Gepersonaliseerde afspeellijsten, een gestroomlijnde videobibliotheek en slimme opties om eigen video’s te uploaden: haal jij alles uit YouTube? Het videoplatform biedt meer dan je denkt.

Spendeer je ook vele uren aan het kijken naar interessante YouTube-video’s? Je bent niet de enige. Het videoplatform is mateloos populair en steeds meer ‘creators’ maken volwaardige producties die ze vervolgens via YouTube verspreiden. Gelukkig kun je zelf grip houden op de stroom aan video’s en hoe je ze organiseert, zodat je zeker weet dat je geen interessante content over het hoofd ziet.

Later bekijken

Mogelijk kom je een interessante video tegen, maar heb je op dat moment niet de tijd om deze (volledig) te kijken. Maak dan slim gebruik van de functie om de video op te slaan. Klik op de knop Opslaan. De video wordt toegevoegd aan de lijst Later bekijken. In de webversie kun je ook direct voor een andere afspeellijst kiezen. Gebruik je de mobiele app, dan kies je na Opslaan in de pop-up onder in je scherm voor Wijzigen om de video in een andere afspeellijst op te slaan.

Interessant is de mogelijkheid om zelf afspeellijsten te maken. Gebruik hiervoor de mobiele app van YouTube op je Android-toestel, iPhone of iPad. Tik op je profielfoto en kies Alles bekijken bij Playlists. Kies voor Nieuwe playlist maken als je een nieuwe lijst wilt opzetten. YouTube presenteert een overzicht van recent bekeken video’s. Selecteer de gewenste video’s en kies Volgende. Vervolgens geef je de lijst een naam en bepaal je of de lijst ook voor anderen te zien is. Kies Privé als je dat niet op prijs stelt. Een middenweg is ook mogelijk: kies Verborgen als je de afspeellijst alleen wilt delen met personen die de directe link naar de lijst hebben. Mag iedereen de lijst zien, dan kies je voor Openbaar. Gebruik je liever de desktopversie? Je ziet de afspeellijsten in de sectie Jij (links in het venster).

Lekker opschonen

De mobiele versie van YouTube geeft je de mogelijkheid om de geschiedenis op regelmatige tijden te verwijderen, bijvoorbeeld na elke 90 dagen. Tik op je profielfoto en op Instellingen (herkenbaar aan het tandwiel). Kies Alle geschiedenis beheren /Opties. Standaard zie je dat automatisch verwijderen uitgeschakeld is. Tik op Kies een optie voor automatisch verwijderen en activeer de optie Automatisch activiteit verwijderen die ouder is dan. In het menu kies je de gewenste periode en tik je op Volgende. Bovendien vind je in deze sectie de optie om ook je zoektermen in de zoekbalk te bewaren, zodat je ziet waarnaar je in het verleden op zoek bent geweest. Plaats een vinkje bij Inclusief je zoekopdrachten op YouTube.

Ondertitelen maar

De ondertiteling van video’s komt vaak goed van pas, bijvoorbeeld als je de video wilt bekijken zonder geluid. Uiteraard kun je de ondertiteling telkens handmatig inschakelen, maar handiger is het om deze automatisch te laten verschijnen. Open de instellingen van YouTube en kies Afspelen en prestaties. In de sectie Ondertiteling plaats je een vinkje bij Altijd ondertiteling tonen. Als er geen ondertiteling beschikbaar is, kan YouTube de ondertiteling vaak ook automatisch genereren. Wil je hiervan gebruikmaken, dan activeer je Inclusief automatisch gegenereerde ondertiteling.

Meldingen onder controle

Als videofanaat ben je mogelijk geabonneerd op een flinke hoeveelheid kanalen en wellicht ben je ook actief met het plaatsen van reacties. Om van alle nieuwigheden en veranderingen op de hoogte te blijven, toont YouTube verschillende meldingen, zowel op desktop als mobiel. Ook kun je op de hoogte blijven via e-mailmeldingen. Je betaalt zelf welke meldingen relevant zijn. Open de instellingen op de website en kies voor Meldingen. We beginnen bij de sectie Algemeen. Wil je meldingen ontvangen, ook buiten YouTube om? Zet in dat geval Meldingen ontvangen in deze browser aan. Ongeacht of YouTube is geopend, toont de browser dan een bericht bij nieuwe items. Vervolgens werp je een blik op Je voorkeuren. Hier vind je een overzicht van de onderwerpen waarvoor je een melding kunt krijgen, bijvoorbeeld wanneer er aanbevolen video’s verschijnen of wanneer je naam in een reactie wordt vermeld. Controleer tot slot bij E-mailmeldingen welke berichten per mail mogen worden gestuurd.

