ID.nl logo
20 handige browserextensies voor meer surfgemak
© SpicyTruffel - stock.adobe.com
Huis

20 handige browserextensies voor meer surfgemak

Welke browser je ook gebruikt, het is vast een van de meest gebruikte programma’s. Met de juiste extensies maak je je surfervaring nog vlotter, veiliger of gewoonweg prettiger. In onze lijst met 20 browserextensies zitten er ongetwijfeld een paar bij die je aanspreken. Tenzij anders vermeld, vind je de deze in de webstores van zowel Chrome als Firefox.

Gebruik je Chrome of Firefox, dan hebben wij 20 extensies voor je waarmee je je browser nog wat meer naar je hand kunt zetten. Wat dacht je van:

  • Meerdere links in één keer openen
  • De kijkervaring van YouTube verbeteren
  • Een geavanceerdere leesmodus
  • Trackers blokkeren
  • Het uiterlijk van bekende websites personaliseren

Voordat je allerhande extensies gaat installeren: Zo kun je zien of een Chrome-extensie veilig is

WebChatGPT

We kunnen niet om het razend populaire ChatGPT heen en de eerste vijf extensies draaien helemaal rond deze intelligente chatbot. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Bing Chat of Google Bard kan ChatGPT vooralsnog geen actuele informatie uit het web opdiepen. Met WebChatGPT is dit wel mogelijk. Je ChatGPT-invoerbalk krijgt dan meteen enkele knoppen bij, waarbij je zelf aangeeft hoeveel webbronnen de tool moet raadplegen, binnen welke periode en in welke regio. WebChatGPT maakt hiervoor gebruik van DuckDuckGo. Je kunt ook specifieke sites en DuckDuckGo Bangs aanspreken, bijvoorbeeld met /page:<webpagina> <zoekterm> of /!<bang> <zoekterm>. Zorg er wel voor dat de knop Web access is ingeschakeld.

ChatGPT haalt nu ook relevante en actuele informatie uit allerlei websites op.

ChatGPT for Google

De kans is groot dat Google ook jouw favoriete zoekmachine is. Alleen jammer dat die geen interactie heeft met ChatGPT. Dit probleem los je handig op met ChatGPT for Google. Naast de zoekresultaten van Google verschijnt nu ook de respons van ChatGPT. Klik op het tandwielpictogram om aan te geven dat je deze respons alleen wilt wanneer je je zoekterm met een vraagteken afsluit of wanneer je op een knop drukt. Je kunt ook aangeven dat je GPT-4 wil gebruiken (althans voor ChatGPT Plus-gebruikers).

Alleen Google, of graag ook ChatGPT erbij?

Merlin

Merlin omschrijft zichzelf als een ChatGPT-assistent voor alle websites. Wanneer je namelijk na je aanmelding bij Merlin op Ctrl+M drukt, verschijnt een pop-upvenster met een ChatGPT-prompt. Het antwoord kun je naar het klembord kopiëren en het is tevens mogelijk je prompts te bewaren. Ook handig: wanneer je een YouTube-video bekijkt, volstaat een klik op Summarize this video voor een mooi overzicht van wat er in de video te zien is, op basis van het bijbehorende transcript. In de gratis versie ben je beperkt tot 51 dagelijkse prompts. Kies je voor GPT-4, dan vreet één vraag wel meteen 10 prompts op.

Merlin vertelt je ook mooi wat er in een YouTube-video te zien valt.

FancyGPT

De antwoorden van ChatGPT zijn behoorlijk indrukwekkend, maar de lay-out beperkt zich overwegend tot ‘platte tekst’, hooguit met een tabel of woorden in cursief of vetgedrukt. Echt ‘fancy’ oogt zo’n respons dus niet, maar FancyGPT stopt alles in een fraaier jasje. Zodra de conversatie klaar is, open je de extensie en klik je op Make your ChatGPT fancy. Je belandt in een eenvoudige editor waar je een geschikte stijl selecteert (zoals Neon, Sketch en Light), eventueel een extra titel invult en de onderdelen van de chat aanklikt die je liever buiten het resultaat houdt. Ten slotte bewaar je het resultaat als afbeelding, pdf of tekstbestand. Deze extensie alleen beschikbaar voor Chromium-browsers.

