Excel is een strenge tante. Aan de ene kant is het een onmisbare tool om rapporten, lijsten en analyses te maken. Aan de andere kant kun je alleen de gewenste informatie uit het rekenblad halen als je de typische Excel-taal beheerst. Zulke Excel-formules verbinden allerlei relaties aan cellen om gerichte informatie te retourneren. Hier 15 functies die je tijd kunnen besparen.

Handmatig of de formulewizard?

01 Actuele tijd

Ben je iemand die regelmatig vergeet zijn werk correct te dateren? De formule VANDAAG vult automatisch dag, maand en jaar in, terwijl de functie NU er zelfs de tijd tot op de minuut aan toevoegt. Je typt dan =VANDAAG() of =NU(). Deze functies zijn ook handig in een werkblad waar je een waarde wilt berekenen op basis van de huidige dag en tijd. Met een rechtsklik en de keuze voor Celeigenschappen kun je vervolgens de weergave van datum en tijd aanpassen. Om deze tijdsinformatie te updaten in het actieve werkblad druk je op Shift+F9; gebruik F9 om de hele werkmap te actualiseren.

©PXimport

02 Gevulde cellen tellen

Heb je een groep cellen met zowel tekst als getallen en wil je weten hoeveel getallen er in een selectie staan, dan gebruik je de functie AANTAL. De opbouw van de formule ziet er dan als volgt uit: =AANTAL(zoekgebied). Tussen de haakjes verschijnt het gebied waar Excel moet zoeken. Dat kunnen cellen onder of naast elkaar zijn, maar het kan ook een rechthoekige selectie cellen zijn. Staan er woorden in de selectie, dan worden die met de functie AANTAL niet meegeteld. Wil je gewoon alle cellen tellen waar iets staat, dan gebruik je de functie =AANTALARG (zonder punt).

©PXimport

03 Hoe vaak?

Om gericht bepaalde gegevens te tellen, gebruik je de functie AANTAL.ALS. Veronderstel dat je een rooster hebt opgesteld waarin vier personen voor komen, dan kun je met =AANTAL.ALS(zoekgebied; “Herman”) zien hoe vaak de naam Herman voorkomt. Tussen de haakjes geef je het zoekbereik op en het zoekcriterium zet je tussen aanhalingstekens.

04 Selectief optellen

De functie SOM om cellen op te tellen wordt veel gebruikt. Een slimmere variant is SOM.ALS(). Tussen de haakjes geef je eerst het gebied op waar Excel moet zoeken. Het zoekbereik moet een reeks aaneengesloten cellen zijn. Na de puntkomma bepaal je wat opgeteld moet worden. Dat kunnen getallen of een verwijzing zijn. Als het een vergelijking is, dan moet je die tussen dubbele aanhalingstekens zetten. Bijvoorbeeld =SOM.ALS(B20:B40;”>50”) maakt de som van alle cellen in dit bereik die groter zijn dan 50.

©PXimport

05 Optellen onder voorwaarde

Je kunt de voorwaarde voor het optellen nog uitbreiden door informatie te gebruiken die in een andere kolom staat. Een voorbeeld maakt het duidelijk. Veronderstel dat je cijfers hebt die slaan op drie steden: Amsterdam, Rotterdam en Eindhoven. Dan kun je uitsluitend de cijfers van Amsterdam optellen met =SOM.ALS(bereik;”Amsterdam”;optelbereik). In dit geval wordt de formule dus =SOM.ALS(C48:C54;”Amsterdam”;B48:B54). In mensentaal: wanneer in het bereik C48 tot C54 het woord Amsterdam staat, moet Excel de corresponderende waarde optellen van de cel ernaast in het bereik van B48 tot B54.

©PXimport

06 Samenvoegen

Met de functie TEKST.SAMENVOEGEN voeg je de gegevens van verschillende cellen samen. Bijvoorbeeld cellen met voornamen en achternamen met iets als =TEKST.SAMENVOEGEN(E34;” “;F34). De dubbele aanhalingstekens met de spatie zorgen dat er een spatie komt tussen voornaam en achternaam. Op dezelfde manier is het mogelijk om tekst samen te voegen met valuta. Om bijvoorbeeld de valuta euro toe te voegen, moet je die als een functie typen zoals =TEKST.SAMENVOEGEN(A1;” “;B1;” “EURO(C1)). Dit lees je als “voeg de cellen A1, B1 en C1 samen met spaties ertussen en plaats het euroteken voor het derde element van de samenvoeging”.