De meldingen kun je op elk moment terugzien. Rechtsboven vind je de knop Meldingen, herkenbaar aan het pictogram van een alarmbel. Klik hierop voor het overzicht.

Clip maken

Kom je een interessant segment tegen in een video of in een live-video? Je kunt hiervan een clip maken. Zo’n clip kun je vervolgens delen in je netwerk. YouTube onthoudt hierbij van wie de originele video is en blijft de ‘credits’ aan de oorspronkelijke maker geven, inclusief de afspeelstatistieken. Klik onder de video op de knop met de drie puntjes (...) en kies Fragment. Bepaal met de schuif welk segment van de video je wilt uitlichten. Onderin lees je hoelang het fragment wordt. Wil je preciezer te werk gaan, dan kun je de tijdcode in de vakken erboven opgeven. Geef de clip een naam en klik tot slot op Fragment delen. De clips worden bewaard in een aparte sectie. Je opent deze door links te klikken op Jij. Een overzicht van alle playlists verschijnt. Blader nu naar beneden. Hier vind je de sectie Je clips met alle eerder gemaakte clips.

Wil je geen nieuwe clip maken, maar de volledige video delen en deze laten starten vanaf een specifiek punt? Speel de video af en pauzeer deze op het punt voordat het interessant wordt. Klik nu met de rechtermuisknop op de video en kies Video-URL kopiëren vanaf huidig tijdstip.

Downloaden maar

Heb je een mooie vliegreis in het vooruitzicht of ben je in een omgeving waar je mogelijk geen (snelle) internettoegang hebt? Met een Premium-account kun je YouTube-video’s downloaden, zodat je ze offline kunt bekijken. Onder de video klik je op de knop met de drie puntjes (...), waarna je kiest voor Downloaden. Klik in het statusvenster op Bekijken om de voortgang te zien. Rechtsboven in het venster vind je de optie Downloadinstellingen. Hiermee bepaal je de downloadkwaliteit (en daarmee bestandsgrootte) van de video’s. Video’s worden op een standaardkwaliteit (van 480p) binnengehaald, maar je kunt hier ook kiezen voor een Full HD-resolutie (van 1080p) of een teruggeschaalde resolutie van 144p. Bepaal je het liever per video, kies dan voor Altijd vragen. YouTube verwijdert automatisch gedownloade video’s als je langer dan 30 dagen offline bent. Zelf kun je ook schoon schip maken door te klikken op de knop Alle downloads verwijderen.

Meer controle

Onder in de videospeler vind je de optie Autoplay. Die zorgt ervoor dat automatisch een nieuwe video wordt gestart zodra de huidige is afgerond. YouTube kiest hierbij de video die volgens het algoritme gerelateerd is aan de huidige versie. Het automatisch schakelen naar een volgende video stopt vanzelf na 4 uur inactiviteit als je gebruikmaakt van een draadloos netwerk. Maak je gebruik van een mobiele dataverbinding, dan stopt Autoplay er na 30 minuten inactiviteit mee. Goed om te weten: bij kinderen van 13 tot 17 jaar is Autoplay standaard uitgeschakeld. Je kunt Autoplay bovendien per apparaat in- of uitschakelen. De optie is specifiek voor het gebruikte apparaat.

Handig! YouTube zonder advertenties op je Android-telefoon? Zo doe je dat!

Even pauzeren

De app van YouTube biedt een aantal opties die je niet aantreft in de desktopvariant. Een van de belangrijkste is de mogelijkheid om je te helpen bij het onder controle houden van je schermtijd. Klik op je profielfoto en vervolgens op de knop Instellingen (herkenbaar aan het tandwiel). Kies Algemeen. Om regelmatig te pauzeren en lange kijksessies te voorkomen, activeer je de optie Herinner me eraan pauze te nemen. Verder vind je hier de optie Stuur me een herinnering als het bedtijd is. Die kun je koppelen aan een eventuele bedtijdmodus van de telefoon: kies dan de eerste optie. In plaats hiervan kun je ook een aangepaste planning gebruiken en zelf de begin- en eindtijd instellen. Wil je niet tussendoor worden gestoord, plaats dan een vinkje bij Herinnering pas tonen als de geopende video is afgelopen.