Nog steeds ChatGPT, maar dan met een fraaiere lay-out.

Het resultaat van ChatGPT hangt nog altijd af van wat jij invoert: Haal betere resultaten uit ChatGPT met slimme prompts

Superpower ChatGPT

Deze extensie zorgt voor enkele handige extra’s in ChatGPT. Zo kun je chats uit je geschiedenis selecteren en die lokaal bewaren met Export All (bijvoorbeeld in Markdown). Via My Prompt History krijg je een overzicht van reeds uitgevoerde prompts. Deze kun je bijvoorbeeld in Community Prompts plaatsen, waar je ook prompts van andere gebruikers kunt bekijken, met filters als Category en Language.

Net boven de promptbalk kun je uit diverse commando’s kiezen die inwerken op de vorige response, zoals Rewrite, Expand en Summarize. Via Settings kun je deze commando’s aanpassen en ook allerlei opties instellen.

Je kunt ook eigen ‘shortcuts’ (commando’s) instellen voor ChatGPT.

Linkclump

Wanneer je op een webpagina meerdere interessante links ziet die je wilt bekijken, dan hoef je die met Linkclump niet langer allemaal afzonderlijk te openen. Je trekt met ingedrukte Z-toets en linkermuisknop een tekstkader rond de links en alle links binnen dit kader zullen zich automatisch en op afzonderlijke tabbladen in je browser openen.

Open meerdere links door een kadertje te trekken.

DownThemAll!

Als je frequent mediabestanden of documenten van internet downloadt, en vaak meerdere op één webpagina, kan DownThemAll je heel wat klikken en tijd besparen. Wanneer je op een webpagina DownThemAll selecteert, verschijnt er een venster waar je de gewenste links selecteert en eventueel ook aangeeft tot welke bestandsformaten je de downloads wilt beperken (op bestandstype of met reguliere extensies). Vervolgens selecteer je een geschikt sjabloon voor de bestandsnaam en ben je klaar om te downloaden. Op een vergelijkbare manier kun je ook bestanden op alle geopende tabbladen downloaden. Of je drukt op OneClick om zonder verdere vragen te downloaden, overeenkomstig je instellingen.

Je kunt haarfijn instellen welke bestanden mee in je download moeten.

SingleFile

Als je een webpagina lokaal wilt bewaren vanuit je browser, worden alle pagina-objecten standaard opgeslagen in afzonderlijke bestanden. Als je alles liever in één bestand wilt hebben (wanneer een schermafbeelding niet voldoet), regelt SingleFile dit voor je. Met één druk op de knop kun je het resultaat even later als lokale html-pagina bekijken, inclusief css, fonts, frames, afbeeldingen, enzovoort. Er zijn nog meer opties beschikbaar via het contextmenu, zoals Save Selected Links, Annotate and Save the page, Auto-save enzovoort.

Bewaar een complete (geannoteerde) webpagina in een enkel bestand.

Web Archives

Soms vind je niet meer precies wat je zoekt op internet, omdat webpagina’s vaak worden bijgewerkt of verwijderd. In dat geval kan Web Archives je helpen. Deze extensie maakt het mogelijk om te zoeken in verschillende zoekmachines die gearchiveerde en gecachete pagina’s hebben geïndexeerd, zoals WayBack Machine en Archive.is. Met één klik krijg je toegang tot de geopende webpagina, met een tijdsbalk bovenaan. Je kunt een specifiek tijdstip selecteren om de bijbehorende versie van de pagina te bekijken.

Grasduinen in de archieven van het web.

Enhancer for YouTube

Enhancer for YouTube is een handige extensie voor fans van YouTube-video’s die hun kijkervaring willen verbeteren. Met deze extensie kun je advertenties uitschakelen, het volume en de afspeelsnelheid aanpassen met je muiswiel en taken automatiseren, zoals het selecteren van de optimale afspeelkwaliteit. Bovendien kun je sneltoetsen configureren om YouTube efficiënter te bedienen. Via een extra knoppenbalk heb je toegang tot talrijke handige functies bij het bekijken van een video en je kunt alle opties aanpassen op de instellingenpagina.

Slechts een greep uit de vele mogelijkheden en opties van Enhancer for YouTube.