©PXimport

07 Afronden

Excel heeft verschillende opties om af te ronden. De standaardafronding ziet eruit als =AFRONDING(getal; aantal decimalen). De formule =AFRONDING(12,5624;1) geeft als resultaat dus 12,6. Je vraagt immers om af te ronden naar één getal na de komma. Ook bij functie AFRONDEN.NAAR.BOVEN en AFRONDEN.NAAR.BENEDEN zal Excel afronden naar het aantal decimalen dat je opgeeft. =AFRONDEN.NAAR.BOVEN (12,5624;2) geeft dus als resultaat 12,57 en =AFRONDEN.NAAR.BENEDEN (12,5624;2) resulteert in 12,56. De functie INTEGER is eigenlijk ook een afrondfunctie, maar daarmee rondt Excel af naar het dichtstbijzijnde gehele getal.

©PXimport

08 Hoofdletters – kleine letters

Om ervoor te zorgen dat in een kolom alles in hoofdletters verschijnt, gebruik je de functie HOOFDLETTERS. De formule KLEINE.LETTERS doet het tegenovergestelde. En wil je dat ieder woord met een hoofdletter begint gevolgd door kleine letters, dan gebruik je de functie BEGINLETTERS. De formule =KLEINE.LETTERS(B4) toont de inhoud van cel B4, maar dan in kleine letters.

©PXimport

09 Onder voorwaarde

Wanneer een berekening afhankelijk is van bepaalde voorwaarden gebruik je de ALS-functie. Het principe van deze functie is: =ALS(voorwaarde; berekening als aan de voorwaarde wordt voldaan; andere gevallen). Om de voorwaarde te formuleren, gebruik je de tekens: = gelijk aan, <> niet gelijk aan, > meer dan, < minder dan, >= meer dan of gelijk aan, <= minder dan of gelijk aan. Veronderstel dat in een organisatie iedereen een bonus ontvangt die voor 25.000 euro of meer heeft verkocht. Bij wie een bonus ontvangt, zal automatisch het woord “Hoera” bij zijn naam verschijnen, is dat niet het geval, dan verschijnt het woord “Helaas”. De formule die je daarvoor nodig hebt is =ALS(B2>=2500;”Hoera”;”Helaas”).

©PXimport

10 Grootste - kleinste

Om snel de hoogste en laagste waarde te vinden is er de functie MAX en MIN. Met =MAX(B2:B37) vraag je de hoogste waarde van deze cellen, en met =MIN(B2:B37) krijg je de laagste waarde uit de reeks. De functies GROOTSTE en KLEINSTE zijn subtieler: je kunt ook bijvoorbeeld de derde grootste of tweede kleinste opvragen. De grootste vind je met =GROOTSTE(B2:B37; 1); het getal 1 duidt de allergrootste aan. Met =GROOTSTE(B2:B37;2) krijg je de tweede grootste enzovoort. Op die manier kun je makkelijk een top 3 of top 10 samenstellen.

©PXimport

11 Verticaal zoeken

Stel, je hebt twee werkbladen met verschillende informatie over dezelfde mensen. Met VERT.ZOEKEN haal je informatie uit werkblad 2 op in werkblad 1. Om dat makkelijker te maken hebben we iedere persoon op beide tabbladen een uniek inschrijvingsnummer gegeven. Geef verder een naam aan het bereik op tabblad 2 waaruit je informatie wilt halen. In dit voorbeeld selecteren we in werkblad 2 de kolommen A en B en typen we in het naamvak linksboven de naam Adreslijst. In cel E2 van werkblad 1 plaatsen we de functie VERT.ZOEKEN. De opbouw is nu =VERT.ZOEKEN(A2;Adreslijst;2;ONWAAR). A2 verwijst naar de cel met het inschrijvingsnummer in het tweede werkblad, Adreslijst geeft het zoekbereik aan, 2 is het nummer van de kolom in werkblad 2 waar de gevraagde gegevens staan. Het laatste argument is een logische waarde waar je ONWAAR invult als je wilt dat de gevonden waarde exact moet overeenkomen.

©PXimport

12 Spaties wissen

Met de functie TRIM wis je overbodige spaties in tekst. Deze functie laat enkele spaties tussen woorden ongemoeid, maar zal spaties voor of na het woord weghalen. =TRIM(celbereik) komt van pas bij tekst die is geïmporteerd vanuit een ander programma. In sommige versies van Excel heet deze functie SPATIES.WISSEN.