Benieuwd naar de tijd die je gemiddeld aan YouTube besteedt? In de app vind je een aparte sectie met gedetailleerde informatie. Tik op je profielfoto en vervolgens onderin op Kijktijd. Bovenin zie je hoeveel minuten je gemiddeld per dag kijkt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vandaag en de afgelopen week.

Studiobaas

Je kunt natuurlijk volop kijken naar video’s, maar je kunt ook je steentje bijdragen met eigen content. In het hoofdvenster van de app zie je onderaan, in het midden, een plus-knop: Maken. Wil je een eigen video uploaden en voor anderen zichtbaar maken, dan kies je uit het vervolgmenu Video uploaden. Gebruik je de desktopversie van YouTube, dan kun je eenvoudig video’s naar het browservenster slepen. Bij zowel de desktopversie als mobiele versie kun je de bestanden selecteren via een bestandskiezer. Onder de knop Maken vind je ook de optie Een post maken. Hiermee kun je korte aankondigingen doen, bijvoorbeeld door alvast te verwijzen naar een video die je binnenkort online zet.

Lees ook: Stappenplan: een eigen YouTube-kanaal beginnen

Live gaan

Behalve een vooraf opgenomen video, kun je ook een live-video maken (optie Maken /Live gaan). Hierbij gebruik je bijvoorbeeld de optie Webcam en kun je een live-uitzending maken. Je geeft vervolgens aan wanneer je live wilt gaan (kies tussen Nu en Later). Dat is ook de aanbevolen route voor wie als beginner aan de slag gaat. Ben je meer gevorderd, kies dan voor Streamen. Daarmee krijg je extra functies tot je beschikking. Zo kun je titels toevoegen, beelden samenvoegen en visuele effecten gebruiken. Kies je voor Webcam, dan geef je in drie hoofdstappen de details op. Je kiest onder meer de titel en videocategorie, en configureert de instellingen van de webcam. Aan het einde van het stappenplan ben je klaar voor de stream.

Aanvullende opties

Kies je voor een live-video, dan wordt YouTube Studio geopend. Die omgeving biedt nog meer opties voor je videomateriaal. Klik op de knop Maken rechtsboven op de pagina. Naast de bekende opties, zoals het uploaden van een video of het streamen van een live-uitzending, kun je hier ook een podcast opzetten. Klik op Nieuwe podcast. Een wizard wordt geopend waarmee je een nieuwe podcast kunt maken. Maar je kunt ook een bestaande afspeellijst gebruiken als podcast.

De Tapo Smart HomeBase H500 is een smarthomecontroller voor Tapo-smarthomeproducten. Hij doet voornamelijk dienst als centraal punt voor een beveiligingssysteem bestaande uit camera's en sensors. Wij hebben de H500 getest in combinatie met Tapo-camera's.

Tapo is het merk waaronder TP-Link smarthomeproducten zoals camera's en robotstofzuigers verkoopt. De Tapo Smart HomeBase H500 is gemaakt van wit kunststof en komt degelijk over. Alle aansluitingen vind je op de achterkant in de vorm van netwerk, HDMI, usb-a, usb-c en een voedingsaansluiting. De netwerkaansluiting kun je gebruiken om de HomeBase met je thuisnetwerk te verbinden, maar dat kan ook via wifi. De HDMI-poort is bedoeld om beelden van je camera's op je televisie te bekijken, terwijl je de usb-c-poort kunt gebruiken om een tablet op te laden. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Extra functies

De H500 is ontworpen om in het zicht in je woonkamer te zetten en heeft wat extra handigheidjes die dan van pas komen, zoals knoppen om te kunnen praten als iemand aanbelt. Ook vind je op de voorkant een klepje dat dienstdoet als tabletstandaard; handig als je een tablet gebruikt om je smarthome mee te bedienen. Je kunt de usb-c-poort, die maximaal 1,5 ampère levert, gebruiken om je tablet via de HomeBase op te laden.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Smart HomeBase H500 is voorzien van 16 GB ingebouwd geheugen. Dat is op zich genoeg voor een bescheiden systeem, omdat er alleen clips worden opgeslagen als er beweging gedetecteerd wordt. Bovendien loopt de opslag nooit echt vol omdat oudere opnames automatisch worden overschreven. Heb je meerdere camera's of wil je opnames langere tijd bewaren, dan kun je de opslag zelf uitbreiden. Op de zijkant vind je een klepje waarachter je een 2,5inch-uitbreidingslot vindt. Uitbreiden kan met een 2,5-inch SATA-schijf; dat kan ook een ssd zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Verwarrende koppeling