ScrollAnywhere

Met ScrollAnywhere kun je de navigatie op webpagina’s aanzienlijk verbeteren. Je kunt namelijk scrollen in alle richtingen, ongeacht de positie van de muis, door middel van een muisknop naar keuze. Je bent dus niet langer beperkt tot de standaard scrolbalken, wat met name handig is bij het bekijken van grote afbeeldingen of lange tabellen. Hoewel het lijkt alsof het een eenvoudig hulpje is, biedt het veel instelbare opties. Zo kun je de snelheid, versnelling en het uiterlijk van de cursor tijdens het scrollen aanpassen, de grootte en kleur van de scrolbalken wijzigen en nog veel meer.

ScrollAnywhere heeft van scrollen haast een wetenschap gemaakt.

Zonder muis is het lastig scrollen

Hier vind je een grote collectie

Reader View

Reader View is een handigere optie voor browsers dan de ingebouwde leesmodus. Door op de Reader View-knop te klikken bij het openen van een webpagina met afbeeldingen en advertenties, wordt alleen de tekst weergegeven in een gemakkelijk leesbare lay-out. Als je de afbeeldingen toch wilt bekijken, kun je deze met één klik weergeven. Reader View biedt ook de mogelijkheid om tekst te verwijderen, bewerken, markeren of toe te voegen en om de tekst te laten voorlezen, ook in het Nederlands. Je kunt de fontgrootte en achtergrondkleur aanpassen en het document gemakkelijk afdrukken, opslaan (als html) of direct verzenden naar je standaard e-mailprogramma.

Met Reader View krijg je geen overtollige toeters en bellen.

Dark Reader

Sommige webpagina’s zien er aantrekkelijker uit in een donkere modus. Dark Reader biedt de mogelijkheid om deze modus volledig aan te passen aan jouw voorkeuren, waarbij je zelf de (tekst)stijl binnen de modus kunt instellen met schuifbalken zoals Helderheid, Contrast, Sepia en Grijswaarden. Met Dark Reader kun je eenvoudig schakelen tussen de donkere en lichte modus. Bovendien kun je een lijst van sites aanleggen waarin je kunt aangeven welke modus standaard actief moet zijn.

Een site met Dark Reader: een verschil tussen dag en nacht.

CrxMouse Chrome Gestures

Als je niet graag steeds naar het toetsenbord grijpt om in je (Chromium-)browser te navigeren, is CrxMouse een handig programma om te installeren. Het wordt geleverd met een reeks standaard muisbewegingen waaraan bepaalde handelingen zijn gekoppeld, zoals Terug, Vooruit, Scrol omhoog/omlaag, Tabblad sluiten, Rechter tabblad, Opnieuw laden en meer. Je kunt ook andere muisbewegingen (met ingedrukte rechtermuisknop) aan deze acties koppelen. CrxMouse tekent de uitgevoerde muisbeweging even uit op de webpagina voordat de handeling wordt uitgevoerd. Ook leuk is dat je de muiscursor kunt wijzigen en hiervoor zelfs een eigen afbeelding gebruiken.

Navigeer snel door je pagina’s en tabbladen met eigen muisbewegingen. 

Glasp

Je komt regelmatig interessante webpagina’s tegen, maar de url noteren of de pagina afdrukken is weinig efficiënt. Glasp biedt een praktischer oplossing. Meld je aan en label de bezochte webpagina’s, voeg commentaar toe of markeer belangrijke zinsdelen in de kleur van je keuze. Al je acties worden overzichtelijk op je persoonlijke Glasp-pagina bewaard. Bovendien is er een AI-gestuurde knop waarmee je een beknopte samenvatting van de pagina kunt genereren en kopiëren.

Bewaar alle belangrijke informatie overzichtelijk in de cloud en deel wat je zelf wilt. 

Privacy Badger

Veel websites proberen je surfbewegingen te volgen door gebruik te maken van onzichtbare trackers. Privacy Badger, een extensie van Electronic Frontier Foundation, biedt weerstand tegen deze praktijken. In plaats van een lijst met te blokkeren items bij te houden, detecteert de app automatisch trackers op basis van hun gedrag. Als de website automatisch doorgestuurde verzoeken om je niet langer te traceren negeert, zal Privacy Badger deze trackers automatisch blokkeren. Een teller geeft aan hoeveel trackers op een pagina zijn geblokkeerd. Indien gewenst, kun je ze alsnog toestaan.

