Home gebruikt, kan het nuttig zijn om Firefox zo in te stellen dat het zelf zoveel mogelijk trackers en gerelateerde items blokkeert. Je kunt bijvoorbeeld Privacy & Beveiliging / Browserprivacy instellen op Streng in plaats van Standaard. Sommige websites zullen hierdoor mogelijk niet goed werken, maar je kan dit per geval aanpassen door op het (blauwe) schildje links van de adresbalk van de betreffende website te klikken en Verbeterde bescherming tegen volgen is AAN voor deze website uit te schakelen.

In deze sectie vind je ook de categorie DNS over HTTPS (DoH), met vier opties variërend van Uit (als je de standaard ingestelde DNS-resolver wilt gebruiken) tot Max. bescherming (waarbij Firefox altijd DoH gebruikt, bijvoorbeeld van aanbieders als Cloudflare of NextDNS).

Bij strenge privacyregels zul je af en toe wat water bij de wijn moeten doen.

Tip 09 Chrome zoekmachines

Als je in Chrome een andere zoekmachine dan Google wilt instellen, ga je naar Instellingen/Zoekmachine/Zoekmachines en Site Search beheren.

Hier zie je al een aantal alternatieven, zoals Bing en DuckDuckGo. Klik naast het gewenste alternatief op de drie puntjes en kies Instellen als standaard. Als de gewenste zoekmachine er niet tussen staat, klik dan op Toevoegen en vul een geschikte naam in, evenals een (korte) snelkoppeling en de exacte url.

Stel, je wilt de privacyvriendelijke zoekmachine Qwant toevoegen. Surf dan naar www.qwant.com, voer een zoekterm in (bijvoorbeeld test) en plak de resulterende url in het veld, maar vervang je zoekterm door %s, bijvoorbeeld: https://www.qwant.com/?q=%s&t=web. Je kunt op een vergelijkbare manier ook allerlei sites met een eigen zoekfunctie toevoegen. Het is goed mogelijk dat de url van eerder bezochte sites met een zoekfunctie al in de lijst met Inactieve Snelkoppelingen staat, waar je alleen maar op Activeren hoeft te klikken.

Over de werking van een snelkoppeling: stel dat je bij Qwant qw als snelkoppeling hebt ingetikt, dan hoef je voortaan op de adresbalk alleen maar qw in te tikken, gevolgd door de Tab-toets en een zoekterm om op die site meteen naar dat trefwoord te laten zoeken.

Vergelijkbare mogelijkheden zijn te vinden bij andere Chromium-browsers als Edge en Brave. Firefox is op dit vlak (standaard) minder flexibel.

Chromium-browsers zijn best flexibel wat betreft het instellen van zoekmachines.

Tip 10 Experimenteel

In de meeste browsers kun je ook met nieuwe functies experimenteren. In Chromium-browsers tik je hiervoor <browsernaam>://flags op de adresbalk, bijvoorbeeld chrome://flags, waarna honderden functies inclusief omschrijving verschijnen. In Firefox doe je dit door about:config in te voeren en op Het risico aanvaarden en doorgaan en Alles tonen te klikken.

In beide browsers kun je bovenaan een zoekterm invoeren om naar een specifieke functie te zoeken. Om de status van een functie te wijzigen, selecteer je in een Chromium-browser Enabled of Disabled. Met Reset all stel je alle functies in op de oorspronkelijke status. In Firefox wijzig je de status met de knop Omschakelen of je klikt op het potloodicoon voor een andere waarde. Handig is wel dat je hier een vinkje kunt plaatsen bij Alleen gewijzigde voorkeuren tonen om te zien wat je hebt aangepast.

Daarnaast kun je de meeste browsers ook aansturen met opdrachtregelparameters. Via deze pagina vind je een overzicht voor Chromium-browsers. Hier kun je terecht voor Firefox-parameters.

Houd er rekening mee dat zulke opties bij elke nieuwe browserversie kunnen veranderen of zelfs niet meer werken. Je kunt ook overwegen om naast je stabiele versie een bètaversie te installeren, met experimentele functies die in stabiele edities vaak nog niet beschikbaar zijn. Je vindt deze via Chrome Bèta, Microsoft Edge Beta, Brave Beta en Firefox Beta.

Niet bang om te experimenteren? Er zijn ‘vlaggen’ genoeg in Chrome!

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.