De H500 moet aan je Tapo-camera's worden gekoppeld. Dat is enigszins verwarrend, want dat kan als je al camera's hebt op twee manieren. Onze camera's (de C410 en C460) stonden niet in de lijst die je ziet als je eerst op de H500 klikt, maar wel in de andere lijst. Begin je met de H500, dan speelt dat probleem niet en worden ondersteunde camera's automatisch gekoppeld.

Na koppeling worden video’s op de H500 opgeslagen. De H500 kan daarnaast tot zes camera's AI-herkenning geven voor personen, gezichten, voertuigen en huisdieren. Na het inschakelen hiervan wordt een database met herkende personen opgebouwd. Verwarrend is dat je om opnames op de H500 te bekijken op het pictogram 'microSD' moet klikken. Je kunt beelden downloaden om ze veilig te stellen.

Extra AI-functies

Behalve opnemen kan de Smart HomeBase H500 ook AI-functies toevoegen aan Tapo-camera's. De HomeBase kan maximaal zes camera's betere herkenningsmogelijkheden geven op basis van AI, maar dat wordt ook als je minder dan zes camera's hebt niet automatisch ingeschakeld. Je kunt dat zelf doen door in de app op de tegel AI Empowerment te klikken. De camera's kunnen dankzij AI personen, gezichten, voertuigen en huisdieren herkennen. Je kunt zelf bepalen welke herkenningsmogelijkheden actief zijn. Herkende personen verschijnen vervolgens automatisch in de app waarna je eventueel kunt aangeven wie die personen zijn.

Opnames terugkijken

In de Tapo-app kun je per camera zowel livebeelden bekijken als opgeslagen fragmenten vanaf de Smart HomeBase terugzien. Verwarrend is dat je daarvoor moet kiezen tussen de pictogrammen cloud en microSD. Ook al gebruik je de HomeBase, toch valt die onder het microSD-symbool. Logischer zou zijn als TP-Link een apart pictogram toevoegt voor de HomeBase. De door ons geteste batterijcamera's nemen korte clips op zodra beweging wordt gedetecteerd. Zodra de opslag vol raakt, worden automatisch de oudste opnames overschreven. Clips kun je desgewenst ook downloaden.

Beperkt nut HDMI

De Tapo Smart HomeBase H500 is voorzien van een HDMI-uitgang waarmee je de hub kunt aansluiten op een televisie of monitor. Je kunt in de app een dashboard configureren bestaande uit één of vier secties. Zo kun je maximaal vier camera's tegelijkertijd bekijken. Heb je minder dan vier camera's, dan kun je ook kiezen voor een klok. Dat klinkt op zich handig, maar met batterijgevoede camera's zoals wij tijdens de test hebben gebruikt, heb je daar niet zoveel aan. Je ziet in het dashboard alleen beeld als de camera op dat moment beweging detecteert. Het is dus niet mogelijk om naar wens live mee te kijken. Het is ook niet mogelijk om via de televisie oudere opnames te bekijken die op de Smart HomeBase staan. Deze functie heeft kortom alleen enigszins nut als je op netstroom gevoede camera's hebt.

Conclusie

De Tapo Smart HomeBase H500 is een praktisch basisstation voor gebruikers van Tapo-camera’s, zoals beveiligingscamera’s en de videodeurbel. Met dit kastje sla je opnames centraal op, zonder dat je een cloudabonnement nodig hebt. De ingebouwde opslag biedt ruimte voor enkele weken aan beeldmateriaal en kan eenvoudig worden uitgebreid als je meer capaciteit wilt. Toch zijn er nog wat kinderziektes. Zo kan de koppeling met camera’s verwarrend verlopen, afhankelijk van de volgorde waarin je apparaten installeert. Ook wekt het gebruik van een SD-kaartpictogram voor lokaal opgeslagen beelden snel verkeerde verwachtingen.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.