Wapen je tegen (onzichtbare) trackers met Privacy Badger.

Of stap over op DuckDuckGo: DuckDuckGo-browser komt met speciale privacytool voor tracking

Read Aloud

De naam van deze extensie is duidelijk: zodra je de Read Aloud-knop indrukt, begint een stem je actieve webpagina voor te lezen met behulp van tekst-naar-spraaktechnologie. De applicatie detecteert automatisch de juiste taal en ondersteunt tientallen talen, waaronder Nederlands. De meeste stemmen klinken levensecht en via het optievenster kun je bij de meeste talen uit diverse stemmen kiezen. Voor het Nederlands zijn er vijf beschikbaar (drie vrouwelijke, twee mannelijke). Je kunt de voorleessnelheid en toonhoogte aanpassen en de voorgelezen alinea wordt standaard gemarkeerd in een afzonderlijk venster. Met een muisklik kun je Read Aloud een ander tekstdeel laten voorlezen.

Ben je het zat naar het browservenster te turen? Dan laat je de tekst toch gewoon voorlezen!

Imagus

Op diverse mediasites, zoals Google Afbeeldingen en YouTube, krijg je vaak kleine voorbeelden van afbeeldingen of video’s te zien. Als je het vervelend vindt om deze steeds te moeten aanklikken (en ook terug te keren), installeer dan Imagus. Je hoeft dan alleen maar met de muisaanwijzer over zo’n voorbeeld te gaan om dit uitvergroot op je scherm te zien. Via talrijke instellingen kun je voor veel bekende sites bovendien zelf bepalen hoe je dit precies wilt zien.

Een uitvergroot beeld zonder de achterliggende pagina te moeten openen.

Stylish

Ben je uitgekeken op de standaardweergaven van bekende sites? Met Stylish kun je deze snel een ander uiterlijk geven. Je kunt kiezen uit een indrukwekkend aantal stijlen (van medegebruikers) waardoor je niet alleen de achtergrond, maar bijvoorbeeld ook de lettertypen, het kleurenschema en zelfs animaties aanpast. Klik op See all styles om per site of trefwoord uit een nog uitgebreidere themabibliotheek te kiezen. Gevorderde gebruikers kunnen zelfs een volledig eigen schema ontwerpen met de ingebouwde CSS Editor.

Met Stylish raak je nooit meer uitgekeken op (populaire) sites.

ColorPicker Eyedropper

Deze extensie is wellicht niet zo vaak nodig, maar wel erg handig wanneer je bijvoorbeeld je eigen webpagina’s ontwerpt of een afbeelding uit een pagina downloadt en tekst of andere objecten dezelfde of een passende kleur wilt geven. Druk op de ColorPicker-knop en klik met het kruisje op de plek waarvan je de kleur wilt weten. Van hieruit kun je doorklikken naar een webpagina waar je de kleurwaarden in zowel HEX, RGB, HSL als HSV kunt opvragen en waar je ook andere kleuren (complementair, contrasterend enzovoort) kunt genereren.

Zo kom je de precieze kleur van elke gewenst pixel op de webpagina te weten.

▼ Volgende artikel
Broodroosters anno nu: veel meer dan een paar sneetjes toast
© Lightfield Studios - stock.adobe.com
Huis

Broodroosters anno nu: veel meer dan een paar sneetjes toast

Of je nu trek hebt in toast met avocado en een gepocheerd eitje of in een klassieke tosti met ham en kaas: met het moderne broodrooster kan het allemaal. Benieuwd wat broodroosters anno nu zo bijzonder maakt? We vertellen je er alles over.

In het kort: Moderne broodroosters zijn echte alleskunners: naast het roosteren van brood gebruik je ze ook voor het maken van tosti's, het opwarmen van croissants en het ontdooien van bevroren brood. En ze kunnen vaak nog veel meer dan dat. In dit artikel lees je wat moderne broodroosters allemaal kunnen en in welk opzicht ze verschillen van de meer traditionele modellen.