©PXimport

13 Omwisselen

De inhoud van kolommen overbrengen naar rijen of omgekeerd kan met de functie TRANSPONEREN. Selecteer eerst de cellen waar de informatie in moet komen. Let op dat je evenveel cellen selecteert als de oorspronkelijke reeks. Hier hebben we de jaartallen in rij 8 getypt en de kwartalen in de A-kolom. Typ dan de functie =TRANSPONEREN en open de haakjes. Vervolgens sleep je over de cellen die je wilt omwisselen (hier van cel B2 tot E5). Sluit de haakjes en druk nu de toetsencombinatie Ctrl+Shift+Enter in. Daarmee maak je een matrixformule die vervat zit in accolades.

©PXimport

14 Maandelijkse aflossing

Als je leent voor een aankoop, hoeveel moet je dan maandelijks aflossen? Laten we ervan uitgaan dat je 25.000 euro (B1) leent, tegen 6% rente (B2) gedurende 5 jaar (B3). We tonen de formule in de wizard, maar je kunt ook gewoon typen. Bij Rente plaats je B2/12, want de rente slaat op een jaar en je wilt weten hoeveel je maandelijks betaalt. Bij Aantal-termijnen vermenigvuldig je B3 met 12, want je moet jaren omzetten in maanden. Het vak Hw betekent Huidige waarde, dat is 25.000 euro. Dit geeft de formule =BET(B2/12;B3*12;B1) of =BET(6%/12;5*12;25000).

©PXimport

15 Nepcijfers

Wanneer je met formules experimenteert, is het handig om over nepgegevens te beschikken. De functie ASELECTTUSSEN genereert willekeurige gegevens die tussen een aangegeven laagste en hoogste waarde liggen. De functie =ASELECTTUSSEN(50;150) produceert getallen tussen 49 en 151.

©PXimport

Tegenwoordig bestaan er een hoop muziekstreamingdiensten, die allemaal net even een ander aanbod hebben of andere prijzen hanteren. Hoe bepaal je nou welke dienst de beste voor jou is? Met de tips in dit artikel moet dat een stuk gemakkelijker worden.

Lees ook: Zo vind je de ideale Spotify-playlist voor elke gelegenheid

Aangezien je maandelijks moet betalen voor een muziekstreamingdienst is het handig om zeker te weten dat je achter je keuze staat. Bij de meeste diensten kun je meestal een proefabonnement afnemen, maar mogelijk is dat niet genoeg tijd om te bepalen of dit dé dienst voor jou is. En je wilt ook niet 'gewoon voor Spotify' gaan, omdat iedereen dat doet – je wilt een dienst hebben die voldoet aan jouw verwachtingen. Met de tips in dit artikel kun je een gedegen keuze maken. Dat begint natuurlijk bij de maandelijkse kosten van een abonnement.

De kosten

Met een muziekstreamingdienst is het mogelijk naar miljoenen nummers te luisteren. Soms kun je dat doen met een abonnement dat met advertenties ondersteund wordt en waar je verder dus niet voor hoeft te betalen, maar in de meeste gevallen moet je rekenen op maandelijkse kosten van tussen de 10 en 15 euro. Let ook eventueel op gezinsabonnementen: die zijn iets duurder, maar die kun je wellicht delen met familie of vrienden. Sommige abonnementen bieden allerlei extra's aan. Met YouTube Music krijg je toegang tot YouTube Premium (en andersom) en ook Amazon heeft een optie waar Prime bij inbegrepen zit.

©StockPhotoPro

Exclusieve muziek of artiesten

Wat je betaalt is belangrijk, maar waar je naar luistert is van groter belang. Met exclusieve artiesten en nummers kunnen muziekstreamingdiensten zich onderscheiden. Probeer daarom eerst te achterhalen of de muziek van jouw favoriete artiesten wel aanwezig is bij de dienst die je op het oog hebt. Daarnaast speelt de grootte van de catalogus een rol. Spotify heeft bijvoorbeeld meer dan 100 miljoen nummers in de catalogus, terwijl Tidal opschept met meer dan 110 miljoen liedjes. De kans is groot dat daar iets tussen zit waar je graag naar luistert.

Hoe gemakkelijk ontdek je muziek?

Natuurlijk is luisteren naar je favoriete artiesten prima, maar zo nu en dan iets nieuws ontdekken kan ontzettend waardevol zijn. De grootte van een catalogus is bovendien ook alleen belangrijk als je daar iets mee kunt. Biedt een dienst persoonlijke aanbevelingen aan? Maakt het afspeellijsten op basis van je luistergedrag? En is de interface wel intuïtief en toegankelijk genoeg voor het ontdekken van nieuwe muziek? Iets om mee te nemen in je keuze dus!

