Door de coronacrisis zijn we veel meer videoconferentietools gaan gebruiken, zoals MS Teams, Google Meet en Zoom. Minder bekend is Jami die toch heel wat in zijn mars heeft. Deze tool is een multiplatform, een openbron en gratis. Je kunt versleuteld communiceren via tekst, audio en video. En als eenmaal de connectie er is, verloopt alles zonder centrale server.

Jami heeft zijn wortels in de Linux-wereld, het is ook de opvolger van Gnu Ring. Maar inmiddels is Jami beschikbaar voor bijna alle andere platformen, zowel Windows, macOS, Android als iOS. De makers gaan vooral prat op het gedistribueerde concept. Dat houdt in dat de eigenlijke communicatie niet over een centrale server loopt en dat heeft enkele voordelen. Zo is er onder andere meer garantie op privacy (zeker in combinatie met de end-to-end-versleuteling op basis van tls 1.3), zijn er geen bandbreedtebeperkingen (hoogstens je eigen internetsnelheid) en geen limieten op het doorsturen van documenten. Wil je hier het fijne van weten? Kijk dan op www.jami.net voor de nodige feedback. Enige tijd geleden voegden de ontwikkelaars ook de ondersteuning voor high efficiency video coding toe. Die koppelt nu een hogere compressiegraad aan een betere kwaliteit. Kortom, Jami heeft best wel enige troeven in huis.

Installatie (Windows)

Op de website van Jami vind je de knop Download Jami. Die brengt je naar een pagina met links voor diverse platformen. In dit artikel richten we ons op Jami voor Windows en Android. We beginnen met de eerste en dat blijkt een 64-bitsversie te zijn. Controleer of je Windows over de juiste systeemarchitectuur beschikt: open de verkenner, klik met rechts op Deze pc en kies Eigenschappen. Als je bij Type systeem 64-bits besturingssysteem afleest, zit je goed.

De installatie van de tool vergt nauwelijks meer dan één druk op de knop Install. Klik wel eerst even op Advanced als je een ander installatiepad wilt hebben dan het standaardpad \Program Files\Savoir-Faire\Linux\Jami. Tja, de tool weet zijn geprefereerde origine niet helemaal te verloochenen.

Het kan even duren voor de tool lijkt te reageren, maar als het goed is kun je die even later alsnog opstarten. Op een van onze testtoestellen verscheen wel de melding dat een herstart van het systeem nodig was.

©PXimport

Account

Wanneer je Jami voor de eerste keer opstart, moet je eerst een account creëren. Kik dus maar op Create local account en vul een profielnaam in. Via het camera- of het map-icoon kun je meteen een profielfoto toevoegen. Tenzij je alleen binnen je eigen netwerk wil communiceren laat je het vinkje staan bij Registreer een openbare gebruikersnaam. Vul ook hier een gebruikersnaam in en plaats veiligheidshalve een vinkje bij Choose a password for enhanced security. Vul twee keer een stevig wachtwoord in en druk op Volgende. In het daaropvolgende venster druk je op de knop Export, daarmee maak je een veiligheidskopie van je accountgegevens.

Er zijn nog andere opties in het startvenster. Import from device, hiermee kun je een eerder gecreëerd account op een ander toestel kunt importeren. Import from backup, hiermee haal je je accountgegevens van de eerder gemaakte back-up op.

©PXimport

Instellingen

Je kunt nu in principe al meteen naar contacten speuren, maar je kunt beter eerst de instellingen controleren en finetunen via het tandwielpictogram. Zorg alvast dat de knop bij Jami-account op Inschakelen staat. Hier lees je naast je geregistreerde (openbare) gebruikersnaam je zogenoemde ring-ID af. Met deze laatste kun je je eveneens bij gesprekspartners identificeren.

In de rubriek Algemeen zet je de schakelknop bij Run on Startup uit als je niet wilt dat Jami automatisch mee met Windows opstart. Via een andere schakelknop is het mogelijk om bureaubladmeldingen voor Jami in- of uit te schakelen en de tool bij het sluiten te laten minimaliseren. Ben je van plan om documenten uit te wisselen, klik dan op het map-icoon om jeDownloadmap in te stellen.

Enigszins verrassend: wanneer je   Always record calls inschakelt, wordt je gesprek opgenomen en bewaard in de map die je bij Opslaan in hebt ingesteld. Met een schuifknop leg je de opnamekwaliteit vast, van 0,1 tot 5 Mbps.

In de rubriek Audio/video kies je tot slot de microfoon en de luidspreker voor je audiogesprekken en de webcam en het gewenste formaat, bijvoorbeeld 1280x720 [30 fps]. Eventueel zet je de schakelknop aan bij Enable hardware acceleration, zodat je Jami ook van hevc kan gebruikmaken, als je hardware dit ondersteunt natuurlijk.

©PXimport

Installatie (Android)

Net als bij iOS vind je de Jami-app ook voor Android in de officiële appstore, in dit geval de Play Store. De installatie heb je zo voor elkaar en net als bij Windows moet je eerst een account creëren. Tik op Een Jami-account aanmaken en vul bij voorkeur een nog niet eerder geregistreerde gebruikersnaam in.