Lees ook: 🥪 Gezonde tosti's om de hele middag op door te gaan

'Ouderwetse' broodroosters doen precies wat ze moeten doen. Je doet er één of twee sneetjes brood in, wacht een paar minuten en plop: daar heb je je perfect gebruinde en knapperige toast. Deze modellen zijn dankzij hun eenvoudige werking nog altijd bij veel mensen in trek, maar er er is ook steeds meer vraag naar modellen die meer kunnen dan alleen brood roosteren. Van het maken van tosti's tot het roosteren van bagels en croissants: met de nieuwste modellen heb je je tosti-ijzer of oven haast niet meer nodig! Veel modellen zijn daarnaast voorzien van allerlei handige extra's, zoals een ontdooifunctie en speciale sleuven voor extra groot of klein brood. En dan hebben we het nog niet eens over de vele bruiningsstanden op moderne broodroosters.

Bruiningsstanden 

Traditionele broodroosters zitten vaak lekker simpel in elkaar, met een draaiknop die je keuze biedt uit drie tot hoogstens vijf standen. Maar het beperkte aantal opties op deze modellen heeft wel als nadeel dat je niet altijd evenveel controle hebt over hoe bruin je sneetjes brood worden. Moderne broodroosters beschikken vaak over veel meer bruiningsstanden, gemiddeld tussen de zes en negen. De lagere standen zijn ideaal voor het licht roosteren van dun of oud brood, terwijl de hogere standen perfect zijn om brood donkerbruin te krijgen of om zwaarder brood zoals volkoren of roggebrood te roosteren. Sommige modellen hebben zelfs slimme sensoren die de dikte van het brood detecteren en op basis daarvan de roostertijd aanpassen. Handig! 

Ontdooifunctie

Brood ontdooien kan best een gedoe zijn. Op het aanrecht duurt het lang, voor gelijkmatig ontdooien in de oven moet je maar net de juiste instellingen weten en in de magnetron wordt bevroren brood snel slap. In een broodrooster met ontdooifunctie wordt het een stuk eenvoudiger. Het enige wat je hoeft te doen, is de bevroren sneetjes brood in het rooster te plaatsen en de ontdooistand te selecteren. Het broodrooster past vervolgens automatisch de tijd en temperatuur aan, zodat je brood gelijkmatig ontdooit zonder dat het verbrandt. Deze functie werkt ook goed voor bevroren croissants of andere kleine broodjes.

©Goffkein - stock.adobe.com

Hoeveelheid sleuven

Voor grotere gezinnen is een broodrooster met maar twee sleuven niet altijd handig. Zeker als jullie gezellig samen aan tafel willen eten, is het niet ideaal om steeds op je beurt te moeten wachten. Gelukkig zijn broodroosters er tegenwoordig in allerlei soorten en maten, met bijvoorbeeld ruimte voor vier sneetjes brood of speciale sleuven voor extra lang brood (denk aan zuurdesem of stokbrood) of breed brood (zelf gesneden brood of croissants en bagels). Sommige modellen beschikken over sleuven met liftfunctie voor kleine sneetjes brood, zodat je je handen niet hoeft te branden. Er zijn ook modellen met een enkele brede sleuf waarin je meerdere sneetjes brood naast elkaar plaatst. 

Extra functies

Naast de ontdooistand hebben moderne broodroosters vaak nog veel meer handige functies. Zoals een opwarmstand die brood alleen opwarmt zonder het te roosteren: handig voor overgebleven croissants of andere afgebakken broodjes. Of een sneltoastfunctie, die brood snel en efficiënt roostert als je haast hebt. Een warmhoudrooster komt mooi van pas als je veel sneetjes brood achter elkaar wilt roosteren: deze houdt je brood tot wel vijftien minuten warm. 

Ook voor tosti's en bagels hebben moderne broodroosters vaak speciale standen. De tosti-stand zorgt ervoor dat het brood langzaam wordt verhit zodat ondertussen de kaas kan smelten. Eventuele meegeleverde tostiklemmen voorkomen dat het een knoeiboel wordt in je broodrooster. De bagelstand is speciaal ontworpen om bagels perfect te roosteren, met een zachte buitenkant en een krokante binnenkant. 

