Wil je grip krijgen op je uitgaven, dan is het een goed idee om je vaste lasten en variabele kosten bij te houden. Dat doe je natuurlijk in Excel. In dit artikel leer je hoe je bedragen automatisch laat verkleuren, zodat je meteen ziet hoe je ervoor staat. Dit werkt door middel van de optie voorwaardelijke opmaak in Excel.

We gaan aan de slag met de functie Voorwaardelijke opmaak. Daarmee krijgen getallen of cellen een kleur, afhankelijk van de voorwaarde die je opgeeft. We hebben als voorbeeld een aantal vaste lasten onder elkaar gezet. Alle omschrijvingen staan in kolom A. In kolom B staan de bedragen die in januari moeten worden betaald. In kolom C neem je het opschrift uit onderstaande afbeelding over.

©PXimport

In kolom D komen de bedragen die je in februari moet betalen, kolom F is voor de bedragen van maart enzovoort. De meeste bedragen moeten iedere maand betaald worden, andere bedragen slechts drie keer per jaar of zelfs maar eenmaal per jaar. Je noteert in de kolommen van alle maanden welke bedragen daarin horen.

Om aan te geven dat een bedrag in januari (in kolom B) is betaald, typ je er in kolom C iets naast: je typt een x, of OK of het woord betaald of je vult de datum in waarop het is betaald; maakt niet uit. Heb je een bedrag van de februari-kolom betaald, dan noteer je je aanduiding in kolom E enzovoort.

Opmaakformule

Vervolgens zorgen we dat het betreffende bedrag rood wordt zodra je er iets naast hebt getypt. Wellicht ben je bekend met Voorwaardelijke opmaak in Excel. Daarmee laat je een cel verkleuren, afhankelijk van het getal dat daarin staat. Als dan bijvoorbeeld het getal groter wordt dan 10, wordt de cel geel en wordt dat getal vet.

Nu willen wij niet de cel laten verkleuren als het getal in diezelfde cel verandert, maar als er in de cel ernaast iets wordt getypt. Die voorwaarde stel je in door middel van een formule.

Selecteer de cellen B3 tot en met B30 en klik in het tabblad Start op Voorwaardelijke opmaak. Het menu dat opent, geeft de voor de hand liggende instellingen, maar wij gaan voor een gevorderde optie. Kies onder in dat menu Nieuwe regel; in het venster dat verschijnt, kies je Een formule gebruiken om te bepalen welke cellen worden opgemaakt, waarop een invoervak verschijnt. Daarin voer je de formule in: =C3>0.

©PXimport

Is te doen, toch? Let erop dat in deze formule het rijnummer (de 3 van C3) gelijk is aan het nummer van de eerste rij die je hebt geselecteerd, de 3 van B3 in dit geval.

Klik in ditzelfde venster op Opmaak; het venster Cellen opmaken gaat open. Neem de tab Lettertype, want hiermee bepaal je de kleur van het bedrag. Kies met de keuzelijst onder Kleur voor rood. Om te zorgen dat het bedrag ook vet wordt, klik je onder Tekenstijl op Vet. Sluit de vensters door driemaal op OK te klikken.

Zodra je nu in kolom C iets naast het bedrag typt (een x, OK, een datum of een woord), wordt het bedrag zelf rood en vet.

Het leuke is dat dit ook werkt voor negatieve bedragen, dus voor bedragen die je ontvangt, zoals storneringen van een incasso. Want de formule =C3>0 houdt niet in dat er een positief bedrag moet staan, maar betekent louter: als er ook maar iets staat in kolom C (ook een letter of een woord geldt als ‘groter dan nul’). Waarop dan de cel ernaast in kolom B zal verkleuren.

Wil je deze voorwaardelijke opmaak bijstellen, dan klik je op een van de cellen die je zojuist hebt ingesteld (in kolom B), klik je op Voorwaardelijke opmaak, Regels beheren en Regel bewerken.

Cel verkleuren

Misschien vind je het niet handig om het betaalde bedrag rood en vet te maken en wil je liever dat de cel met dat bedrag in dat geval grijs kleurt. Zet dan dezelfde stappen als hiervoor; klik na het invoeren van de formule op Opmaak, maar klik in het venster Cellen opmaken op de tab Opvulling en kies uit het kleurenpalet een grijstint. Dan zal de cel met het bedrag grijs kleuren zodra je in kolom C iets naast het bedrag typt.