Bevestig met Choose username. Voor meer veiligheid zet je de schakelknop aan bij Choose a password to encrypt the account key on this device en vul je twee keer een wachtwoord. Bevestig met Account aanmaken.

Een alternatief is dat je je account importeert vanuit een ander mobiel apparaat (Connect from another device) of dat je dat uit een geïmporteerd back-upbestand (standaard export.gz) ophaalt via Verbinden uit back-up.

Het instellingenvenster in Android bereik je via het knopje met de drie puntjes waarna jeInstellingen kiest. De meeste opties spreken voor zich. Bij Geavanceerde video-instellingen kun je onder meer de gewenste videobitrate en -resolutie instellen. Standaard is Jami zo ingesteld dat de app automatisch op de achtergrond actief is zodra je systeem opstart, maar dat kun je hier ook uitschakelen.

Chatgesprek

Je hebt nu alles naar wens ingesteld en kunt het instellingenvenster sluiten. Wil je een ander account aan je Jami-installatie toevoegen? Klik hiervoor op je eigen profielfoto linksboven en op Account toevoegen+. Je belandt dan weer in het startvenster.

Op Android tik je hiervoor op je gebruikersnaam bovenaan en kies je de gewenste methode. Via het pijltje bovenaan kun je vervolgens makkelijk schakelen tussen je accounts. Tik op Gesprek beginnen om je (eerste) gesprek te starten.

Je kunt weliswaar willekeurige namen invullen in het zoekvenster tot je bij een geregistreerde naam uitkomt, maar dat lijkt ons niet de handigste manier. We gaan ervan uit dat je contacten liever wat meer gericht toevoegt en dat je dus de gebruikersnaam of het ring-ID van een kennis kent. Overigens kun je ook met je mobiele Jami-app de qr-code scannen om zo een gebruiker aan je contactenlijst toe te voegen. Tik hiervoor op het qr-icoon en kies Code scannen.

De toegevoegde contacten verschijnen in een lijst. Je hoeft zo’n contact alleen maar te selecteren en je boodschap in te tikken. De andere partij ziet het contactverzoek verschijnen (bij Uitnodigingen of bij Contactverzoeken) en kan dat verzoek accepteren, weigeren of blokkeren.

©PXimport

Bestandsuitwisseling

Zoals aangegeven is het ook mogelijk om met Jami bestanden uit te wisselen. In Android tik je hiervoor op het knopje met de drie puntjes naast de invoerbalk en kies je   Bestand versturen en navigeer je naar het bestand. In Windows klik je onderaan op het papierklemmetje en verwijs je ook hier naar het beoogde bestand.

In principe zou het op een desktop ook mogelijk moeten zijn om je scherm te delen. Volgens www.jami.net/help moet dat lukken door met rechts op een gespreksvenster te klikken en Scherm delen te kiezen, maar die optie bleek op onze testtoestellen vreemd genoeg niet beschikbaar.

©PXimport

Opgenomen berichten

Verderop in dit artikel hebben we het over realtime audio- en videogesprekken, maar je kunt ook audio- en videoberichten achterlaten, wanneer bijvoorbeeld de gesprekspartner niet thuis geeft. In Windows vind je de knoppen hiervoor links van de invoerbalk, bij Android tik je het knopje met de drie puntjes aan en kies je   Geluidsbericht opnemen of Videobericht opnemen, in respectievelijk m4a en webm.

Er verschijnt in beide gevallen een klein opnamevenster dat je na afloop meteen kunt versturen. Op een mobiel apparaat moet je Jami de eerste keer nog wel even je toestemming geven voor het gebruik van de apparaataudio- en video. De ontvanger van het videobericht hoeft dan alleen nog maar op het groene vinkje te klikken om de transfer te starten. De transfersnelheid op onze testtoestellen bleek wisselend.

©CIDimport

Audio- en videogesprekken

Maar met Jami kun je dus ook realtime audio- en videogesprekken houden. Hiervoor vind je zowel in Windows als in Android twee pictogrammen rechtsboven: een telefoon en een camera.

Bij een audiogesprek krijg je standaard de profielfoto van de gesprekspartner te zien. Onderaan vind je knopjes om de andere partij in wacht te zetten, om te chatten, om de microfoon te dempen, om het audiogesprek op te nemen of om ook andere contacten uit te nodigen voor je audiogesprek. Bij een videogesprek krijg je vergelijkbare knoppen te zien. Je eigen beeld verschijnt standaard in miniatuur, terwijl het beeld van je gesprekspartner in vol ornaat te zien is.

We ondervonden zelf dat het doorsturen van beeld in de Windows-versies niet altijd even betrouwbaar verliep. Blijkbaar is Jami voor bepaalde onderdelen net iets te zeer verknocht aan het Linux-platform en dus indirect ook aan Android. De Windows-editie vraagt dan ook nog om enig sleutelwerk. Een mooie uitdaging voor de eerstvolgende versie.

©CIDimport

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.