©morkovkapiy - stock.adobe.com

Design

Als je ook de uitstraling van je broodrooster belangrijk vindt, bieden moderne broodroosters je meer dan genoeg keus. Broodroosters anno nu zijn namelijk allang niet meer alleen maar basic zwart of zilver. Steeds meer fabrikanten bieden modellen in stijlvolle kleuren, zoals zachtroze, mintgroen of lichtblauw. Of wat dacht je van een opvallend retromodel in felrood? Gerenommeerde merken als Russell Hobbs, KitchenAid en Smeg verkopen verschillende kwalitatieve broodroosters in een origineel design. Misschien geef je niks om design en ga je liever voor functionaliteit. In dat geval is een broodrooster met transparante zijkanten misschien wat voor jou: hiermee hou je tijdens het roosteren precies bij hoe bruin je sneetjes kleuren.

▼ Volgende artikel
Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*
© encierro - stock.adobe.com
Huis

Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*

Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.

* Of van je eigen balkon natuurlijk

In dit artikel lees je: • Waarom zelf kweken geld bespaartWelke groenten je makkelijk zelf kweekt, ook in pottenWelke fruitplanten jarenlang opbrengst gevenOf je beter kruiden kunt kopen of zelf zaaienWelke kruiden goed groeien in pottenWanneer je het beste kunt zaaien of plantenHoe je je oogst beschermt tegen slakken, rupsen en vogelsWaarom avocado's kweken in Nederland nauwelijks zin heeftHoe je eenvoudig begint, ook zonder moestuin

Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren

Waarom zelf kweken loont

In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.

Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.

Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!

Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.

1. Courgette

Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.

  • Zaaien: april binnen, mei buiten

  • Zon: veel zon

  • Grond: luchtige, voedzame grond

  • Let op: geef genoeg water, vooral bij warm weer

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

2. Cherrytomaten

Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.

  • Zaaien: maart binnen, uitplanten in mei

  • Zon: volle zon, uit de wind

  • Grond: goed doorlatend en rijk aan voeding

  • Let op: bind ze op en haal regelmatig dieven (zijscheuten) weg

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

3. Prei

Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).

  • Zaaien: februari tot juni

  • Zon: zon of halfschaduw

  • Grond: losse, voedzame grond

  • Let op: plant jonge prei diep, dat zorgt voor lange witte stelen

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

4. Paprika

Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.

  • Zaaien: februari binnen

  • Zon: veel zon, liefst beschut

  • Grond: voedselrijke potgrond

  • Let op: paprika's houden van warmte – een kas of warm hoekje helpt enorm

  • Oogsten: augustus t/m oktober; zodra paprika's volledig gekleurd zijn oogsten

5. Rucola

Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.

  • Zaaien: maart tot september

  • Zon: liefst halfschaduw, anders wordt het snel bitter

  • Grond: normale tuingrond, niet te droog

  • Let op: jonge rucola is het lekkerst – wacht niet te lang met oogsten

  • Oogsten: mei tot oktober; al 4-6 weken na zaaien

©Brent Hofacker

Fruit: planten voor jarenlange opbrengst

Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.

1. Blauwe bes

Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.

  • Planten: november tot maart

  • Zon: volle zon

  • Grond: zure grond (meng turf door de aarde)

  • Let op: geef bij droogte water met regenwater (geen kalkrijk kraanwater)

  • Oogsten: juli t/m september; vruchten regelmatig plukken als ze volledig blauw zijn

2. Framboos

Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.

  • Planten: najaar of vroeg voorjaar

  • Zon: liefst veel zon

  • Grond: goed doorlatend, voedzaam

  • Let op: snoei oude takken na de oogst voor meer vruchtvorming

  • Oogsten: juni t/m oktober; afhankelijk van ras, pluk zodra rijp

3. Aardbeien

Makkelijk, ook in hangpotten.

  • Planten: maart of augustus

  • Zon: volle zon

  • Grond: luchtige aarde, niet te nat

  • Let op: verjong elk jaar door nieuwe stekken te planten

  • Oogsten: juni t/m september; direct oogsten zodra ze volledig rood zijn

4. Vijg (in pot)

Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.

  • Planten: voorjaar

  • Zon: volle zon, beschut plekje

  • Grond: voedzame, goed doorlatende grond

  • Let op: bescherm bij strenge vorst

  • Oogsten: augustus t/m oktober; vijgen oogsten als ze zacht en volledig gekleurd zijn

©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com

Kruiden: kopen of zaaien?