Dezelfde formule wordt op alle cellen toegepast

Je hebt de formule =C3>0 ingegeven voor de hele serie B3 tot en met B30. Zien hoe dat werkt? Klik nog eens op cel B3, klik in het lint Start op Voorwaardelijke opmaak en klik in het menu op Regels beheren. Rechts in het venster ziet je Formule: =C3>0; dat is de voorwaarde, de if-then, maar zonder ALS ervoor. Onder Opmaak zie je het voorbeeld van de opmaak. Links lees je onder Van toepassing op: voor welke cellen deze regel geldt: =$B$3:$B$30 in ons geval. Denk de dollartekens even weg, dan staat er B3 tot en met B30 (dit is een zogeheten absolute verwijzing).

Sluit dit venster en klik op een cel een paar rijen lager, bijvoorbeeld op B5. Klik weer op Voorwaardelijke opmaak en op Regels beheren. In het venster met de instellingen zie je precies dezelfde formule! Je zou verwachten dat hier zou staan =C5>0, zoals het rijnummer gewoonlijk opschuift als je een formule omlaag kopieert. Dat gebeurt bij voorwaardelijke opmaak ook wel, maar je ziet dat hier niet. Je ziet alleen de formule zoals die geldt voor de eerste cel in deze serie.

Zolang rijnummer 3 van C3 maar gelijk is aan rijnummer 3 van B3 onder Van toepassing op, kun je ervan op aan dat op de achtergrond voor de kleur van B5 de formule wordt toegepast =C5>0. Dat gaat ook goed, maar dat is in dit venster dus niet te zien.

©PXimport

Opmaak kopiëren

We hebben de voorwaardelijke opmaak voor de eerste maand, januari, ingesteld. Voor de volgende maanden wordt het makkelijk, wan je kunt deze opmaak kopiëren. Ken je het trucje met de opmaak-kwast? Dat is de knop links boven in het lint Start, onder Knippen en Kopiëren. Die heet Opmaak kopiëren/plakken en dat is precies wat deze knop doet. Is een cel bijvoorbeeld geel en vet, en wil je een andere cel ook deze opmaak geven, dan klik je op de gele en vette cel, klik je op de knop Opmaak kopiëren/plakken en klik je u op een andere cel; de opmaak van de eerste cel wordt dan overgebracht op de andere cel.

Dat kan deze knop ook met een hele kolom: klik op de letter van een bepaalde kolom, klik op Opmaak kopiëren/plakken en klik op de letter van een andere kolom; alle kenmerken van de eerste kolom worden overgebracht op de andere kolom. En als je niet op die ene andere kolom klikt, maar over meer kolomletters sleept, worden alle kenmerken van de originele kolom overgebracht op die andere kolommen.

©PXimport

Dat kan ook voor twee kolommen die naast elkaar staan. Klik je nog even op kolom B, klik op de knop Randen en kies uit het menu de Linkerrand. Klik op kolom C, klik op de knop Randen en kies uit het menu de Rechterrand. Zo wordt duidelijk dat deze beide kolommen bij elkaar horen, bij de maand januari. De opmaak van deze randen, plus de voorwaardelijke opmaak, gaan we kopiëren met de kwast Opmaak kopiëren/plakken.

Selecteer de kolommen B en C (klik hiervoor op kolomletter B en sleep opzij, zodat B en C geselecteerd zijn). Klik op de knop Opmaak kopiëren/plakken, sleep over de kolommen D tot en met Y en laat los; alle opmaak van kolom B en C wordt overgebracht op de andere maanden van het jaar.

©PXimport

Indrukwekkende code

Wil je terugzien dat deze voorwaardelijke opmaak in de kolommen met de bedragen is terechtgekomen, klik dan op een cel met een bedrag, bijvoorbeeld op F6. Klik op Voorwaardelijke opmaak en op Regels beheren. In het venster met de instellingen zie je onder Van toepassing op een indrukwekkende code. Dat zijn de cellen 3 tot en met 30 van de kolommen B, D, F enzovoort, van precies de twaalf maanden.

Bij Formule zie je nog steeds =C3>0. Deze formule wordt dus ook horizontaal toegepast, op de kolommen om en om, en automatisch aangepast. In kolom D kijkt Excel of er iets in kolom E staat, in kolom F wordt gecheckt of er iets naast staat in kolom G enzovoort.