De audiokwaliteit

De audiokwaliteit is niet voor iedereen even belangrijk. Voor sommigen klinkt Spotify prima, terwijl anderen de voorkeur geven aan diensten als Tidal of Qobuz. Wil je hierop letten, kijk dan naar het aantal kbit/s: hoe hoger dat getal, hoe beter de kwaliteit. Ook de resolutie speelt een belangrijke rol. 16-bit en 44.1 kHz staat gelijk aan cd-kwaliteit, wat vaak als minimale standaard wordt beschouwd. Voor hogere kwaliteit kun je kijken naar resoluties zoals 24-bit en 96 kHz of 192 kHz, die meer detail en dynamiek bieden. Zorg wel dat je audioapparatuur hebt die deze hogere resoluties en bandbreedtes aankan.

©Proxima Studio

Apps op verschillende platformen

Voordat je ergens een abonnement afsluit, kan het handig zijn te kijken naar het appaanbod. Biedt de muziekstreamingdienst die jij wilt uitproberen wel een app aan op het platform dat je wilt gebruiken? Dan bedoelen we niet alleen op systemen als Android en iOS, maar ook op verschillende mediaspelers, home cinema-systemen of je soundbar. Meestal tref je die informatie aan op de website van een fabrikant, en anders staat het op de doos.

Andersoortige content beschikbaar?

Bedenk ook hoeveel waarde je hecht aan extra content op een muziekstreamingdienst. Misschien wil je gewoon muziek luisteren, afspeellijsten maken en af en toe wat nieuws horen – en dat is helemaal prima. Maar sommige gebruikers willen ook podcasts beluisteren in dezelfde app, of audioboeken. Dan kun je tijdens een lange autorit bijvoorbeeld luisteren naar de epische gevechten van Lord of the Rings.

De gezelligste periode van het jaar komt eraan: kerst! Een tijd om met familie of vrienden te genieten van uitgebreide diners en heerlijk eten. Maar met de stijgende kosten voor boodschappen en energie zoeken veel mensen naar manieren om het budget in toom te houden. Gelukkig hoeft een feestelijk kerstdiner niet duur te zijn. Lees hoe je met funcooking een betaalbaar én gezellig kerstdiner op tafel zet!

Lees ook: Waar voor je geld: 5x betaalbaar funcooken met het hele gezin

Zelf pizza's maken met de pizzarette

Naar een Italiaans restaurant voor een Italiaanse kerst kan natuurlijk, maar je kunt ook zelf een beetje Italië in huis halen met de pizzarette. De pizzarette is relatief compact en daardoor snel klaar met voorverwarmen. De warmte blijft vervolgens in de keramische koepel hangen, waardoor-ie na een kwartier al rond de 200 graden zit. Maak deeg en tomatensaus zelf of haal het kant-en-klaar in de supermarkt. Verder kan iedereen z'n eigen pizza maken. Na ongeveer 10 minuten in de pizzarette is je mini-pizza klaar. Buona cena!

©Photographer: Grzegorz Krysmalski

Ouderwets fonduen

De fondue is een echte funcooking-favoriet die perfect past bij kerst. Je hebt verschillende opties: van de klassieke vleesfondue tot een Chinese variant of een heerlijke kaasfondue. Voor een traditionele vleesfondue verhit je druivenpitolie in de pan. Serveer er zelfgemaakte saus bij – een simpele maar smaakvolle combinatie van mayonaise met verse kruiden zoals peterselie, bieslook en kervel, plus peper en zout naar smaak. Natuurlijk kun je ook kiezen voor kant-en-klare sausjes uit de supermarkt. Qua vlees kun je alle kanten op: kies voor een luxe stuk rundvlees van de slager of houd het budgetvriendelijk met een voordeliger stuk uit de supermarkt.

Liever kaasfondue? De traditionele kazen hiervoor zijn beaufort en gruyère, verkrijgbaar bij zowel de kaasspecialist als de supermarkt. Een handige tip voor wie op de kleintjes let: kant-en-klare kaasfondue uit de supermarkt is vaak voordeliger dan losse kazen. Serveer er een knapperig stokbrood bij en wat verse groenten om te dippen, en je tafelgenoten kunnen direct aan de slag!

©stockcreations

Goedkoper is een Chinese fondue. Je hebt hier alleen rijstnoedels, ossenhaas, prei, spinazie, lente-ui, shiitake, eieren, sojasaus en kippenbouillon voor nodig. Je gasten garen vervolgens zelf vlees en groente in de bouillon.

Je hebt tegenwoordig fonduesets die ook op de inductiekookplaat kunnen. Als je een gasfornuis hebt, kies je voor een elektrische fonduepan. Hiermee kun je besparen: je hoeft 'm niet eerst op te warmen op een fornuis. Het enige wat je nodig hebt, is een stopcontact in de buurt.