Kopen: sneller en makkelijker

Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.

  • Je hebt direct een oogstbare plant

  • Je ziet meteen of de plant gezond is

  • Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken

  • Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad

Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.

Zaaien: zinvol bij snelle groeiers

Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.

  • Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten

  • Leuk om te doen in de lente

  • Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken

Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.

Kruiden: altijd vers binnen handbereik

Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.

1. Rozemarijn

  • Zon: volle zon

  • Grond: droge, arme grond

  • Let op: geef weinig water, winterhard tot -10 °C, snoei regelmatig takjes om groei compact te houden

  • Oogsten: het hele jaar

2. Tijm

  • Zon: veel zon

  • Grond: doorlatend, kalkrijk

  • Let op: snoei regelmatig voor compacte groei, regelmatig toppen

  • Oogsten: hele jaar door

3. Munt

  • Zon: halfschaduw of zon

  • Grond: vochtig, niet te droog

  • Let op: woekert, dus altijd in pot houden

  • Oogsten: maart t/m november; jonge blaadjes smaken het beste

4. Bieslook

  • Zon: halfschaduw tot zon

  • Grond: voedzaam, vochtig

  • Let op: bloeit in zomer, maar dan kun je nog steeds de stengels oogsten

  • Oogsten: maart t/m oktober; knip regelmatig voor verse aanwas

©stockcreations

Wanneer zaaien of planten?

GewasBinnen zaaienBuiten zaaienPlantenOogsten vanaf
Courgetteaprilmeimeijuli–sept
Cherrytomaatmaartmeimeijuli–sept
Preifebruari–maartapril–juni-juli–dec
Paprikafebruari–maartmeimeijuli–sept
Rucola-maart–sept-april–okt
Blauwe bes--nov–maartjuli–aug
Framboos--okt–mrtjuni–aug
Aardbei--maart/augjuni–juli
Vijg--voorjaaraug–okt
Rozemarijn-maart–julimaart–meihet hele jaar
Tijm-maart–julimaart–meihet hele jaar
Munt-maart–julimaart–meihet hele jaar
Bieslook-maart–julimaart–meihet hele jaar
Basilicummaart–meimei–juli-juni–sept
Koriandermaart–aprilapril–juni-mei–aug
Dillemaart–aprilapril–juni-mei–aug
Peterseliefebruari–aprilmaart–juli-mei–okt

Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?

Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:

Slakken:

  • Leg koperen munten rond potten of bedden

  • Zet schuilplaatsen zoals omgekeerde bloempotten om ze weg te vangen

  • Kies planten die slakken minder lekker vinden (zoals rozemarijn of tijm)

  • Zet een schoteltje met bier neer

Rupsen:

  • Controleer planten regelmatig op eitjes (onder bladeren)

  • Plant afrikaantjes of dille tussen je groenten – die trekken natuurlijke vijanden aan

  • Gebruik fijnmazig net als je veel last hebt

Vogels:

  • Span vogelnetten over bessenstruiken

  • Hang oude cd's of glimmend lint op om ze af te schrikken

  • Zet een nep-roofvogel in de buurt van je fruit

©APISIT Wilaijit

Kun je zelf avocado's kweken? Hoewel avocado's duur zijn in de winkel, is het niet realistisch om ze zelf te kweken met het idee dat je er ooit van zult oogsten. Je kunt de pit laten kiemen – bijvoorbeeld in een glas water of direct in potgrond – en daar groeit met wat geduld een mooie plant uit. Maar een echte avocado-oogst? Die blijft in Nederland vrijwel altijd uit. De boom heeft jaren nodig om vrucht te dragen, meestal tussen de zeven en tien jaar, en stelt hoge eisen aan temperatuur en licht. Buiten overleeft hij onze winters niet. Zelfs in een kas is het lastig om genoeg warmte en luchtvochtigheid te bieden. Daarbij komt dat veel soorten alleen vruchten dragen als er een tweede, genetisch afwijkende boom in de buurt staat voor kruisbestuiving. Leuk dus als groene kamerplant, maar niet als serieuze manier om geld te besparen op avocado's.

Begin klein, groei vanzelf

Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.

 

Moestuinzaden?

Heel veel keus