©PXimport

Variabele kosten

Vaste kosten laten zich redelijk voorspellen, maar met variabele kosten wordt dat lastiger. En nu we toch met het huishoudboekje bezig zijn, willen we die ook meenemen. Bij de variabele kosten willen we niet weten of een bedrag betaald is, maar of dat bedrag hoger of lager was dan begroot. Hiervoor zetten we een begroting op voor twaalf maanden, voeren we in een aparte tabel de werkelijke bedragen in en vergelijken we die twee met elkaar. Vervolgens laten we via voorwaardelijke opmaak met kleur weergeven of het bedrag hoger of lager was dan verwacht.

De opzet ziet eruit als onderstaande afbeelding.

©PXimport

In kolom Q tot en met AB staan de maanden met de bedragen die je verwacht. In kolom B tot en met M staan dezelfde maanden en daar komen de werkelijke bedragen. Kolom N telt de bedragen van elke post op, in N3 staat daarvoor de formule =SOM(B3:M3).

Kolom O berekent het gemiddelde per maand; hiervoor staat in O3 de formule: =N3/12. Kopieer deze beide cellen omlaag. Kopieer N3 ook naar AC3, kopieer O3 naar AD3 en kopieer ze daar omlaag, zodat je ook bij de begroting de totalen van elke post ziet met het gemiddelde per maand.

Bedragen vergelijken

Je houdt in de linkerhelft, onder WERKELIJK, je werkelijke uitgaven bij. Als een bedrag in werkelijkheid lager is dan begroot, is dat een meevaller. We willen dat de cel met dit bedrag dan groen wordt. Een bedrag dat in werkelijkheid hoger uitvalt dan was begroot, is een tegenvaller, die cel moet rood worden. We stellen de voorwaardelijke opmaak in één klap voor de hele tabel in. Selecteer de cellen B3 tot en met O30, begin met het selecteren in B3 en sleep schuin omlaag. In het Naamvak, links van de formulebalk, moet je B3 zien. Dit is belangrijk, want we stellen hierna de formule op, zoals die voor B3 geldt, en dan wordt deze achter de schermen op alle geselecteerde cellen toegepast.

Klik op Voorwaardelijke opmaak en kies Nieuwe regel; er verschijnt een venster. Kies Een formule gebruiken… en voer in het vak de formule in: =B3<Q3.

Klik in dit venster op Opmaak, neem in het volgende venster de tab Opvulling en kies lichtgroen. Sluit de vensters met een klik op OK. Hetzelfde gebied is nog geselecteerd? Klik dan nogmaals op Voorwaardelijke opmaak, Nieuwe regel. Kies weer Een formule gebruiken… en voer in het vak de formule in: =B3>Q3. Klik op Opmaak, neem weer de tab Opvulling en kies een lichte kleur rood. Sluit deze vensters.

We gaan testen: typ in B3 eens een bedrag kleiner dan Q3: de cel met dit bedrag wordt groen. Typ in B3 een bedrag groter dan Q3: de cel wordt rood. En is het bedrag in B3 gelijk aan Q3, dan blijft de cel wit. Dit effect geldt voor de hele tabel WERKELIJK. Je kunt onder elke maand een bedrag invoeren; dat wordt dan meteen vergeleken met wat je begroot had en de cel verschiet van kleur.

©PXimport

Groene bedragen

Hier en daar zie je een groene cel zonder bedrag. Had je bijvoorbeeld voor de bus in juli 50 euro begroot, maar heb je daaraan in juli niets uitgegeven, dan wordt die cel groen, want niets is kleiner dan 50. Wil je dat lege cellen wit blijven en pas groen worden als je daar ook echt een lager bedrag hebt ingevuld, stel de formule dan even bij.

Klik hiervoor op een van de cellen van de tabel WERKELIJK (je hoeft niet de hele tabel te selecteren), klik in het tabblad Start op Voorwaardelijke opmaak en op Regels beheren. In het venster dat verschijnt, dubbelklik je op de regel met het groene vlak (of klik op Regel bewerken); het vak met de formule verschijnt. Verander deze formule in: =EN(B3>0;B3<Q3).

De functie EN zegt hier: het bedrag in B3 moet groter zijn dan nul EN dat bedrag moet kleiner zijn dan Q3. Pas dan wordt de cel groen. Dat geeft een rustiger beeld.

©PXimport

Wil je meer lezen over de talloze mogelijkheden van Voorwaardelijke opmaak, lees dan het kleurrijke ‘ExpertHandboek Datavisualisatie in Excel’. Of ‘Excel voor professionals’, beide zijn geschreven door deze auteur.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.