Sfeervol gourmetten met z'n allen

Gourmetten is nog zo'n funcooking-klassieker die perfect past bij de feestdagen. Het mooie van gourmetten is dat je zelf bepaalt hoe luxe of budgetvriendelijk je het maakt. Een slimme bespaartip: in plaats van duurdere kant-en-klaar gourmetschotels of vlees van de slager kun je ook zelf vlees uit de supermarkt in kleine stukjes snijden. Eventuele restjes bewaar je gemakkelijk voor de volgende dag of vries je in voor een andere keer.

Maak je gourmetavond compleet met verschillende bijgerechten. Denk aan vers stokbrood en pannenkoekenbeslag voor minipannenkoekjes – niet alleen lekker, maar ook lekker vullend, waardoor je minder vlees of vis nodig hebt. Vul de tafel aan met zelfgemaakte salades zoals een feestelijke koude schotel, pastasalade of aardappelsalade. Deze bijgerechten maken je gourmetmaaltijd niet alleen gevarieerder, maar helpen ook om de kosten beheersbaar te houden.

Zelf wokken met de wokgourmet

Wil je een oosterse kerst vieren? Kies dan voor wokgourmetten. Iedereen krijgt z'n eigen wokpannetje waarmee je je eigen gerechten maakt. Zet oosterse sauzen, garnalen, kip, paksoi, sperzieboontjes, lente-ui, rijst, noedels, shiitake, wokolie, gekookte ham, biefstukreepjes, paprika, rode ui, kort gekookte broccoliroosjes en geschaafde witte kool op tafel. Haal ook kroepoek en seroendeng om het oosterse gevoel compleet te maken.

Racletten: het beste van twee werelden

Racletten combineert het beste van kaasfondue en gourmetten. In kleine pannetjes smelt je kaas die je vervolgens over groenten of aardappelen laat lopen – een traditie die uit de Zwitserse keuken komt. De Nederlandse variant heeft een eigen draai gekregen: hier worden groenten, vlees of ei samen met de kaas in het pannetje verwarmd. Voor de échte raclette-ervaring gebruik je speciale raclettekaas, die je kant-en-klaar gesneden in de supermarkt vindt. Deze kaas is specifiek gekozen voor zijn smeltende eigenschappen en rijke smaak.

©beats_

Grillen op Tweede Kerstdag

Heb je ingrediënten over van het kerstdiner? Met een grillplaat tover je restjes om tot een heerlijke maaltijd voor Tweede Kerstdag. Van overgebleven gehakt maak je eenvoudig kleine, sappige burgertjes, groenterestjes krijgen een nieuw leven op de grill, en zelfs het stokbrood van gisteren wordt weer knapperig warm. Door slim in te kopen kun je direct voor twee dagen plannen – dat bespaart niet alleen geld, maar ook tijd.

De grillplaat is ideaal voor het bereiden van restjes: alles gaat op één plaat en is sneller klaar dan bij een gourmetstel. Natuurlijk kun je ook op Eerste Kerstdag al kiezen voor een gezellige grillsessie. Je kunt vrijwel alles op de grillplaat bereiden. Een budgetvriendelijke tip: kruid je gerechten zelf in plaats van kant-en-klare producten te kopen. Dat is niet alleen voordeliger, maar geeft je ook meer controle over de smaken.

Tips en de goedkoopste funcooking-optie

Kerst hoeft niet in je portemonnee te snijden als je slim plant en inkoopt. Begin op tijd met je voorbereidingen en spreid zo de kosten. Veel ingrediënten kun je prima vooraf kopen en invriezen, zoals vlees, vis en stokbrood. Kies daarnaast voor seizoensgroenten zoals wortelen en champignons – deze zijn niet alleen voordeliger, maar ook veel smaakvoller.

De grootste besparing maak je met vegetarische gerechten. Of je nu gaat voor grillen, fonduen of pizza's – ook zonder vlees of vis creëer je een feestelijke maaltijd. Wil je toch vlees of vis serveren? Kies dan voor de supermarkt in plaats van de specialist. Het diepvriesschap biedt vaak voordelige opties, vooral voor vis en schaaldieren. Ook de weekmarkt is een uitstekende plek om betaalbare groenten te scoren.

De meest budgetvriendelijke keuze voor een gezellig samenzijn is de pizzarette. Met zelfgemaakt deeg en een selectie van je favoriete toppings maak je heerlijke minipizza's die niet alleen voordelig zijn, maar ook nog eens goed vullen. Bovendien zorgt het samen pizza's maken voor extra gezelligheid aan tafel.